Dachy

~ Piękno domu zależy od dachu. ~
Trochę terminologii budowy struktury dachu nie tylko dla laików.
Dach jest jednym z najważniejszych części każdego domu. Dlatego należy odpowiednio dobrać więźbę, która będzie spełniać normy budowlane, zapewni sztywność całej konstrukcji, a jednocześnie nie będzie wymagała zużycia zbyt dużej ilości drewna. Wybór więźby dachowej zależy od wielu czynników. Należą do nich głównie wielkość i kształt domu, przeznaczenie poddasza (użytkowe lub nieużytkowe), względy ekonomiczne czy architektoniczno – estetyczne. Jednak najczęściej wykonywane są klasyczne konstrukcje zbudowane z krokwi, belek, murłat, płatwi, jętek, słupów, mieczy, przepustnic.

Poniżej przedstawiamy główne elementy, które można zaliczyć do podstawowej struktury więźby dachowej:

Krokwie – elementy, na których opiera się całe pokrycie dachu. Są to belki pochyłe o prostokątnym przekroju poprzecznym (o grubości min. 5 cm). Najczęściej przekrój wynosi: 7x14 cm lub 8x16 cm. Rozstaw krokwi waha się w przedziale 0,8 – 1,2 m. Oparcie krokwi stanowią płatwie: murłata, kalenica oraz płatwie pośrednie, a także jętki (w zależności od rodzaju więźby).

Płatwie – belki poziome, stanowiące podporę krokwi. Jako element nośny, płatwie powinny mieć stosunkowo duży przekrój poprzeczny, np.16x20 cm. Występuje płatew kalenicowa, pośrednia oraz stopowa. Płatwie opiera się na słupach (płatwie pośrednie i kalenicowa) i często dodatkowo usztywnia za pomocą mieczy (obustronnych zastrzałów słupa).

Kalenica – górna krawędź dachu, wzdłuż której łączą się połacie dachowe. Krokwie często opierają się w tym miejscu na płatwi kalenicowej.

Murłata – płatew stopowa o przekroju kwadratowym, o wymiarach (zwykle) 10x10 cm lub 14x14 cm. Stanowi ona dolną podporę krokwi, gdyż oparta jest na murze i przenosi obciążenia z krokwi na ścianę budynku. Należy pamiętać o odpowiednim przymocowaniu murłat do muru. Służą do tego kotwy stalowe wbijane w mur w odległości nie mniejszej niż 2,0 m.

Słupy – pionowe elementy więźby dachowej, które przekazują obciążenie z płatwi bezpośrednio na strop. Słupy mają zwykle przekrój kwadratowy o wymiarach 12x12 cm lub 16x16 cm.

Kleszcze – poziome belki, łączące przeciwległe pary krokwi. Zapewniają stężenie (usztywnienie) poziome.

Miecze (obustronne zastrzały słupa) – belki skośne, łączące słupy z kleszczami lub słupy z płatwiami pośrednimi. Ich zadaniem jest usztywnienie więźby dachowej w kierunku podłużnym.

Jętki – belki poziome łączące dwie przeciwległe krokwie. Dzięki temu zostaje zachowana sztywność więźby i nośność krokwi.

Wiatrownica – deski o przekroju poprzecznym od 3,8x10 do 5x12 cm, przybijane ukośnie do krokwi. Stosuje się je na dachach stromych z lekkim pokryciem w celu zabezpieczenia dachu przed zerwaniem wskutek ssania wiatru.

Podstawowe rodzaje więźb dachowych:
Występują trzy podstawowe rodzaje więźb dachowych, które są najczęściej stosowane w domach jednorodzinnych. Należą do nich:
- więźba krokwiowo – belkowa
- więźba jętkowa
- więźba płatwiowo – kleszczowa

Więźba krokwiowo – belkowa 


Jest to najprostsza konstrukcja stosowana wtedy, gdy rozpiętość dachu w świetle ścian nie przekracza 7,0 m (zalecana max. rozpiętość to 6,0 m), a pochylenie połaci dachowej jest większe niż 45 stopni. Taki układ zalecany jest np. w przypadku budowy małych domków letniskowych. Wiązar składa się z dwóch krokwi połączonych w kalenicy, osadzonych na poziomej belce, której zadaniem jest przenoszenie sił rozpierających, przekazywanych przez krokwie. Długość krokwi nie powinna przekraczać 5,0 m, gdyż stateczność konstrukcji może zostać zachwiana.

Opis:
1. Krokwie;
2. Belki; 
3. Wiatrownica;
4. Przepustnica

Więźba jętkowa 

Konstrukcja jętkowa stosowana jest przy większych wymiarach dachu – zalecane rozpiętości wynoszą od 6,0 do 9,0 m. Często wznosi się taką konstrukcję w domach z poddaszem użytkowym, gdyż pozwala ona uzyskać odpowiedni kształt pomieszczeń przeznaczonych na cele mieszkalne. Składa się z krokwi (o długości powyżej 4,5 m) połączonych w kalenicy i opartych na murłatach oraz z jętek, które łączą naprzeciwległe krokwie, a tym samym przejmują siły rozporowe, nadając sztywność konstrukcji. Należy przestrzegać ważnej zasady, aby jętka spinała krokiew na odpowiedniej wysokości. Część dolna nie powinna przekraczać 4,5 m (licząc od murłaty), natomiast górna 2,5 m (licząc od kalenicy). Konstrukcję jętkową należy wzmacniać w kierunku podłużnym za pomocą wiatrownic lub łat. Wskazana rozpiętość dachu o konstrukcji jętkowej wynosi 9,0 m, jednak dopuszcza się większe wymiary – do 12,0 m. W takim przypadku długość jętek jest tak duża, że trzeba je podpierać za pomocą jednej lub dwóch płatwi (w zależności od długości jętki) opartych na słupach. Zasada jest taka, że jeśli wiązar ma rozpiętość od 7,5 do 9,0 m, wskazana jest jedna płatew oparta na słupie umieszczonym w środku. Przy rozpiętości mieszczącej się w granicach 9,0 – 12,0 m, zaleca się zamontowanie dwóch płatwi opartych na 2 słupach.

Opis:
1. Krokwie; 
2. Jętka; 
3. Wiatrownica; 
4. Murłata; 
5. Strop

 

Więźba płatwiowo – kleszczowa

Jest to najbardziej uniwersalny i najczęściej stosowany rodzaj więźby dachowej. Można ją wznosić zarówno w dachach jednospadowych, jak i w dwuspadowych, płaskich i stromych (nawet do około 70 stopni). Rozpiętość dachów przystosowanych do zastosowania więźby płatwiowo – kleszczowej sięga aż 16,0 m, jednak zalecana rozpiętość to 9,0 – 12,0 m. Najbardziej typowa konstrukcja tego typu zbudowana jest z dwóch rodzajów wiązarów: głównych oraz pośrednich. Wiązary główne są rozstawione co 3,0 – 5,0 m i składają się z dwóch krokwi opartych na płatwiach, dwóch słupów i pary kleszczy, które obejmują pozostałe elementy z dwóch stron. Dodatkowym zabezpieczeniem w kierunku poprzecznym są zastrzały oraz miecze. Wiązary pośrednie pozbawione są słupów i kleszczy. Konstrukcja ta wyglądem przypomina więźbę jętkowo – płatwiową, jednak wbrew pozorom istnieje zasadnicza różnica w rozkładzie obciążeń, a tym samym w sposobie pracy całego dachu. W przypadku więźby jętkowej, wszystkie obciążenia przenoszone są na ściany zewnętrzne budynku, natomiast w dachu z więźbą płatwiowo – kleszczową, znaczną część obciążeń przejmuje strop poddasza (za pośrednictwem ścian stolcowych, które składają się ze słupów, płatwi pośrednich i stopowych). Jest to rozwiązanie bezpieczniejsze dla całej konstrukcji dachu. Należy jednak pamiętać, aby ścianki stolcowe usytuowane były w pobliżu ścian nośnych budynku lub ewentualnie podciągów.

Opis:
1. Wiązary pośrednie; 
2. Wiązary główne; 
3. Krokwie; 
4. Płatewpośrednia; 
5. Słup; 
6. Miecz; 
7. Kleszcze; 
8. Murłata; 
9. Płatew stopowa

Wiązary kratowe

Konstrukcje kratownicowe są charakterystyczne dla dużych hal przemysłowych oraz obiektów użyteczności publicznej. Wystarczy spojrzeć na sufity większości supermarketów, które pełne są stalowych konstrukcji kratowych. Jednak coraz bardziej popularne stają się drewniane wiązary kratowe w budownictwie jednorodzinnym, gdyż posiadają wiele zalet. Charakteryzuje je lekkość, proste i szybkie wykonanie, niewielki koszt, a także brak konieczności wznoszenia wewnętrznych ścian nośnych (ze względu na równomierne rozłożenie obciążeń). Dzięki temu wnętrza można swobodnie podzielić na pomieszczenia użytkowe. Wiązary kratowe składają się pasów górnych, dolnych, słupków oraz krzyżulców. Pręty zbudowane są z desek lub bali drewnianych, połączonych głównie za pomocą gwoździ, śrub, kołków, wkrętów lub kleju. Najczęściej mają kształt trójkątny lub dwutrapezowy. Takie konstrukcje zalecane są w przypadku domów z poddaszem nieużytkowym, z dachami dwuspadowymi o stosunkowo małym kącie nachylenia (15 - 20 stopni). Rozpiętość dachu zwykle przekracza 11,0 m, co stanowi kolejną zaletę stosowania wiązarów kratowych. Można wykorzystywać je w przypadku budynków o dużych wymiarach.

Każdy DACH wieńczy dzieło jakim jest budowa domu (altanki, wiaty, garażu.i.in.), który z wielkim trudem i wysiłkiem finansowym udało nam się zbudować. Dlatego też trzeba do jego budowy podejść z wielką odpowiedzialnością i namysłem. Na to jaki dach i z jakich materiałów  zagości na naszej budowli  składa się wiele czynników. Poniżej postaramy się przedstawić i wyjaśnić Państwu kilka zagadnień z tym związanych.

 

Jaki dach, takie pokrycie.

Tą zasadą powinniśmy się kierować przy wyborze materiału na pokrycie dachowe. 
Ważny jest kształt dachu (płaski czy spadzisty, prosty czy skomplikowany) oraz konstrukcja więźby (solidna czy delikatna, z jakich materiałów i z jakiego przekroju drewna). Decydując się na zakup materiałów służących do budowy dachu, należy rozważyć wiele czynników. W praktyce, już na etapie projektowania domu powinno się podjąć decyzję jaki rodzaj pokrycia będzie zastosowany. Wiąże się to bowiem z koniecznością dostosowania konstrukcji więźby do jego ciężaru oraz sposobu montażu. Jeśli zastanawiamy się nad materiałem na pokrycie dachu na etapie projektowania domu, nasz wybór nie będzie niczym ograniczony – projekt dopasowujemy do rodzaju materiału, nie narażając się na dodatkowe koszty. Pewnego typu materiały nadają się zdecydowanie bowiem lepiej na dachy spadziste niż na płaskie, a dla innych trzeba zaprojektować mocniejszą i stabilniejszą konstrukcję więźby dachowej. Remont starego pokrycia bez wymiany lub wzmacniania więźby dachowej, ogranicza nas zastałymi warunkami konstrukcyjnymi, które często nie dają nam możliwości (bez ponoszenia większych nakładów na zmianę konstrukcji dachu) na zastosowanie dowolnych materiałów.

 

Przy wyborze gotowego projektu domu (czy innych konstrukcji wolno stojących: altanki, wiaty, garaże, szopy, drewutnie itp.) powinniśmy zwrócić uwagę na zaplanowane przez architekta pokrycie oraz kształt i typ dachu. Musi on bowiem odpowiadać zarówno wymogom lokalizacyjnym działki jak również temu aby podobał nam się pod względem wizualnym i estetycznym.

Lokalizacja budynku

Kolejna istotna kwestia to panujące w miejscu zaplanowanej budowy warunki klimatyczne. Jeśli budynek położony jest na otwartej przestrzeni, np. między dwoma fragmentami lasu, trzeba liczyć się z występowaniem bardzo silnych podmuchów wiatru oraz dużych opadów śniegu i deszczu.
W takich okolicznościach zaleca się dach stromy. Ponadto, jeśli budynek położony jest blisko lasu, dach będzie szczególnie podatny na porastanie mchem i zazielenienia. Warto wtedy pomyśleć o materiałach pokrytych glazurą, ponieważ są najbardziej odporne na to zjawisko dzięki swej gładkiej powierzchni, która pozwala na ich samooczyszczanie się przy każdych opadach deszczu.

Kolory nie tylko w zależności od gustu

Dach bywa często nazywany piątą elewacją, ponieważ jest bardzo widocznym elementem domu. Dlatego kupując materiał inwestor powinien  wziąć pod uwagę aspekty estetyczne, w tym m.in. kolor produktu. Musi on nie tylko podobać się inwestorowi  czy pasować do kolorystyki elewacji, ale także dobrze komponować się z dachami otaczających go budynków. Ma to znaczny wpływ na wygląd całej okolicy. Wagę tej kwestii podkreślają też warunki zabudowy terenu, w których czasem z góry określona jest wymagana barwa, tak, by nie zakłócała harmonii kolorystycznej danego miejsca. 

Izolacja termiczna i akustyczna

W przypadku dachu, najlepsze właściwości termoizolacyjne posiadają produkty zaliczane do ciężkich pokryć dachowych, czyli dachówki ceramiczne i cementowe. Jako materiały o większej masie znacznie wolniej oddają ciepło, zapewniając tym samym stabilną temperaturę na poddaszu. W tym kontekście minusem blachy jest jej szybkie schładzanie i nagrzewanie się, co odczuwalne jest również w pomieszczeniach.

Masa pokrycia dachowego przekłada się też na stopień tłumienia hałasu, zarówno powietrznego, jak i materiałowego. Szczególnie uciążliwe mogą być dźwięki powodowane padającym deszczem, zwłaszcza wtedy, gdy poddasze zostało zaadaptowane na przestrzeń mieszkalną. Tutaj również występuje zależność, że im cięższy jest materiał, tym mniej hałasu będzie docierało przez dach do pomieszczeń. Dachówki ceramiczne są znacznie bardziej odporne na hałas uderzeniowy, czyli dźwięki przenoszone przez materiały.
Dach nieustannie poddawany jest działaniu różnych czynników atmosferycznych, w tym niskich temperatur. Z tego powodu znaczący wpływ na jakość pokrycia dachowego ma mrozoodporność. Zgodnie z przyjętymi standardami, właściwości mrozoodporne posiadają te materiały budowlane, u których wielokrotnie przeprowadzony proces zamrażania i odmrażania nie wywołuje żadnych zmian ani odkształceń. Inaczej jest w przypadku blachy. Jest ona materiałem, którego wymiary mogą ulegać zmianie pod wpływem wahań temperatury. Zgodnie z prawami fizyki, silne nagrzewanie powoduje rozszerzanie się blachy, a mróz - kurczenie się. Fachowy montaż pokrycia może zminimalizować skutki podatności blacho-dachówek na zmiany temperatur, nigdy jednak nie wyeliminuje ich całkowicie. Mrozoodporność oraz izolacyjność akustyczna i termiczna to z pewnością jedne z ważniejszych parametrów, które należy uwzględnić przy wyborze pokrycia dachowego. Równie ważna jest odporność ogniowa, łatwość wykonania skomplikowanych konstrukcji i detali architektonicznych, długość okresu gwarancyjnego. Nie bez znaczenia pozostaje także estetyka, wynikająca nie tylko z walorów dekoracyjnych samego materiału, ale też trwałości kolorów, połysku powierzchni oraz wytrzymałości na odbarwienia. Zestawienie tych wszystkich cech najlepiej oddaje jakość danego rodzaju pokrycia dachowego oraz pozwala dokonać wyboru optymalnego dla inwestora.

Koszty

Tak jak w przypadku każdej inwestycji, ważny jest również przeznaczony na budowę budżet. Należy przy tym pamiętać, że im bardziej skomplikowana forma, tym większe koszty realizacji. Dach charakteryzujący się małą liczbą płaszczyzn, rzadszym występowaniem załamań połaci oraz ograniczeniem elementów ozdobnych, pozwoli na zmniejszenie nakładów finansowych. Droższe będzie natomiast wykonanie dachu wielopłaszczyznowego, ze względu na większą ilość materiałów potrzebnych do wykończenia kalenicy i koszy. Ważnym punktem w kosztorysie są również różnego rodzaju elementy konstrukcyjne, takie jak lukarna lub wole oko, wymagające zastosowania dodatkowych materiałów uszczelniających i większego nakładu pracy przy obróbce. Stopień skomplikowania połaci dachowej wiąże się również z koniecznością zakupu odpowiedniej ilości oraz typu akcesoriów wykończeniowych. Przykładowo, aby wykończyć dach jednospadowy potrzebne są standardowe i skrajne dachówki pulpitowe. Natomiast im prostszy projekt, tym mniej środków będziemy musieli przeznaczyć na zakup dachówek specjalnych, m.in. dachówek skrajnych lub dwufalowych, stosowanych przy zakończeniach krawędzi.

