setê-adapter do odtwarzania nagranej kase-

ty bezpoœrednio w magnetowidzie VHS lub

S-VHS.

Stosowanie systemu S-VHS-ET, choæ daje

nieznacznie gorsz¹ jakoœæ obrazu, obni¿a

koszty eksploatacji kamery. Mo¿na stosowaæ

znacznie tañsze kasety lepszej jakoœci ozna-

czone HG (High Grade).

Digital 8

Firma Sony zrezygnowa³a z rozwijania sy-

stemu Video 8 i Video 8 XR oferuj¹c wiêcej

modeli kamer systemu cyfrowego Digital 8

zapisuj¹cych na kasetach Hi8. Digital 8 jest

w pe³ni cyfrowy, jak MiniDV, o nieznacznie

gorszej jakoœci obrazu i dŸwiêku. Rozdziel-

czoϾ pozioma jest taka sama jak w syste-

mie MiniDV _ 500 linii. DŸwiêk jest zapisy-

wany w systemie PCM (Pulse Code Modu-

lation) w dwóch trybach wysokiej jakoœci

16 bitów (2 kana³y) i 12 bitów (4 kana³y).

Kamery Digital 8 odtwarzaj¹ nagrane kase-

ty w systemach analogowych Video 8 i Hi 8

i zapisuj¹ cyfrowo na kasetach Hi 8. Tak¿e

analogowy zapis jest przetwarzany na cyfro-

wy i z³¹czem DV (terminal) mo¿e byæ prze-

s³any, np. do drukarki, komputera lub ma-

gnetowidu cyfrowego. Czas zapisu cyfrowe-

go jest krótszy, dla systemu PAL wynosi

2/3 czasu systemów analogowych. Przy-

k³adowo, na kasecie 60- lub 90-minutowej

mo¿na nagraæ 40- lub 60-minutowy film.

Nagrywanie cyfrowe realizuje siê tak¿e

w trybie LP.

Cyfrowe uk³ady poprawy

jakoœci obrazu

Firmy rozwijaj¹ce system analogowy

S-VHS ET podkreœlaj¹ znaczny udzia³ tech-

niki cyfrowej w obróbce sygna³u analogowe-

go a kamery wyposa¿aj¹ w funkcje cha-

rakterystyczne dla kamer cyfrowych. Wi-

daæ to na przyk³adzie dwóch wersji Slim Vi-

sion Digital kamer S-VHS ET Panasonica:

Proces _ z ekranem LCD i Slim Palmcorder

Digital Process _ bez ekranu LCD. Do po-

prawy jakoœci obrazu w torze zapisu i odczy-

tu zastosowano uk³ady cyfrowe. Wiêkszoœæ

kamer wyposa¿ono w uk³ady reguluj¹ce

automatycznie poziom szumów (DNR) w za-

le¿noœci od poziomu sygna³u wejœciowego

oraz szum i migotanie pojawiaj¹ce siê przy

s³abym oœwietleniu. Podczas odtwarzania fil-

trowane s¹ sygna³y luminancji i chrominan-

cji. Drugim, czêsto stosowanym uk³adem

jest korektor podstawy czasu TBC (Time

Base Corector), który usuwa zniekszta³ce-

nia linii pionowych, powodowane nierów-

nomiernoœci¹ przesuwu taœmy.

Firma Canon w serii kamer V (Hi 8) zasto-

sowa³a system dostosowuj¹cy parametry

zapisu TAS (Tape Analysing System) (V4,0

Hi) do parametrów taœmy, przez korekcjê sy-

gna³u luminancji. Uzyskuje siê dziêki temu

lepsze odtwarzanie szczegó³ów. Uk³ad

Y/C Enhance poszerza pasmo sygna³ów

luminancji na skrajach pasma o 30%, co

zwiêksza rozdzielczoœæ zapisu, a system

podwójnego automatycznego sterowania

faz¹ APC (Dual Auto Phase Control) znacz-

nie zmniejsza poziome nieregularnoœci ko-

loru. Stosowany jest te¿ uk³ad TBC.

