1

NOWOTWÓR

Nieprawidłowa tkanka, która:

•

 

rośnie autonomicznie, w sposób

nieskoordynowany z otaczającymi ją tkankami

prawidłowymi

•

 

bez celu

•

 

zachowuje się tak samo nawet po usunięciu

czynnika, który ją wywołał

•

 

wykorzystuje zasoby energetyczne i odżywcze

gospodarza

•

 

TUMOR –

guz

•

 

NEOPLASMA –

nowotwór

•

 

ONKOLOGIA –

nauka o nowotworach

(

oncos = tumor)

•

 

CARCINOMA

–

rak

•

 

SARCOMA

–

mięsak

N

E

O

P

L

A

S

M

A

TUMOR

HAEMATOMA

HAMARTOMA

TUBERCULOMA

CHORISTOMA

CHORISTOMA

•

 

Ektopiczne umiejscowienie normalnej tkanki np.

nadnercza pod torebką nerki

HAMARTOMA

•

 

Normalne, dojrzałe tkanki w swoim miejscu, ale
bez organizacji architektonicznej np. w płucu

NOWOTWORY

(neoplasma)

ŁAGODNE

(benignum)

ZŁOŚLIWE

(malignum)

Dwie g

ł

ówne cechy

nowotworów z

ł

o

ś

liwych

INVASIO

(naciekanie)

METASTASES

(przerzuty)

2

przerzuty

naczynia

chłonne

naczynia

krwionośne

PMR

wszczepy

do jam

surowiczych

LN

naciekanie dużych żył

•

 

rak nerki

•

 

pierwotny rak wątroby

wątroba

płuca

rak jajnika

NOWOTWORY NIEZRÓŻNICOWANE

=

ANAPLASTYCZNE

ANAPLAZJA

Niezró

ż

nicowanie, brak zró

ż

nicowania

=

PROLIFERACJA BEZ DOJRZEWANIA

ZRÓŻNICOWANIE NOWOTWORU

•

 

KIERUNEK ZRÓŻNICOWANIA -

przykłady

–

 

naczyniak krwionośny

•

 

now. łagodny różnicujący się w kierunku naczyń

krwionośnych

–

 

rak gruczołowy (gruczolakorak)

•

 

now. złośliwy różnicujący się w kierunku nabł.

gruczołowego

•

 

STOPIEŃ ZRÓŻNICOWANIA

–

 

n. wysokozróżnicowane (G1)

–

 

n. średniozróżnicowane (G2)

–

 

n. niskozróżnicowane (G3)

STOPIEŃ ZRÓŻNICOWANIA =

GRADING

= histologiczny stopień

złośliwości

I

o

 II

o

 III

o

inaczej

G1  G2  G3

(najlepiej)

(najgorzej)

(najlepiej)

(najgorzej)

Cytologiczne i histologiczne cechy

złośliwości komórek (1)

•

 

Pleo(poli)morfizm = różnorodność

kszta

ł

tu

wielko

ś

ci zabarwienia

•

 

Hyperchromasia & heterochromasia

j

ą

der

•

 

N/C = 1:1 (łag. 1:4 - 1:6)

•

 

CHROMATYNA – nieregularny:

– KSZTAŁT, WIELKOŚĆ, ZABARWIENIE

komórek

j

ą

der

•

 

Błona jądrowa

•

 

JĄDERKA

•

 

MITOZY

Du

ż

o

Patologiczne: Y, H, Z

•

 

ANARCHIA ARCHITEKTONICZNA

Dużo,

Duże,
Nieregularne

Cytologiczne i histologiczne cechy

złośliwości komórek (2)

3

CARCINOMA ANAPLASTICUM GLANDULAE THYREOIDEAE

STAGING = kliniczne stadium

zaawansowania nowotworu u

pacjenta

Wielkość

guza

Przerzuty do

węzłów

chłonnych

Przerzuty

drogą

krwionośną

T N M

NOWOTWORY

ŁAGODNE

ZŁOŚLIWE

NACIEKANIE

PODŚCIELISKA

nie ma

jest

PRZERZUTY

nie ma

są

OTOREBKOWANIE

zwykle jest

nie ma

WZNOWY MIEJSCOWE

nie ma

są

WZROST

powolny

szybki

BUDOWA

HISTOLOGICZNA

zróżnicowana

cechy anaplazji

ANGIOGENEZA

niewielka

duża

HETEROGENNOŚĆ

mała

bardzo duża

NOWOTWORY MIEJSCOWO

ZŁOŚLIWE

1. 

Raki podstawnokomórkowe

skóry

2. 

Glejaki

3. 

Guz mieszany ślinianki

NACIEKAJĄ ale NIE DAJĄ PRZERZUTÓW

NABŁONKOWE

– Gruczolak

(ADEN

OMA)

– Torbielako-

gruczolak

(CYSTADEN

OMA)

– Brodawczak

(PAPILL

OMA)

– CYSTADEN

OMA

PAPILLOMATOSUM

MEZENCHYMALNE

– Tłuszczak (LIP

OMA)

– Włókniak (FIBR

OMA)

HAEMANGIOMA

– Naczyniak (ANGI

OMA)

LYMPHANGIOMA

– Chrzęstniak (CHONDR

OMA)

LEIOMYOMA

– Mięśniak (MY

OMA)

RHABDOMYOMA

NOWOTWORY ŁAGODNE

NABŁONKOWE

– Gruczolak

(ADEN

OMA)

– Torbielako-

gruczolak

(CYSTADEN

OMA)

– Brodawczak

(PAPILL

OMA)

– CYSTADEN

OMA

PAPILLOMATOSU

M

MEZENCHYMALNE

– Tłuszczak (LIP

OMA)

– Włókniak (FIBR

OMA)

HAEMANGIOMA

– Naczyniak (ANGI

OMA)

LYMPHANGIOMA

– Kostniak (OSTEOMA)
– Chrzęstniak (CHONDR

OMA)

LEIOMYOMA

– Mięśniak (MY

OMA)

RHABDOMYOMA

NOWOTWORY ŁAGODNE

4

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

NABŁONKOWE

(carcinoma)

MEZENCHYMALNE

(sarcoma)

Rak

(carcinoma) = nowotwór

złośliwy poch. nabłonkowego

Mięsak

(sarcoma) = nowotwór

złośliwy poch. mezenchymalnego

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

pochodzenia

nab

ł

onkowego

•  Gruczolakorak (ADENO

CARCINOMA

)

•  Rak płaskonabłonkowy (

CARCINOMA

PLANOEPITHELIALE)

•  Rak anaplastyczny (

CARCINOMA

ANAPLASTICUM)

•  Rak embrionalny (

CARCINOMA

EMBRYONALE)

•  inne

NOWOTWORY ZŁOŚLIWE

pochodzenia

mezenchymalnego

•  LIPO

SARCOMA

•  FIBRO

SARCOMA

HAEMANGIO-

•  ANGIO

SARCOMA

LYMPHANGIO-

•  CHONDRO

SARCOMA

•  OSTEO

SARCOMA

RHABDOMYO-

•  MYO

SARCOMA

LEIOMYO-

GŁÓWNE TYPY HISTOLOGICZNE

NOWOTWORÓW

!

 

RAK

!

 

MIĘSAK

!

 

CHŁONIAK ZŁOŚLIWY

!

 

CZERNIAK ZŁOŚLIWY