Jeśli na etapie wybierania projektu weźmiemy pod uwagę tych kilka wyżej zasygnalizowanych podstawowych kwestii, przez długie lata dach będzie spełniał nasze wymagania.

Pokrycia dachówkami

Dachówka ceramiczna.

Ten rodzaj pokrycia jest przeważnie używany w dachach spadzistych. Dachówki ceramiczne są mocnym materiałem, odpornym na skoki temperatur i uszkodzenia mechaniczne ze strony środowiska. Jako pokrycie nie zapewniają jednak idealnej ochrony przed działaniem wody. Także ich masa jest znaczna w porównaniu z wieloma innymi materiałami obecnie używanymi do pokryć dachowych, co wymaga użycia większych przekrojów nośnych konstrukcji dachu. Dachówki układa się po zakończeniu prac nad konstrukcją dachu, a także po wyciągnięciu poza obrys dachu wszystkich elementów wentylacji i innych. Układane są na wcześniej przygotowanej do tego celu konstrukcji (z łat i kontrłat).

 
Izolacyjność akustyczna.

Dachówki ceramiczne zaliczane są do ciężkich pokryć dachowych. Z powodu dużej masy, nie można ich łatwo wprawić w drgania, dzięki czemu stanowią bardzo dobrą ochronę przed hałasem z zewnątrz. Jest to szczególnie ważne, jeśli poddasze domu, zgodnie z coraz popularniejszą tendencją, jest strefą użytkową, w której znajdują się sypialnie czy pokój dla dziecka. Bez odpowiedniej izolacji akustycznej, czyli wytłumienia hałasów, odgłosy powstające m.in. przy opadach deszczu znacznie zmniejszają komfort mieszkania.

 

Termoizolacja.

Masa dachówek przyczynia się również do tego, że ceramika ułożona na dachu zapewnia dobry poziom termoizolacji. Przejawia się to na dwa sposoby - zimą dachówki wolno oddają ciepło, więc nagrzane powietrze nie ucieka przez dach, a mieszkańcy ponoszą mniejsze nakłady finansowe na ogrzewanie. Natomiast latem, kiedy na zewnątrz panuje wysoka temperatura, dachówki wolno się nagrzewają, przez co na poddaszu nie jest gorąco. Dachówki ceramiczne ograniczają przenikanie ciepła z wnętrza domu na zewnątrz i odwrotnie, zapewniając tym samym stabilną temperaturę w pomieszczeniach bez względu na porę roku.

Naturalne materiały.

Wypalana z gliny dachówka ceramiczna stanowi najbardziej ekologiczne pokrycie. Jest to materiał w pełni naturalny, nie zawierający chemicznych barwników, metali ani innych sztucznych elementów. Dzięki temu ceramika zapewnia zdrowy mikroklimat w budynkach, które są nią kryte. Ta cecha stała się szczególnie istotna od czasu kiedy okazało się, jakim zagrożeniem dla życia i zdrowia mieszkańców jest dach pokryty azbestem. 

Dachówki ceramiczne można układać na wszystkich rodzajach dachu, pod warunkiem przestrzegania minimalnego kąta nachylenia połaci, wskazanego przez producenta dachówki. By pokrycie ceramiczne jak najlepiej spełniało swą rolę, trzeba jednak pamiętać o dobraniu rodzaju dachówki do konkretnego projektu. Przykładowo, dachy jednospadowe będą wymagać wykończenia dachówkami pulpitowymi, a w przypadku dachów o skomplikowanych kształtach lub elementach konstrukcyjnych takich jak wole oka, powinno się zastosować dachówki o małym formacie. 

Odporność na czynniki zewnętrzne.

Dachówki ceramiczne są ognioodporne, dzięki czemu gwarantują mieszkańcom bezpieczeństwo. Ponadto, dobrze znoszą działanie trudnych warunków atmosferycznych, na które nieustannie narażony jest dach: zmienne pory roku, cykle nagrzewania w dzień i ochładzania w nocy, silne nasłonecznienie, deszcze, silny wiatr, czy opady gradu.

Mrozoodporność.

Wśród wszystkich czynników zewnętrznych jednym z najgroźniejszych dla pokrycia dachowego są niskie temperatury, a przede wszystkim nieustanne zamrażanie i rozmrażanie w porze zimowej. Z tego względu bardzo ważną zaletą dachówek ceramicznych, gwarantującą trwałość dachu, jest mrozoodporność. Dachówki ceramiczne charakteryzują się wysoką mrozoodpornością, ponieważ nawet 150 cykli procesu zamrażania i odmrażania nie wywołuje w ich strukturze żadnych zmian ani odkształceń. 


Połać dachu jest zwykle największą, widoczną z daleka, powierzchnią budynku, stąd bywa czasem określana piątą elewacją. Oprócz trwałości warto więc zadbać o to, aby dach miał charakter reprezentacyjny. Ceramika jest atrakcyjna wizualnie przede wszystkim ze względu na szeroki wachlarz wzorów i kolorów dachówek, które obejmują naturalne barwy takie jak miedziany czy kasztanowy oraz bardziej nowoczesne odcienie, w tym czarno-brązowy (Tobago) i antracyt. Co istotne, kolory te nie blakną z upływem lat ani nie łuszczą się. Warto dodać, że największą odpornością na wnikanie brudu i porastanie mchem charakteryzują się dachówki glazurowane.

 

Dachówka cementowa.

Dachówki cementowe są materiałem bardzo podobnym do dachówek ceramicznych. Często ich kształty są wykonywane w sposób naśladujący ceramiczne rozwiązania. Elementy te wykonuje się z masy cementowej, a ich różnorodne kolory uzyskać można poprzez barwienie masy, jak i późniejsze jej malowanie farbami akrylowymi. Materiał ten zalicza się do ciężkich pokryć połaci dachowych, jest on jednak tańszy od dachówki ceramicznej. Także ten rodzaj pokrycia należy montować na wcześniej przygotowanym szkielecie z łat do kontrłat.

 

Montażu dachówek dokonuje się poprzez układanie ich na zakład. Każdy z elementów pokrycia powinien mieć odpowiedni zaczep, za pomocą którego będzie można ustawić go na łatach. Ważne jest, aby zaczepy nie były uszkodzone, gdyż może to skutkować odrywaniem się dachówek. Układanie dachówek należy rozpocząć od okapu, czyli najniżej położonego punku połaci dachowej. Na kalenicy dachu układa się specjalnie wyprofilowane dachówki kalenicowe, które uchronią przed napływem wody do wnętrza budynku. Kiedy montaż dachówek dochodzi do krawędzi połaci, należy zastosować odpowiednie dachówki krawędziowe, zgodne z systemem użytym na reszcie powierzchni dachu.

Pokrycie elementami naturalnymi

Do pokryć naturalnych dachów można zaliczyć zarówno gonty drewniane,wióry drewniane jak i strzechę.

Gonty drewniane

Gonty drewniane wykonuje się z drewna sosnowego, świerkowego, jodłowego, modrzewiowego, lub dębowego. Drewno powinno być dobrej jakości, bez zgnilizny i z minimalną liczbą sęków. Gonty są trudne do wykonania, mogą być cięte - wtedy mają gładką powierzchnię lub łupane - z nieregularną, chropowatą powierzchnią.  Gont łupany - formowany zgodnie z naturalnym, warstwowym przebiegiem włókien drewna - jest trwalszy od gontu ciętego.

 Można je układać na każdym dachu, nawet o bardzo skomplikowanym kształcie. Gont ma kształt klina (zwęża się na szerokości). Zwykle mają szerokość 7-12 cm, długość 50-70 cm i grubość 15 mm (grubsza krawędź), oraz  wpusty do łączenia poszczególnych gontów.
Pokrycie z gontów układane jest tak, że w każdym miejscu dachu powinny tworzyć dwie lub trzy warstwy, a pokrycie z wiórów  cztery lub pięć warstw Gonty mają kształt klina (zwężają się na szerokości). Gonty drewniane to pokrycie dosyć ciężkie: 1 m2 waży od 15 do 35 kg. Poprzez zastosowanie odpowiednich środków ochronnych pokrycie to jest odporne na działanie czynników atmosferycznych. Ponieważ wykonane jest ono z drewna, odporność ogniowa tego pokrycia nie jest najlepsza, jednak izolacja termiczna i akustyczna dają dobre wyniki. Gonty drewniane montowane są na połaci dachu poprzez dobijanie ich do .

 

Wióry

Wióry są to płaty strugane z drewna osikowego,świerkowego i sosnowego. które jest miękkie, ma mało sęków i nie jest lubiane przez korniki czy termity.Są to deseczki strugane wzdłuż włókien dzięki czemu nie pękają i nie kruszą się. Zaletą takiego pokrycia jest niewątpliwie ciężar. Są to dachy lekkie, szczelne i dosyć trwałe. Wykonawcy tego typu dachów dają gwarancję od 30 do 40 lat. Niestety są one jak wyżej bardzo pracochłonne w montażu, łatwopalne i nie odporne na szkodniki, dlatego wymagają częstych zabiegów konserwujących i zabezpieczających.  Drewno na pokrycie dachu powinno mieć jednakową wilgotność. Podczas składowania trzeba je zabezpieczyć, ponieważ schnąc może się kurczyć i skręcać. Wióry można ułożyć na każdym dachu, nawet o bardzo skomplikowanym kształcie, ale wymaga to  dużych umiejętności. Szczególnej dokładności wymaga wyłożenie miejsca wokół komina, w koszu, przy okapie oraz wokół okna połaciowego. Wióry mają zazwyczaj 30-60 cm długości, 6-8 cm szerokości i grubość 4-5 mm. Układane na narożach dachu są zwykle dwa razy szersze. Wszystkie elementy drewniane przybija się do podłoża gwoździami.Pokrycie drewniane zaraz po ułożeniu ma naturalny kolor, ale pod wpływem deszczu i promieni słonecznych szarzeje. Dlatego przed ułożeniem na dachu materiał na pokrycie można zaimpregnować bezbarwnym lub kolorowym impregnatem. 

 

Dach Trzcinowy

Dach Trzcinowy. Takie dachy są idealne zarówno dla osób ceniących ekologię, jak i dla osób bardzo wymagających  pod względem funkcjonalności jak i wyglądu. Strzecha należy do ciężkiego rodzaju pokrycia dachu. Ma to znaczny wpływ, jeżeli chodzi o wielkości przekrojów nośnych konstrukcji dachu. Sama strzecha dobrze chroni przed nadmiernym przegrzaniem w lecie i zbyt dużym napływem zimna podczas okresu zimowego. Jej wadą jest mała odporność ogniowa, jednak po zastosowaniu specjalnych środków wzrasta ona znacząco. Pokrycie strzechą jest najczęściej stosowane w różnego rodzaju skansenach czy zajazdach biesiadnych. Jednak ze względu na swoje charakterystyki można je także stosować w budownictwie jednorodzinnym.Dachy z trzciny są idealną odpowiedzią na potrzebę konstrukcji skomplikowanych lub bajkowych dachów. Trzcina posiada wiele możliwości, można wykonać z niej bardzo skomplikowane pokrycie dachowe jaki i  proste powierzchnie np.: altany, huśtawki itp. Trzcina pozwala nawet na tworzenie dachów o obłych kształtach . Naturalnie trzcina ma swoje granice, ale naprawdę daje dużo możliwości. Przed podjęciem decyzji należy zwrócić uwagę  na region i okolicę, w jakiej leży działka, jej powierzchnię, położenie wobec stron świata, warunki atmosferyczne (klimat, wiatry, opady, nasłonecznienie, roślinność). Trzciną pokrywa się dachy dwu- i czterospadowe oraz półszczytowe i naczółkowe, Nie ma ograniczenia co do szerokości dachu. Stromy i szeroki dach będzie sprawiał przy reszcie budynku wrażenie ogromnej bryły. Strzecha prezentuje się najładniej na dachu o nachyleniu około 52°. Na lukarnach kąt nie może być mniejszy niż 28-30°. Ostry kąt przedłuża żywotność pokrycia - woda szybciej spływa i nie wnika w trzcinę.
Średnia grubość pokrycia trzcinowego to 30 cm, optymalna - podawana przez strzecharzy - to 23-38 cm. Zależy ona głównie od kąta nachylenia dachu oraz właściwości trzciny. Sposób jej mocowania sprawia, że im mniejszy jest kąt nachylenia dachu, tym układana warstwa powinna być grubsza.
Strzechy wykonuje się na tradycyjnej więźbie dachowej, musi ona jednak być mocna, ponieważ ciężar metra kwadratowego pokrycia to około 60 kg, a trzeba jeszcze pamiętać o śniegu, deszczu i gradzie,przy czym woda przy ulewnych deszczach  wnika tylko na głębokość 4 cm. Przekrój krokwi musi więc być odpowiednio duży, a rozstaw między nimi niezbyt duży, np.: przekrój krokwi 8 x 16 cm, odstęp między krokwiami do 100 cm, łaty o przekroju 4 x 6 cm nabijane co 27-30 cm. Jeżeli trzcinę mocuje się wkrętami i drutem, łaty powinny mieć przekrój 4 x 6 cm; jeśli igłą, może on być mniejszy.
Strzechę można montować do łat przybitych do krokwi za pośrednictwem kontr-łat lub też mocować na sztywnym poszyciu z desek. W tym drugim przypadku na deskowaniu także muszą się znaleźć drewniane kontr-łaty grubości około 2,5 cm i prostopadle przybite do nich łaty. Umożliwi to naturalny obieg powietrza pod trzciną i zapobiegnie zawilgoceniom od wnętrza domu. W koszach - ze względu na zwiększoną ilość wody opadowej oraz naturalne zmniejszenie spadku - grubość poszycia zwiększa się o połowę.

 

Pokrycia z tworzyw sztucznych.

Pokrycia z tworzyw sztucznych. Pokrycia z materiałów takich jak poliwęglany, żywice syntetyczne, PVC, poliestry i akryle są bardzo praktycznym materiałem stosowanym do budowy nie tylko wiat, ale także zadaszania ogrodów zimowych, altan, tarasów czy basenów ogrodowych. Są one odporne na czynniki atmosferyczne i uderzenia, a przy tym doskonale przepuszczają światło słoneczne. Mogą mieć budowę litą, kanalikową lub spienioną. Są znacznie bardziej wytrzymałe niż szkło – lite płyty z poliwęglanu mają odporność nawet dwieście razy od niego większą. Pokrycia z tworzyw sztucznych mogą mieć różne profile – od zupełnie płaskich i gładkich po formowane w kształcie fali. W zależności od potrzeb mogą być całkowicie przeźroczyste, przydymione lub całkowicie nieprzepuszczające światła. Oferta jest szeroka – wybór pokrycia i sposób jego wykorzystania zależą wyłącznie od inwestora.

Remont dachu - prawo budowlane 

                Jeśli planujemy remont dachu, warto dowiedzieć się, z jakimi to wiąże się formalnościami. Jeżeli pokrycie dachu chcemy poddać jedynie drobnym zabiegom konserwacyjnym, czyli np. naprawić drobne uszkodzenia powodujące przeciekanie dachu, wówczas nie musimy uzgadniać tego z urzędem i spełniać żadnych formalności. Poważniejszy remont dachu podlega kontroli urzędniczej.

Remont dachu - wymagane zgłoszenie w starostwie.

                Wymogi prawa budowlanego narzucają konieczność oceny stanu technicznego konstrukcji nośnej dachu przez rzeczoznawcę budowlanego, przed przystąpieniem do wymiany jego pokrycia. Sam remont dachu jesteśmy zobligowani zgłosić w starostwie lub urzędzie miasta na prawach powiatu najpóźniej 30 dni przed rozpoczęciem prac. Określamy tu dokładnie zakres, rodzaj, a także sposób wykonania robót, a także podajemy termin ich rozpoczęcia. Wymagane jest także złożenie oświadczenia o prawie dysponowania nieruchomością na cele budowlane.
                Kwestii formalnych nie musimy się obawiać. Jeżeli źle coś wypełnimy, bądź nasz formularz będzie zawierał jakieś braki, urząd zobowiąże nas do uzupełnienia informacji. Co ważne, jeżeli minie 30 dni od daty doręczenia do właściwego organu i ten nie wniesie w drodze decyzji sprzeciwu, możemy rozpocząć prace budowlane. Mamy jednak na to nie więcej niż dwa lata licząc od daty, jaką podaliśmy za termin rozpoczęcia inwestycji.

