Niwelatory
kodowe

7

7.1. Niwelator kodowy

Wł

ą

czenie niwelatora

Niwelator kodowy jest wyposażony w system rozpoznawania obrazu, który
automatycznie wykonuje odczyty kresek niwelacyjnej t-środkowej i dalmierczych
g-górnej, d-dolnej na łacie kodowej (rys. 7.1.1).

Łata dwustronna do niwelatorów cyfrowych
z podziałem kodowym i cm lub mm

Leica DNA03/10

g

d

t

MIERZ
(przycisk z boku)

Karta PC

WŁĄCZ
niwelator

Klawiatura

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FUNKCJE

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Reper
AE1234
H

0

=102.005

Ekran

POMIAR i ZAPIS

KONTYNUACJA

Punkt:

A1

H

0

:

--------------- m

Opis

--------------- KZ

Wstecz t

--------------- m

Odległość D

--------------- m

Hosi:

--------------- m

Punkt
nawiązania A1

Rys. 7.1.1

104

Obserwator może również wykonywać odczyty na łacie z podziałem cm/mm
(rys.7.1.1). Po ustawieniu na statywie i spoziomowaniu niwelatora za pomocą libeli
sferycznej oraz włączeniu niwelatora ukazuje się wyjściowy ekran pomiarowy
POMIAR i ZAPIS z automatycznie wpisaną nazwą reperu nawiązania A1 (rys. 7.1.2).
Niwelator cyfrowy posiada pamięć wewnętrzną RAM i pamięć zewnętrzną na karcie PC
(PCMCIA), rys. 7.1.1. Pamięć wewnętrzna jest podzielona na obszary którym
przypisywane są nazwy lub miejsca wykonywanych robót niwelacyjnych - tzw. roboty.
Obszar dostępny bezpośrednio po uruchomieniu niwelatora ma przydzieloną stałą nazwę
POMIAR i ZAPIS.

Celowanie na punkt nawi

ą

zania

Celem wykonania pomiaru na łacie ustawionej na punkcie nawiązania (rys. 7.1.1) należy,
podobnie jak w przypadku niwelatora optycznego:

ustawić ostry obrazu siatki kresek,

•

naprowadzić lunetę na łatę za pomocą celownika,

•

ustawić ostry obrazu łaty,

•

naprowadzić pionową kreskę siatki na środek łaty śrubą ruchu leniwego

•

oraz wprowadzić z klawiatury nazwę punktu nawiązania i jego wysokość (rys. 7.1.2).

Import punktów nawi

ą

zania, przydzielanie pami

ę

ci

Praktycznie jest przygotować plik z punktami dowiązania w formacie Leica GSI, np.
Repery.GSI i zamieścić go na karcie PC. Po uruchomieniu niwelatora plik ten
wczytywany jest do pamięci wewnętrznej POMIAR i ZAPIS za pomocą funkcji
Import danych (rys. 7.1.5-6) dostępnej po naciśnięciu klawisza DANE (rys. 7.1.4)
w oknie ZARZĄDZANIE DANYMI (rys. 7.1.3). W tym przypadku, po wprowadzeniu z
klawiatury na ekranie (rys. 7.1.2) nazwy reperu AE1234, zostanie on wyszukany
automatycznie w pliku Repery.GSI w pamięci wewnętrznej i jego wysokość zostanie
wyświetlona na ekranie.

POMIAR i ZAPIS

KONTYNUACJA

Punkt:

AE1234

H

0

:

102.005 m

Opis

--------------- KZ

Wstecz t

--------------- m

Odległość D

--------------- m

Hosi:

--------------- m

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

METODA

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FNC

INV

Tyczenie

Light

Rys. 7.1.2

ZARZĄDZANIE DANYMI

1 Przegląd i Edycja Danych
2 Inicjalizacja pamięci
3 Informacja o pamięci
4 Eksport Danych
5 Import Danych

KARTA PC

WYJDŹ

Rys. 7.1.4

Rys. 7.1.3

105

Typ danych (Repery/Kody):

Repery 

Szukaj (*.* / *.GSI):

*.* 

Plik:

Repery.GSI  2/7

Znaleziony w katalogu: KartaPC\

WYJDŹ

OK

Import Danych 1/2

(wybierz plik na karcie PC)

(wybierz nazwę roboty do której ma być
wczytany wybrany Plik)

Robota:

POMIAR i ZAPIS

Plik:

Repery.GSI

WYJDŹ

IMPORTUJ

Import Reperów

NOWA ROBOTA

Rys. 7.1.5

Rys. 7.1.6

Po wyborze opcji KARTA PC (rys. 7.1.3) można przeglądać i usuwać pliki znajdujące
się na karcie PC jak również sformatować kartę (rys. 7.1.7-10).

USUŃ PLIK

Szukaj (*.*/*.gsi/*.dat): *.gsi 

Plik:

Punkty.gsi  1/17

Katalog

\ GSI

Wymiar

1 KB

Wolne

5120000 KB

WYJDŹ FORMATUJ KARTĘ PC

KARTA PC 1/2

USUŃ PLIK

Plik:

Punkty.gsi  1/17

Katalog

\ GSI

Data

02.05.2004

Pierwszy wiersz pliku (23 znaki) :
MZ

WYJDŹ FORMATUJ KARTĘ PC

KARTA PC 2/2

Rys. 7.1.7

Rys. 7.1.8

USUŃ PLIK

Plik będzie skasowany !
Czy usunąć plik ?

