METROLOGIA I ZAMIENNO

ŚĆ

Sem. 3 st. dzienne gr.

2.3

2009/2010

Dla otworów i wałków o pasowaniu .

..................

1. Poda

ć

cel i kryteria podziału na grupy selekcyjne. Zaprojektowa

ć

monta

ż

przy zamienno

ś

ci selekcyjnej,

stosuj

ą

c podział na 3 grupy selekcyjne. Rozkład wymiarów otworu równomierny, wałka – normalny

(

σ

w

=T

w

/6).

Ś

rodek rozkładu w

ś

rodku pola tolerancji. Pokaza

ć

etapy oblicze

ń

(wykresy g

ę

sto

ś

ci

prawdopodobie

ń

stwa!) i skomentowa

ć

obliczenia. Porówna

ć

z monta

ż

em bez selekcji. Pokaza

ć

graficznie przedziały tolerancji po selekcji. Wyja

ś

ni

ć

, jakie s

ą

ograniczenia w stosowaniu selekcji.

2. Obliczy

ć

(z koniecznymi komentarzami) wymiary i tolerancje sprawdzianów do otworu i wałka wg PN-

72/M-02140 (ISO/R 1938). Narysowa

ć

pola tolerancji sprawdzianów nowych i zu

ż

ytych na tle pól

tolerancji otworu i wałka (z zaznaczon

ą

lini

ą

zerow

ą

i niezb

ę

dnymi obja

ś

nieniami, symbolami i warto

ś

-

ciami liczbowymi) w podziałce 1000:1 lub 2000:1. Zaznaczy

ć

tolerancje odbiorcze dla sprawdzianów

nowych i zu

ż

ytych. Obliczy

ć

% relacj

ę

mi

ę

dzy tolerancj

ą

odbiorcz

ą

, a tolerancj

ą

otworu/wałka. Wyja

ś

ni

ć

jak b

ę

dzie przebiega

ć

akceptacja wyrobów w miar

ę

zu

ż

ywania si

ę

sprawdzianów.

3. Wykona

ć

rysunki konstrukcyjne sprawdzianów do wałka i otworu w podziałce: 1:1 dla 40

≤

Ø

≤

140mm;

(2:1 dla

Ø

< 40mm 1:1 lub 1:2 dla

Ø

> 140 mm) podaj

ą

c na rysunkach wymiary z ich odchyłkami,

tolerancje geometryczne (wg PN-EN ISO 1101:2006), tolerancje ogólne (PN-EN 22768), chropowato

ść

,

materiał (PN-EN...), wymagania odno

ś

nie obróbki cieplnej, sposób cechowania sprawdzianu.

Uwaga:

W stopce na ka

ż

dej stronie wydruku/r

ę

kopisu poda

ć

imi

ę

i nazwisko, grup

ę

, pasowanie, nr str/liczb

ę

str.

Literatura

:

Białas S

.:

Metrologia techniczna z podstawami tolerowania wielko

ś

ci geometrycznych …, Rozdz 4.6.5

Adamczak S., Makieła W.: Metrologia budowie maszyn. Zadania z rozwi

ą

zaniami. WNT 2006

Zalecany sposób zestawienia wyników dla p.1

Pasowanie .........................

Przed

selekcj

ą

I grupa

selekcyjna

II grupa

selekcyjna

III grupa

selekcyjna

IV grupa

selekcyjna

Wymiar nominalny
i odchyłki graniczne otworu

Wymiar nominalny
i odchyłki graniczne wałka

P

max

P

min

Charakter pasowania

Tolerancja pasowania T

p

Prawdopodobie

ń

stwo wyst

ą

-

pienia otworu w grupie

Prawdopodobie

ń

stwo wyst

ą

-

pienia wałka w grupie

Zalecany sposób zestawienia wyników oblicze

ń

wymiarów sprawdzianów dla p.2

Wymiar
Tolerowanie symbolowo -liczbowe

Otwór

............

( / )

Wałek

........

( / )

Wymiar nowego
sprawdzianu przechodniego

o powierzchni

pomiarowej

......

S......

= ......

S...... =

Wymiar granicy zu

ż

ycia

Gz

Wymiar sprawdzianu
nieprzechodniego

o powierzchni

pomiarowej

....

..

S......

= ......

S...... =

Sprawdz. nowy

Sprawdz. zu

ż

yty Sprawdz. nowy Sprawdz. zu

ż

yty

Tolerancja odbiorcza
sprawdzianu

T

min

=

T

max

=

T

min

=

T

max

=

T

min

=

T

max

=

T

min

=

T

max

=

Tolerancja geometryczna powierz-
chni roboczych sprawdzianu

Nazwa ......................................

Warto

ść

.....................................

Nazwa.......................................

Warto

ść

.....................................

Chropowato

ść

pow. roboczych