Remont dachu - kiedy urząd się sprzeciwia?

                Jeśli inwestor będzie chciał wykonać prace wymagające uzyskania pozwolenia na budowę, omijając tę kwestię, zgłaszając jedynie rozpoczęcie prac, wówczas urząd wyśle swój sprzeciw i inwestor nie będzie mógł rozpocząć planowanych prac budowlanych. Chodzi tu głównie o przebudowę dachu, na którą należy uzyskać pozwolenie na budowę, ale i także o przypadek, kiedy to budowa lub prace budowlane ujęte w zgłoszeniu naruszają np. miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego czy też inne przepisy.

Urząd nadzoru budowlanego dba o bezpieczeństwo, w związku z tym zapewne zobowiąże nas do uzyskania właściwego pozwolenia na budowę, jeżeli ta może stwarzać zagrożenie, czy też pogorszyć warunki sanitarno-zdrowotne bądź stan środowiska. Zrobi to także w przypadku, gdy prowadzona budowa może być uciążliwa dla terenów sąsiednich czy ograniczać je w jakiś sposób.

Remont dachu - budynek wpisany do rejestru zabytków.

                W przypadku remontu prowadzonego w budynku wpisanym do rejestru zabytków jesteśmy zobligowani do uzyskania wcześniej pozwolenia na budowę. I nie ma odstępstw od tej kwestii. Dodatkową kwestią jest tu także działanie w porozumieniu i za zezwoleniem wojewódzkiego konserwatora zabytków. Kiedy wykonujemy jakiekolwiek prace w budynku zabytkowym, wpisanym do rejestru, a także w jego otoczeniu, musimy je przeprowadzać uwzględniając dokładnie zalecenia konserwatora. Co ważne, wszelkie prace mogą wykonywać jedynie osoby o odpowiednich kwalifikacjach i praktyką w konserwacji zabytków. Nie wszyscy także wiedzą, że zatrudniając kierownika budowy do obiektu wpisanego w rejestr zabytków, musi on mieć, oprócz właściwych uprawnień budowlanych, także minimum dwuletnią praktykę pracy przy tego typu budynku.

Przebudowa, adaptacja poddasza.

                Prawo budowlane jest dość restrykcyjne i jeżeli chodzi o wszelkiego typu przebudowy czy rozbudowy, nie zezwala na niekoordynowane przez siebie działania. I tak, planując adaptację poddasza albo jego przebudowę jesteśmy zobligowani do uzyskania stosownego pozwolenia na budowę. I to niezależnie od tego, czy jest to zwykły budynek, czy też wpisany do rejestru zabytków. Musimy także uzyskać wcześniej decyzję o warunkach zabudowy, w przypadku gdy budynek jest umiejscowiony na terenie, który nie jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. W przypadku adaptacji poddasza wniosek o pozwolenie na budowę powinien obejmować nie tylko prace adaptacyjne, ale także zmianę sposobu użytkowania.

Adaptacja i ocieplanie poddaszy.

 

W ramach przystosowania nieużytkowego poddasza do zamieszkania wykonujemy usługi, po których poddasze użytkowe stanie się domowym azylem, idealnym miejscem do pracy i wypoczynku.

 

Najważniejszą sprawą, która decyduje o tym, ile będzie miejsca na poddaszu jest przede wszystkim kształt, wysokość i konstrukcja dachu.

Jaki dach, takie możliwości aranżacji poddasza. Powierzchnia użytkowa pod skosami jest inna niż pomieszczenia pełnej wysokości o takiej samej powierzchni podłogi. Trzeba porównać  jaką powierzchnię do zagospodarowania można uzyskać w zależności od tego, czy dach jest dwuspadowy, czterospadowy (popularna "koperta") czy mansardowy.

 

W ramach adaptacji poddasza wykonujemy następujące usługi:

-wymianę starej podłogi drewnianej na nową

-izolację termiczną (izolację z wełny mineralnej) i akustyczną podłóg oraz stropów

-wymianę drewnianych elementów konstrukcji dachu: belki, murłaty, jętki, kleszcze itp.

Wymiana pokrycia azbestowego

W Polsce kilka miliardów m2 pokryć dachowych wykonanych jest z płyt cementowo-azbestowych, popularnie nazywanych eternitem. Azbest uznawany jest za wysoce chorobotwórczy, a zagrożenie dla zdrowia pojawia się w przypadku uszkodzenia płyt, na przykład podczas demontażu. Pamiętajmy o tym, wszak prawo nakłada obowiązek ich wymiany do końca 2032 r.

Zdejmowanie oraz zabezpieczanie pokryć dachowych z płyt cementowo-azbestowych powinno być przeprowadzane przez wyspecjalizowaną ekipę, przeszkoloną w zakresie zachowania bezpieczeństwa pracy i dysponującą odpowiednią ochroną osobistą. W praktyce bywa z tym jednak różnie, dlatego warto poznać zasady, jakie powinny być przestrzegane podczas wykonywania tego rodzaju prac.

Prawo wobec pokryć z płyt cementowo-azbestowych

Pierwsze przepisy dotyczące ochrony przed szkodliwym wpływem azbestu zawartego w różnych materiałach pojawiły się w Polsce w 1997 r. jako ustawa zakazująca produkcji, sprzedaży i importu wyrobów zawierających azbest. Późniejsze akty prawne dotyczyły zasad postępowania z materiałami azbestowymi i nakładały obowiązek ich inwentaryzacji oraz sukcesywnego usuwania.

Ze względu na zagrożenie w pierwszej kolejności usuwane są "miękkie" materiały azbestowe, które z łatwością emitują szkodliwe pyły, takie jak tkaniny oraz izolacje cieplne rurociągów i przegród. W przypadku "twardych" materiałów azbestowych, np. w postaci płyt eternitowych, przepisy pozwalają na ich użytkowanie do końca 2032 r., co oznacza, że do tego czasu powinny być wymienione na wszystkich dachach.

Formalnie, obowiązek wymiany pokrycia z eternitu należy do właściciela budynku, który wykonuje prace na własny koszt. Jednak nie wolno robić tego w sposób dowolny,gdyż przepisy wymagają, aby usunięciem i utylizacją zajęły się koncesjonowane firmy. Jednocześnie gminy zobowiązane są do zorganizowania na swoim terenie systemu odbioru i składowania materiałów.

Dotacje na usunięcie pokrycia z eternitu

Możliwość uzyskania dotacji na usunięcie eternitowego pokrycia dachowego przez właścicieli domów jednorodzinnych zależy od uchwał podjętych przez radę gminy. Może ona bowiem w ramach programu usuwania azbestu współfinansować takie działania, ale nie ma takiego obowiązku.

Różna więc może być sytuacja w poszczególnych gminach - w jednej może nie być żadnych dopłat, natomiast w innej koszty zdjęcia i wywozu eternitu mogą być refinansowane w całości. Należy więc na bieżąco śledzić, czy uchwała rady gminy nie wprowadziła korzystniejszych warunków związanych z wymianą pokrycia dachowego. Pamiętajmy, że ewentualne dotacje można uzyskać, składając odpowiedni wniosek oraz spełniając wymagania określone w uchwale o dofinansowaniu.

Drewno jako materiał budowlany

Drewno jako materiał konstrukcyjny oraz wykończeniowy swoją popularność zawdzięcza lekkości i wystarczającymi do wielu zastosowań własnościami wytrzymałościowymi. Jest to jeden z najczęściej stosowanych materiałów w budownictwie i wykańczaniu wnętrz.  Stosuje się je jako materiał na podłogi, boazerie, do wykonania więźb dachowych, ogrodzeń, altanek, wiat, drewutni, mebli i zabawek. Wszyscy entuzjaści drewna podkreślają, że właściwie przygotowane i zakonserwowane jako jedyne nie wpływa negatywnie na ludzkie zdrowie.  Niepowtarzalny jest również jego urok: bogactwo form, faktur i kolorów sprawia, że zarówno budowle drewniane, jak i elementy wnętrz są oryginalne i mają swój niepowtarzalny styl.

 

Drewno już po przerobieniu i wykorzystaniu docelowym jako Odpad powstały przy produkcji różnych sortymentów drewna jest  wykorzystywane do produkcji płyt pilśniowych, wiórowych, OSB, sklejki, itd., które także są materiałem do wykonywania wielu przedmiotów codziennego użytku.

 

Zalety drewna

 

korozja jest mniejsza niż wielu materiałów budowlanych ( przy odpowiedniej impregnacji),

waga konstrukcji z drewna jest mniejsza w porównaniu z konstrukcją stalową,

jest łatwe w obróbce i montażu,

dopasowuje się do zmian powstałych w skutek działań sił zewnętrznych czy wewnętrznych (np. wiatr, praca elementów budynku),

jest dobrym izolatorem termicznym i elektrycznym,

konstrukcje z drewna są tańsze niż wykonane z innych materiałów(wyłączając drewno egzotyczne importowane z Ameryki Płd. czy Afryki.)

nie wykazuje żadnych szkodliwych oddziaływań na organizm ludzki,

jest materiałem ekologicznym, odnawialnym,

jest dekoracyjne i niepowtarzalne. 

 

Wady drewna

 

jest materiałem łatwo kurczliwym,

długie elementy częściej się kurczą i wypaczają,

łatwo pęka przy zmiennych warunkach atmosferycznych,

jest podatne na grzyby, pleśń i owady,

jest łatwopalne.

 

Właściwa pielęgnacja i ochrona drewna, polegająca przede wszystkim na jego impregnowaniu,  wentylowaniu, izolacji od wilgoci i podłoża, a także zabezpieczenia środkami przeciwko promieniom słonecznym i insektom, potrafi w znacznym stopniu wyeliminować wymienione powyżej wady.

Gatunki drewna używane w budownictwie.

 

Gatunki iglaste (pozyskane z drzew iglastych) – stosowane są do wykonywania konstrukcji dachowych, stolarki budowlanej (okna, drzwi, schody itp.), desek podłogowych, sklejki itp.:

 

Jodła (Abiespectinata) – najlepsze właściwości techniczne ma drewno z drzew ściętych w wieku ok. 100 lat. Jest miękkie, łupliwe, o średniej wytrzymałości, giętkie i łupliwe,ma wiele sęków, które wypadają z tarcicy. Drewno barwy białej z szarawym odcieniem, stosunkowo lekkie, wskazujące dużą skłonność do pękania i paczenia. Zawiera jednak najmniej żywicy spośród wszystkich drzew iglastych. Twardziel jest jednolicie biała lub żółtawobiała różowiejąca ku rdzeniowi. Na pozór bardzo trudno odróżnić ją od świerka, ale jest od niego twardsze i trudniejsze w obróbce. Drewno jodłowe stosuje się w budownictwie wodnym (jest bardzo trwałe w wodzie), mostowym, budownictwie ogólnym, na kopalniaki górnicze oraz do produkcji papieru.Podwyższenie wilgotności zwiększa trwałość drewna.

Modrzew (Larixeuropaea) – W Polsce pod ochroną. Najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 100–120 lat. Drewno o biało-żółtawej bieli i czerwonobrązowej twardzieli, z wyraźnymi słojami, o dużej zawartości żywicy. Biel ma barwę żółtawobiałą, twardziel natomiast czerwonobrązową. Widoczne są wyraźne słoje roczne z szeroką strefą drewna późnego.W Polsce rzadko stosowane. Jest ono najlepszym i najbardziej trwałym drewnem budowlanym.Bardzo trwałe, ale trudno obrabialne, łatwo pęka. Stosowane w budownictwie mieszkaniowym, wodnym i szkutnictwie oraz w przemyśle meblarskim i galanteryjnym. Jest ono ciężkie, z dużą ilością żywicy, twarde i łupliwe. Ponadto drewno modrzewiowe jest bardzo połyskliwe.

Sosna (Pinussilvestris) – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 80–120 lat ponieważ w drzewach starszych drewno może być mniej spoiste.Drewno jest miękkie, dość  łatwe w obróbce, sprężyste, o dobrej wytrzymałości mechanicznej, łupliwe, o średnim okresie trwałości.Drewno o jasnożółtej bieli i czerwonobrunatnej twardzieli, silnie przesycone żywicą, z wyraźnie zaznaczonymi słojami rocznymi. Szeroko stosowane w budownictwie, na słupy w teletechnice i energetyce, na kopalniaki górnicze, podkłady kolejowe, w stolarstwie i budowie wagonów kolejowych oraz do produkcji papieru, sklejki i wełny drzewnej. Przed ścięciem sosny poddaje się żywicowaniu, w celu uzyskania surowca do produkcji terpentyny i kalafonii. Duża ilość żywicy (którą drewno ponadto intensywnie pachnie) sprawia, że jest ono stosunkowo trwałe, odporne na działania wilgoci i dobrze zachowuje się pod wodą. Biel (na przekroju pnia zewnętrzna część) ma kolor jasnożółty lub jasnoszary i daje się dobrze nasycać impregnatami, łatwo również przyjmuje farby i lakiery, a twardziel (na przekroju pnia wewnętrzna część) ma zabarwienie czerwonobrunatne i jest nieprzesiąkliwa. Z drewna sosny wykonuje się konstrukcje nośne (dachowe, stropy, ściany, słupy), tarcicę jako surowiec do dalszego przerobu, stolarkę budowlaną, podłogi i wyroby drewnopochodne.

Świerk (Piceaabies) – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku 80–120 lat. Drewno barwy białej z lekko żółtym odcieniem i wyraźnie zaznaczonymi słojami rocznymi, słabo żywiczne.  Twardziej jest biała z żółtym odcieniem (odmiana biała) lub czerwono-biała (odmiana czerwona). Drewno jest miękkie, o średniej wytrzymałości, sprężyste, trudne w obróbce (łatwo pęka, ma sporo sęków rozmieszczonych w regularnych okółkach oraz pęcherze żywiczne.) Ze świerków rosnących w górach otrzymuje się lepsze drewno, niż z rosnących na nizinach. Stosowane na kopalniaki górnicze, do wyrobu papieru (najwyższy gatunek, w budownictwie lądowym i wodnym, stolarstwie i budowie wagonów kolejowych, w szkutnictwie, na drewnianą kostkę brukową oraz do produkcji wełny drzewnej. Z drewna świerku wykonuje się również konstrukcje nośne (dachowe, stropy, ściany, słupy), tarcicę jako surowiec do dalszego przerobu, stolarkę budowlaną, podłogi i wyroby drewnopochodne.Można go impregnować w kąpielach. Przyjmuje farbę i bejcę, lecz nie nadaje się do polerowania

Gatunki liściaste (pozyskane z drzew liściastych) – najczęściej stosowane są do robót stolarskich, wykonywania podłóg i posadzek:

 

Brzoza (Betulapendula i Betulapubescens) – drewno o dobrych właściwościach mechanicznych i małej odporności na grzyby, elegancka i wytrzymała.  Ma średnią gęstość, twardość i jest łupliwe.
Drewno beztwardzielowe, barwy białej o lekko żółtawym odcieniu. Mało trwałe, stosowane do wyrobu fornirów, sklejek lotniczych i stolarskich, mebli oraz drobnych wyrobów gospodarczych i galanteryjnych, narzędzi.

Buk (Fagussilvatica) – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku około 110 lat. Drewno twarde, o dużej wytrzymałości, łatwe w obróbce.Jest ono ciężkie, łupliwe, charakteryzuje się dużą kurczliwością i jest skłonne do pękania i paczenia. Pod wpływem wilgoci i zmiennych warunków atmosferycznych drewno staje się nietrwałe. Drewno buka nie ma twardzieli, jest jasnozielonkawo-żółte z różowym odcieniem, ma wyraźne słoje. W przekrojach są widoczne błyszczące promienie rdzeniowe. Z drewna bukowego wykonuje się stolarkę budowlaną, posadzki, schody i balustrady.Buk jest często atakowany przez owady i szkodniki.

