E-biznes

Modele biznesowe

Sklep internetowy

• Sklep internetowy (e-shop) jest to jeden z

najpopularniejszych najbardziej podstawowych
modeli biznesowych.

• Służy do sprzedaży towarów czy usług firmy za

pośrednictwem internetu.

• Korzyści, jakie daje to: redukcja kosztów oraz

dodatkowy rynek zbytu towarów i usług, a także

możliwość poszukiwania nowych rynków (w

przypadku sklepów będących uzupełnieniem

tradycyjnej formy sprzedaży).

Elektroniczne zaopatrzenie

Elektroniczne zaopatrzenie (e-procurement),

czyli elektroniczne składanie ofert i
zaopatrywanie firmy w towary i usługi.

W przypadku towarów transport odbywa się

już w formie tradycyjnej.

Korzyści dla firmy to: dodatkowy kanał

zaopatrzeniowy oraz możliwość
poszukiwania nowych dostawców.

Aukcja elektroniczna

• Aukcja elektroniczna (e-auction) w podstawowym

zakresie oferuje elektroniczne mechanizmy prowadzenia
licytacji.

• Ze względu na możliwość zgromadzenia dużego

woluminu licytujących bez konieczności przemieszczania

się w przestrzeni, oprócz aukcji elektronicznych

będących odpowiednikami aukcji prowadzonych w

sposób tradycyjny, istnieje w sieci wiele odmian aukcji,

np. aukcja odwrócona.

• Wśród odmian aukcji możemy ponadto wyróżnić modele

wykorzystujące: licytację zwyżkującą, licytację

zniżkującą, jedno- i wieloprzedmiotowe.

Elektroniczne centrum handlowe

Elektroniczne centrum handlowe (e-mall) to

odmiana sklepu internetowego.

W najprostszej formie składa się z wielu

elektronicznych sklepów (prowadzonych przez

niezależne podmioty).

Współpraca między nimi może być rozszerzona o

wspólne metody płatności, dostawy towarów,

agregację klientów czy wspólne dodatkowe

przedsięwzięcia biznesowe.

Trzecia strona rynku

• Trzecia strona rynku (third party marketplace) jest to

model określający firmę zewnętrzną (trzecią), której

zleca się prowadzenie usług sieciowych (outsourcing),

często taka trzecia strona jest dodatkowym kanałem

online do już istniejących kanałów dystrybucji w

przedsiębiorstwie.

• Model ten może ponadto oferować jeszcze inne funkcje,

np.: płatności, logistykę, składanie zamówień, obsługę w

stosunku do podmiotów zewnętrznych (np. płatność

podatków), zapewnienie bezpieczeństwa transakcji.

Wirtualna społeczność

• Wirtualna społeczność (virtual community) to bardziej zjawisko

internetowe wykorzystywane przez niektóre firmy w swojej

działalności niż model biznesowy. Jest to grupa osób (podmiotów)

skupionych wokół określonego tematu czy sektora rynku,

komunikująca się za pośrednictwem usług dostępnych w sieci i

tworząca rodzaj portalu tematycznego. Grupa ta tworzy wartość

dodaną poprzez umożliwienie dodawania i wymiany informacji przez

jej członków na forum grupy. Może ona być również

wykorzystywana do działań Public Relations, takich jak: tworzenie

profili użytkowników, budowanie lojalności dotychczasowych

klientów oraz pozyskiwanie nowych. Wirtualne społeczności

tworzone są spontanicznie bądź też mogą być kreowane przez

konkretne przedsiębiorstwa zainteresowane tą formą promocji firmy.

Wirtualna społeczność

• Oprócz klasycznej postaci można wyróżnić następujące

odmiany tego modelu:

oprogramowanie o otwartym kodzie (open source) -

bardzo popularny sposób rozwijania oprogramowania,

polegający na współpracy poprzez sieć komputerową

grupy programistów nad programem, który ma publicznie

dostępny kod źródłowy.

W modelu tym korzyści polegają na dostarczaniu wartości

dodanej, np. integracji systemowej, wsparcia dla
produktu, tworzenia i sprzedawania dokumentacji i
tutoriali, zamiast na sprzedawaniu licencji do programu.

Czasem użytkownicy oprogramowania proszeni są o

dobrowolne datki na rzecz twórców oprogramowania -

przykład: społeczność tworząca przeglądarkę Firefox;

Wirtualna społeczność

• otwarta treść (open content) - to treść

serwisu wspólnie tworzona przez
pracującą dobrowolnie społeczność
internetową, np. Wikipedia.org;

Wirtualna społeczność

• publiczna emisja w sieci (public

broadcasting) - model wspierany przez

użytkowników takich niedochodowych

mediów (radia, czy telewizji internetowej).

• Funkcjonuje on na zasadzie zbierania

dobrowolnych dotacji wśród użytkowników
serwisu.