NIE

TAK

FORMATUJ KARTĘ PC

Wszystkie dane będą usunięte !
Wyczyścić kartę ?

NIE

TAK

Rys. 7.1.9

Rys. 7.1.10

Wybranej robocie - obszarowi pamięci wewnętrznej RAM np. POMIAR i ZAPIS,
a w szczególności wybranej grupie danych zapisywanych w tym obszarze pamięci
np. Pomiary, Repery, Pomiary i Repery można przypisać całą pamięć wewnętrzną RAM
lub skasować pamięć (rys. 7.1.3, 7.1.11-13)

CAŁA PAMIĘĆ

Robota:

POMIAR i ZAPIS 

Dane:

Pomiary i repery 

WYJDŹ

KASUJ PAMIĘĆ

Inicjalizacja pamięci

KASUJ PAMIĘĆ

Usunięcie wybranych Danych
w wybranym Katalogu !

NIE

TAK

Rys. 7.1.11

Rys. 7.1.12

106

CAŁA PAMIĘĆ

Usunięcie wszystkich danych
w pamięci wewnętrznej RAM !

NIE

TAK

Rys. 7.1.13

Odczyt na łacie wstecz

Po uruchomieniu pomiaru za pomocą przycisku MIERZ (rys. 7.1.1) następują
automatyczne odczyty kresek niwelacyjnej t i dalmierczych g, d.
Na ekranie (rys. 7.1.14) wyświetlone są wyniki pomiaru: odczyt łaty wstecz t, odległość
do łaty D oraz wysokość osi celowej H-osi

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

1

Opis

.............

W przód p

1.026 m

Odległość

46.00 m

∆

h = t – p

0.0237 m

H

102.0287 m

NOWY

KONTYNUACJA

POMIAR i ZAPIS

Punkt:

AE1234

H

0

:

102.005 m

Opis

.................

Wstecz t

1.0363 m

Odległość D

46.00 m

H

osi

103.0413 m

KONTYNUACJA

Rys. 7.1.14

Rys. 7.1.15

Odczyt na łacie w przód

Za pomocą opcji KONTYNUACJA (7.1.14) następuje przejście do ekranu pomiarowego
w przód (rys. 7.1.15) i automatyczne nadanie nazwy 1 dla punktu w przód.

Przewyższenie

< 50 m

< 50 m

Poziom morza - geoida

A1

Punkt
o znanej
wysokości
(wstecz)

1

Wysokość osi celowej:

lub

Punkt
o mierzonej
wysokości
(w przód)

H

osi

H

0

t

+

:=

H

osi

103.0413

=

t

1.036

=

p

1.0126

:=

∆

h

t

p

−

:=

∆

h

0.0237

=

H

H

0

∆

h

+

:=

H

H

osi

p

−

:=

H

0

102.005

=

H

102.0287

=

Rys. 7.1.16

107

Nazwę tą można zmienić wprowadzając własną nazwę z klawiatury. Po ustawieniu łaty
na punkcie w przód, nacelowaniu i uruchomieniu pomiaru MIERZ na ekranie
wyświetlone są wyniki pomiaru (rys. 7.1.15): odczyt łaty w przód p, odległość D,
przewyższenie

∆

h i wysokość mierzonego punktu H (rys. 7.1.16)

Powtórzenie odczytów

Pomiar może być powtórzony. Po wyborze polecenia Back za pomocą klawiszy SHIFT
i (rys. 7.1.17) ukazuje się okno dialogowe (rys. 7.1.18), w którym należy
potwierdzić powtórzenie pomiaru - TAK, lub zrezygnować - NIE. Po akceptacji ukazuje
się ekran pomiaru łaty wstecz (rys. 7.1.19) - poprzednie wartości odczytów i obliczeń
(rys. 7.1.14-15) zostają zastąpione nowymi.

TAK

Czy powtórzyć pomiar wstecz ?

Punkt

AE1234

NIE

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FNC

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Rys. 7.1.18

POMIAR i ZAPIS

KONTYNUACJA

Punkt:

AE1234

H

0

:

102.005 m

Opis

--------------- KZ

Wstecz t

--------------- m

Odległość D

--------------- m

Hosi:

--------------- m

Rys. 7.1.17

Rys. 7.1.19

Odczyt na łacie z podziałem centymetrowym

Odczyt na łacie i odległość mogą być również wpisane z klawiatury, po wykonaniu
odczytu na łacie dwustronnej cm/mm (rys. 7.1.1). Ekran WPISZ DANE (rys. 7.1.22)
jest dostępny po wyborze opcji FUNKCJE za pomocą przycisków SHIFT i UśYTK
(rys. 7.1.20) pod pozycją 5 (rys. 7.1.21),

108

FUNKCJE

1 POMIAR TESTOWY
2 POKAś WYNIKI
3 KOD
4 NrPkt i PRZYROST NR
5 WPISZ DANE

WYJDŹ

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FUNKCJE

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Rys. 7.1.21

WPISZ DANE

Odczyt:

1.464 m

Odległość:

8.60 m

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.1.20

Rys. 7.1.22

Ustawienie trybu pomiaru łaty

Pomiar na łacie może być wykonany jako pojedynczy lub wielokrotny. Ustawienia trybu
pomiaru dokonuje się w oknie dialogowym wywołanym za pomocą klawisza TRYB
(rys. 7.1.25):

pomiar pojedynczy (rys. 7.1.26-27): liczba pomiarów n = 1,

•

ś

rednia (rys. 10.3.23-24): ustalana jest liczba pomiarów, np. n = 6, spośród 2,...99,

•

mediana (rys. 10.3.28-29): ustalana jest liczba pomiarów, np. n = 4, spośród

•

których wyświetlana jest wartość środkowa; np.