W kamerach cyfrowych MiniDV stosowane

s¹ uk³ady zwiêkszaj¹ce rozdzielczoœæ pozio-

m¹ z 500 do 520 linii dziêki poszerzeniu

pasma (High Band Procesor) do 6,75 MHz

(kamery JVC GR-DV2000/DV1800).

W kamerach firmy Thomson rozdzielczoϾ

500 linii i wierne odtwarzanie szczegó³ów za-

pewnia technika Chroma Pro Digital.

Obudowy

Mimo, ¿e wielkoœæ kasety VHS-C nie uleg³a

32

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2001

Sezon wakacyjny

sprzyja zakupom

równie¿ kamer wideo,

aby zarejestrowaæ

wra¿enia z podró¿y.

Filmowaæ mo¿na

kamer¹ analogow¹

lub cyfrow¹.

KAMERY NA WAKACJE

Systemy wideo

Obecnie oferta kamer analogowych jest

znacznie mniejsza ni¿ cyfrowych, ale nadal

s¹ one modernizowane, przede wszystkim

kamery systemu S-VHS. Od dwóch lat jest

rozwijany system S-VHS-ET.

S-VHS-ET

System S-VHS-ET (Expansion Technolo-

gy) zapewnia rozdzielczoϾ 400 linii, jak

system S-VHS i o 60% wiêksze pasmo za-

pisywanych czêstotliwoœci ni¿ w systemie

VHS. Gorszy ni¿ w systemie S-VHS jest

natomiast stosunek sygna³u do szumu.

Kamera umo¿liwia nagrywanie w trzech sy-

stemach:

n

VHS na zwyk³ych kasetach VHS-C,

n

VHS-ET _ wówczas s¹ zalecane kasety

lepszej jakoœci, VHS-C HG,

n

S-VHS na kasetach S-VHS-C.

Zapisany obraz i dŸwiêk mo¿na odtwarzaæ

bezpoœrednio z kamery po do³¹czeniu do te-

lewizora lub wykorzystuj¹c specjaln¹ ka-

Kamera S-VHS-ET JVC GR-SX202EG

Kamera MiniDV Panasonic NV-DS38

z kart¹ pamiêci SD

Kamera Canon MV3MC z kart¹ MultiMedia

Card konkurent kamery DCR-PC 9E Sony

33

zmianie, zmniejszenie liczby uk³adów elek-

tronicznych umo¿liwi³o zmniejszenie obudo-

wy i masy kamery. W kamerach Panasonic

zmniejszono objêtoœæ obudowy o 24%. Sta-

³a siê ona smuk³a, gdy¿ w jednej linii usta-

wiono obiektyw i wizjer, co u³atwia szybsze

skierowanie kamery na filmowany obiekt.

Dodatkowo zmieniono rozmieszczenie przy-

cisków. Czas przewijania taœmy 30-minuto-

wej w trybie szybkiego przewijania skróco-

no z 6,5 do 2,5 minut. Zwiêkszono tak¿e

szybkoœæ przewijania taœmy z podgl¹dem do

przodu (Cue) i do ty³u (Review) z trzy- do

piêciokrotnej.

Zastosowanie ma³ej kasety miniDV spowo-

dowa³o, ¿e kamery s¹ znacznie mniejsze ni¿

analogowe. Konstruowane s¹ w dwóch ro-

dzajach obudów klasycznej w uk³adzie po-

ziomym i w uk³adzie pionowym.

W niektórych modelach JVC w obudowie

zainstalowano ³adowarkê, ale kamera jest

wtedy ciê¿sza. Aby na³adowaæ akumulator

wystarczy kamerê do³¹czyæ do sieci 220 V.

