Motocykl CWS Sokół 1000

 

Motocykle CWS M 111 (Sokół 1000)

Pierwsze egzemplarze motocykli GWS M 111 opuściły wytwórnię w pierwszym kwartale 1933 roku, lecz prace konstrukcyjne rozpoczęto już w 1931 roku. Pojazdy te tylko zewnętrznie przypominające model M 55, były prawidłowo zaprojektowane i niezwykle solidnie wykonane. Do produkcji używano jedynie najlepszej jakości materiałów, nie licząc się z kosztami. Motocykl był drogi, lecz Wojsko Polskie domagało się trwałego i mocnego motocykla wytwarzanego przez przemysł państwowy.

Motocykl CWSM 111 posiadał podobnie jak jego poprzednik, silnik dwucylindrowy w układzie widla-stym, czterosuwowy, dolnozaworowy. Moc silnika była zdecydowanie wyższa i wynosiła 18 KM, Silnik ten był konstrukcją dojrzałą i niezawodną, podobnie jak pozostałe elementy pojazdu. Konstruktorzy zastosowali szereg usprawnień podnoszących walory użytkowe motocykla w ciężkich warunkach eksploatacji. Do najistotniejszych należy specjalny wtryskiwacz paliwa dla ułatwienia rozruchu, rozwiązanie pozwalające uruchomić motocykl z rozładowanym akumulatorem i zapadka postojowa na hamulcu tylnego koła. Dbając o bezpieczeństwo i komfort eksploatacji, dźwignię rozrusznika umieszczono po lewej stronie pojazdu.

Głównym konstruktorem motocykla był inż, Zygmunt Okotów, przyczepkę boczną nowego typu przygotował inż. Stanisław Panczakiewicz. Zastosowanie resora piórowego jako górnego łącznika wózka, pozwoliło na wzajemnie elastyczne połączenie z motocyklem. Rozwiązanie to ułatwiało jazdę w terenie, gdyż pojazd stawał się mniej czuły na nierówności pokonywane prze; koło wózka, łatwiej też prowadził się w zakrętach.

CWSM111 był motocyklem wojskowym, tylko niewielka liczba pojazdów używana była w Policji, przez pocztę i prywatnych odbiorców. Dowództwo Broni Pancernych sprawowało stały nadzór zarówno nad opracowaniem prototypów, jak też nad zmianami wprowadzanymi w toku produkcji- Kładziono szczególny nacisk na wykorzystanie wyłącznie części krajowych, w celu uniezależnienia montażu od zagranicznych kooperantów. Chętnie współpracowano natomiast z rodzimymi dostawcami. Zamiar ten nie udał się w pełni do końca produkcji, lecz po roku 1936 udział części importowanych ograniczono do łożysk tocznych i łańcucha napędowego.

Motocykle cały czas testowano, poddając je próbom w licznie organizowanych rajdach szosowych i terenowych, Decydenci wojskowi przekonali się szybko, że są one lepsze od zagranicznych pojazdów tej klasy. Sprzęt ten wykorzystywano jako maszyny łączności i rozpoznania oraz do przewozu rkm i ckm. Planowano też używać motocykli CWSM111 jako ruchomych punktów ogniowych. Ponieważ prowadzenie ognia z rkm przez strzelca siedzącego w gondoli wózka bocznego było praktycznie niemożliwe (rkm podskakiwał bez stosownego zamocowania, a oparcie dla jego podstawy uzyskiwano jedynie podczas strzelań na wprost), od 1938 roku stosowano podstawy motocyklowe do rkm wz. 28 (Browning) montowane do gondoli wraz z zasobnikiem na 640 sztuk amunicji (rkm, wz. 28 zasilany był z magazynka o pojemności 20 naboi, a zasobnik służył jedynie do transportu amunicji). Pomysłodawcą tego rozwiązania był kpt. Stanisław Mraczewski.

Motocykli typu M 111 używano jako bazy do wyrobu szeregu pojazdów specjalnych. Znane są próby budowy motocykla z napędem także na koło wózka, Oznaczony był on symbolem M 121.

Prawdopodobnie, choć informacja ta nie została potwierdzona wykonano prototypowy pojazd trzykołowy (koła w jednej linii, dwa tylne napędzane). Ten kuriozalny pojazd przypominający wyglądem czeski motocykl Bohmerland, nie wyszedł poza fazę prototypu. Na specjalnie przystosowanej platformie wózka bocznego montowano ckm wz. 30 (Browning), początkowo na zwykłej podstawie trójnożnej. Do produkcji przeznaczono nowocześniejszą konstrukcję platformy, na której montowano ckm z podstawą sprężystą wz. 35 opracowaną przez inź. Grzywacza. Podstawa wz. 35 umożliwiała wykorzystanie ckm wz. 30 do strzelań przeciwlotniczych.

Motocykle CWS M 111 nazywane od 1935 roku Sokół 1000 M 111, produkowano do września 1939 roku. Ogólną liczbę wytworzonych pojazdów szacuje się na 3400 sztuk. Wojsko Polskie we wrześniu 1939 roku dysponowało 1600 motocyklami tego typu, nie licząc pojazdów zmobilizowanych. Byt to obok Sokoła 600 RT M 211, podstawowy typ motocykla używany przez Wojsko Polskie we wrześniu 1939 roku.

---