- wyniki sortowane = 2, 5, 6, mediana = 5,
- wyniki sortowane = 2, 5, 6, 7, mediana = 5.5,

ś

rednia

σ

ś

r

(rys. 7.1.30): ustalane jest odchylenie standardowe średniej

σ

ś

r

przy

•

założeniu łaty w odległości 20 m, oraz minimalna i maksymalna liczba pomiarów,
np.

σ

ś

r

/20m = 0.0010 m, n

min

= 2, n

max

= 15; pomiary są powtarzane aż do

osiągnięcia zadanej wartości

σ

ś

r

(rys. 7.1.31),

pomiar pojedynczy powtarzany (rys. 7.1.32): pomiar jest powtarzany w zakresie 1 -

•

99, aż użytkownik zatrzyma proces pomiaru: za pomocą przycisku DANE - wyniki
będą zapisane w pamięci, lub za pomocą dowolnego innego przycisku - wyniki bedą
wyświetlone z możliwością anulowania, kontynuowania lub akceptacji pomiaru
(rys. 7.1.33)

W czasie pomiaru łaty, w zależności od ustalonego trybu, po wykonaniu kolejnego
odczytu i = 1,2,...n na ekranie ukazują się przez chwilę odpowiednie informacje, np.
(rys. 7.1.31): numer kolejnego odczytu, wartość średnia z dotychczas wykonanych
odczytów, odchylenie standardowe pojedynczego odczytu

σ

, odchylenie standardowe

wartości średniej

σ

ś

r

oraz rozrzut odczytów.

Po wykonaniu serii pomiarów i = 1,2,...n ekran WYNIKI POMIARU (np. rys. 7.1.6)
jest dostępny pod pozycją 2 POKAś WYNIKI (rys. 7.1.5).

109

USTAW

Tryb:

Ś

rednia

n

4

nmin

nmax

σ

ś

r /20m

WYJDŹ

TRYB POMIARU

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

TRYB

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FNC

INV

Tyczenie

Light

Rys. 7.1.23

WYNIKI POMIARU
Tryb:

Średnia

Odczyt

1.3014 m

n

4

σ

0.0010 m

σ

ś

r

0.0005 m

Rozrzut

0.0021 m

WYJDś

Rys. 7.1.25

Rys. 7.1.24

TRYB POMIARU

USTAW

Tryb:

Pojedynczy

n

1

n min

n max

σ

ś

r /20m

WYJDŹ

WYNIKI POMIARU
Tryb:

Pojedynczy

Odczyt:

1.3053 m

n:

1

σ

............. m

σ

ś

r

............. m

Rozrzut

............. m

WYJDś

Rys. 7.1.26

Rys. 7.1.27

USTAW

Tryb:

Mediana

n

4

nmin

nmax

σ

ś

r /20m

WYJDŹ

TRYB POMIARU

WYNIKI POMIARU
Tryb:

Mediana

Odczyt

1.3028 m

n

4

σ

0.0023 m

σ

ś

r

0.0012 m

Rozrzut

0.0050 m

WYJDś

Rys. 7.1.28

Rys. 7.1.29

USTAW

Tryb:

Średnia

σ

ś

r

n

nmin

2

nmax

15

σ

ś

r /20m

0.0001 m

WYJDŹ

TRYB POMIARU

WYNIKI POMIARU
Tryb:

Średnia

σ

ś

r

Odczyt

1.3012 m

n

7

σ

0.0003 m

σ

ś

r

0.0002 m

Rozrzut

0.0007 m

WYJDś

Rys. 7.1.30

Rys. 7.1.31

110

USTAW

Tryb:

Pojedynczy powtarzany

n

99

nmin

nmax

σ

ś

r

/20m

WYJDŹ

TRYB POMIARU

Pomiar...
Tryb:

Pojedynczy powtarzany

Numer odczytu (1,2,...99):

4

Łata

1.3011

σ

0.0012 m

σ

ś

r

0.0006 m

Rozrzut

0.0023 m

OK

ZANIECHAJ

KONTYNUUJ

Rys. 7.1.32

Rys. 7.1.33

Ustawienia systemowe

Ustawienia systemowe dokonywane są w oknie dialogowym MENU (rys. 7.1.35)
dostępnym po naciśnięciu przycisków SHIFT i PROG (rys. 7.1.34).
Pod pozycją 1 (rys. 7.1.35) dostępne jest okno SZYBKIE USTAWIENIA (rys. 7.1.36)
w którym można dokonać ustawienia kontrastu, uwzględnienia poprawki ze względu na
krzywiznę Ziemi (KZ), wyboru klawiszy użytkownika oraz ustalenia miejsca
dziesiętnego.

MENU

1 SZYBKIE USTAWIENIA
2 WSZYSTKIE USTAWIENIA
3 INFORMACJE SYSTEMOWE

WYJDŹ

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FUNKCJE

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Rys. 7.1.35

SZYBKIE USTAWIENIA

Kontrast:

0% 

Krzywizna Ziemi:

TAK 

Klawisze użytkownika: TestMEAS 
Miejsce dziesiętne: 0.0001 

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.1.34

Rys. 7.1.36

Pod pozycją 2 (rys. 7.1.35) dostępne jest okno wszystkich ustawień (rys. 7.1.27-42).

