Usługi remontowo – budowlane:

•

Tynki gipsowe i cementowo-wapienne, suche tynki,

•

Ś

cianki działowe i murowanie, wylewki,

•

Gładzie, malowanie, wykończenia wnętrz;

Informacje: Tel. [phone];

[e-mail]

,

http://tynkowanie-krakow.blogspot.com/

SPOSOBY NA KONSTRUKCJĘ DACHU
Ź

ródło: Murator, luty 2005, autor: Paweł Dominiak

Dach ma przede wszystkim chronić nas przed zmiennymi warunkami atmosferycznymi, w
szczególności przed deszczem i śniegiem, ale dach nadaje też charakter i wygląd naszemu
domowi. Każdy dach ma też odmienną konstrukcję więźby dachowej. Inną konstrukcję będzie
miała więźba dachu płaskiego, a inną stromego. Również konstrukcja dachu jednospadowego
będzie różna od tej w wielospadowym.

Więźba tradycyjna
Typowa więźba dachowa zbudowana jest z wiązarów, czyli drewnianych elementów
konstrukcyjnych połączonych w trójkąt. Dzięki choć poddawana wielu zmiennym
obciążeniom- pozostaje sztywna. Wyróżnia się trzy grupy wiązarów ciesielskich, czyli
przygotowywanych na budowie: rozporowe, bezrozporowe i mieszane.
• Rozporowe: umożliwiają wykonanie więźby nad budynkami, które nie posiadają
wewnętrznych ścian nośnych. Najpopularniejsze są wiązary krokwiowe i jętkowe.
• Bezrozporowe: stosuje się je w budynkach o znacznej szerokości, w których konstrukcja
stropu oparta jest na ścianach wewnętrznych ( lub słupach i podciągach). Najczęściej
wykonuje się wiązary płatwiowo- kleszczowe.
• Mieszane: zwykle są to wiązary mansardowe, czyli takie, które umożliwiają wybudowanie
pomieszczeń mieszkalnych na poddaszu, mają one budowę dwukondygnacyjną, w której
górna część pracuje jako wiązar rozporowy, a dolna jako wiązar bezrozporowy. Zarówno
wiązary rozporowe jak i bezrozporowe mogą występować w odmianie ze ścianą kolankową.

Odrębną grupę wiązarów stanowią kratownice. Zwykle stosowane są w budynkach
jednotraktowych o znacznej szerokości. Podstawowe typy to wiązary trójkątne,
dwutrapezowe oraz o pasach równoległych.

Ważne w konstrukcji
Na stopień skomplikowania konstrukcji, a tym samym jej koszt (materiałów i robocizny), ma
wpływ wiele czynników. Oto najważniejsze
• Rozpiętość i układ ścian nośnych, na których opierać się będzie więźba. Duża rozpiętość
pomiędzy ścianami zewnętrznymi (brak podpór pośrednich) w istotny sposób ogranicza
wybór nie tylko konstrukcji dachu, ale i stropu. Można przyjąć, że rozpiętość ścian
zewnętrznych do 6-7 m uznawana jest za niewielką, a powyżej 10-12 m - za dużą;
• Sposób zagospodarowania poddasza, to zasadnicza informacja dla konstruktora czy
architekta. Inna jest wysokość użytkowa, jak i inna niezabudowana przestrzeń potrzebne są w
pomieszczeniach mieszkalnych (najlepiej powyżej 2.5m), a inne na strychu,(co najmniej
1.9m), czy nie użytkowanym stropodachu (wystarczy nawet 0,6m).
• Kąt nachylenia dachu może zależeć od konieczności dostosowania się do otaczającej
zabudowy ( zgodnie z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego) oraz rodzaju
pokrycia dachu.

• Przewidywane obciążenia, to przede wszystkim ciężar więźby i pokrycia, ale równie ważne
jest obciążenie więźby śniegiem i wiatrem. Czynniki te wpływają zależnie od lokalizacji
domu, na terenie kraju (np. silne wiatry na Wybrzeżu i w górach, duże opady śniegu na
Suwalszczyźnie).