• Przykład serwisu: The Classical Station

(WCPE.org);

Wirtualna społeczność

• sieci społeczne (social networking services) -

klasyczny przykład wirtualnej społeczności.

• Usługa nastawiona jest jednak na kontakty

towarzyskie i społeczne, zamiast na omawianie

zagadnień związanych z jakąś branżą

gospodarczą.

• W tym modelu firma zarabia na pobieraniu opłat

za zaawansowane usługi udostępniane w
serwisie.

• Przykłady to: Orkut.com czy polskie grono.net.

Dostawca usług łańcucha

wartości

• Dostawca usług łańcucha wartości (value-chain

service provider) - w tym modelu biznesowym

firma skupia się na dostarczaniu specyficznych

usług z łańcucha wartości, takich jak np.

elektroniczne płatności czy obsługa logistyki.

Integrator działa wyłącznie w wirtualnym

łańcuchu wartości, jego atutem są posiadane

dane, dotyczące relacji pomiędzy producentami,

hurtownikami, dostawcami produktów
materialnych oraz ich klientami.

Integrator usług łańcucha

wartości

• Integrator usług łańcucha wartości (value-

chain integrator) to model biznesowy,
który koncentruje się na integracji wielu
kroków lub całego łańcucha wartości.

Platforma współpracy

• Platforma współpracy (collaboration platform)

dostarcza narzędzia i środowisko informatyczne

umożliwiające współpracę między firmami.

• Platforma taka najczęściej prowadzona jest

przez niezależną firmę, która wynajmuje ją
innym podmiotom gospodarczym.

• Najważniejsze korzyści to możliwość wejścia na

rynek e-

biznesowy i szybkiej współpracy z

innymi podmiotami bez konieczności budowy

własnych rozwiązań informatycznych2.

Pośrednictwo informacji

• Pośrednictwo informacji (information brokerage) polega

na oferowaniu usług wyszukiwania i dostarczania

klientom pożądanych przez nich danych (informacji).

• Przykładowo może tu chodzić o wyszukiwanie informacji

w sieci, tworzenie profili klientów, konsultacje dotyczące
kwestii gospodarczych lub technicznych.

• Cele, jakie stawia sobie pośrednik, to udostępnienie

pojedynczego punktu kontaktu pomiędzy sprzedającymi

a kupującymi oraz koncentracja informacji.

• Model ten występuje również pod nazwą pośrednika

informacyjnego (infomediary model).

Usługi zaufania

• Usługi zaufania (trust services) to podobny

do pośrednictwa informacji model
biznesowy dostarczający specyficznych
informacji, gwarantujących zaufanie w
procesach biznesowych pomiędzy
stronami w sieci, najczęściej w postaci
wydawania lub potwierdzania certyfikatów
autentyczności, szyfrowania danych,
płatności internetowych itp.

Udostępnianie aplikacji przez

internet

• Udostępnianie aplikacji przez internet

(application service provider, ASP) - to

model, w którym firma oferuje

oprogramowanie dostępne w internecie,

pobierając opłaty za użytkowanie tego
oprogramowania.

• Czasami oprócz oprogramowania firma

oferuje również dodatkowe usługi, które są

udostępniane w podobny sposób.

Model pośrednika (brokera)

Model pośrednika (brokerage model) polega na kontaktowaniu ze sobą

sprzedających i kupujących w celu zawarcia transakcji.

Firma zarabia poprzez pobieranie opłaty (prowizji) za dokonane

operacje lub za umożliwienie przeprowadzania transakcji. Sposób

naliczania opłat może być różnie skonstruowany.

Model ten występuje na wszystkich ważniejszych rynkach: B2B, B2C i

C2C.

Przykładami tego typu firm są: internetowe biura podróży, czy serwisy

aukcyjne.

Pośrednictwo może dotyczyć: wyszukiwania najlepszych ofert (okazji

cenowych) -

"określ swoją cenę" (demand collection system, name-

your-price), wspomagania uczestnictwa w aukcjach - agent (broker)
aukcyjny (auction broker

), wspomagania płatności za zrealizowane

transakcje - agent (broker

) płatności (transaction broker) czy

wyszukiwania dowolnych informacji gospodarczych - agent

wyszukujący (search agent).

Model reklamowy

• Model reklamowy (advertising model)

funkcjonuje na zasadzie udostępniania

atrakcyjnych treści w celu przyciągnięcia

internautów.

• Źródłem przychodów są opłaty pobierane od

firm zainteresowanych umieszczeniem reklam w

takim serwisie.

• Jest to internetowa odmiana sposobu, w jaki

funkcjonują media tradycyjne (broadcast model).

• Model ten funkcjonuje najlepiej w przypadku

posiadania bardzo dużej liczby odwiedzających

(oglądających) serwis lub w przypadku bardzo

wąskiej specjalizacji serwisu.

