1

XI.

Onomatopeje i wykrzykniki

1. Onomatopeje（象声词）

1.1. Rola onomatopei

Oddają dźwięki natury lub wydawane przez przedmioty, dodają wypowiedzi

realizmu dźwiękowego i ją ożywiają, np.:

春雨刷刷地下着。

x Mogą też opisywać zmianę stanu, np.:

他的脸唰地红了。

1.2. Rodzaje onomatopei

•

Ustalone（潺潺、琅琅、萧萧）

W większości wywodzą się z 古代汉语, najczęściej są to zreduplikowane

pojedyncze sylaby. Ich zapis i znaczenie są ustalone.

•

Nieustalone（轰、哗哗、砰）

Dobrane przez osobę mówiącą lub pisarza, ich zapis i znaczenie nie są

zbyt mocno ustalone, użycie mają dość szerokie, np.:

“砰砰”两声，不知是谁从后面打来了两枪。

忽听砰砰的打门声。

1.3. Funkcje gramatyczne onomatopei

•

Jako okolicznik, np.:

许多战士冷得嘴唇发白，牙齿嗒嗒地响。

•

Jako przydawka, np.:

我躺着，从船底潺潺的水声，知道船还在走动。

•

Jako orzeczenie, np.:

她们轻轻划着船，船两边的水，哗，哗，哗。

•

Jako komplement, np.:

火车从这里经过的时候，窗户都被震得哗啦哗啦的。

2

•

Jako podmiot, np.:

自然喽，我的叽哩呱啦是出了名的，厂里谁不知道？

•

Jako element poza strukturą zdania, np.:

他正要说下去，“的铃铃”，

一阵急促的警铃声打断了他的声音。

•

Samodzielnie, np.:

“砰”！子弹向别处飞去。

2. Wykrzykniki（叹词）

2.1. Charakterystyka wykrzykników

•

Wykrzykniki nie posiadają zdefiniowanego znaczenia leksykalnego ani

gramatycznego. Składniowo zajmują miejsce poza strukturą zdania.

Jednak każdy wykrzyknik wyraża określony sens, dlatego znaczeniowo

łączy sie z całym zdaniem, np.:

啊哟哟！不要踩了我的鱼啊！

•

Najczęściej znajdują się na początku zdania, np.:

嗳，喔唷！喔唷！好疼呀！

Mogą znaleźć się w środku zdania lub na jego końcu, np.:

这些小家伙，哎呀！真有个意思。

•

Kwestia wyrażania uczuć przez wykrzykniki jest bardzo złożona, w dużej

mierze zależy od intonacji i kontekstu, np.:

啊，是你呀。

啊，他死了？

啊，明天考试？

好好睡觉，啊，小妹！

哥哥，让我去吧，啊！

•

W języku pisanym sposób zapisu wykrzykników nie jest ustalony, np.:

aìyou – 哎哟、喔唷

aì – 哎、欸

欸

–

ɑi, ei