Porifera

Gąbki

• Najprostsze organizmy wielokomórkowe/

kolonie komórek

• Organizmy wodne, gł. morskie

• Zapis kopalny sięga kambru, wspólni

przodkowie z Choanoflagellata

• Obecnie ok. 15 tys. Gatunków

• Organizmy osiadłe, nie przemieszczają się

• Składają się z choanocytów (komórki

kołnierzykowe), pinakocytów i
amebocytów w mezohylu

• Galaretowata macierz między

pinakocytami i choanocytami: mezohyl

• Trzy podstawowe typy budowy:

ascon, sycon i leucon

• „ciało” poprzebijane porami

• Wejścia do porów: ostia

• Woda wpływa przez ostia do porów dzięki

ruchom choanocytów, które wychwytują
cząstki pokarmowe, następnia woda trafia
do osculum i jest usuwana z „ciała”

• Szkielet gabki tworzą igły wapienne lub

krzemionkowe, mogą dodatkowo zawierać
kolagen

Rozmnażanie

• Rozwój z kilku komórek
• Odpączkowanie gemuli
• Płciowe: gamety powstają w mezohylu, larwa

amfiblastula

Ruch i przenoszenie informacji

• Przemieszczanie się larw i gemul
• Ruch komórek w obrębie organizmu
• Ruch amebocytów

• Kanały szczelinowe
• Impulsy elektryczne u Hexactinellida

Rodzaje gąbek

• Calcarea – wapienne igły tworzą szkielet

• Demospongiae – krzemionkowe igły

• Hexactinellida – wyspecjalizowana grupa

gąbek, zwarte szkielety i syncytium
komórkowe w mezohylu

Parzydełkowce - Cnidaria

• Osiadłe polipy lub pływające meduzy
• Organizmy wodne
• Znanych 10 tys. gatunków
• Cecha diagnostyczna to nematocyty

(komórki parzydełkowe, knidoblasty)

• Tkankowce dwuwarstwowe (endo i

ektoderma)

• Symetria promienista

• Szeroko rozpowszechnione
• Stenotermia i stenohalinowość
• Formy – polipy i meduzy
• Samotne lub kolonijne
• Wielkość od 2 mm do ponad 2 metrów
• Równie stare jak gąbki – osady prekambryjskie

• Obecność otworu gębowego (pragęby)
• Układ chłonąco-trawiący (gastrowaskularny)
• Brak układu wydalniczego

Stułbiopławy - Hydrozoa

•

Wyłącznie wodne

•

Prymitywne w obrębie parzydełkowców

•

Słonowodne nieliczne słodkowodne (mniejsze)

•

Samotne lub kolonijne (liczniejsze)

•

Polip i meduza

•

Wielkość kilka mm do 50 cm

•

Jednolita jama chłonącotrawiąca

•

Rozmnażanie płciowe lub bezpłciowe

•

Nieregularna przemiana pokoleń lub redukcja jednego pokolenia

•

Ponad 2700 gatunków w sześciu rzędach

•

Aktywnie polujące drapieżniki

•

Penatranty

– haki kolce trucizna

•

Wolwenty

– długa nić

•

Glutynanty

– lepka wydzielina

•

Komórki czuciowe – wrażliwość na światło sygnały chemiczne

•

Komórki nerwowe siec neuronowa

•

Komórki gruczołowe – enzymy

Organizacja morfologiczna kolonii

Rozmnażanie i rozwój

•

W większości obojnaki

•

Planula

– orzęsiona larwa

•

Metageneza

– pokolenia rozmnażające się płciowo i bezpłciowo

•

Regeneracja

– polipy duża, meduzy mała

Krążkopławy - Scyphozoa

•

Wyłącznie morskie

•

Najliczniejsze w strefie arktycznej
i tropikalnej

•

Wielkość od 2 do 200 cm

•

Większość gatunków wolnożyjąca

•

Gonady powstają z endodermy

•

Mniejsze możliwości regeneracji

•

Cztery przegrody w jamie
chłonąco-trawiącej

•

Aktywne drapieżniki

•

Trawienie pośrednie

•

Kolby zmysłowe – skupienia
neuronów i narządów

•

Ponad 200 gatunków - 5 rzędów

Rozmnażanie i rozwój

•

Polip

– pączkowanie,

strobilizacja

•

W większości

rozdzielno płciowe

•

Zapłodnienie

zewnętrze

•

Metageneza

•

Scyfostom

–

pączkowanie

Koralowce - Anthozoa

•

Wyłącznie morskie przeważnie w wodach

ciepłych.

•

Przybrzeżne wody płytkie wyjątki do 1000 m

•

Wyłącznie postać polipa

•

Długowieczne – kolonie kilka tysięcy lat

•

Osiadły tryb życia

•

Ogromne znacznie w biocenozach

•

Skałotwórcza rola

•

Najbardziej skomplikowana struktura
morfologiczna

•

Symetria ośmio i sześcio promienista
(komory, ramiona)

•

Brak narządów zmysłów

•

Szkielet zewnętrz wapienny rzadziej
keratynowy lub chitynowy

•

Obfita mezoglea

•

Rozmnażanie wegetatywne i generatywne

•

Duże zdolności regeneracyjne

Octocoralia

•

We wszystkich ocenach na
różnych głębokościach

•

Wyłącznie kolonijne

•

Długowieczne i wolno rosnące

•

8 ramion i 8 przegród

•

Większość z szkieletem
wewnętrznym węglan wapnia

•

Wyrostki ramion

– pinule

•

Dymorfizm funkcjonalny
autozoidy i syfonozoidy

•

Sześć rzędów

•

Rozmnażanie pączkowanie
podział, płciowo

•

Folikuły- pęcherzyki jajowe

Hexacoralia

•

Samotne i kolonijne

•

Korale rafotwórcze

•

Ograniczona zdolność ruchu

•

6 ramion i przegród lub
wielokrotność

•

Akoncja: funkcje trawienne i
obronne

•

Spirocysty

– łapanie pokarmu

•

Pojedyncze komórki nerwowe

•

Obfita mezoglea

•

Szkielet zewnętrzny, wyjątkowo
wewnętrzny

•

Regeneracja

•

Rozmnażanie przez podział,
pączkowanie, płciowo

•

Laceracja stopowa (poprzeczna)

•

Wyjątkowo partenogeneza i
opieka nad potomstwem
Pocillopora damicorinis

•

6 rzędów

•

Rząd ukwiały – Actinaria

•

Rząd koralowce kamienne
Scleractina 2500 gatunków

Scleractina

•

Przybrzeżne, barierowe
,oceaniczne

•

Wielka rafa od 45 milionów lat

•

Oprócz około 1500 gatunków
ryb, na rafie żyje 5000 gatunków
mięczaków, oraz 400 gatunków
koralowców i 500 gatunków
wodorostów. Większe wyspy
pokryte są gęstą roślinnością
tropikalną. Wielka Rafa
Koralowa jest jedną z większych
atrakcji turystycznych Australii.

Żebropławy - Ctenophora

•

Wyłącznie morskie

•

Znanych 80 gatunków

•

Szeroko rozpowszechnione

•

Delikatna budowa 98% ciała stanowi woda

•

Większość wolno żyjące

•

Wielkość od 10 do 150 cm

•

Symbiotyczna bioluminiscencja

•

Drapieżniki

•

Brak podstawowych układów i szkieletu

•

Przeważnie rozmnażanie płciowe

(hermafrodytyzm) zdolności regeneracyjne

•

2 gromady ramieniowe i bez ramieniowe

Filogeneza

Podsumowanie*

* stara systematyka!