WSZYSTKIE USTAWIENIA

1

SYSTEM

2

POMIARY

3

PRZESYŁANIE DANYCH

4

JEDNOSTKI

5

DATA / GODZIANA

WYJDŹ

SYSTEM
Dźwięk:

Normalny 

Zapis danych (KartaPC/RS232): Karta PC 
Automatyczne wyłączenie: NIE 
Kontrast:

0% 

Klawisze użytkownika: TestMEAS 
DSP-Heater:

OFF 

Błąd kolimacji:

12.5” 

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.1.37

Rys. 7.1.38

111

POMIARY
CodeSet:

Before 

Miejsce dziesiętne:

0.0001 

GSI – Format:

GSI-16 

Krzywizna Ziemi:

TAK 

WYJDŹ

ZAPISZ

PRZESYŁANIE DANYCH
Baudrate:

2400 

Databits:

8 

Parity:

None 

Endmark:

CR 

Stopbits:

1

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.1.39

Rys. 7.1.40

JEDNOSTKI

Długość

metry 

Temperatura:

°

C 

WYJDŹ

ZAPISZ

DATA / GODZINA

Data:

31.01.2005

Godzina:

11:15:28

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.1.41

Rys. 7.1.42

Pod pozycją 3 (rys. 7.1.35) można przeglądnąć informacje systemowe (rys. 7.1.43)

INFORMACJE SYSTEMOWE
Wolne prace:

7

Klawisze użytkownika: TestMEAS
Bateria:

0%

Temperatura:

0

°

C

DSP-Heater:

OFF

Błąd kolimacji:

12.5”

WYJDŹ

Wersja systemu

Rys. 7.1.43

Przegl

ą

d i edycja danych

Po wyborze pozycji 1 (rys. 7.1.3) ukazuje się okno dialogowe Przegląd i Edycja
Danych w pamięci wewnętrznej RAM (rys. 7.1.44).

Przegląd i Edycja Danych

1 ROBOTY
2 REPERY
3 POMIARY
4 KODY

WYJDŹ

USUŃ

PRZEGLĄD ROBÓT

WYJDŹ

NOWY

Robota:

POMIAR i ZAPIS  1/1

Obserwator:

Jan Kowalski

Opis 1:

Wrocław

Opis 2:

Nowy Dwór

29.12.2003

10:29:33

Rys. 7.1.44

Rys. 7.1.45

112

Pod pozycją 1 (rys. 7.1.44) dostępne jest okno PRZEGLĄD ROBÓT (rys. 7.1.45) w
którym można przeglądać roboty, zakładać nowe i usuwać (rys. 7.1.46-47), za
wyjątkiem standardowej roboty POMIAR i ZAPIS.

WRÓĆ

NOWA ROBOTA
Robota:

CIĄG NIWELACYJNY 2/2

Obserwator:

Jan Nowak

Opis 1:

Wojrowicka

Opis 2:

Nowy Dwór

29.12.2003

10:29:33

WYJDŹ

ZAPISZ

USUŃ ROBOTĘ

Dane będą skasowane !
Czy usunąć robotę ?

NIE

TAK

Rys. 7.1.46

Rys. 7.1.47

Pod pozycją 2 (rys. 7.1.45) dostępne jest okno PRZEGLĄD REPERÓW (rys. 7.1.48-49)
w którym można przeglądać repery nawiązania we wszystkich lub wybranych robotach
jak również wprowadzać nowe i usuwać repery.

USUŃ

PRZEGLĄD REPERÓW 1/2
Robota:

POMIAR i ZAPIS 

Szukaj:

*

Reper:

AE1234 

x

5677442.94470 m

y

5572813.17210 m

H

102.00500 m

WYJDŹ

NOWY

WRÓĆ

NOWY REPER

WYJDŹ

ZAPISZ

Obiekt:

WSH 

Reper:

-----------------

x

-------------.--- m

y

-------------.--- m

H

-------------.--- m

Rys. 7.1.48

Rys. 7.1.49

Pod pozycją 3 (rys. 7.1.45) dostępne jest okno PRZEGLĄD POMIARÓW
(rys. 7.1.50-51) w którym można przeglądać wyniki pomiarów poszczególnych robót,
zapisane automatycznie w blokach pamięci o nazwach LINIA01, LINIA02,....

PRZEGLĄD POMIARÓW
(ustaw opcje szukania)

Praca: POMIAR i ZAPIS 

Linia:

LINIA01 

Punkt:

2 

WYJDŹ

POKAś

USUŃ REKORD

PRZEGLĄD 1  1/ 3
Typ: pomiar POMIAR i ZAPIS
Punkt:

A1

Opis:

....................... KZ

Wstecz:

1.4640 m

Odległość:

8.60 m

Typ (pomierzone/z klawiatury): pomierzone

WYJDŹ

SZUKAJ

Rys. 7.1.50

Rys. 7.1.51

Eksport wyników pomiarów

Wyniki pomiaru i punkty nawiązania mogą być przesłane na kartę PC, albo do
rejestratora polowego lub komputera przez złącze RS232 (rys. 7.1.52). W przypadku
karty PC należy podać nazwę pliku i katalogu na karcie PC do którego dane zostaną
przesłane.