Dąb (Quercus robur lub Quercuspetrea) – najlepsze właściwości ma drewno pozyskiwane z drzew w wieku około 180 lat. Drewno szerokosłoiste jest twarde,(twardsze od skały) ciężkie, o dobrych parametrach wytrzymałościowych, odporne na ścieranie natomiast wąskosłoiste jest miękkie i łatwe w obróbce. ) Biel ma barwę żółtawobiałą, twardziel – żółtobrunatną z odcieniem zielonkawym lub zielonkawo-szarym. Na przekroju poprzecznym widoczne są jasno połyskujące promienie rdzeniowe, które na przekroju promieniowym widnieją jako wysokie błyszczące smugi. Drewno dębowe twardnieje  i z czasem czernieje w wodzie, w wyniku reakcji chemicznych między garbnikami (które dają silny i trwały kwaśny zapach) a związkami żelaza. Drewno przed użyciem musi być bardzo dobrze wysuszone, w przeciwnym razie może zacząć pękać. Dąb jest cennym drewnem o dużej twardości, gęstości i wytrzymałości. Trudno obrabialny. Drewno dębowe ma zastosowanie w budownictwie lądowym i wodnym. Budowane są z niego podkłady kolejowe, podwaliny ścian, wykonuje się stolarkę budowlaną, posadzki, używa w szkutnictwie, kołodziejstwie i bednarstwie do wyrobu beczek, fornirów oraz ekstraktów garbarskich. Przez długotrwałe moczenie w wodzie uzyskuje się tzw. dąb czarny, używany w meblarstwie artystycznym. Z kory dębu korkowego (nie występującego w Polsce) produkuje się korki.Bardzo dobre do wyrobu parkietów lub masywnych mebli (np. kredensów). Często atakowane przez owady. W wodzie z czasem czernieje, w wyniku reakcji chemicznych pomiędzy kwasem garbnikowym znajdującym się w drewnie, a solami żelaza występującymi w wodzie (niemniej jednak w wodzie jest trwalsze niż większość innych krajowych gatunków.

Jesion (Fraxinusexcelsior) – drewno szerokosłoiste jest ciężkie, twarde, o dużej wytrzymałości i łatwe w obróbce natomiast wąskosłoiste – lżejsze, miękkie, o mniejszej wytrzymałości i łatwiejszej obróbce. Drewno ciężkie, wytrzymałe i elastyczne. Po ścięciu łatwo je wygiąć. Zastosowane w warunkach suchych jest trwałe, w wilgotnych łatwo ulega zniszczeniu. W warunkach suchych drewno jesionu jest trwałe, a w zmiennych wilgotnych szybko się niszczy. Biel i twardziej mają jednolitą barwę cytrynowo białą u drzew młodych i brunatnożółtą u drzew starszych. Ma również wyraźne słoje. Jesion stosuje się do wyrobu stolarki budowlanej, boazerii, posadzek.

Olsza czarna (Alnusglutinosa) – drewno miękkie, łatwe w obróbce, lekkie i łupliwe, łatwo się obrabia i poleruje. Często atakowane przez owady. Mało odporne na zmienne warunki atmosferyczne. Przy stałym przebywaniu pod wodą trwałe, dzięki dużej zawartości garbników.Ma średnie właściwości mechaniczne. Drewno znajdujące się stale pod wodą jest bardzo trwałe (dzięki duże zawartości garbników), natomiast mało odporne przy zmiennych warunkach atmosferycznych. Łatwo ulega zniszczeniu przez owady. Bez twardzieli, drewno ma zabarwienie pomarańczowo-białe w stanie świeżym i różowobrunatne po wysuszeniu. Drewno olchy stosuje się przy produkcji sklejek, płyt pilśniowych, wiórowych.

Topola (Populus, ok. 30 gatunków) – jedyne drewno liściaste stosowane do wykonywania konstrukcji budowlanych, zwłaszcza na terenach bezleśnych. Drewno o białej bieli i żółtawobrunatnej twardzieli. Lekkie, miękkie, łupliwe i łatwe w obróbce, ale nie trwałe. W Polsce raczej jako drzewo ozdobne, opałowe, stosowane też w celu osuszania terenu. Stosowane również do wyrobu papieru, zapałek, rysownic, opakowań i wełny drzewnej.

Wiąz pospolity i brzost (Ulmuscampestis, Ulmusmontana) – drewno twarde, sprężyste, ciężkie, trudno łupliwe, trudne w obróbce. Parzone łatwo daje się wyginać. Trwałe na powietrzu i pod wodą, charakteryzuje się dobrą wytrzymałością. Biel wiązu ma barwę jasnożółtą, twardziel – od jasno- do ciemnobrunatnej z żółtymi, fioletowymi lub zielonkawymi odcieniami. Z drewna wiązu wykonuje się stolarkę budowlaną, boazerię, posadzki.

Lipa(Tilia) zalicza się do niej ok. 30 gatunków. Drewno barwy białożółtej z lekkim połyskiem.Drewno cenne, miękkie, lekkie łatwe w obróbce, stosowane w rzeźbiarstwie, snycerstwie, do wyrobu instrumentów muzycznych, do wyrobu modeli odlewniczych, rysownic kreślarskich, w modelarstwie lotniczym i szkutnictwie. Cenna roślina miododajna.

Grab (Carpinusbetulus) – drewno o dobrych właściwościach mechanicznych, trudnościeralne, ciężkie, bardzo twarde, ma dużą gęstość i trwałość, jest trudno łupliwe. Ma korzystne właściwości mechaniczne. Beztwardzielowe drewno ma zabarwienie białe z szarym odcieniem. Słoje są niewyraźne, faliste. Ma zastosowanie w deszczułkach posadzkowych i jako drewno narzędziowe.

Jak dbać o drewno– Impregnacja.

Drewno stosowane w budownictwie posiada wiele zalet: jest  min. ekologiczne i energooszczędne. Niestety jako budulec wymaga przed użyciem i w trakcie użytkowania  impregnacji oraz rewitalizacji ze względu na szkodliwe działanie czynników zewnętrznych oraz biologicznych.

Używane na zewnątrz drewno podlega  zmiennym warunkom atmosferycznym – dużemu nasłonecznieniu i wilgoci – może to prowadzić do zmiany koloru, powstawania pęknięć oraz rozwoju bakterii. Drewno dostępne w naszym rejonie geograficznym: stosunkowo miękkie sosnowe czy świerkowe lub twardsze i odporniejsze, ale i droższe: dąb i modrzew dla dłuższej jego trwałości i użytkowania trzeba impregnować i poddawać procesom rewitalizacyjnym.

Impregnacja.

Więźba dachowa: zabezpieczenie drewna konstrukcyjnego

Elementy drewnianej więźby dachowej zaatakowane przez szkodniki i grzyby stopniowo tracą swoje właściwości techniczne, twardość i wytrzymałość mechaniczną. W Polsce drewno do budowy czasem jest zabezpieczane już w tartaku. Jednak gdy impregnujemy je samodzielnie, musimy zwrócić uwagę na właściwy dobór środków. Również przekroje belek, które są docinane na wymiar już na placu budowy, wymagają ochrony. Do zabezpieczania więźby dachowej należy używać środków głęboko wnikających w drewno oraz chroniących przed grzybami i owadami.

Z pośród dostępnych w handlu impregnatów warto wybrać taki  by przedłużyć użytkowanie drewna w nienaruszonym stanie i kolorze. Impregnacja powinna być stosowana według potrzeb, zazwyczaj należy ją powtarzać co kilka lat.

W ofercie rynkowej są min. następujące typy impregnatów:
-ognioochronne (utrudniają zapalenie się drewna oraz rozprzestrzenianie płomieni, powinny być stosowane zwłaszcza przy budowie z bali/płazów o małym przekroju, które szybciej ulegną szybszemu ewentualnemu przepaleniu)
-wodochronne: zabezpieczają przed wilgocią
-ochrony biologicznej: niszczą i nie dopuszczają do powstawania: grzybów, pleśni, bakterii i owadów
-lecznicze: do powierzchni już zaatakowanych np. przez grzyby, pleśnie, owady; stosuje się je doraźnie
-impregnaty łączące kilka właściwości: np. ognioochronne i ochrony biologicznej

Ze względu na typ użytego rozpuszczalnika wyróżniamy impregnaty:
-Wodorozcieńczalne: zazwyczaj stosuje się je na elementy drewniane wewnątrz pomieszczeń ze względu na słabą odporność na wymywanie, ale dobre właściwości zabezpieczające
-Rozpuszczalnikowe: bardziej odporne niż wodorozcieńczalne na działanie czynników zewnętrznych.
Dodatkowo można zastosować lakiery, bejce, albo lakierobejce, które są bardziej odporne na ścieranie niż lakiery i bejce. Najmocniejszą powłokę tworzy lazura, która chroni przed działaniem czynników atmosferycznych, promieniowaniem UV, grzybami, owadami oraz przed rozwojem mchów i porostów, niektóre zapewniają ochronę nawet do 8 lat.

Impregnacja jest to nasycenie części drewnianych środkami chemicznymi w celu zabezpieczenia przed grzybami, glonami, porostami, pleśniami i szkodnikami drewna-owadami. Obiekty drewniane poddawane impregnacji to m. in. : meble, podłogi, malowidła ścienne. Wyróżnia się takie typy impregnacji jak:impregnacja ciśnieniowa, zanurzeniowa, powierzchniowa.   

Impregnacja ciśnieniowa
Nasycenie drewna specjalnym preparatem, który jest wprowadzany we włókna pod ciśnieniem. Impregnację ciśnieniową przeprowadza się najczęściej w warunkach przemysłowych. Jest najbardziej skuteczna.Impregnacja ciśnieniowa odpowiednia jest dla drewna w trwałym kontakcie z gruntem, czyli jest stosowana np. : przy drewnie do budowy domów (więźba), architekturze ogrodowej

Impregnacja zanurzeniowa
Nasycenie drewna poprzez zanurzenie w impregnacie. Kąpiele mogą być zimne, gorące i gorąco-zimne. Impregnacja tego typu przeznaczona jest do zabezpieczania dużej ilości niewielkich elementów. Inna nazwa impregnacji zanurzeniowej - głęboka. Impregnacja głęboka (przy której drewno zostaje nasycone środkiem grzybobójczym do głębokości powyżej 10 mm) wymaga kąpieli. Kąpiele przeprowadza się w kadziach, wannach lub basenach wykonanych z drewna, stali, betonu lub tworzyw sztucznych.

Impregnacja powierzchniowa
Wśród innych rodzajów impregnacji poza impregnacją zanurzeniową i ciśnieniową wyróżnia się impregnację powierzchniową (malowanie), która polega na zewnętrznym nasyceniu powierzchni Impregnację powierzchniową wykonuje się metodą 2-3-krotnego powlekania preparatem przy pomocy pędzla, wałka, szczotki, tamponu albo metodą opryskiwania. Opryskiwanie jest mniej skuteczne niż powlekanie i preparat rozpyla się w powietrzu, należy więc zachować szczególne środki ostrożności. Impregnacja powierzchniowa zapewnia nasycenie drewna środkiem grzybobójczym do głębokości 3-10 mm, co stanowi dostateczne zabezpieczenie tylko przy krótkotrwałym zawilgoceniu.

Przeznaczone do impregnacji drewno musi być odpowiednio wysuszone, oczyszczone z kory i łyka.

Konserwacja.

Aby elementy konstrukcji drewnianych służyły nam na lata i dawały pewność, ze budynek w którym mieszkamy lub którego używamy do celów gospodarczych jest bezpieczny  trzeba je podawać odpowiedniej konserwacji. Poniżej przedstawiamy kilka propozycji na konserwację krokiew i innych elementów konstrukcyjnych dachu.
Materiał jakim jest drewno wymaga regularnych przeglądów, wszystkich jego elementów i to nie tylko ze względu na jego estetykę, ale przede wszystkim na bezpieczeństwo. Najczęściej tego typu prace wykonuje się dwa razy w roku – jesienią i wiosną.

Konserwacja krokwi
Krokiew to element konstrukcyjny dachu. Bardzo istotny, ponieważ przenosi obciążenia dachu od pokrycia dachowego, jak również siły wiatru, czy obciążenia śniegiem i ciężaru własnego. Należy więc zadbać o jej żywotność, poprzez właściwą konserwację. Zabezpieczy ona drewno przed szkodliwymi czynnikami. O konserwacji krokwi myślimy już na etapie wyboru drewna ponieważ należy wybrać  taki materiał, który posiada dobre właściwości mechaniczne  jak np. sosna czy jodła. Bardzo istotną kwestią w doborze drewna na krokiew jest to aby pamiętać,iż należy wybrać takie drewno, które jest bardzo dobrze wysuszone.
Sama już konserwacja krokwipolega przede wszystkimna impregnacji drewna. Pokrywa się je środkami, które mają chronić drewno przed owadami, bakteriami i grzybami. Preparaty te mają również za zdanie chronić ją przed działaniem ognia i wilgoci. W handlu dostępnych jest całe mnóstwo preparatów przeznaczonych do impregnacji drewna. Ale pamiętać trzeba, ze krokiew to element szalenie ważny dla konstrukcji każdego typu budynku, dlatego wskazane jest korzystanie z dobrej jakości preparatów.
Metody impregnacji drewna na krokiew znajdziesz w Rozdziale: Impregnacja.

Konserwacja rynien
Przy konserwacji rynien warto pamiętać, że są one nie tylko  dekoracyjnym deseniem, ale przede wszystkim pełnią bardzo ważną funkcję ochronną i są niezbędnym element każdego domu ponieważ min.: chronią elewację przed wodą, odprowadzając ją i jednocześnie nie dopuszczając do jej zalewania. Dzięki temu nie mamy w domu wilgoci a tynki zachowują dłuższą trwałość i nie odpadają.
Abyrynny prawidłowo spełniały funkcji ochronne należy odpowiednio o nie dbać. Podobnie jak w przypadku krokiew wskazane jest dokonywanie regularnych przeglądów 2 razy do roku: przegląd jesienią min. poprzez pozbycie się liści oraz wiosną poprzez sprawdzenie ich stanu po zalegającym wcześniej śniegu. Szczelność rynien(w okresie bezdeszczowym)możemy sprawdzić poprzezwlanie do nich wody: Należy zatkać otwór odpływowy i napełnić rynnę wodą mniej więcej do połowy jej wysokości. W taki sposób możemy sprawdzić czy pojawią się jakiekolwiek przecieki a najczęstszym  miejscem gdzie mogą  się one pojawić są łączenia. W przypadku odkrycia nieszczelności pozbędziemy się ich stosując dostępną w handlu szeroka gamę uszczelniaczy. Bardzo ważne jest również oczyszczanie rynien w zimie z zalegającego śniegu i pokrywy lodowej.

Konserwacja dachówki
Konserwacja tego elementu dachu polega zazwyczaj na przemyciu jej od czasu do czasu wodą. Warto zaznaczyć, ze działanie takie ma charakter dbania bardziej o estetykę niż bezpieczeństwa. 
Dachówkę możemy umyć myjką ciśnieniową bez dodatków detergentów. Warto pamiętać dla swojego bezpieczeństwa, że taka praca jest wykonywana na wysokości, nie należy do bezpiecznych i najlepiej, gdy zrobi to za nas fachowa firma. Aby oszczędzić sobie częstego mycia  przed wyborem koloru dachówki, należy wziąć pod uwagę kwestię, na jakim kolorze zabrudzenia będą mniej widoczne. Wybierając lokalizację domu, czy budynku gospodarczego trzeba mieć na uwadze, że   porastanie powierzchni dachu porostami i glonami, czyli tzw. zazielenienie, to proces całkowicie naturalny i warto o tym pamiętać przy okazji mówienia o konserwacji. Jak bardzo duże zmiany będą zachodzić, w głównej mierze zależy od tego, w jakim miejscu stoi dom. Najczęściej zielenieć będą dachy domów, które mieszczą się w okolicy lasów, na terenach zacienionych i o niewielkiej cyrkulacji powietrza.