Więźby krokwiowe
To najprostszy do wykonania i najbardziej ekonomiczny typ więźby, ( ma najmniej
elementów). Stosuje się go przy rozpiętości osiowej nie większej niż 7,2 m. Kąt nachylenia
połaci powinien zawierać się miedzy 30 º a 50 º. Krokwie nie powinny być dłuższe niż 4,5 m,
ale gdy wybieramy lekkie pokrycie (blacha lub papa), może to być nawet 5 m. w zależności
od sposobu oparcia krokwi na ścianach wyróżniamy dwa podstawowe typy tych konstrukcji:
• Więźba krokwiowo- belkowa: para krokwi razem z belką drewnianego stropu tworzy
trójelementowy wiązar oparty na ścianach zewnętrznych budynku. Belki tworzące drewniany
strop mogą być oparte na murze bezpośrednio lub za pośrednictwem murłaty.
• Krokwie oparte na ścianach: łączy się je w kalenicy i opiera na murłatach zamocowanych do
wieńca. Wtedy wiązar tworzą tylko dwa elementy i dlatego funkcję trzeciego boku trójkąta
musi przyjąć strop ( np. żelbetowy lub prefabrykowany).

Więźby jętkowe
To jeden z najczęściej projektowanych typów wiązarów- jest prosty do wykonania,
ekonomiczny i nie ma tylu ograniczeń, co wiązar krokwiowy. Można go stosować przy
rozpiętości ścian od 5 do 12 m, przy kącie nachylenia połaci 25 º-67 º ( zalecane co najmniej
35 º). Jest to w zasadzie wiązar krokwiowy do którego dodano poziomy element, tzw. jętkę-
łączy ona i usztywnia obie krokwie. Umieszcza się ją zwykle w połowie ich długości.
Przyjmuje się, że dolna część krokwi (od murłaty do jętki) nie powinna być dłuższa niż 4,5m.,
a górna (pomiędzy jętką a kalenicą) –niż 2,7m.
• Klasyczna więźba jętkowa: projektuje się ją wtedy, gdy długość jętki nie przekracza 3,5m.
Często robi się je w domach z poddaszem mieszkalnym. W takim przypadku dolna krawędź
jętki powinna znajdować się 2-2,4 m nad poziomem podłogi. W dachach o niewielkim kącie
nachylenia, aby zapewnić odpowiednią wysokość pomieszczeń, muruje się ścianki
kolankowe. Trzeba pamiętać jednak o tym, że muszą być solidnie wzmocnione konstrukcją
ż

elbetową ( wieniec, słupki), w przeciwnym razie, mogą zostać zniszczone (wypchnięte na

zewnątrz) na skutek rozporu krokwi.
• Więźba płatwiowo- jętkowa: z jedną lub dwoma ścianami stolcowymi. Takie ściany tworzy
ciąg słupów stolcowych ustawionych na podwalinie i połączonych od góry płatwią pośrednią.
Ta konstrukcja ma zastosowanie przy większych rozpiętościach dachu, gdy jętki są zbyt
długie. Podpiera się je wtedy jedną płatwią ( przy rozpiętości wiązarów 7,5- 10m) lub dwiema
(gdy rozpiętość wynosi 10-12m). Słupy stolcowe zwykle umieszcza się na drewnianych
belkach, niezależnie od tego czy konstrukcja dachu jest drewniana, stalowa, czy żelbetowa.
Ukośne elementy zwane mieczami, spełniają dwie funkcje- usztywniają konstrukcję i
stanowią dodatkowe podparcie płatwi.