113

Gdzie (Karta PC/RS232): Karta PC 

Z katalogu RAM: POMIAR i ZAPIS 
Pomiary czy Repery ?: Pomiary 
Format zapisu (GSI8/GSI16/TXT): GSI-16 
Do pliku:

Pomiary.GSI

Do katalogu

\GSI

WYJDŹ

EKSPORT

Eksport Danych

Rys. 7.1.52

7.2. Pomiar pikiet

Wysokości pojedynczych punktów mierzone są w nawiazaniu do danego reperu
według programu opisanego w rozdziale 1.3. W przypadku pomiaru wielu punktów,
nazywanych pośrednimi lub pikietami (rys. 7.2.1), po wykonaniu pomiaru
nawiązującego na punkt znany wstecz AE1234 i wyznaczeniu wysokości osi celowej
H

osi

przechodzi się (opcja KONTYNUACJA, rys. 7.2.2), do ekranu pomiarowego

w przód (rys. 7.2.3).

Poziom morza - geoida

A1

Punkt
o znanej
wysokości
(wstecz)

1001

Punkty
mierzone
(pośrednie)

1002

1003

t

1.0055

=

H

osi

103.0105

=

p

1.0051

=

H

0

102.005

=

H

102.0054

=

Rys. 7.2.1

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

AE1235

Opis

.............

W przód p

m

Odległość

m

∆

h = t – p

m

H

m

NOWY

KONTYNUACJA

POMIAR i ZAPIS

Punkt:

AE1234

H

0

:

102.005 m

Opis

---------------

Wstecz t

1.0055 m

Odległo

ść

D

48.00 m

H

osi

103.0105 m

KONTYNUACJA

Rys. 7.2.2

Rys. 7.2.3

114

Z poziomu ekranu w przód, za pomocą przycisku PIKIETY (rys. 7.2.4) dostępny jest
ekran pomiarowy pikiet (rys. 7.2.5) z przypisaną nazwą pierwszej pikiety 1001 - można
wprowadzić własną nazwę. Po nacelowaniu na łatę ustawioną na punkcie 1001 i
uruchomieniu pomiaru MIERZ (rys. 7.2.1) wyniki pomiaru sa wyświetlone na ekranie
(rys. 7.2.6). Na tym ekranie (rys. 7.2.6) ukazuje się nazwa nastepnej pikiety 1002.
Wystarczy zatem ustawić łatę na punkcie 1002 i uruchomić pomiar MEAS. Wyniki będą
wyświetlone na ekranie (rys. 7.2.7), z nazwą kolejnej pikiety 1003. Wyniki pomiaru
pikiety 1003 pokazane są na rys. 7.2.9.

PIKIETY

Punkt:

1001

Info

............

Pośredni p

m

Odległość D

m

∆

h = t - p

m

H

m

Pkt - Pkt

WYJDŹ

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FNC

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Rys. 7.2.5

PIKIETY

Punkt:

1002

Info

............

Pośredni p

1.0051 m

Odległość D

48.00

m

∆

h = t - p

0.0004 m

H

102.0054 m

Pkt - Pkt

WYJDŹ

Rys. 7.2.4

Rys. 7.2.6

Po pomiarze każdego punktu można wyświetlić różnicę wysokości między tym
punktem a punktem poprzednim - opcja Pkt-Pkt (rys. 7.2.8, 7.2.10-11).

PIKIETY

Punkt:

1003

Info

............

Pośredni p

1.0051 m

Odległość D

48.00

m

∆

h = t - p

0.0005 m

H

102.0055 m

Pkt - Pkt

WYJDŹ

PIKIETY

Pkt 1:

AE1234

Pkt 2:

1001

Punkt:

1002

Info

.............

∆

h +

0.0004 m

∆

h -

m

WRÓĆ

WYJDŹ

Rys. 7.2.7

Rys. 7.2.8

PIKIETY

Punkt:

1004

Info

............

Pośredni p

1.0061 m

Odległość D

48.00

m

∆

h = t - p

- 0.0006 m

H

102.0044 m

Pkt - Pkt

WYJDŹ

PIKIETY

Pkt 1:

1001

Pkt 2:

1002

Punkt:

1003

Info

.............

∆

h +

0.0001 m

∆

h -

m

WRÓĆ

WYJDŹ

Rys. 7.2.9

Rys. 7.2.10

115

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

1

Opis

.............

W przód p

1.0012 m

Odległość

48.00 m

∆

h = t – p

0.0044 m

H

102.0094 m

NOWY

KONTYNUACJA

2

PIKIETY

Pkt 1:

1001

Pkt 2:

1003

Punkt:

1004

Info

.............

∆

h +

m

∆

h -

- 0.0010 m

WRÓĆ

WYJDŹ

Rys. 7.2.11

Rys. 7.2.12

Po wykonaniu pomiaru pikiet następuje powrót do ekranu pomiaru w przód (rys. 7.2.3),
wprowadzenie nazwy innego reperu pomiarowego znajdującego się w otoczeniu
stanowiska niwelatora AE1235 i wykonanie pomiaru wysokości tego reperu MEAS
(rys. 7.2.13). Pomiar ten ma znaczenie kontrolne, pomierzona wysokość reperu
nawiązującego AE1235 powinna być równa jego wysokości znanej - w granicach błędu
ś

redniego pomiaru.

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

AE1235

Opis

.............