• Dodatkowo można wyróżnić kilka

podkategorii tego modelu:

• pozycjonowanie serwisu (query-based

paid placement);

• reklama kontekstowa i behawioralna

(content-targeted advertising, contextual
advertising / behavioral marketing);

• reklamy pełnoekranowe i interaktywne

(intromercials, ultramercials).

Model kupca

• Model kupca (merchant model) to firma

handlowa (handlowiec) działająca w
przestrzeni internetu.

• W ramach tego modelu kupcy sprzedają

towary i usługi za pośrednictwem sieci.

Model producenta (bezpośredni)

• Model producenta (bezpośredni)

(manufacturer (direct) model) to model, w
którym producenci wykorzystując sieć
próbują dotrzeć do klientów końcowych z
pominięciem tradycyjnych kanałów
dystrybucji.

• Przykładem tak funkcjonującej firmy jest Dell.
• Model ten zwany jest niekiedy: prosto do

klienta (direct-to-customer).

Model sieci afiliowanej

• Model sieci afiliowanej (affiliate model) funkcjonuje na

zasadzie wzajemnych odnośników (reklam) pomiędzy

serwisami różnych firm.

• Najczęściej w postaci bannerów reklamowych umieszczanych

w serwisie firmy współpracującej.

• Firma, w której serwisie znajduje się reklama, pobiera opłatę

tylko w przypadku kliknięcia przez klienta na reklamę oraz

dokonania zakupu w firmie umieszczającej reklamę.

• System ten jest bardzo popularny, ponieważ dopóki

konsument nie dokona zakupu, kupiec zazwyczaj nie ponosi

żadnych kosztów utrzymania takiej afiliacyjnej reklamy.

• Przykłady firm, które wykorzystują ten model to: Barnes &

Noble i Amazon.com.

Model abonencki

(subskrypcyjny)

•

Model abonencki (subskrypcyjny)
(subscription model) funkcjonuje na

zasadzie wnoszenia opłaty (subskrypcji)

za dostęp do zasobów serwisu.

• Niektóre odmiany tego modelu oferują nie

tylko treści dostępne jedynie

subskrybentom, ale również treści ogólnie

dostępne.

Model taryfowy

• Model taryfowy (utility model) polega na

naliczaniu opłat za faktyczne użytkowanie
zasobów serwisu.

• Inaczej niż w modelu abonenckim

wysokość opłat jest uzależniona od
zakresu usług, z jakich korzysta
użytkownik.

Dostawca z pełnym zakresem usług

• Dostawca z pełnym zakresem usług (full-

service provider) - w tym modelu producent nie
ogranicza się tylko do sprzedaży własnych
towarów i/lub usług, ale buduje serwis (portal)
tematyczny, za pomocą którego oferuje produkty
innych firm.

• Firmy te oferują pokrewne produkty z tej samej

branży, np. producent noży kuchennych oferuje
także garnki, przyprawy itp. sprzedawane przez
inne firmy.

Dostawca treści

• Dostawca treści (content provider) to

odmiana pośrednictwa informacji.

• W tym modelu firma zostaje dostawcą

treści dla większych (ogólniejszych)
portali, które płacą jej za produkty i
informacje, aby udostępniać je następnie
własnym klientom.

Wspólna infrastruktura

• Wspólna infrastruktura (shared infrastructure). Dążąc do redukcji

kosztów, firmy tworzą wspólną platformę do kontaktów z klientami.

Powstaje wspólny serwis, który skupia konkurentów rynkowych.

Wspólna infrastruktura może być też sposobem na uzyskanie przez

konkurentów przewagi nad największym graczem na danym rynku.

Przedsiębiorstwo zjednoczone

• Przedsiębiorstwo zjednoczone (whole-of-

enterprise/government

) to firma, która

posiada wiele jednostek biznesowych

(zakładów), z których każda dysponuje

własnym produktem, tworzy jeden „punkt

kontaktu” dla wszystkich produktów firmy.

• Serwis taki ułatwia nawigowanie i

wyszukiwanie produktów klientom.

• Przykładem tak działającego

przedsiębiorstwa jest firma Sony.

Platforma handlu internetowego

• Platforma handlu internetowego (e-business

storefront

) oferuje pełny zastaw usług obejmujący cały

proces przeprowadzania transakcji handlowych,

poczynając od negocjacji handlowych, aż po
dostarczenie towaru.

• Serwisy takie funkcjonują samodzielnie bądź jako

kooperacja firm całej branży, zwane wtedy rynkiem
wymiany (marketplace exchange) lub wirtualnym
rynkiem (virtual marketplace) - serwisy tego typu

przeznaczone są dla sprzedających online ułatwiają im

przeprowadzanie transakcji oraz wykonywanie czynności

powiązanych z realizacją transakcji (np. kampanii
reklamowych).

