5.11.2013, Lechowski

Biblioteki są :
-instytucjami publicznymi (użyteczności publicznej), w terminologii formalno-prawnej zakładami
publicznymi, które pośredniczą w dostarczaniu dóbr publicznych ogółowi społeczeństwa.

Są one utworzone w wyniku decyzji administracji państwowej lub samorządowej i wykonują zadania
publiczne o charakterze oświatowym, dydaktycznym, wychowawczym, naukowym, leczniczym, itp.
Są nimi: m.in.: instytucje kultury w tym biblioteki publiczne

Utrzymywanie instytucji publicznych jest obowiązkiem samorządów i państwa.

Biblioteki są:
integralną częścią instytucjonalnej przestrzeni publicznej

PRZESTRZEŃ PUBLICZNA - przestrzeń z której każdy ma prawo korzystać, niezależnie od
wykształcenia, przekonań politycznych, religijnych, itp.
Przestrzeń publiczna w sensie dosłownym: parki, ulice, baseny, skwery, stadiony itp
PRZESTRZEŃ INSTYTUCJONALNA którą tworzą instytucje, takie jak biblioteki, szkoły, urzędy
państwowe, księgarnie, muzea itp.
biblioteki tworzą tzw. kapitał społeczny, który tworzony jest poprzez aktywność ludzi w przestrzeni
publicznej.
Kapitał społeczny - tworzy się w ramach przestrzeni publicznej (instytucjonalnej), w ramach instytucji
użyteczności publicznej.

KAPITAŁ SPOŁECZNY
Wspólne wartości, normy i relacje, które stanowią podstawę porozumienia i zaufania pomiędzy
różnymi jednostkami i grupami społecznymi. (więź społeczna)
Umiejętności współpracy międzyludzkiej w obrębie grup i organizacji w celu realizacji własnych
interesów. Kapitał społeczny jest niezbędnym elementem społeczeństwa obywatelskiego.
Dzięki niemu jednostki i zbiorowości mogą osiągać korzyści zarówno ekonomiczne, jak i społeczne.

Atrybuty kapitału społecznego:
-uczestnictwo w życiu społecznym (np. w sieciach, portalach społecznościowych, itp)
-wzajemność
-zaufanie
-proaktywność
-dynamiczne relacje międzyludzkie
-praca zespołowa

Biblioteka jako "miejsce spotkania"
1. Biblioteka jako "miejsce publiczne" - miejsce uzyskania informacji i wiedzy, miejsce doradztwa,
miejsce aktywności informacyjnej, kulturalnej, naukowej, itp.
2. Biblioteka jako "miejsce społeczne" - miejsce wymiany myśli dyskursu, miejsce integracji społ.,
miejsce społecznego włączenia, miejsce spotkań wirtualnych w sieci
3. Biblioteka jako "miejsce trzecie" (po domu i pracy) - miejsce spędzania wolnego czasu (centrum
życia towarzyskiego społeczności lokalnej, np. studentów na kampusie)

Biblioteki:
-realizują misję społeczną
MISJA - posłannictwo, ważne zadanie do spełnienia, zobowiązanie do czegoś

MISJA BIBLIOTEKI - te jej zadania i funkcje, jakie powinny być realizowane wobec otoczenia,
zwłaszcza odbiorców, to określone zobowiązania tej instytucji wobec społeczeństwa, związane
przede wszystkim z zapewnieniem dostępu do zasobów informacyjnych oraz obsługą użytkowników
zgodnie z ich aktualnymi potrzebami. (organizują dostęp do zasobów informacyjnych, kulturalnych,
etc i obsługa użytkowników)

WSPÓŁCZESNE FUNKCJE BIBLIOTEKI W KONTEKŚCIE OTOCZENIA:

-funkcje mediacyjne (w komunikacji publicznej): prawo do informacji, pośrednictwo w dostępie do
zasobów, selekcja i filtracja treści;
-funkcje obywatelskie i integracyjne: tworzenie społeczeństwa obywatelskiego, wspieranie
demokracji, integracja społeczeństwa, działania na rzecz włączenia do społeczeństwa (także e-
włączenia) grup wykluczonych, tworzenie kapitału społecznego itp.;
-funkcje społeczne: edukacyjne, oświatowe, wychowawcze, naukowe, kulturalne, itp. ;

Biblioteki są:
-instytucjami kultury ( w sensie formalno-prawnym)
Biblioteki publiczne są jedną z kilkunastu, wymienionych w Ustawie o organizowaniu i prowadzeniu
działalności kulturalnej z 1991 r., form organizacyjnych działalności kulturalnej.
Organa państwa i jednostki samorządu terytorialnego organizują działalność kulturalną tworząc
instytucje kultury.
Biblioteki zalicza się do tzw. instytucji upowszechniania kultury. Instytucją kultury jest też Biblioteka
Narodowa.

BIBLIOTEKI (przede wszystkim publiczne)
-tworzą ogólnokrajową sieć biblioteczną, w ramach której funkcjonują biblioteki wojewódzkie,
powiatowe oraz gminne (miejskie i wiejskie)
Żadne inne instytucje kultury nie tworzą sieci.

BIBLIOTEKA W SPOŁECZEŃSTWIE

Globalnym otoczeniem współczesnych bibliotek jest społeczeństwo:
-informacyjne
-wiedzy
-sieciowe

Społeczeństwo sieciowe - społeczeństwo oparte na wykorzystywaniu w działalności zawodowej,
publicznej, prywatnej, itp. sieciowych narzędzi teleinformatycznych oraz przechowywanej w niej
wiedzy ze wszystkimi konsekwencjami jakie ma to dla relacji społecznego i psychologicznego rozwoju
jednostki (m.in. M. Castells)

Cechy społeczeństwa sieciowego:
-brak przywiązania do miejsca i przestrzeni
-swoboda korzystania z narzędzi teleinformatycznych
-możliwość realnego wykonywania wybranych czynności za pośrednictwem tych narzędzi
-nawiązywanie kontaktów w świecie rzeczywistym i wirtualnym

Społeczeństwo sieciowe składa się z tzw. węzłów, czyli osób i instytucji uczestniczących w sieci, a
także powiązań (relacji) między nimi.

Biblioteki jako węzły w sieci w sferze publicznej:
-Budowanie więzi społecznych przez podejmowanie działań w przestrzeni publicznej:
a) kształcenie kompetencji kulturowych, inkulturacja

b)wsparcie informacyjne, doradztwo społeczne, zawodowe, medyczne, prawne itp.
c)udział w procesie społecznego włączenia (praca z wykluczonymi lub zagrożonymi wykluczeniem:
bezrobotni, niepełnosprawni, emeryci, mniejszości etniczne, religijne)
d)tworzenie kapitału społecznego czyli wspólnych wartości i norm, stanowiących podstawę
porozumienia, zaufania i współpracy w obrębie różnych środowisk i grup