W przód p

1.0012 m

Odległość

49.00 m

∆

h = t – p

0.0044 m

H

102.0094 m

NOWY

KONTYNUACJA

Rys. 7.2.13

Wyniki pomiarów są zapisane w pamięci wewnętrznej niwelatora POMIAR i ZAPIS, w
bloku pamięci LINIA 01 lub najbliższym wolnym LINIA 02, LINIA 03, .... Można je
przejrzeć przechodząc do okna dialogowego Przegląd i edycja danych (rozdz. 3.1).
Przed wyłączeniem niwelatora wyniki pomiaru należy zapisać w pliku tekstowym na
karcie PC - Eksport wyników pomiaru (rozdz. 2.1).

7.3. Tyczenie punktów

W przypadku tyczenia punktów o znanych wysokościach projektowych np. 1001,
1002, 1003, ... (rys. 7.3.3), po wykonaniu pomiaru nawiązującego na punkt znany
wstecz AE1234 i wyznaczeniu wysokości osi celowej H

osi

przechodzi się (opcja

KONTYNUACJA, rys. 7.3.1), do ekranu pomiarowego w przód (rys. 7.3.2).

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

1

Opis

.............

W przód p

m

Odległość

m

∆

h = t – p

m

H

m

NOWY

KONTYNUACJA

POMIAR i ZAPIS

Punkt:

AE1234

H

0

:

102.005 m

Opis

.................

Wstecz t

1.5335 m

Odległość D

48.00 m

H

osi

103.5385 m

KONTYNUACJA

Rys. 7.3.1

Rys. 7.3.2

116

Poziom morza - geoida

A1

Punkt
o znanej
wysokości
(wstecz)

1001

1002

1003

Punkty tyczone

t

1.5335

=

H

osi

103.5385

=

Tycz

1.

:=

Wgóre

H

tycz

H

−

:=

Wgóre

0.078

=

H

tycz

102.158

=

H

0

102.005

=

H

H

osi

Tycz

−

:=

H

102.538

=

Rys. 7.3.3

Z poziomu ekranu w przód (rys. 7.3.2), za pomocą przycisków SHIFT+PIKIETY
(rys. 7.3.4) przechodzi się do ekranu tyczenia punktu (rys. 7.3.5 ):

wprowadzana jest z klawiatury nazwa tyczonego punktu i jego wysokość

•

projektowa H

tycz

, za pomocą klawisza KONTYNUACJA przechodzi się do ekranu

pomiarowego tyczonego punktu (rys. 7.3.6),
łata jest ustawiana w miejscu tyczonego punktu,

•

po nacelowaniu na łatę i uruchomieniu pomiaru MEAS otrzymuje się wysokość

•

punktu H oraz wartość o jaką należy przemieścić łatę w górę lub w dół aby stopka
łaty znalazła się na wysokości projektowej, na tą wysokość wbijany jest palik (rys.
7.3.6-7),
po ustawieniu łaty na paliku wykonywane są koleje pomiary MEAS i

•

przemieszczenia palika lub aż do otrzymania zerowej wartości przemieszczenia w
górę / w dół, lub mniejszej co do wartości bezwzględnej od dopuszczalnej -
wynikajacej z warunków tyczenia (rys. 7.3.6-7).

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROG

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FNC

INV

Tyczenie

Light

TRYB

TYCZENIE

Punkt:

1001

Info

.............

H - tycz.

102.158 m

∆

h - tycz.

Odległość - tycz.

KONT

WYJDŹ

Rys. 7.3.5

Rys. 7.3.4

117

TYCZENIE H 1/2

PktWstecz:

A1

PktNr:

1001

Info

.............

H - tycz

102.158 m

H

102.2933 m

W dół

-0.1353 m

NASTĘPNY

WYJDŹ

ZAPIS

Rys. 7.3.6

TYCZENIE H 2/2

PktNr:

1001

Tycz:

1.2452 m

Odległość:

41.00 m

NASTĘPNY

WYJDŹ

ZAPIS

Rys. 7.3.7

Wynik tyczenia może być zapisany w pamięci wewnętrznej POMIAR i ZAPIS w bloku
LINIA-01 lub najbliższym wolnym LINIA-02, LINIA-03, ....(opcja ZAPIS na rys.
7.3.6-7). Po wytyczeniu punktu 1001 tyczone są punkty następne 1002, 1003,... (opcja
NASTĘPNY na rys. 7.3.6-7).
Po zakończeniu tyczenia punktów następuje powrót do ekranu pomiaru w przód (rys.
7.3.3) - opcja WYJDŹ na rys. 7.3.6, wprowadzenie nazwy innego reperu pomiarowego
znajdującego się w otoczeniu stanowiska niwelatora np. AE1235 (rys. 7.3.8) i
wykonanie pomiaru wysokości tego reperu MEAS. Pomiar ten ma znaczenie kontrolne,
pomierzona wysokość reperu nawiązującego AE1235 (rys. 7.3.8) powinna być równa
jego wysokości znanej - w granicach błędu średniego pomiaru.

Punkt wstecz

AE1234

Punkt w przód

AE1236

Opis

.............

W przód p

1.4328 m

Odległość

49.00 m

∆

h = t – p

0.1007 m

H

102.1057 m

NOWY

KONTYNUACJA

Rys. 7.3.8

Wyniki pomiarów - zapisane w czasie tyczenia (opcja ZAPIS na rys. 7.3.6), można
przejrzeć przechodząc do okna dialogowego Przegląd i edycja danych (rozdz. 3.1).
Przed wyłączeniem niwelatora wyniki te należy zapisać w pliku tekstowym na karcie
PC - Eksport wyników pomiaru (rozdz. 3.1).