Konserwacja blachy dachowej
Konserwacja blachy dachowej jest niezbędna w przypadku gdy chcemy zapewnić trwałość pokrycia dachowego na długie lata przy jego niezmienionym wyglądzie. Przed dokonaniem konserwacji należy dokonać oględziny pokrycia dachowego. Wybierając się na dach(najlepiej i najbezpieczniej skorzystać z profesjonalnej firmy, która świadczy takie usługi i podsiada odpowiedni sprzęt)pamiętajmy o odpowiednim obuwiu. W żadnym wypadku nie może ono zawierać metalowych lub twardych elementów, które mogłyby uszkodzić warstwę ochronną blachy dachowej. Blachodachówki a także blachy trapezowe które są powlekane farbą wymagają okresowych przeglądów. Wiąże się to głównie z usunięciem nalotów i pyłów które są związane pyłem ulatniającym się z komina które po dłuższym czasie mogą doprowadzić do uszkodzenia blachy. Szczególną uwagę należy zwrócić na miejsca wokół komina. Jeśli podczas przeglądu pokrycia dachowego zostaną wykryte uszkodzenia należy wykonać korekty malaraskie.Wszystkie uszkodzenia lakieru powstałe w wyniku spadania konarów lub innych czynników należy najpierw odtłuścić, następnie spłukać wodą i po wyschnięciu zamalować farbą zaprawkową. Druga ważna rzecz, na którą należy zwrócić uwagę dokonując przeglądu blachy dachowejto jakość połączeń i mocowań. Konieczne jest sprawdzenie stanu wszystkich wkrętów i łączeń. Ewentualne wysunięte wkręty należy dokręcić lub wymienić na nowe. Do czyszczenia pokryć dachowych z blachy najczęściej wykorzystywane są maszyny ciśnieniowe. Te najbardziej skuteczne potrafią wygenerować ciśnienie rzędu 230 barów przy niewielkim zużyciu wody, dzięki czemu woda wykorzystana w procesie czyszczenia osiąga stopień parowy. Pozwala to na szybkie i sprawne usunięcie wszelkich zanieczyszczeń (np. tych biologicznych) zarówno z dachów, jak i elewacji każdego rodzaju budynku. Końcowym etapem takiego czyszczenia jest zaimpregnowanie pokrycia dachowego przy użyciu odpowiednich preparatów. Przy dobrym konserwowaniu dachu blacha po kilku lat utrzymuje taki sam wygląd jak przy zakupie.Podczas oględzin dachu należy zwrócić uwagę na jakość dokręconych wkrętów na łączeniach a także przy obróbkach.

Ważne informacje:
Roboty polegające zarówno na czyszczeniu blachy dachowej, dachówki jak i udrażnianiu rynien wymagają użycia odpowiedniego sprzętu oraz zapewnienia w pełni bezpiecznych warunków pracy. Tego typu konserwacje na dachach różnego rodzaju budynków bardzo często wykonywane są przy zastosowaniu właściwych narzędzi alpinistycznych oraz tradycyjnych maszyn ciśnieniowych. Takie zlecenia powinny wykonywać tylko profesjonalne firmy( chyba, że konserwacji, czy czyszczeniu ma podlegać dach niewielkiej altanki, garażu, szopy czy drewutni). Ich koszt w dużej mierze uzależniony jest od lokalizacji dachu oraz wielkości jego powierzchni przeznaczonej do oczyszczenia.

WADY DREWNA

 

Wady są zawsze elementem niepożądanym w elementach konstrukcyjnych. Występują we wszystkich gatunkach drzew. Powinniśmy zwracać na nie szczególną uwagę podczas budowy realizowanego przez nas obiektu. Mogą one znacząco zmienić właściwości jak i wytrzymałość materiału przeznaczonego do wbudowania. Wady mogą w późniejszym czasie spowodować uszkodzenia kłopotliwe do naprawy. Wady danego drewna określamy porównując je z wzorcem idealnego drewna, czyli takiego o kształcie walca, o równoległych włóknach, o równomiernym rozkładzie słojów oraz bez sęków. Wszelkie odchylenia od ideału traktujemy jako wadę. W konstruowaniu obiektów budowlanych z drewna istotną rolę odgrywają wady, które powodują że drewno nie spełnia warunków bezpieczeństwa i jakości. Wyróżniamy różne rodzaje wad drewna, które zostały opisane poniżej. 

Sęki to najczęściej spotykana wada drewna. Naruszają one jednolitą strukturę drewna. Sęki zmniejszają wytrzymałość danego materiału na rozciąganie. Należy pamiętać o tym, aby szczególnie unikać sęków w miejscach połączeń elementów konstrukcyjnych obiektu. Istnieje parę sposobów klasyfikacji tej wady. Dzieli się je np. na otwarte izamknięte; na zrośnięte, częściowo zrośnięte i wypadające. Wyróżnia się sęki: zdrowe (bez rozkładu drewna), nadpsute, zepsute, zabarwione, smolne (szczątki rozłożonego drewna pozlepiane żywicą) oraz tzw. tabaczne, które prowadzą do rozkładania się otaczającego je materiału. Niewątpliwie sęki zmniejszają wytrzymałość drewna. Stopień osłabienia materiału zależy od wielkości wady, jej położenia jak i rodzaju. 

Krzywizna pnia w drewnie jest spowodowana nieodpowiednią pielęgnacją tego materiału podczas suszenia lub złym przetarciem. Wada ta może również występować w drzewie, powoduje ją uszkodzenie wierzchołków rosnących drzew oraz oddziaływanie wiatrów w jednym kierunku. 

Pęknięcia są wadą często spotykaną w drewnie i drzewach. W drzewach występują pęknięcia mrozowe, są to szczeliny które zwężają się od zewnątrz w kierunku rdzenia. Pojawiają się także pęknięcia promieniowe rdzeniowe, okrężne łukowe oraz tzw. koliste pomiędzy słojami rocznymi. Pęknięcia te mają maja istotny wpływ na wytrzymałość danego materiału konstrukcyjnego. Różnice wilgotności oraz skurcze warstw drewna powodują wewnętrzne naprężenia, których wynikiem jest pojawienie się pęknięć w danym materiale. Niszczą one drewno od czoła oraz na jego powierzchni. Można to zaobserwować na przekrojach drewna. 

Zbieżystość to zmieniony kształt pnia. Jest to zmniejszająca się średnica drewna okrągłego. Po przecieraniu drewna z tą wadą włókna nie są równoległe do osi elementu tzw. skręt włókien. Skutkiem tego jest obniżona wytrzymałość tarcicy. Innymi istotnymi wadami kształtu pnia są mimośrodowość rdzenia oraz podwójny rdzeń (zrośnięte ze sobą dwa pnie). 
Ostatnią jednak równie istotną wadą drewna jest jego nienaturalne zabarwienie. Może ono być spowodowane wystąpieniem sinizny, która powoduje wzrost higroskopijności materiału. Zmianę zabarwienia drewna powoduję również zgnilizna - rozwój grzyba. Zgnilizna twarda to początkowe stadium rozwoju powodujące zmianę zabarwienia na różową. Zgnilizna miękka to dalszy rozwój grzyba, powoduje większe szkody. Porażone drewno ma mniejsza wytrzymałość i staje się miękkie. Materiał ten odkształca się o wiele bardziej niż materiał nieporażony grzybem. 

Wady drewna mają znaczący wpływ na właściwości użytkowe tego materiału, dlatego też powinniśmy je znać i być świadomi zagrożenia, aby móc stawiać im czoło podczas realizacji drewnianych konstrukcji. 

Owady niszczące drewno w budynkach

 

W minionych wiekach drewniane budownictwo szkieletowe ustępowało w Polsce liczebnością budowlom wykonanym w konstrukcji zrębowej. W budynkach mieszkalnych dominowało tylko w niektórych regionach a w skali całego kraju liczne było w budownictwie podmiejskim i w niektórych typach budynków o charakterze historycznym (np. dzwonnice przy kościołach i stodoły). Od kilkunastu lat budownictwo szkieletowe przeżywa w naszym kraju bujny rozkwit i obecnie stanowi zdecydowanie dominujący liczebnie typ konstrukcji w drewnianym budownictwie mieszkaniowym. Używane w nim drewno obok licznych zalet, nie wymagających reklamy niestety, podatne jest na zniszczenia przez ogień, owady i grzyby. Chcąc przybliżyć Czytelnikom problematykę dotyczącą ochrony drewna w budownictwie przed owadami, rozpoczynamy druk cyklu artykułów, pomyślanych jako swoista encyklopedia poszczególnych gatunków zaszeregowanych w niniejszej, wprowadzającej publikacji do grup różnej szkodliwości. Pod określeniem szkodnika rozumiemy gatunek powodujący wymierne straty materialne w gospodarce, ew. zniszczenia materialnych dóbr kultury (zabytków), nie zawsze dające się przeliczyć na ekwiwalent pieniężny. Możemy mieć do czynienia z gatunkami uważanymi za typowe szkodniki wyrobionego drewna lub z gatunkami powodującymi straty w incydentalny sposób (chociaż straty te mogą być również dotkliwe). Entomolodzy zazwyczaj posługują się systematyką owadów wynikającą z ich związków filogenetycznych. Ze względów praktycznych bardziej przydatny jest podział wynikający z uwarunkowań ekologicznych, oparty o rodzaj porażonego drewna oraz o rozmiar szkód powodowanych w budynkach. Klasyfikacja taka, jeśli pominiemy rzadko występujące gatunki, wygląda następująco:

 Grupa I

 Owady mogące rozwijać się w powietrzno-suchym drewnie:

 - spuszczel pospolity ( Hylotrupes bajulus L. ), 
- kołatek domowy ( Anobium punctatum De Geer ), 
- wyschlik grzebykorożny ( Ptilinus pectinicornis L. ), 
- i trzy gatunki miazgowców ( Lyctus sp. ).

Grupa I i II zawierają najgroźniejsze gatunki mogące niszczyć drewno przez szereg pokoleń aż do całkowitego zniszczenia bielu i nie dające wyeliminować się poprzez przestrzeganie profilaktyki budowlanej. Niewątpliwie najgroźniejszymi szkodnikami wyrobionego drewna w Polsce są spuszczel pospolity i kołatek domowy, które występują najpowszechniej i powodują największe szkody. Są one spotykane często w budownictwie szkieletowym tzw. stylu nadświdrzańskiego z lat 20 i 30-tych naszego stulecia. Spuszczel, jako zdecydowany termofil, atakuje więźby dachów, ale często również poraża elementy szkieletu ścian i ganków. Kołatek domowy, wymagający umiarkowanego reżimu termicznego i większej wilgotności powietrza, niszczy przede wszystkim deski i legary podłogowe nad piwnicami i w ogóle wszelkie drewno w pomieszczeniach piwnicznych. Miazgowce, żerujące w liściastym drewnie pierścieniowo-naczyniowym (zwłaszcza bielu dębowym), mogą powodować zniszczenia drewnianego wystroju wnętrz, np. parkietów, boazerii, umeblowania itp. W znacznie mniejszym stopniu obiekty tego rodzaju narażone są na uszkodzenia przez wyschlika grzebykorożnego. Niestety brak jest wiarygodnych danych statystycznych o szkodach powodowanych przez owady będące przedstawicielami obu wymienionych wyżej rodzajów.

 Grupa II

 Chrząszcz, którego larwy rozpoczynają żerowanie w drewnie przynajmniej lekko zawilgoconym i nadpsutym przez grzyby, ale mogą kończyć swój rozwój w drewnie o wilgotności poniżej 20 %:

 - tykotek pstry ( Xestobium rufovillosum De Geer ).

W budownictwie drewnianym, szkody powodowane przez ten gatunek zdarzają się już rzadko. Tykotek pstry duże szkody powodował (i niekiedy jeszcze powoduje) w zabytkach drewnianej architektury.

 Grupa III.

 Owady rozwijające się w drewnie zawilgoconym i zagrzybionym:

- kołatek uparty ( Anobium pertinax L. ), 
- krokwiowiec piłkorożny ( Priobium carpini Hrbst. ), 
- zmorsznik czerwony ( Corymbia rubra L. ), 
- borodziej cieśla ( Ergates faber L. ), 
- króciec wielożerny ( Stereocorynes truncorum Germ. ), 
- trzeń długoryjki ( Cossonus parallelepipedus Hrbst. ), 
- butwiak owłosiony ( Pselactus spadix Hrbst. ), 
- palotocz mostowy ( Nacerda melanura L. ).

Gatunki te rozwijać się mogą wyłącznie tam, gdzie dochodzi do zawilgocenia drewna i opanowania go w mniejszym lub większym stopniu przez grzyby. W przypadku drewnianego budownictwa szkieletowego taka sytuacja występuje wtedy, kiedy nie stosuje się prawideł profilaktyki budowlanej na etapie projektowania lub wykonawstwa oraz przy braku prawidłowej eksploatacji budynku (w tym również przy braku wykonywanych na bieżąco napraw i remontów). Szkodom takim sprzyjają np.: nieprawidłowe posadowienie drewnianych podwalin, brak prawidłowo wykonanej izolacji drewna od betonu, lub ceramicznych materiałów budowlanych i tynków, brak prawidłowo wykonanych obróbek blacharskich kominów, okapów oraz drzwi i okien, uszkodzenia poszyć dachów oraz rynien i rur spustowych, wycieki wody z instalacji wodno-kanalizacyjnej i instalacji centralnego ogrzewania itp. Typowym przykładem nieprawidłowego posadowienia budynku jest wykonywanie podmurówek wystających przed zewnętrzne lico podwaliny i tym samym gromadzących wodę opadową. Dezynsekcja drewna opanowanego przez owady z grupy III prowadzona przy pomocy impregnatów jest nieskuteczna, gdyż przewidziane do tego preparaty oparte na syntetycznych pyretroidach w benzynie nie wnikają w wilgotne drewno. Celowe w takim wypadku jest natomiast przesuszenie drewna, zabójcze dla grzybów i owadów związanych z zagrzybionym drewnem.

Dwa ostatnie gatunki owadów z grupy III są typowymi szkodnikami drewna w budownictwie portowym i w związku z tym profilaktyka budowlana nie może znaleźć tu zastosowania. Ochronę takiego drewna można uzyskać jedynie stosując głęboką impregnację skutecznymi środkami olejowymi.

Grupa IV

Owady mogące rozwijać się we wbudowanym, wyłącznie nie okorowanym drewnie:

- zagwoździk fioletowy ( Callidium violaceum L. ), 
- stukacz świerkowiec ( Ernobius mollis L. ),

Owady tej grupy powodują mylne alarmy, gdyż brane są (odpowiednio) za spuszczela pospolitego lub kołatka domowego. Żerując między korą a drewnem powodują niewielkie szkody ograniczające się do miejsc, gdzie jej nie usunięto. Najczęściej występują na łaceniu połaci dachowych, gdzie liczne są przypadki używania częściowo nie okorowanych desek. Z reguły ich obecność nie wymaga zwalczania chemicznego. Przy bardzo licznym występowaniu tych owadów należy usunąć wszelką pozostałą korę z drewna.

Grupa V

Owady nie zasiedlające "samodzielnie" drewna w budynkach, ale wprowadzane do nich z materiałem zasiedlonym w lesie lub na składnicach:

- wykarczak sosnowiec ( Arhopalus rusticus L. ), 
- gatunki z rodziny trzpiennikowatych ( Siricidae, Hymenoptera ).

Obecność tych owadów w drewnie eliminujemy starannie dobierając materiał budowlany dobrej jakości.

Grupa VI

Owady drążące drewno wyłącznie w celu wykorzystania go jako kryjówki:

- mrówki z rodzaju gmachówka ( Camponotus sp. ) i hurtnica ( Lasius sp. ), 
- skórnik słoniniec ( Dermestes lardarius L. ) i skórnik natrupek ( D. frischii Kug. ).

Do uszkodzeń drewna w budynkach przez mrówki dochodzi bardzo rzadko i z reguły w bliskości drzewostanów, gdzie te owady występują licznie w stanie naturalnym. W sprzyjających okolicznościach jednak szkody mogą być znaczne.

Larwy skórników należą do typowych owadów rozwijających się na podsuszonej padlinie a często również na paszach pochodzenia zwierzęcego i żywności. Tam gdzie występują masowo, ich larwy przed przepoczwarczeniem usiłują izolować się od innych osobników swego gatunku wgryzając się w stosunkowo miękkie materiały budowlane, np.: styropian, korek, drewno itp. Należy przestrzegać zasad sanitarnych nie dopuszczając do licznego gnieżdżenia ptactwa na poddaszach i strychach budynków. Padlina tych stworzeń gromadząca się na poddaszach (czasami również w piwnicach) może doprowadzić do masowego namnożenia się skórników. Szkody powodowane przez tę grupę owadów sygnalizowano często w latach międzywojennych, obecnie należą do rzadkich.

Grupa VII

Owady ogryzające powierzchnię drewna w celu "produkcji" papierowej masy do budowy gniazd:

- niektóre osowate ( Vespidae, Hymenoptera ).

O ile ogryzienia te na nieimpregnowanym drewnie pozostają prawie niewidoczne (ich głębokość nie przekracza 1 mm), to na drewnie zabezpieczonym preparatami impregnacyjno-dekoracyjnymi (nie zawierającymi odpowiednich insektycydów) takie liszajowate plamy są bardzo rażące. Przy masowym wystąpieniu uszkodzeń powierzchni impregnowanego nimi drewna, co czasami się zdarza, szkody mogą być dotkliwe. Ograniczają się one do zmian estetycznych i do otwarcia drogi infekcji przez grzyby czy też porażenia przez inne gatunki owadów.

