Poznań, 30 XI 2006

Agresja wśród nauczycieli

Dr Grażyna Poraj

Instytut Psychologii

Uniwersytet Łódzki

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Agresja nauczycieli wobec

uczniów

0

5

10

15

20

25

30

%

Szkoły Podsatwowe

Gimnazjum

Szkoły

Ponadgimnazjalne

Dziewczęta
Chłopcy

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Agresja uczniów wobec

nauczycieli

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

Gimnazja

Szkoły

ponadgimnazjalne

Dziewczęta
Chłopcy

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Determinanty agresji

nauczycieli

Motywy wyboru zawodu

nauczycielskiego

Charakterystyka nauczycieli o

wysokim syndromie agresji:

- niska samoocena ( niezadowolenie z siebie )

- brak odporności na sytuacje trudne

- niska wrażliwość na potrzeby innych

- niska potrzeba afiliacji ( tendencja do izolowania się )

- koncentracja na sobie

- sztywność, konfliktowość

= brak szans na samorealizację zawodową

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Stresory zawodowe nauczycieli

podstawowa sprzeczność pomiędzy

nauczycielem a uczniem

konfrontacje stresowe z rodzicami
napięcia i rywalizacje w radzie pedagogicznej
niski status społeczny i ekonomiczny
duże oczekiwania społeczne
nieustanna kontrola
nieracjonalne wymagania przełożonych
braki techniczne i materialne
patologie społeczne w szkole

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Szkoła jako środowisko

agresogenne

Szkoła jako instytucja

- przymus, ograniczenie samodzielności

- anonimowość uczniów, rzeczowe stosunki z nauczycielami

- przeciążenie uczniów, niewłaściwy proces oceniania

Nieprawidłowe relacje pomiędzy uczniami

a nauczycielami

- brak poszanowania godności uczniów

- stosowanie presji dydaktycznej

- krytykowanie, ośmieszanie

- brak uznania dla osiągnięć uczniów

Nieprawidłowe relacje pomiędzy uczniami

- manieryzm, agresja fizyczna, słowna, pośrednia
- role agresora i ofiary

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Rodzina a zachowanie uczniów

Agresja

Wycofanie

Zachowania prospołeczne

Średnia liczba

-4,00

-1,00

1,00

2,00

-2,00

-3,00

3,00

6,00

0,00

5,00

4,00

Krzywdzenie

Zaniedbanie

Kontrola

Wykres 1. Wpływ przemocy rodzicielskiej, zaniedbania i kontroli na zachowania

prospołeczne, wycofanie i poziom agresji dzieci ( Prino i Reyrot za: Krahe 2005 )

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Podstawowa sprzeczność relacji

nauczyciel - uczeń

Rodzic

Nauczyciel

Uczeń

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Pożądany model relacji:

Rodzic

Uczeń

Nauczyciel

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Oczekiwane zmiany

Profesjonalny wychowawca w szkole
Zmniejszenie liczebności klas
Budowanie systemów oparcia

społecznego w środowisku szkolnym

Odbudowywanie autorytetu

nauczycieli

Zmodyfikowany system kształcenia

nauczycieli

Zapobieganie agresji w szkole

Poznań, 30 XI 2006

Bibliografia

Poraj G. ( 2002). Agresja w szkole. Przyczyny, profilaktyka, interwencje.

Łódź: Oficyna Wydawnicza „Edukator”
Poraj G. ( 2002 ). Wybrane determinanty agresji nauczycieli. W: T.

Rostowska, J. Rostowski ( red. ). Rodzina – rozwój – praca. Łódź: Wyd.

Wyższa Szkoła Informatyczna.
Poraj G. ( 2003 ). Agresja u nauczycieli – uwarunkowania i praktyczne

implikacje. W: T.Sołtysiak ( red. ). Zjawiskowe formy patologii

społecznej oraz profilaktyka i resocjalizacja. Wydawnictwo:

Akademia Bydgoska
Poraj G. ( 2006 ). Agresja w szkole: niewłaściwi ludzie na

niewłaściwych miejscach. Psychologia w Szkole 2. Kielce:

Wydawnictwo „Charaktery”
Poraj G. ( 2006 ). Agresja w szkole: Szkoła chora na agresję.

Psychologia w Szkole 3. Kielce: Wydawnictwo „Charaktery”