Zoom i stabilizacja obrazu

Zalet¹ kamer analogowych s¹ obiektywy

o wiêkszym zoomie (od 16 do 22) ni¿ w ka-

merach cyfrowych (od 10 do 20). Firmy ofe-

ruj¹ zoomy cyfrowe od 200 do 400 a nawet

800. Jest to przede wszystkim chwyt reklamo-

wy, dla maksymalnych powiêkszeñ bowiem

obraz staje siê ziarnisty i drga, wiêc niewie-

le mo¿na zobaczyæ. Technika cyfrowa umo¿-

liwi³a tak¿e powiêkszenie wybranego frag-

mentu obrazu przy odtwarzaniu do 10 razy.

W kamerach firmy Panasonic, technikê zoo-

mu wprowadzono tak¿e przy zapisie dŸwiê-

ku. DŸwiêk jest lepiej s³yszalny w momencie

przybli¿enia siê do filmowanego obiektu.

Aby ograniczyæ wp³yw drgañ spowodowa-

ny prowadzeniem kamery trzymanej w d³o-

ni stosuje siê elektroniczne i optyczne sta-

bilizatory obrazu. Lepsz¹ jakoœæ stabilizacji

zapewnia stabilizator optyczny (Canon

MV30/MV30i), poniewa¿ w pe³nym zakresie

zoomu jest jednakowo skuteczny.

Parametry ekspozycji

Wszystkie kamery amatorskie s¹ wyposa-

¿one w automatyczny dobór przys³ony, cza-

su migawki, co jest znacznym u³atwieniem

dla pocz¹tkuj¹cych. Fabrycznie zosta³y

uwzglêdnione tak¿e trudniejsze warunki fil-

mowania, dla których trzeba zmieniæ na-

stawy (portretowanie, filmowanie pod œwia-

t³o lub przy du¿ym nas³onecznieniu). W ta-

blicy 1 zamieszczono nastawy jakie oferu-

j¹ poszczególni producenci kamer. Bardziej

wprawni filmowcy mog¹ skorzystaæ z rêcz-

nej regulacji ostroœci, balansu bieli, a w nie-

których modelach – przys³ony lub migawki.

Funkcje cyfrowe

Wiêkszoœæ kamer analogowych i cyfrowych

umo¿liwia tworzenie ró¿nych efektów spe-

cjalnych. W kamerze przy zapisie i odtwa-

rzaniu VS7 (Panasonic) jest ich 16 przy za-

pisie, a 12 przy odtwarzaniu, np. funkcja

Super nak³adania umo¿liwia rejestrowanie

w³asnych napisów wykonanych na kartce

i wkopiowanie ich podczas filmowania lub

odtwarzania. Najwiêcej mo¿liwoœci tworze-

nia efektów specjalnych daj¹ kamery firmy

JVC (od 46 do 88 kombinacji przenikañ lub

efektów specjalnych). Mo¿liwe jest wyœwie-

tlanie obrazu w trybie kilku ekranów (Multi

screen), lub utworzenie sekwencji dziewiê-

ciu stop klatek w 1,5 sekundy, czy podzie-

lenie ekranu na dziesiêæ czêœci po to, by

przeœledziæ szybko rozgrywaj¹ce siê sceny,

np. sportowe. Mo¿na tak¿e wyœwietliæ mniej-

szy obraz na tle g³ównego, zapisaæ w pamiê-

ci uwagi, mapy i wyœwietliæ je w rogu obra-

zu. W tablicy 2 zebrano wiêkszoœæ efektów

cyfrowych stosowanych w kamerach.

Filmowanie w ciemnoœci

Wiêkszoœæ kamer firm Sony i Panasonic

umo¿liwia filmowanie w ciemnoœci, wykorzy-

stuj¹c promieniowanie podczerwone _ funk-

cje Night Shot i 0 lux. Powstaje wtedy obraz

jednobarwny. Zasiêg rejestracji ograniczo-

ny jest do kilku metrów (od 3

÷

5 m). Nowo-

œci¹ jest funkcja Digital Night Shot Scope

w kamerach firmy JVC daj¹ca obraz barw-

ny. Powstaje on w wyniku d³ugiego czasu

migawki i cyfrowego przetwarzania obra-

zu. Filmowany obiekt mo¿na oœwietliæ lam-

p¹ wbudowan¹ w kamerê.