Możemy zetknąć się również z innymi nietypowymi uszkodzeniami materiałów budowlanych przez owady należące do grup I - VI, głównie przez wygryzające się postacie doskonałe, którym odcięto drogę wyjścia z drewna. W takich okolicznościach dziurawione były: tapety, folie i płyty z tworzyw sztucznych, płyty z korka i styropianowe, blachy ołowiane, aluminiowe, miedziane, stalowe ocynkowane, płyty ołowiane i inne materiały.

Ogniochronne zabezpieczenia konstrukcji drewnianych

 
Drewno od wieków było stosowane na opał. Wszyscy kojarzymy ten materiał z lasem, ogniskiem, łatwopalnością. Łatwopalność jest bardzo poważną wadą drewna. Musimy mieć świadomość, że jeżeli budujemy konstrukcje drewniane to jesteśmy zobowiązani zabezpieczyć dany obiekt przed pożarem. Maksymalnie ograniczyć jego skutki. Każdy obiekt ma określoną normowo klasę odporności ogniowej jaką powinien spełniać. Osoby przebywające w danym obiekcie powinny mieć odpowiednią ilość czasu na opuszczenie go w czasie pożaru. Im wyższa temperatura otoczenia oraz im drewno jest bardziej wysuszone tym łatwiej się ono pali. Większe jest wtedy również prawdopodobieństwo pożaru. Drewno w wysokich temperaturach na skutek przemian chemicznych wydziela gazy palne. Samozapłon może nastąpić już w temperaturze około 300 stopni Celsjusza, natomiast zapłon od płomienia nawet w temperaturze 250 stopni Celsjusza. 
 
Jesteśmy zobowiązani pokrywać konstrukcje drewniane środkami ogniochronnymi. Na rynku znajduje się cała gama tego typu preparatów. Wolno nam używać środki dopuszczone do stosowania w budownictwie, które posiadają odpowiednie dokumenty. Nie istnieją impregnaty, które całkowicie zabezpieczają drewno przed szkodliwym działaniem ognia. Na rynku dostępne są środki, które utrudniają zapłon oraz zabezpieczają przed dalszym rozprzestrzenianiem się pożaru. Konstrukcję drewnianą pokrywamy preparatem ogniochronnym po uprzednim zabezpieczeniem jej przed korozja biologiczną. Można stosować środki, które jednocześnie zabezpieczają materiał zarówno przed pożarem jak i szkodnikami. Istnieją różne metody nanoszenia zabezpieczenia ogniochronnego na konstrukcję. Preparat można nanosić za pomocą pędzla, metodami ciśnieniowymi, poprzez natrysk bądź kąpiele. 

 

Od środków ogniochronnych wymaga się dodatkowo, aby:

były nieszkodliwe dla ludzi i zwierząt,

nie wydzielały substancji toksycznych zarówno podczas normalnej eksploatacji jak i w warunkach pożarowych,

nie zmieniały barwy zabezpieczanego materiału,

nie pogarszały właściwości mechanicznych drewna,

zachowywały swe właściwości ochronne przez co najmniej trzy lata.

Wśród stosowanych aktualnie środków ogniochronnych możemy wyróżnić następujące trzy grupy:

Impregnaty.

Emulsje.

Lakiery i farby. 

Słownik budowlany:

Altana (chłodnik, ciennik) - lekka budowla, często ażurowa, stawiana w ogrodzie, często ozdobna. Miała za zadanie chronić przed deszczem i słońcem. Miejsce spotkań i odpoczynku. Znana od czasu renesansu. Stawiana w punktach widokowych, na zakończeniu osi kompozycyjnych ogrodu. W ogrodach krajobrazowych stawiano altany w formie pagód, świątyń antycznych, wiejskich chat. Dzisiaj także letni domek w ogródku. 

Antresola - górna część kondygnacji lub pomieszczenia znajdującą się nad przedzielającym je stropem pośrednim o powierzchni mniejszej od powierzchni tej kondygnacji lub pomieszczenia, niezamkniętą przegrodami budowlanymi od strony wnętrza, z którego jest wydzielona ( Zgodnie z § 3 pkt 19 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 12 kwietnia 2002 r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki i ich usytuowanie). Potocznie - półpiętro, pomieszczenie mieszkalne lub biurowe, jedno- lub kilkupokojowe, wydzielone z przestrzeni parteru, czasem piętra budynku mieszkalnego lub hali przemysłowej.

Belka - w budownictwie poziomy lub ukośny element konstrukcyjny przyjmujący obciążenia z powierzchni poziomych i przenoszący je na podpory (ściany, słupy, filary, kolumny). Belka pracuje na zginanie i ścinanie (w belkach, zwłaszcza w elementach ukośnych występują także naprężenia rozciągające lub ściskające). Może być wykonana z drewna, stali, betonu, żelbetu, czasem z kamienia. Belką nazywamy także element prętowy zakrzywiony w planie. Nie jest belką element przenoszący obciążenia tylko wzdłuż jej osi.
Elementy pracujące w układzie statycznym belki mają w budownictwie różne nazwy, w zależności od ich położenia i funkcji w budynku. W ściślejszym znaczeniu belka oznacza element w stropach belkowych. Belkę przenoszącą obciążenia z innych belek nazywamy podciągiem. Belka oznacza również, w potocznym znaczeniu, każdy podłużny drewniany element konstrukcyjny o znacznym przekroju, zgodnie z Polskimi Normami taki element musi mieć przekrój od 120 x 200 mm do 220 x 280 mm. 

Belka spocznikowa - poziomy element konstrukcyjny przyjmujący obciążenia ze spocznika oraz stanowiący oparcie dla biegu schodów.

Belka stropowa - podstawowy poziomy element konstrukcyjny stropu, lub stropodachu. 
Dach - górna (najwyższa) część budynku, mająca za zadanie osłanianie go przed wpływami atmosferycznymi. Składa się z konstrukcji nośnej, podkładu pod pokrycie i pokrycia. W budynkach tradycyjnych konstrukcję nośną dachu stanowi więźba dachowa, której rolę obecnie przejęły wiązary stalowe (kratownice), ew. żelbetowe lub łupiny żelbetowe. Może być pokryty słomą lub trzciną (strzecha) albo dachówką, gontem, łupkiem, blachą.

Dach czterospadowy - dach o dwóch połaciach podłużnych w kształcie trapezu i dwóch połaciach bocznych w kształcie trójkąta. Taki rodzaj dachu zwany jest także brogowym.

Dach dwuspadowy - dach o dwóch połaciach dachowych, ściany boczne w obrębie dachu zwane są szczytowymi. Linia wyznaczona przez zetknięcie się połaci dachu nazywana jest kalenicą.

Dach kopertowy namiotowy - dach o czterech połaciach w kształcie trójkąta zbiegających się w jednym punkcie (wierzchołku).

Dach mansardowy - dach łamany, zbudowany z dwóch oddzielonych od siebie gzymsem powierzchni połaci dachowych. Dach mansardowy może być dachem dwu- lub czterospadowym. François Mansart, francuski architekt okresu baroku, spopularyzował to rozwiązanie konstrukcyjne, wykorzystując poddasze jako część użytkową.
Rozróżniamy typy:
francuski - część dolna o spadku około 60°, część górna o spadku około 30°,
polski - posiada jednakowy spadek obu części, 
krakowski - odmiana typu polskiego. 

Dach pulpitowy - dach jednospadowy (o jednej połaci dachowej). Ściany boczne budynku zwane są szczytowymi, tylna ściana na wysokości poddasza nazywana jest ścianą pulpitową. Ściana ta, ze względów pożarowych może wystawać ponad dach.

Dachówki - wyrób budowlany o różnych kształtach i wymiarach używany do wykonywania pokryć dachowych. Do krycia kalenic i szczytów dachów stosuje się dachówki o odpowiednim kształcie zwane gąsiorami. Ze względu na rodzaj materiału użytego do produkcji dachówki dzielimy na ceramiczne, cementowe, szklane.

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu - dokument wydany w przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
Decyzja o warunkach zabudowy nie zastępuje planu miejscowego w znaczeniu pełnienia funkcji aktu prawa miejscowego, ale jest dla organu architektoniczno-budowlanego dokumentowym wyznacznikiem dopuszczalności lokalizacji określonej inwestycji w określonym miejscu. W odniesieniu do tego samego terenu decyzję o warunkach zabudowy można wydać więcej niż jednemu wnioskodawcy, doręczając odpis decyzji do wiadomości pozostałym wnioskodawcom i właścicielowi lub użytkownikowi wieczystemu nieruchomości.

Dokumentacja budowy - pozwolenie na budowę wraz z załączonym projektem budowlanym, dziennik budowy, protokoły odbiorów częściowych i końcowych, w miarę potrzeby, rysunki i opisy służące realizacji obiektu, operaty geodezyjne i książka obmiarów, a w przypadku realizacji obiektów metodą montażu- także dziennik montażu.

Dokumentacja powykonawcza - dokumentacja budowy z naniesionymi zmianami dokonanymi w toku wykonywania robót oraz geodezyjnymi pomiarami powykonawczymi.

Dom - przystosowany pod względem konstrukcyjnym i użytkowym budynek, przeznaczony do celów mieszkalnych.

Dranica - drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Ręcznie łupana deska z drewna iglastego. Wymiary dranicy: grubość: 3-5 cm, szerokość: 9-13 cm, długość: do 3 m.

Dźwigar - element konstrukcyjny budynku - poziomy lub ukośny (np. dźwigar dachowy, stropowy), lub budowli (np. dźwigar mostowy stanowiący zazwyczaj przęsło mostu). W zależności od materiału użytego do wykonania, może to być: drewniany wiązar dachowy, stalowa kratownica, blachownica lub pojedynczy układ prętowy - np. belka stalowa o przekroju dwuteowym, żelbetowa kratownica lub belka o przekroju najczęściej dwuteowym o pasach równoległych albo nierównoległych (dźwigar trapezowy).

Elementy konstrukcyjne - w budownictwie to określenie dla tych części obiektu budowlanego spełniających zadania konstrukcyjne. Nie wszystkie elementy budowlane są elementami konstrukcyjnymi. Do elementów konstrukcyjnych zaliczamy: płyta fundamentowa, ściana fundamentowa, strop, więźba dachowa, stropodach, płyta balkonowa, płyta spocznikowa, ściany nośne, podpory, belki, słupy , podciągi, wsporniki i inne. 

Elementy niekonstrukcyjne - elementy, które nie przenoszą obciążeń i nie wpływają na układ konstrukcyjny budynku. Zaliczamy do nich m.in.: ścianki działowe, podłogi i posadzki, izolacje, tynki i warstwy elewacyjne oraz ocieplenie w ścianach dwu i trójwarstwowych, stolarkę okienną i drzwiową, pokrycie dachu, obróbki blacharskie, elementy wykończeniowe jak: gzymsy, attyki itp. 
Elewacja - zewnętrzna powierzchnia ściany budynku z wszystkimi znajdującymi się na niej elementami, lico budynku. Elewacje, w zależności od położenia określa się zgodnie z położeniem do np. ulicy: frontowa, tylna, boczna, ogrodowa (dla budynków z przylegającym ogrodem). Szczególnym przypadkiem elewacji jest jej strona od ulicy lub też ogólnie od wejścia, szczególnie gdy jest bogato zdobiona. Nosi wtedy nazwę fasady.
Mianem elewacji określa się też w rysunku architektoniczno-budowlanym przedstawiony w skali widok budynku.

Filar - pionowa wieloboczna wolno stojąca podpora konstrukcji. Na całej wysokości przekrój poprzeczny ma taki sam kształt. Filar o takich samych wymiarach przekroju poprzecznego nazywany jest słupem. Budowa filara może być zbliżona do budowy kolumny, tzn. może się on składać z bazy, trzonu i głowicy. Filary wykonywane są z różnych materiałów, np. kamienia, cegieł, drewna, stali, betonu.

Ganek - przybudówka z zewnętrznymi schodami przed wejściem do budynku. Nakryta daszkiem podpartym słupkami, otwarta lub zamknięta ścianami z oknami. Charakterystyczna dla dworków szlacheckich i podmiejskich willi z XIX, XX w. Również długi, otwarty korytarz (krużganek, balkon lub galeria) na zewnątrz budynku lub alejka, chodnik przed wejściem do domu. 

Gargulec (rzygacz, garłacz, pluwacz) - ozdobne, wystające poza lico muru, zakończenie rynny dachowej, z którego woda deszczowa ma swobodny odpływ. Początkowo kamienne, później wykonywane z blachy. W czasach gotyku we Francji przybierają fantazyjne formy: twarzy ludzkich, paszczy zwierzęcych, fantastycznych stworów (np. Katedra Notre-Dame w Paryżu). Z Francji rozpowszechniły się na całą Europę. W Polsce najciekawsze pochodzą z okresu renesansu. Były stosowane na budynkach świeckich i sakralnych. 

Gąsior - element ceramiczny, odmiana dachówki. Służy do krycia krawędzi dachowych: kalenicy i grzbietów dachu. Mocowany jest do łat kalenicowych za pomocą klamer. 

Gont - drewniany materiał do wykonywania pokryć dachowych. Deseczka z drewna modrzewiowego, sosnowego, świerkowego lub jodłowego w postaci klina z wpustem wzdłuż szerszej dłuższej krawędzi. Łączona poprzez wsunięcie jednej deseczki w drugą. Dachy pokryte gontami spotyka się przede wszystkim na Podhalu, są cechą stylu zakopiańskiego w architekturze. 

Glif - ukośne ścięcie krawędzi. Dla elementu budynku - np. słupa, filaru, belki tzw. fazowanie. Przy otworze okiennym (czasem drzwiowym) ukośne poprowadzenie ościeży - glifowanie. Glifowanie przy otworach okiennych pozwala na lepsze oświetlenie wnętrza. 

Gzyms - pozioma, zwykle profilowana listwa wystająca przed lico muru, która chroni elewację budynku przed ściekającą wodą deszczową. Nierzadko pełni też funkcję ozdobną. W tym ostatnim przypadku gzyms tworzyć może kilka profilowanych listew z dodatkowymi ozdobami umieszczonymi nad lub pod listwami.

Instalacja odgromowa - jest to instalacja elektryczna, która ochrania budynek przed wyładowaniami atmosferycznymi. Montuje się ją na dachu budynku. 

Inwestor - uczestnik procesu budowlanego, do którego obowiązków należy zorganizowanie procesu budowy, z uwzględnieniem zawartych w przepisach zasad bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, a w szczególności zapewnienie opracowania projektu budowlanego i, stosownie do potrzeb, innych projektów, objęcia kierownictwa budowy przez kierownika budowy, opracowania planu bezpieczeństwa i ochrony zdrowia, wykonania i odbioru robót budowlanych, w przypadkach uzasadnionych wysokim stopniem skomplikowania robót budowlanych lub warunkami gruntowymi, nadzoru nad wykonywaniem robót budowlanych przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach zawodowych. 

Izolacja - jest to sposób zabezpieczenia dwóch sąsiadujących układów, elementów itp. w celu utrudnienia wzajemnego oddziaływania. Rozróżniamy izolacje:
- elektryczne - zapobiegające przepływowi ładunków elektrycznych,
- wodochronne - zapobiegające przepływowi wody, wilgoci i pary wodnej,
- termiczne - utrudniające wymianę ciepła - zob. izolator ciepła, 
- akustyczne - obniżają natężenie dźwięków określonej częstotliwości oraz tłumią dźwięki niepożądane,
- przeciwdrganiowe - ograniczają wpływ drgań na elementy budynku, maszyn itp., 
- chemoodporne - zabezpieczają element przed agresją środowiska. Są to powłoki antykorozyjne metali i niemetali.

Jaskółczy ogon (rybi ogon) - termin stosowany w architekturze (motyw ozdobny w kształcie dwóch ćwierćkół odwróconych łukami do siebie) i budownictwie (rodzaj ciesielskiego złącza). 

Jaskółka - jest to małe okienko w dachu. Pełni funkcję doświetlenia poddasza oraz ozdobną. 

Jętka - elementy więźby dachowej, które łączą parę krokwi nie dopuszczając do ich rozsunięcia pod wpływem obciążenia. Jętka dzieli krokwie na 2 rozpiętości, w ten sposób przejmując z nich obciążenia. Pracują na ściskanie. 