118

7.4. Ci

ą

g niwelacyjny

Program pomiaru ciągu niwelacyjnego jest dostępny po wyborze klawisza PROGRAM
(rys. 7.4.1-3).

PROGRAMY

1 ODCZYTY
2 CIĄG NIWELACYJNY
3 REKTYFIKACJA

WYJDŹ

ABC

7

JKL

4

STU

1

DEF

8

MNO

5

VWX

2

GHI

9

PQR

6

YZ

3

/ $#

0

- #@&

.

*?!

±

PgUp

PgDn







Back

INS



CE

PIKIETY

PROGRAM

UśYTK

DANE

SHIFT

ESC

MENU

FUNKCJE

INV

Tyczenie

Light

TRYB

Rys. 7.4.1

CIĄG NIWELACYJNY

1 Ustawienia roboty
2 Ustawienia ciągu
3 Ustawienia tolerancji
4. Start

WYJDŹ

Rys. 7.4.3

Rys. 7.4.2

W oknie dialogowym CIĄG NIWELACYJNY (rys. 7.4.2) ustalane są:
1: Ustawienia roboty: wybór istniejącej lub założenie nowej roboty (rys. 7.4.4-5)

NOWY OBIEKT

WYBIERZ ROBOTĘ
Nazwa obiektu: POMIAR i ZAPIS

Obserwator:

---------------

Komentarz 1:

---------------

Komentarz 2:

---------------

27.02.2005

10:29:33

WYJDŹ

USTAW

WYBIERZ OBIEKT

NOWA ROBOTA
Nazwa obiektu: WSH

Obserwator:

Tadeusz Kowalczyk

Komentarz 1:

---------------

Komentarz 2:

---------------

27.02.2005

11:21:15

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.4.4

Rys. 7.4.5

2: Ustawienia ciągu aktualnego lub nowego: nazwa ciągu, kolejność odczytów na łatach
np. TP, TPPT gdzie T - odczyt wstecz, P - odczyt w przód, nazwa i wysokość H

0

reperu początkowego (rys.7.4.6-7).

AKTUALNY CIĄG
Nazwa ciągu:

Ciąg 3

Kolejność odczytów łat

TPPT

Punkt początkowy:

AE1234

H

0

:

101.2050 m

Łata 1:

---------------

Łata 2:

---------------

WYJDŹ

USTAW

NOWY CIĄG

NOWY CIĄG
Nazwa ciągu:

Ciąg 1

Kolejność odczytów łat: TPPT 
Punkt początkowy:

AE1234

H

0

:

101.2050 m

Łata 1:

---------------

Łata 2:

---------------

WYJDŹ

ZAPISZ

Rys. 7.4.6

Rys. 7.4.7

119

3: Ustawienia tolerancji pomiaru:
- włączenie lub wyłączenie kontroli odchyłek dopuszczalnych dla odległości łaty
wstecz i w przód,
maksymalnej i minimalnej długości celowej, różnicy pomierzonych przewyższeń na
stanowisku
i różnic odczytów T-T i P-P (rys. 7.4.8),
- wpisanie wartości odchyłek dopuszczalnych (rys.7.4.9).

ODCHYŁKI DOPUSZCZALNE

Odległości łaty wstecz i w przód: Włącz 

Maksymalna celowa: Wyłącz 
Minimalna celowa Wyłącz 
Różnica przewyższeń

∆

h Włącz 

Różnice odczytów T-T / P-P Włącz 

WYJDŹ

USTAW

WPISZ

WPISZ ODCHYŁKI

Długości

3.00 m

Maksymalna celowa: 50.00 m
Minimalna celowa 0.50 m
Różnica przewyższeń

∆

h 0.0003 m

Różnice odczytów T-T / P-P 0.0002 m

WYJDŹ

USTAW

Rys. 7.4.8

Rys. 7.4.9

Po wyborze opcji 4 - start pomiaru (rys. 7.4.2) ukazują się ustalone parametry (rys.
7.4.10): tryb pomiaru - średnia, liczba pomiarów - 4, numer pierwszego punktu ciągu -
1, oraz przyrost kolejnych numerów - 1. Po naciśnięciu klawisza OK ukazuje się ekran
pomiarowy ciągu niwelacyjnego (rys. 7.4.11). Kursor wskazuje na pierwszy pomiar
wstecz T (rys. 7.4.11). Czynności techniczne podczas wykonywania pomiaru ciągu
niwelacyjnego z punktami pośrednimi są opisane w rozdz. 1.5. Po wykonaniu pomiaru
T1 kursor przesuwa się na pozycję pierwszego pomiaru w przód P (rys. 7.4.12), wynik
pomiaru T1 (nazwa punktu, odczyt i odległość łaty) można zobaczyć w oknie (rys.
7.4.13) dostępnym za pomocą klawisza OSTATNI (rys. 7.4.12). Po wykonaniu
pierwszego pomiaru w przód P1 kursor przesuwa się na pozycję drugiego pomiaru w
przód P, zgodnie z przyjętą regułą TPPT (rys. 7.4.14). Na ekranie pokazana jest różnica
długości celowych wstecz i w przód oraz długość ciągu. Wynik pomiaru P1 pokazany
jest na rys. 7.4.15. Po wykonaniu drugiego pomiaru w przód P2, jeżeli przekroczona
zostanie dopuszczalna wartość różnicy odczytów w przód P1 - P2 wtedy ukaże się na
ekranie odpowiednia informacja (rys. 10.4.16). Po akceptacji (TAK) kursor przesuwa
się na pozycję drugiego pomiaru wstecz T2 (rys. 7.4.17), wynik pomiaru P2 pokazany
jest na rys. 7.4.18. Po wykonaniu drugiego pomiaru wstecz T2 (rys. 10.4.17) ukaże się
informacja o ewentualnym przekroczeniu dopuszczalnej wartości różnicy T1 - T2 (rys.
10.4.19) i przekroczeniu dopuszczalnej wartości przwewyższenia niwelacyjnego