Czujnik ruchu

W kamerach Panasonic zastosowano czuj-

nik ruchu, uruchamiaj¹cy zapis w momen-

cie wykrycia ruchu. A wiêc w nocy lub

w dzieñ bez udzia³u operatora mo¿na rea-

lizowaæ ciekawe ujêcia, np. przy obserwa-

cji przyrody.

Fotografowanie

Aby uzyskaæ wiêksze rozdzielczoœci zdjêæ

ni¿ VGA zastosowano przetworniki CCD

o wiêkszej liczbie punktów i nowe techniki

tworzenia obrazu z mniejszej liczby punktów.

Firma Sony oprócz kamer Digital Handycam

oferuje kamery Mega Handycam o dwu-

krotnie wiêkszej liczbie punktów (ponad 1

mln) na powierzchni przetwornika. S¹ to

przetworniki CCD HAD stosowane w ka-

merach profesjonalnych. Maj¹ one bardzo

dobr¹ czu³oœæ i mniejszy poziom szumów.

Zmieniono sposób zapisu z pó³obrazów na

skanowanie progresywne (Progresive scan).

Stwierdzono bowiem, ¿e ró¿nice miêdzy

pó³obrazami utworzonymi z linii parzystych

i nieparzystych (co 20 ms) s¹ nieznaczne

i niezauwa¿alne przy odtwarzaniu filmów.

Tradycyjna stop klatka to jeden z pó³obra-

zów, a wiêc tylko po³owa linii obrazu. W ce-

lu poprawy rozdzielczoœci zastosowano jed-

noczesny odczyt wszystkich linii, co daje

znacznie lepszy obraz.

Inn¹ metodê stosuje firma JVC. Z przetwor-

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2001

Kamera Sharp MiniDV VL-PD5s

z dodatkowym mikrofonem

Kamera VMD 170 firmy Thomson

Kamera Samsung SCW62 Hi8

34

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2001

Tablica 3. W

ybrane parametry i funkcje cyfrowych i analogowych kamer wideo.

35

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 7/2001

Drukarka do³¹czona do kamery

nika CCD (800 000 pkt.) otrzymuje siê zdjê-

cie o rozdzielczoœci UXGA (1600 x 1200

pkt.), które jest naœwietlane dwukrotnie.

Przy drugim naœwietleniu obraz jest przesu-

wany o pó³ piksela. W ten sposób otrzy-

muje siê obraz sk³adaj¹cy siê z 1,5 mln

punktów. Nastêpnie w wyniku obróbki cyfro-

wej interpolowane s¹ dodatkowe punkty,

tak ¿e w sumie jest ich ok. 3 mln. W wyniku

koñcowej obróbki, obraz rzeczywisty do-

brej jakoœci ma 1,9 mln pkt.

Tablica 3. W

ybrane parametry i funkcje cyfrowych i analogowych kamer wideo. cd.

Tablica 1. Rodzaje ekspozycji AE stosowane w kamerach ró¿nych producentów

Tablica 2. Najczêœciej stosowane efekty specjalne i mo¿liwoœci rozpoczynania i koñczenia ujêæ filmowych (Fader)

Multimedia Card i SD kontra

Memory Stick

Wiêkszoœæ modeli tegorocznych kamer Mini-

DV wyposa¿ono w szczelinê wymiennej pa-

miêci typu Flash, w której przechowywane s¹

zdjêcia. Firma Sony stosuje swoj¹ pamiêæ

Memory Stick, a pozostali producenci ka-

mer MultiMedia Card (MMC) Smart Media

(SM) i ostatnio SD firmy Panasonic. Kame-

ry, w których zastosowano pamiêæ SD umo¿-

liwiaj¹ tak¿e korzystanie z pamiêci MMC.