Kalenica - najwyższa część dachu utworzona na przecięciu połaci dachowych. Jest to tzw. kalenica główna, w odróżnieniu od linii przecięcia skośnych krawędzi połaci, które tworzą tzw. kalenice narożne. Nazwa staropolska, pochodzi od czynności "skalania" czyli łączenia słomy maczanej w rozrobionej glinie i układanej na grzbiecie dachu w celu uzyskania większej szczelności strzechy.

Kierownik budowy (lub kierownik robót) jest to osoba kierująca (zarządzająca) procesem realizacji budowy (lub wykonywania robót budowlanych). 

Klatka schodowa - to wydzielone ścianami z budynku lub dobudowane w postaci dobudówki, wieży pomieszczenie przeznaczone dla schodów. Początkowo schody kręte umieszczane były w wąskich wieżach. W okresie średniowiecza w zamkach klatka schodowa zaczyna przyjmować charakter reprezentacyjny stając się w okresie baroku bardzo dekoracyjnym elementem w pałacach. Klatka schodowa może być oświetlona światłem dziennym przez okna umieszczone w ścianach, świetliki lub latarnie na dachu.
Układ schodów w klatce schodowej, w zależności od ich kształtu w rzucie poziomym: schody proste jedno-, dwubiegowe, schody dwubiegowe powrotne, schody trój- lub czterobiegowe łamane, schody zabiegowe, schody wachlarzowe, schody kręte, schody rozdzielne (w kształcie litery T).

Kleszcze (budownictwo) - w konstrukcjach drewnianych stężenie złożone z dwóch równoległych elementów. W wiązarach płatwiowo-kleszczowych - stężenie poziome łączące dwie sąsiednie ramy stolcowe (zob. stolec).

Kotew - (spotyka się też określenia ankier, ankra, kotwa, kołek lub łącznik). Obecnie stosowana do mocowania elementów konstrukcji do monolitycznego podłoża rzadziej podłoża z otworami takiego jak cegły kratówki lub pustaki stropowe, stopy słupa z fundamentem, wsporników lub belek do słupów lub ścian itp.
Dawniej pręt poziomy ściągający elementy konstrukcji, np. przeciwległe mury, słupy czy filary, chroniąc je przed rozchyleniem. Stosowany również przy sklepieniach. Przechodził na wylot przez spinany element, końce chronione są przed wysunięciem przy pomocy tzw. przewłoczki, często widocznej po zewnętrznej stronie konstrukcji. 

Krokwie - elementy więźby dachowej. Występują jako drewniane belki pochyłe, podtrzymujące pokrycie dachowe. Przejmują obciążenia zewnętrzne i przekazują na murłaty a te na ściany zewnętrzne. Pracują na zginanie.
Legar - drewniana belka, na której układa się deski podłogi. Określenie to używane jest także w stosunku do podkładów pod ciężkie przedmioty. 

Lico (w budownictwie) - zewnętrzna widoczna powierzchnia ściany; muru; budynku; cokołu. 

Licowanie - pokrywanie powierzchni ścian (zewnętrznych lub wewnętrznych) okładziną z płytek lub płyt (ceramicznych, szklanych itp.), cegieł np. klinkierowych. Licowanie wykonuje się w celu podniesienia walorów estetycznych powierzchni.

Lukarna - pionowe okienko na dachu doświetlające poddasze. Pojawiło się w architekturze gotyku we Francji. W okresie baroku najbardziej ozdobne, od XIX wieku stopniowo pozbawiane detali architektonicznych, stosowane do dnia dzisiejszego, zachowało swoją praktyczną rolę.

Łata (z niem. Latte - dosł. deska) - oznacza w budownictwie: drewniana listwa o przekroju prostokątnym lub kwadratowym (od 32x32 mm do 90x90 mm lub od 32x50 mm do 75x150 mm) używana w konstrukcjach drewnianych, np. w więźbie dachowej do ułożenia pokrycia dachowego. Przy deskowaniu pełnym stosuje się niekiedy kontrłaty, które są ustawiane prostopadle do łat.

Mansarda - pomieszczenie mieszkalne znajdujące się w kondygnacji strychowej. Często używano tego terminu do określenia pomieszczenia mieszczącego się pod dachem mansardowym, m.in. spadzistym, typowym dla okolic górskich itp. 

Mur - to pionowa część budowli wykonana z materiału ceramicznego, kamienia naturalnego, drewna i itp. Mur może być zbudowany z prefabrykatów połączonych zaprawą budowlaną (np. kamienie, cegły, bloczki betonowe itp. połączone zaprawą wapienną, cementową lub inną podobną) lub też może być wykonany z materiału jednorodnego, np. odlany z betonu lub ulepiony z gliny. Szczególną postacią muru ze wzmocnieniami konstrukcyjnymi jest mur pruski. Mur może istnieć również jako samodzielna budowla stworzona w celu ograniczenia dostępu do jakiegoś miejsca lub wyznaczenia granic danego terenu. W przeszłości mur miał często znaczenie obronne, posiadając elementy przystosowane do prowadzenia obserwacji i walki oraz nieliczne wzmocnione przejścia. Najsłynniejsze mury w historii to mur chiński i mur berliński. 

Murłata, namurnica - drewniana belka ułożona na murze budynku. Przenosi obciążenia z dachu (najczęściej z więźby dachowej) na ściany.

Naczółek (ekenebt dachu naczółkowego) - dodatkowa, krótka, połać na ścianach szczytowych. 

Nadproże - to element konstrukcyjny w formie belki konstrukcyjnej podtrzymującej konstrukcję nad drzwiami lub innym otworem w konstrukcji budowli. W budynkach historycznych często bogato zdobiony. W budynkach współczesnych całkowicie ukryty i niewidoczny spod warstw wykończeniowych.

Oczep (spinka) - górna belka w drewnianych ścianach o konstrukcji wieńcowej lub szkieletowej, zamyka ścianę. Przejmuje obciążenia z belek stropowych lub krokwi. 

Odrzwia (Węgar, węgarek) - pionowy element przy otworze okiennym lub drzwiowym otrzymany przez wysunięcie cegieł dla ścian murowanych lub dostawienie pionowych słupków dla ścian drewnianych lub kamiennych. Stanowi on oparcie dla ościeżnicy, oraz uszczelnienie jej połączenia z murem.
W przypadku prostej, wolnej krawędzi w ścianie murowanej wymaga użycia tzw. dziewiątek (części cegły długości 3/4 cegły) w co drugiej warstwie (w celu uzyskania poprawnego przewiązania spoin).

Okap - dolna, pozioma krawędź dachu, zwykle wysunięta przed płaszczyznę elewacji. Wzdłuż okapu zazwyczaj przebiega rynna.

Okno połaciowe - okno umieszczane w połaci dachu w celu oświetlenia pomieszczeń poddasza. Otwierane najczęściej przez obrót dookoła poziomej osi przechodzącej przez środek okna.

Patio - w architekturze hiszpańskiej i iberoamerykańskiej, wewnętrzny dziedziniec, najczęściej wyłożony płytkami, w domu mieszkalnym Hiszpanii. Patio często było otoczone krużgankami, ozdobione roślinami i innymi formami małej architektury (posągi, fontanny itp.) Z niego prowadziły wejścia do poszczególnych pomieszczeń

Piorunochron - instalacja chroniąca obiekty przed porażeniami wynikłymi z wyładowań atmosferycznych. Najprostszy piorunochron to zaostrzony metalowy pręt, ustawiony pionowo w najwyższym punkcie zabezpieczanego obiektu, połączony z ziemią przewodem o znacznym przekroju poprzecznym (co najmniej 50 mm2). 

Płatwie - konstrukcyjny elementy więźby dachowej. Poziome podparte belki stanowiące podparcie dla krokwi. Pełnią rolę przeniesienia głównych obciążeń dachu na elementy konstrukcyjne pionowe (słupy, ściany) oraz rolę usztywnienia konstrukcji dachu. W zależności od położenia rozróżniamy płatwie: dolną inaczej murłatę, pośrednią, kalenicową. 

Podciąg - element konstrukcyjny, belka znacznych rozmiarów, stanowiąca podporę dla innych belek, ścian oraz słupów, stosowana najczęściej w konstrukcjach stropowych. 

Podcień - pomieszczenia w przyziemiu budynków, otwarte na zewnątrz, ograniczone słupkami lub filarami wzdłuż lica muru. Usytuowane wzdłuż jednej elewacji lub obiegające budynek, czasem zajmujące tylko naroże (w chatach). Przykryte sklepieniem, najczęściej krzyżowym. W kamienicach miejskich stosowane dla usprawnienia ruchu (poszerzenie chodnika), lokowano w nich wejścia do kramów kupieckich. Przypomina krużganek, lecz w odróżnieniu od niego jest równy z licem ściany (krużganek jest formą dostawioną do lica). 

Poddasze (strych) - przestrzeń nad najwyższym stropem lub sklepieniem, pod pokryciem dachowym, jako najwyższa kondygnacja budynku. Pełni funkcję użytkową, np. przeznaczana jest na mieszkania. Występuje w dachach o tradycyjnej konstrukcji - więźbach dachowych. 

Podwalina (przycieś) - najniższa (pierwsza kładziona przy budowie) belka w drewnianych konstrukcjach ścian. Opierana na fundamentach murowanych z kamienia (często z kamienia polnego) lub cegły na całej swojej długości i dodatkowo kotwiona w nim w celu uchronienia przed przesunięciem związanym z parciem i ssaniem wiatru. Izolowana od fundamentów (przede wszystkim ceglanych) warstwami papy w celu zabezpieczenia drewna przed wilgocią z gruntu (cegła jako materiał porowany ma zdolność do kapilarnego pociągania wilgoci). W obecnie wykonywanych budynkach, zwłaszcza w konstrukcji szkieletowej, jest to często belka betonowa lub żelbetowa.
W konstrukcji więźb dachowych podłużny element położony na belkach wiązarowych (stropowych), na którym oparte są słupy ramy stolcowej lub storczykowej. Przy stolcu leżącym jest tożsama z płatwią stopową. 

Powała - w architekturze warstwa desek, ułożona na belkach stropowych 

Pokrycie dachowe - zewnętrzna wodoszczelna warstwa dachu zabezpieczająca budynek a w szczególności konstrukcję nośną i izolację dachu od opadów atmosferycznych, słońca i wiatru. Przykładem pokrycia dachowego może być dachówka, gont, blachodachówka , gont bitumiczny lub papa. 

Portyk - otwarty ganek kolumnowy lub filarowy, który poprzedza wejście, tworząc główną część fasady budynku. Miał za zadanie chronić części drewniane budowli oraz ludzi przed wpływami atmosferycznymi (np. deszczem). 
Pozwolenie na budowę - jest to decyzja administracyjna zezwalająca na rozpoczęcie i prowadzenie budowy lub wykonywanie robót budowlanych innych niż budowa obiektu budowlanego (art. 3 pkt 12 Prawa budowlanego, Dz. U. z 2003 r., nr 207, poz. 2016 t.j. z późniejszymi zmianami).
Wbrew literalnemu zapisowi w powyższej definicji ustawowej, otrzymanie pozwolenia na budowę nie wystarcza do ropoczęcia robót budowlanych. Po pierwsze przedmiotowa decyzja administracyjna musi stać się zgodnie z Prawem Budowlanym decyzją ostateczną w rozumieniu kodeksu postępowania administracyjnego. Po drugie co najmniej na siedem dni przed rozpoczęciem robót należy zawiadomić organy nadzoru budowlanego o zamiarze rozpoczęcia tych robót w określonym terminie, a roboty można rozpocząć jeżeli organ ten nie wniesie sprzeciwu. 

Projekt budowlany - jest to opracowanie niezbędne do uzyskania pozwolenia na budowę oraz do jej realizacji. Zgodnie z Prawem Budowlanym (Art. 34 z późn. zm.) "Projekt budowlany powinien spełniać wymagania określone w decyzji o warunkach zabudowy, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.
Projekt budowlany powinien zawierać:
1) projekt zagospodarowania działki lub terenu, sporządzony na aktualnej mapie, obejmujący: 
- określenie granic działki lub terenu, 
- usytuowanie, obrys i układy istniejących i projektowanych obiektów budowlanych, 
- sieci uzbrojenia terenu, 
- sposób odprowadzania lub oczyszczania ścieków, 
- układ komunikacyjny i układ zieleni ze wskazaniem charakterystycznych elementów, wymiarów, rzędnych i wzajemnych odległości obiektów, w nawiązaniu do istniejącej i projektowanej zabudowy terenów sąsiednich.
2) projekt architektoniczno-budowlany, określający funkcję, formę i konstrukcję obiektu budowlanego, jego charakterystykę energetyczną i ekologiczną oraz proponowane niezbędne rozwiązania techniczne, a także materiałowe, ukazujące zasady nawiązania do otoczenia.
3) stosownie do potrzeb, oświadczenia właściwych jednostek organizacyjnych o zapewnieniu dostaw energii, wody, ciepła i gazu, odbioru ścieków oraz o warunkach przyłączenia obiektu do sieci wodociągowych, kanalizacyjnych, cieplnych, gazowych, elektroenergetycznych, telekomunikacyjnych oraz dróg lądowych,
4) w zależności od potrzeb, wyniki badań geologiczno-inżynierskich 
oraz geotechniczne warunki posadowienia obiektów budowlanych.

Przęsło - jest pojęciem w architekturze i budownictwie o kilku zastosowaniach:
- konstrukcyjny element łączący dwie podpory (słupy, filary) - przęsło mostu, wiaduktu,
- część sklepienia lub stropu, 
- element podziału pionowego ściany uzyskany przez rytmiczne ustawienie okien, pilastrów, kolumn itp., 
- w ogrodzeniach - powtarzalny, najczęściej przygotowany w wytwórni, segment mocowany do słupków. 

Pułap - deski przybite do belek stropowych w stropach drewnianych.
Ślepy pułap - warstwa desek wewnątrz konstrukcji stropu mocowana do belek stropowych za pomocą listew przybitych do bocznej powierzchni belek. Na tej warstwie układana była polepa, której zadaniem było wygłuszenie stropu i jego izolacja termiczna.

Schody - element budynku lub ukształtowania terenu, który umożliwia komunikację między różnymi poziomami. Na konstrukcję schodów składają się następujące części:
- biegi - elementy pochyłe, na których umieszczone są stopnie, 
- podesty (spoczniki) - poziome elementy, pozwalają na ewentualny odpoczynek, zmianę kierunku biegów, wejście do mieszkania itp. 
- poręcze (balustrady) lub pochwyty (mocowany bezpośrednio do ściany uchwyt) - elementy zapewniające bezpieczne korzystanie ze schodów. 

Sklepienie - konstrukcja budowlana o przekroju krzywoliniowym, służy do przekrycia przestrzeni nad budynkiem, ograniczona murami, łękami, belkami itp. Oparta na kolumnach, filarach, arkadach. Wykonana z kamienia (klińców), cegieł, betonu lub żelbetu. Pierwsi, na szeroką skalę, sklepienia zastosowali starożytni Rzymianie. Jednak pierwsze próby użycia tej konstrukcji pojawiły się znacznie wcześniej.

Słup - element konstrukcyjny (może być wolno stojący), pionowa (choć nie zawsze) podpora. Szczególnym zastosowaniem tego rodzaju podpór są słupy telefoniczne (telegraficzne) lub słupy energetyczne. Innym rodzajem są słupki drogowe albo graniczne.
W dawnych czasach pal lub słup służył do egzekucji osób skazanych na karę śmierci. Dokonywano tego poprzez przywiązanie lub przybicie do pala lub wbicie na pal. 

Socha - drewniany słupek rozwidlony u góry. Służył jako podparcie dachu o konstrukcji sochowej. Sochy stawiano na zewnątrz lub wewnątrz budynku albo na poddaszu (tzw. półsochy).

Stan surowy - etap budowy, na którym zakończone są prace dot. elementów konstrukcyjnych. Gotowe są fundamenty, ściany, stropy, więźba i pokrycie dachowe. Rozróżnia się dodatkowo podział na stan surowy zamknięty (posiadający stolarkę - drzwi i okna) oraz otwarty (bez stolarki). 

Stolec (budownictwo) - słup drewniany w konstrukcji wiązara płatwiowo-kleszczowego, element ustroju (konstrukcji) ramy nośnej (stolcowej). Rama składa się z dwóch lub więcej słupków ustawionych na belkach stropowych lub płatwileżacej na stropie w kierunku prostopadłym do wiązarów. Płatew ta jest często nazywana podwaliną. Słupki połączone są ze sobą płatwią, na której opierają się krokwie. Rama usztywniona jest w kierunku podłużnym mieczami a w kierunku poprzecznym kleszczami. 

