Charakterystyki klimatologiczne zachmurzenia, opadów atmosferycznych i pokrywy śnieżnej

Agnieszka Krzyżewska, Mateusz Dobek. Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS

1

Charakterystyki klimatologiczne opadów atmosferycznych i pokrywy

śnieżnej

Charakterystyki klimatologiczne opadów atmosferycznych

Sumy opadów: pentadowe, dekadowe, miesięczne, pory roku, półrocza meteorologicznego

(październik – marzec, kwiecień – wrzesień) lub hydrologicznego (listopad – kwiecień,

maj – październik), okresu wegetacyjnego i całego roku. Sumy opadów podaje się w

mm

lub w cm. Liczy się również średnie sumy wieloletnie roczne lub miesięczne (z okresu

przynajmniej 30 lat ze względu na dużą zmienność opadów z roku na rok) jako średnią z

sum z poszczególnych lat.

Wartości skrajne: najwyższa i najniższa suma opadów w danym wieloleciu, odchylenia od

wartości średnich, najwyższa suma dobowa opadów wraz z datą jej wystąpienia

Zmienność sum opadów: przedstawia się za pomocą współczynnika nieregularności

(nierównomierności) opadów (stosunek najwyższej rocznej sumy do najniższej w tym

samym wieloleciu) lub za pomocą odchylenia danej sumy od odpowiedniej średniej sumy

wieloletniej (w % lub w mm).

Liczba dni z określoną wysokością opadów: (jako dzień z opadem podajemy dzień z

opadem 0,1 mm). W opracowaniach klimatologicznych zestawia się liczbę dni z

dobowa sumą opadów: 0,0; 0,1; 1,0; 5,0; 10,0; 20,0 mm. Stosuje się też

charakterystykę B. Olechowicz-Bobrowskiej:

o 0,1 do 1,0 mm

-

opady bardzo słabe

o 1,1 do 5,0 mm

-

opady słabe

o 5,1 do 10,0 mm

-

opady umiarkowane

o 10,1 do 20,0 mm

-

opady umiarkowanie silne

o 20,1 do 30,0 mm

-

opady silne

o

30,1 mm

-

opady bardzo silne

Czas trwania opadu: jeżeli w ciągu doby opad wystąpił kilka razy (pomiędzy opadami

musi być co najmniej odstęp godzinny), wówczas również podaje się czas trwania opadów

w godzinach.

Średnia obfitość (gęstość) opadu: stosunek miesięcznej sumy opadów do liczby dni z

opadem.

Charakterystyki klimatologiczne zachmurzenia, opadów atmosferycznych i pokrywy śnieżnej

Agnieszka Krzyżewska, Mateusz Dobek. Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS

2

Wskaźnik intensywności opadu: ilość opadu w jednostce czasu (mm/h).

Charakterystyki klimatologiczne pokrywy śnieżnej

Pokrywa śnieżna – jest to warstwa śniegu o grubości ponad 1 cm, pokrywająca więcej niż

połowę obserwowanej powierzchni.

Jeżeli grunt jest całkowicie pokryty śniegiem, to podaje się jego średnią grubość z

pomiaru w trzech miejscach.

W przypadku przerw obejmujących mniej niż połowę obserwowanej powierzchni, jest to

pokrywa śnieżna z przerwami i również podaje się jej grubość.

Gdy śnieg zajmuje mniej niż połowę badanego terenu (określany jako płaty) lub gdy

powierzchnia jest tylko przyprószona śniegiem (określany jako ślad), wówczas nie mierzy

się już jego grubości.

Do określenia grubości śniegu służą śniegowskazy lub łaty śniegowe.

Na niektórych stacjach określa się również równoważnik wodny śniegu:

R =

Gęstość śniegu – jest to masa wagowa śniegu do jego objętości.

Czas trwania szaty śnieżnej (występowanie śniegu) oraz pokrywy śnieżnej (trwałej –

dopuszczalne są 3-dniowe przerwy w okresie 30-dniowym; 10%).

Początek i koniec wystąpienia szaty śnieżnej i trwałej pokrywy śnieżnej (do wyznaczenia

w wieloleciu potencjalnego czasu trwania szaty i pokrywy śnieżnej).

Średni początek, koniec i czas trwania okresu z szatą i pokrywą śnieżną.

Prawdopodobieństwo dat powstania i zanikania okrywy śnieżnej.

Średnia i maksymalna grubość pokrywy śnieżnej z dekad i pentad (z pominięciem

okresów początkowych i końcowych).

Sumy grubości pokrywy śnieżnej z całego sezonu zimowego.

Liczba dni i częstość występowania szaty i pokrywy śnieżnej.

Zapas wody w śniegu (iloczyn przeciętnej grubości pokrywy śnieżnej i uśrednionego

równoważnika wodnego śniegu).

Wysokość słupa wody

Wysokość warstwy śniegu

Objętość wody

Objętość śniegu

Charakterystyki klimatologiczne zachmurzenia, opadów atmosferycznych i pokrywy śnieżnej

Agnieszka Krzyżewska, Mateusz Dobek. Zakład Meteorologii i Klimatologii UMCS

3

Rysunek 1. Sumy opadów atmosferycznych – rok (Chromow P. S., 1969, Meteorologia i klimatologia, PWN, Warszawa)