Ró¿nice miêdzy pamiêciami s¹ nastêpuj¹ce.

W wymiennej pamiêci mo¿na zapisywaæ

przede wszystkim zdjêcia i krótkie filmy na

ogó³ jako wiadomoœci e-mail.

Kamera wideo _ Internet

i e-mail

Najlepsze kamery umo¿liwiaj¹ przygotowy-

wanie krótkich filmów do wys³ania poczt¹

elektroniczn¹ lub umieszczenia na stronach

www. Obraz jest poddawany kompresji

MPEG4 zapewniaj¹cej lepsz¹ jakoœæ obra-

zu ni¿ MPEG1. Dwudziestosekundowy film

zajmuje 300 kB. Odtwarzany mo¿e byæ pro-

gramem Video Player.

Wpisuj¹c do pamiêci SD krótkie pliki mu-

zyczne *.mp3 mo¿na je nagraæ na œcie¿ce

dŸwiêkowej taœmy. Pliki muzyczne s¹ do-

stêpne na stronie internetowej firmy JVC.

Przyk³adowe efekty to: wybuch, dzwonek,

syrena, œmiech, samochód, budzik, fanfary,

aplauz.

£¹cza cyfrowe i analogowe

Do przesy³ania zdjêæ jest wykorzystywane

coraz czêœciej ³¹cze USB, które jest 100

razy szybsze (przep³ywnoœæ 12 Mbit/s) ni¿

RS-232 (115 kbit/s). Je¿eli komputer ma

wbudowany port USB, to wystarcza jego

firmowe oprogramowanie. Przesy³anie da-

nych ³¹czem RS-232 wymaga instalowa-

nia specjalnego oprogramowania, czasa-

mi dostarczanego z kamer¹.

Do przesy³ania filmów wykorzystuje siê ³¹-

cze DV (IEEE1394 o przep³ywnoœci 400

Mbit/s), które mo¿e byæ jednokierunkowe

(wyjœcie) lub dwukierunkowe (wejœcie/wyj-

œcie). Firma Thomson w cenie kamery

36

Pamiêæ

Memory MultiMedia SD

Stick

Card

Wymiary [mm]

d³ugoœæ

21,5

45

32

szerokoϾ

50

37

24

gruboϾ

2,8

0,76

2,1

SzybkoϾ

transmisji [MB/s]

1,5

1,5

2

dostarcza kartê PCI FireWire i niezbêdne

oprogramowanie.

W najdro¿szych kamerach analogowych

jest wyjœcie cyfrowe do wys³ania obrazu

stop-klatki do komputera Digital Still Pictu-

re ³¹czem RS-232. Swój standard ma firma

JVC J-Terminal. Oczywiœcie potrzebne jest

oprogramowanie do przesy³ania zdjêæ do

komputera, ale nie potrzebna jest karta

komputerowa. Bezprzewodowe po³¹czenie

kamery z telewizorem umo¿liwia analogowe

³¹cze Laser Link (Sony). Kamera ma wbu-

dowany nadajnik podczerwieni, a do telewi-

zora nale¿y do³¹czyæ odbiornik. Tradycyjnie,

do telewizora lub magnetowidu obraz

i dŸwiêk mo¿na przes³aæ ³¹czem analogo-

wym AV lub lepszej jakoœci S-Video.

Drukarka

W ubieg³ym roku firma Sony oferowa³a ka-

merê wideo z wbudowan¹ drukark¹. W tym

roku oferuje miniaturow¹ drukarkê do³¹cza-

n¹ do kamery. Jest ona zasilana bezpoœre-

dnio z kamery. Wykorzystuj¹c funkcje edy-

cyjne mo¿na dodaæ do drukowanego zdjê-

cia ozdobn¹ ramkê. Czas drukowania _

oko³o 3 minuty.

n

Jerzy Justat