Strop (budownictwo) - jeden z głównych, poziomy element konstrukcyjny oddzielający poszczególne kondygnacje budynku. Strop przenosi obciążenia na pionowe elementy (ściany i słupy). Na górnej powierzchni stropu układana jest podłoga a dolna powierzchnię najczęściej pokrywa się tynkiem, tworząc sufit. 

Stropodach - pozioma lub pochyła przegroda, ograniczająca budynek od góry, pełniąc równocześnie funkcję dachu oraz stropu w pomieszczeniach najwyższej kondygnacji. Składa się z konstrukcji nośnej stropowej, warstw izolacyjnych, szczeliny wentylowanej oraz warstwy pokrycia dachowego. 

Strzecha - we współczesnym budownictwie polskim strzecha to pokrycie dachowe z trzciny (dawniej słomy) wykonywane na dachach tradycyjnych - więźbach dachowych o dużym spadku. Obecnie przeżywa renesans w budownictwie regionalnym (zajazdy), jak również w budownictwie ekologicznym. Grubość strzechy na budynkach mieszkalnych to ok. 35 cm. Oryginalne dachy kryte strzechą można spotkać m.in. na Pogórzu Karpackim, Mazowszu, Polesiu, Kaszubach i w Zachodniopomorskiem.

Sufit - dolna, widoczna z pomieszczenia część stropu, wyprawiona najczęściej tynkiem lub pokryta innego rodzaju wykończeniem. 

Sufit podwieszany - sufit o lekkiej konstrukcji, umieszczony poniżej stropu, aby utworzyć np. specjalną przestrzeń (tzw. przestrzeń technologiczna) na instalacje. Bywa też montowany z innych powodów (np. obniżenie wysokości pomieszczenia). Najczęściej stosowany w obiektach użyteczności publicznej. Sufit podwieszany często wykonywany jest z płyt gipsowo-kartonowych, na specjalnej lekkiej konstrukcji (aluminiowej), mocowanej do stropu tak zwanymi wieszakami, lub w przypadku gdy nie ma stropu, bezpośrednio do konstrukcji więźby dachowej. Stosowane są także tzw. rozwiązania systemowe, czyli sufity opracowane i kompletowane przez poszczególnych producentów. Oparte są na zasadzie: lekka konstrukcja nośna montowana do elementów stałych (konstrukcyjnych) budynku i widoczne z pomieszczenia wypełnienie w postaci płyt, kaset, listew. Lekka konstrukcja składa się z szeregu profili nośnych mocowanych przy pomocy wieszaków. Liniowy układ profili nośnych krzyżuje się z dodatkowymi profilami, które mogą być widoczne na powierzchni sufitu. Pomiędzy profilami montowane są płyty np. z wełny mineralnej pokryte fakturą (zazwyczaj każdy z systemów proponuje cały szereg typów faktur do wyboru). Zamiast płyt z wełny stosowane są także kasety z blachy pełnej lub perforowanej, tworzyw sztucznych itp.
W każdym suficie podwieszonym możliwe jest zamontowanie oświetlenia i elementów wentylacji lub klimatyzacji.
Innym rodzajem sufitu montowanego poniżej dolnej powierzchni stropu lub konstrukcji dachu jest tzw. sufit napinany. W tym rozwiązaniu, powłokę z folii (np. PCV) mocuje się do listew instalowanych na ścianach bocznych pomieszczenia.
Zgodnie z obowiązującymi przepisami wolno stosować tylko sufity niepalne i nie stanowiące zagrożenia podczas pożaru (niekapiące). Jest to wymóg dotyczący materiału i faktury pokrywającej jego powierzchnię.

Szalowanie - zalecana nazwa: deskowanie - to rodzaj formy, służąca do nadawania kształtu masie betonowej tymczasowa konstrukcja z desek (stąd nazwa) lub płyt (ze sklejki lub metalu). Deskowanie stosowane jest przy produkcji prefabrykatów i konstrukcji betonowych lub żelbetowych. 

Szczyt - w budownictwie: ściana na wysokości poddasza w dachu dwuspadowym, pulpitowym, półszczytowym

Ściana działowa - pionowa przegroda, która dzieli kondygnacje na poszczególne pomieszczenia użytkowe. Nie jest elementem konstrukcyjnym i nie przenosi na strop oraz ściany konstrukcyjne żadnych obciążeń od innych elementów budynku poza ciężarem własnym. 

Ściana kolankowa - to ściana poddasza, ustawiona nad ścianami zewnętrznymi domu na wieńcu stropowym ostatniej kondygnacji. Na niej oparta jest konstrukcja więźby dachowej. Ścianka musi więc być tak wykonana, by przenosiła obciążenie z dachu na strop i ściany niższej kondygnacji. Wykonuje się ją po to, by zwiększyć wysokość i przestrzeń poddasza. W domach wznoszonych w technologii tradycyjnej zwykle muruje się ją z tych samych materiałów, co ściany nośne, i wzmacnia żelbetowymi wieńcami oraz słupkami. Może być również wykonana z drewna i stanowić integralną część więźby dachowej. Obmurowuje się ją jeszcze tylko cienką ścianką osłonową, ochraniającą drewnianą konstrukcję przed wpływami atmosferycznymi. 

Ściana konstrukcyjna (nośna) - pionowa przegroda, która przejmuje obciążenia z wyżej położonych elementów konstrukcji budynku i przekazuje na fundament oraz dzieli kondygnacje na pomieszczenia użytkowe. 

Ściana szczytowa - zewnętrzna ściana konstrukcyjna na poziomie poddasza w domach o dachach dwuspadowych. Usytuowana jest w kierunku poprzecznym w stosunku do połaci dachowej. Przejmuje obciążenia zewnętrzne z dachu oraz ciężar własny konstrukcji więźby dachowej i przekazuje na niżej położone elementy konstrukcyjne. 

Ściąg - w konstrukcjach budowlanych element ściągający, w postaci metalowego (dzisiaj najczęściej stalowego, w starożytności brązowego) pręta, czasem drewnianej belki. Przenosi obciążenia rozciągające, chroni elementy konstrukcji (np. ściany, filary), przed rozsunięciem. Ściąg przed wysunięciem z pionowych elementów konstrukcji zabezpiecza się za pomocą kotew. W konstrukcji wiązarów wieszarowych ściąg chroni dolne końce krokwi przed rozsunięciem i jednocześnie zabezpiecza ściany budynku przed przejęciem zbyt dużych obciążeń rozpierających (czyli chroni ściany przed przejęciem obciążeń, które spowodowałyby ich rozsunięcie). 

Świetlik - przeszklona konstrukcja na dachu, pełniąca funkcję przede wszystkim doświetlenia pomieszczeń. Świetliki stawiane są zazwyczaj da dachu hal zakładów produkcyjnych, magazynów. Tradycyjne świetliki umieszczane były bezpośrednio w połaci dachowej (jeśli dach miał wystarczający kąt nachylenia) albo w dodatkowej konstrukcji umieszczanej na dachu (rodzaj latarni, często o trójkątnym przekroju, umieszczonych wzdłuż kalenicy lub poprzecznie do niej). Konstrukcja tego typu świetlików była wykonywana zazwyczaj z profili stalowych wypełnionych taflami szkła.
Obecnie najczęściej stosowane są różnej wielkości kopułki. Są to gięte powłoki z przejrzystego (przezroczystego lub barwionego) tworzywa sztucznego, np. z akrylu, osadzonego na metalowej ramie. Po wbudowaniu siłownika spełniają dodatkowo funkcję przewietrzania pomieszczeń. Ponadto, ze względów ochrony pożarowej, część świetlików ma zawsze wbudowaną funkcję oddymiania (otwierają się na sygnał z czujki pożarowej).

Taras - pozioma powierzchnia umieszczona na wysokości parteru, piętra lub na dachu, ogrodzona balustradą. Tarasy pełnią najczęściej funkcję miejsc wypoczynkowych w budynkach mieszkalnych i reprezentacyjnych (pałacach). W budynkach biurowych, usługowych (np. w hotelach) spełniają dodatkowo rolę ogródków kawiarnianych, restauracyjnych itp.
Tarasy znane były już w starożytności (Egipt, Rzym). Nadal są bardzo popularne zwłaszcza w krajach o łagodnym klimacie.
Istotnym elementem budowy tarasu jest poprawne wykonanie izolacji, zwłaszcza wodochronnej w celu zabezpieczenia pomieszczeń znajdujących się poniżej tarasu oraz samej warstwy izolacyjnej, przed uszkodzeniami mechanicznymi. 

Terakota (wł. terra cotta - ziemia wypalona) - wyroby z dobrze oczyszczonej i wypalonej gliny w formie figurek lub płytek, stosowane do zdobień. 

Teren budowy - przestrzeń, w której prowadzone są roboty budowlane wraz z przestrzenią zajmowaną przez urządzenia zaplecza budowy. 

Tralka - (zwany też: balasek, balaska, balas) - w architekturze słupek balustrady złożony na ogół z dwóch dzbanuszków zwanych też lalkami, połączonych ze sobą podstawami. Ze względu na materiał, z jakiego wykonane są tralki można podzielić na wykonane z: kamienia (marmur, alabaster, beton), drewna, metalu (mosiądz, stal czarna, stal nierdzewna).

Tram - główna belka pozioma w konstrukcjach drewnianych; np. belka w więźbie dachowej, siestrzan itp.

Wiata - obiekt, na który składa się: dach, słupy posiadające fundamenty oraz dwie ściany, uznać można za wiatę jedynie wówczas, gdy ściany te nie mają charakteru podstawowego elementu konstrukcyjnego (nośnego).Ustawa Prawo budowlane nie zawiera definicji terminu "wiata", tak więc w zakresie interpretacji tego terminu należy odwołać się do jego potocznego znaczenia. W powszechnym rozumieniu za wiatę uważa się "budowlę składającą się z konstrukcji dachowej wspartej na słupkach" (Encyklopedia PWN, Warszawa 1996), "lekką budowlę w postaci dachu wspartego na słupach (...)" (Słownik Języka Polskiego, www.sjp.pwn.pl). W świetle powyższego za podstawowe cechy wiaty uznać należy wsparcie danej budowli na słupach, stanowiących podstawowy element konstrukcyjny (nośny), wiążący budowlę z gruntem. Fakt wykonania fundamentów pod słupami nie wydaje się mieć tutaj znaczenia. Wykonanie ścian nie ma natomiast znaczenia dla kwalifikacji danej budowli jako wiaty tylko wówczas, gdy nie są one istotnym elementem konstrukcyjnym, jedynie mają charakter osłaniający. 

Wiatrołap (przedsionek) - pomieszczenie pomiędzy wejściem a wnętrzem. Jego zadaniem jest przede wszystkim wyrównanie różnicy temperatur panujących, zwłaszcza zimą, na zewnątrz budynku i we wnętrzu, w celu ochrony ciepła. W budowlach sakralnych funkcję przedsionka pełni kruchta, w bazylikach wczesnochrześcijańskich narteks. 

Wiatrownica - drewniana deska lub łata ukośnie mocowana do krokwi od spodu. Jej zadaniem jest usztywnienie konstrukcji więźby dachowej w kierunku podłużnym. Zapewnia współpracę wiązarów przy obciążeniu wiatrem. 

Wiecha - uroczystość zawieszenia wiechy to tradycja budowlana. Zwyczajowo świętowano zakończenie ważnego etapu budowy domu, czyli położenie ostatniego elementu konstrukcji dachu. 
Wieńce - elementy, które obiegają w poziomie stropu wszystkie ściany konstrukcyjne. Zapewniają ogólną zwartość i sztywność budynku oraz równomiernie rozkładają obciążenia przekazywane ze stropu na ściany. 

Wieszar (wiązar wieszarowy) - wiązar dachowy, rozwiązanie jedno- lub dwuwieszakowe. W rozwiązaniach tego typu wieszak (element rozciągany) dźwiga kilka par krokwi za pośrednictwem płatwi. Rozwiązania jednowieszakowe (jak na rys.) stosuje się do rozpiętości 8,0 m; przy większych rozpiętościach konieczne jest ze względów statycznych zastosowanie dodatkowych krzyżulcy i większej liczby wieszaków. W XVIIIw w klasztorze Wiblingen pod Ulm przekryto salę wiązarem wieszarowym o pięciu wieszakach i rozpiętości ok. 25m, natomiast na początku XIX w Moskwie w hali jeździeckiej osiągnięto prawie 45m przy siedmiu wieszakach. 

Wiązar (więzar) - w budownictwie jest to podstawowy element konstrukcji dachu. W zależności od użytego materiału można wyróżnić:
- wiązar drewniany - w budownictwie tradycyjnym jest to para krokwi opartych na belce stropowej lub ścianie zewnętrznej budynku za pośrednictwem murłaty. W zależności od rozpiętości podpór i zastosowanego rozwiązania wiązar wzmacnia się dodatkowo drewnianymi belkami. Najczęściej stosowane rozwiązania wiązarów ciesielskich: 
- wiązar krokwiowy, 
- wiązar jętkowy, 
- wiązar płatwiowo-kleszczowy, 
- wiązar wieszarowy, 
- wiązar stalowy - kratownica lub blachownica, 
- wiązar żelbetowy - kratownica. 
W rozwiązaniach inżynierskich stosuje się: kraty, łuki, ramy wykonane na ogół z desek lub materiałów drewnopochodnych, łączone przy pomocy gwoździ lub kleju. 

Więźba dachowa - drewniana konstrukcja dachu, drewniany szkielet dachu, który przenosi obciążenia z pokrycia dachowego.
Więźby należą do konstrukcji ciesielskich. Przekazywanie sił od obciążeń ciężarem własnym, wiatrem i śniegiem pomiędzy poszczególnymi elementami odbywa się poprzez złącza ciesielskie.
Podstawowym elementem więźby są wiązary dachowe, wśród których najczęściej spotyka się: wiązary krokwiowe, jętkowe, płatwiowo-kleszczowe, wieszarowe. Dach składa się z kilku wiązarów, na których spoczywa pokrycie dachu oparte za pośrednictwem łat (wąskich desek lub szerokich listew), ewentualnie dodatkowo kontrłat lub deskowania.
Wiązary opiera się na belkach stropu poddasza, na murze za pośrednictwem murłaty lub ścianie szkieletowej - na belce oczepowej. W kierunku podłużnym konstrukcja dachu usztywniona jest za pomocą ukośnie przybijanych desek wiatrownic. 

Winkiel - kąt prosty lub (potocznie) kątownik służący do sprawdzania poprawności kąta prostego między ścianami. 
Wole oko, oeil-de-boeuf (fr. oeil-de-boeuf) - małe, okrągłe lub owalne okienko, w górnej części kondygnacji, w szczycie budynku, nad drzwiami lub oknami, czasem we wnętrzu. Niekiedy w ozdobnej ramie. Służyło do dodatkowego, czasem pośredniego, oświetlenia pomieszczeń.
Później bardzo popularne było wykonywanie lukarn w kształcie wolego oka. Obecnie nazwą tą określa się specjalna konstrukcję okien umieszczanych w połaci dachu.
W konstrukcji statków i okrętów zostało zaadaptowane jako bulaj (z ang.: bull'seye, bycze oko). 

Wrąb - połączenie ciesielskie elementów drewnianych wykonane przez nacięcie albo wcięcie w jednym lub w obu łączonych elementach. Nacięcia są tak dopasowane, aby umożliwić nasunięcie jednego elementu na drugi i zapewnić ich współpracę. 

Wspornik - element konstrukcyjny - belka umocowana np. w ścianie jednym końcem (drugi koniec nie ma podparcia). Jej zadaniem jest podtrzymanie elementu wystającego przed lico ściany wewnątrz lub na zewnątrz budynku (balkon, wykusz, pomost, itp).
Wsporniki stosuje się także poza architekturą, w konstrukcjach mechanicznych - w maszynach, pojazdach itp. Wszędzie tam mają podobne zadanie i podobny wygląd, jak w zastosowaniach architektonicznych.

Wymian - poprzeczna belka pośrednicząca w przekazywaniu obciążeń ze skróconych zasadniczych belek konstrukcyjnych. Przykład zastosowania wymianu : belki stropowe biegna prostopadle do ściany w której mieszczą sie przewody kominowe . Wymian stosujemy aby belki stropowe miały odpowiednie oparcie .Konstrukcja stropu nie możezostać oparta na przewodach kominowych . Wymian jest prostopadle ułożony do belek stropowych.