∆

h1 -

∆

h2 (rys. 10.4.20). Po akceptacji (TAK) kursor przesuwa się na pozycję pierwszego

pomiaru wstecz T1 na drugim stanowisku niwelatora (rys. 7.4.21), wynik ostatniego
pomiaru T2 na stanowisku pierwszym pokazany jest na rys. 7.4.22. Wyniki pomiaru na
stanowisku pierwszym (rys. 7.4.22-23) dostępne są po wyborze opcji STANOWISKO
(rys. 7.4.21).

120

USTAWIENIA
Tryb pomiaru:

średnia

n:

4

σ

ś

r /20m

----------- m

Klaw.-Użutk.

TestPom

PktNr

1

Przyrost numeru PktNr 1

OK

CIĄG NIWELACYJNY

PktNr

AE1234

Kom

------------

Różnica Odległości

0.00 m

Długość ciągu

0.00 m

WYJDŹ

TPPT TPPT

OSTATNI

Rys. 7.4.10

Rys. 7.4.11

CIĄG NIWELACYJNY

PktNr

1

Kom

------------

Różnica Odległości

43.00 m

Długość ciągu

43.00 m

WYJDŹ

TPPT TPPT

OSTATNI

WYNIK OSTATNIEGO POMIARU

PktNr

AE1234

Odczyt

1.6870 m

Odległość

43.00 m

WROĆ

Rys. 7.4.12

Rys. 7.4.13

CIĄG NIWELACYJNY

PktNr

1

Kom

------------

Różnica Odległości

0.00 m

Długość ciągu

86.00 m

WYJDŹ

TPPT TPPT

OSTATNI

WYNIK OSTATNIEGO POMIARU

PktNr

1

Odczyt

1.5335 m

Odległość

43.00 m

WROĆ

Rys. 7.4.14

Rys. 7.4.15

ODCHYŁKI

P2 – P1 0.0086 m

Wartość przekroczona !
Powtórzyć stanowisko ?

NIE

TAK

CIĄG NIWELACYJNY

PktNr

AE1234

Kom

------------

WYJDŹ

TPPT TPPT

OSTATNI

Rys. 7.4.16

Rys. 7.4.17

WYNIK OSTATNIEGO POMIARU

PktNr

1

Odczyt

1.5075 m

Odległość

46.00 m

WROĆ

ODCHYŁKI

T1 – T2 - 0.0565 m

Wartość przekroczona !
Powtórzyć stanowisko ?

NIE

TAK

Rys. 7.4.18

Rys. 7.4.19

121

ODCHYŁKI

Różnica przewyższeń

∆

h - 0.0651 m

Wartość przekroczona !
Powtórzyć stanowisko ?

NIE

TAK

CIĄG NIWELACYJNY

PktNr

1

Kom

------------

Różnica Odległości

0.00 m

Długość ciągu

86.00 m

WYJDŹ

TPPT TPPT

STANOWISKO

OSTATNI

Rys. 7.4.20

Rys. 7.4.21

WYNIK OSTATNIEGO POMIARU

PktNr

AE1234

Odczyt

1.6113 m

Odległość

43.00 m

WROĆ

WYNIKI STANOWISKA 1/2

Stanowisko Nr

1

Różnica przewyższeń

∆

h - 0.0651 m

∆

h

0.0713 m

H

99.9865 m

WRÓĆ

Rys. 7.4.22

Rys. 7.4.23

WYNIKI STANOWISKA 2/2

Stanowisko Nr

1

Długość stanowiska 92.00 m
T1 - T2

0.0211 m

P1 - P2

-0.0057 m

WRÓĆ

Rys. 7.4.24

Po zakończeniu i akceptacji wyników pomiarów na stanowisku pierwszym, z poziomu
ekranu pokazanego na rys. 7.4.21, za pomocą przycisków SHIFT+PIKIETY (rys.
7.4.4) można przejść do ekranu pomiaru punktów pośrednich - pikiet (rys. 7.4.5 ).
Przebieg pomiaru pikiet opisany jest w rozdz. 7.2, po zakończeniu ukazuje się z
powrotem ekran pomiaru ciagu niwelacyjnego na drugim stanowisku niwelatora
(rys. 7.4.21). Pomiar na drugim i następnych stanowiskach przebiega analogicznie jak
na stanowisku pierwszym. Mogą być przy tym mierzone punkty pośrednie, szczegóły
pomiaru pikiet opisane są w rozdz. 7.2. Po zakończeniu pomiaru ciągu niwelacyjnego
można przeprowadzić wyrównanie ciągu, wprowadzając wysokość punktu końcowego
ciągu.

122