Płatwiowo- kleszczowe
To najbardziej uniwersalny rodzaj więźby dachowej. Wykonuje się go zarówno na dachach
płaskich jak i stromych (6-70 º), jedno i dwu- spadowych, z poddaszem użytkowym czy też
nie i przy rozpiętościach nawet do 16m. Konstrukcja ta przypomina konstrukcję dachu
jętkowego z dwiema ścianami stolcowymi, jednak tutaj płetwie pośrednie podpierają krokwie
a nie jętki, co powoduje, w obu konstrukcjach znaczne różnice w sposobie przekazywania
obciążeń na ściany i stropy. W dachu jętkowym wszystkie obciążenia przejmują ściany
zewnętrzne, natomiast w płatwiowo kleszczowym większość obciążeń przekazywana jest na

strop lub wewnętrzne ściany nośne ( za pośrednictwem ścian stolcowych). Na ściany
zewnętrzne przenosi się tylko ich część, dlatego murowane ścianki kolankowe nie muszą być
wzmacniane żelbetowymi konstrukcjami. Jest kilka rodzajów konstrukcji płatwiowo-
kleszczowych, m.in.:
• Typowa więźba płatwiowo- kleszczowa: tworzy się ją z dwóch rodzajów wiązarów:
głównych, rozstawionych co 3,5m, składających się z dwóch krokwi, pary kleszczy i dwóch
słupów ścian stolcowych oraz pośrednich (krokwie oparte na płatwiach i ewentualnie
murłatach). Konstrukcja ta przy rozpiętości 9-10m nie wymaga usztywnień w kierunku
poprzecznym, ale przy większym rozstawie ścian należy stosować zastrzały lub miecze w
płaszczyźnie wiązara głównego.
• Więźba płatwiowo- kleszczowa z drewnianą ścianką kolankową- najczęściej robi się ją w
budynkach z użytkowym poddaszem. Typowa wysokość ścianek kolankowych wynosi 1,2-
2m zarówno w dachach płaskich jak i stromych. Przed wychyleniem ścianki na zewnątrz
zabezpieczają ją kleszcze łączące krokiew ze słupem stolcowym ściany wewnętrznej.
• Plaski dach płatwiowo- kleszczowy: zwykle ma jedną płatew kalenicową opartą na ścianie
stolcowej. Rozwiązanie to stosuje się przy rozpiętości ścian 8- 9m i kącie nachylenia dachu 6-
18º. Ścianki kolankowe najczęściej robi się wtedy murowane. Przy większych rozpiętościach
(do 16m) oprócz płatwi kalenicowej stosuje się dwie płatwie pośrednie. Słupy wiązara
połączone są parą kleszczy. Miecze w płaszczyźnie wiązara nie tylko usztywniają go w
kierunku poprzecznym ale i zmniejszają rozpiętość kleszczy.
• Dachy pulpitowe: to jednospadowa odmiana dachów o konstrukcji płatwiowo- kleszczowej.
Wykonuje się je głównie nad przybudówkami oraz nad długimi i wąskimi budynkami
usytuowanymi na granicy działki, w których rozpiętość między ścianami nie przekracza 6m.
Zwykle stosuje się dwie ściany stolcowe- tylną i środkową, czasami kolankową. Tylna
najczęściej wykorzystywana jest do usztywnienia wiotkiej ściany pulpitowej, z którą łączona
jest stalowymi kotwami. Środkowa zwykle jest pochylona, żeby obciążenia z dachu były
przekazywane jak najdalej do środka stropu.

Wiązary kratowe
Gdy na rynku budowlanym upowszechniły się domy drewniane, wzrosło też zainteresowanie
wiązarami kratowymi. Wcześniej konstrukcje te głównie wykorzystywano do budowy
baraków i hal przemysłowych. Na budowach domów jednorodzinnych praktycznie ich nie
znano. Jednak w końcu dostrzeżono ich zalety i często stosuje się je nie tylko w domach
drewnianych ale i murowanych. Wiązary kratowe najlepiej sprawdzają się jako konstrukcje
dachów dwuspadowych o niewielkim kącie nachylenia (14-23º). Najczęściej wykorzystuje się
je w domach z nieużytkowym poddaszem, o rozstawie ścian nośnych zewnętrznych do 12m.
Wtedy najbardziej widać ich zalety: lekkość, prostotę, szybkość wykonania, niewielki koszt
transportu stropu i dachu, możliwość swobodnego zagospodarowania przestrzeni w domu, bo
nie potrzebne są wewnętrzne ściany nośne, a do ich wykonania nie jest koniecznie
zatrudnienie doświadczonego cieśli.