Wspomaganie realizacji

przedsięwzięć e-biznesowych

• Wspomaganie realizacji przedsięwzięć e-

biznesowych (e-business enabler). W
modelu tym firma dostarcza narzędzia
bądź swoje kompetencje w celu ułatwienia
lub umożliwienia realizacji procesów
biznesowych w sieci innym podmiotom.

Dostawca infrastruktury

• Dostawca infrastruktury (infrastructure

provider

) to firma, która dostarcza

infrastrukturę (połączenia sieciowe,
bezprzewodowe, technologie
informatyczne, oprogramowanie itp.)

umożliwiającą funkcjonowanie innym
podmiotom w e-biznesie. Model ten

zbliżony jest funkcjonalnie do platformy

współpracy.

Model agregatora kupujących

•

Model agregatora kupujących (buyer aggregator
model

) łączy wielu niezależnych kupujących,

którzy mogą osiągnąć oszczędności w

normalnej sytuacji dostępne jedynie

hurtownikom kupującym duże woluminy

towarów czy usług. Dzięki większej sile

nabywczej są oni w stanie negocjować większe
rabaty na zakupione towary. Niestety, w modelu

tym pojawiają się problemy z dystrybucją tak

zamawianych towarów czy usług.

Wspólnoty handlowe

• Wspólnoty handlowe (trading

communities, vertical web communities)

zapewniają źródło informacji i komunikację

niezbędną do prowadzenia działalności

gospodarczej w konkretnej branży.

Członkowie wspólnoty mają zapewniony

dostęp do katalogów produktów,

przewodników dla kupujących, list

dostawców czy najnowszych wiadomości

z branży, artykułów oraz ofert pracy.

Model dystrybucyjny

(dystrybutor)

• Model dystrybucyjny (dystrybutor) (distribution model,

distributor

) łączy duże grupy producentów z

hurtownikami i detalistami.

• Korzyści dla kupujących to przede wszystkim dostęp do

katalogów producentów, obniżenie kosztów zamawiania

towarów i usług oraz pośrednictwo firmy oferującej taki
model biznesowy w kontaktach z producentami i
hurtownikami.

• Producenci z kolei dzięki dużemu woluminowi

kupujących, automatyzacji procesu zamawiania oraz

ułatwieniom w komunikacji z partnerami biznesowymi

czerpią korzyści z obniżenia kosztów dystrybucji swoich

towarów.

Portal (generalny, uniwersalny)

• Portal (generalny, uniwersalny) (general

portal) -

zwany również horyzontalnym,

zawiera różnorodną gamę informacji i
usług, klasycznym przykładem jest serwis
Yahoo!

Wortal

• Wortal (vortal), to odmiana portalu

pionowego, zawierającego pogłębione
informacje dotyczące konkretnej branży.
Przykładem takiego serwisu jest Chip.pl.

Portal spersonalizowany

• Portal spersonalizowany (personalised portal)

-

odmiana serwisów informacyjnych

zawierających interesujące treści, ale

wymagających rejestracji użytkownika.

• System ten pozwala lepiej śledzić zachowania i

przyzwyczajenia użytkownika, a także

dokonywać większej personalizacji serwisu, np.
w celu przeprowadzenia kampanii reklamowej
lub dostarczenia spersonalizowanej informacji,

dokładnie takiej, jakiej oczekuje klient.

• Przykładem takiego serwisu jest NYTimes

Digital.

Portal z ogłoszeniami drobnymi

• Portal z ogłoszeniami drobnymi

(classifieds) -

serwis z ogłoszeniami, w

którym przeglądanie ofert jest zazwyczaj
darmowe, ale na przykład konieczne jest
uiszczenie opłaty członkowskiej.

• Przykłady to: Monster.com, Craigslist,

Match.com.

Modele technologii

bezprzewodowej

• Modele technologii bezprzewodowej (models

for mobile wireless technology

) to pojawiające

się nowe modele e-biznesowe, które oparte są
na mobilności dostępu do usług, zapewniającej
dostęp do oferowanych usług praktycznie z
dowolnego miejsca i o dowolnym czasie.

• Zazwyczaj są to odmiany „zwykłych" modeli e-

biznesowych, oferujących takie same usługi,
lecz z uwzględnieniem ich większej mobilności.

Doradztwo biznesowe

• Doradztwo biznesowe (matchmaker)

polega na pomocy firmom w ustaleniu
potrzeb biznesowych i możliwości
wykorzystania technologii do prowadzenia
handlu elektronicznego.

Organizacja wirtualna

• Organizacja wirtualna to taki model

przedsiębiorstwa, w którym następuje
dobrowolne połączenie zasobów
współpracujących ze sobą firm z myślą o
realizacji wspólnego przedsięwzięcia, celu,
który ma im przynieść korzyści większe,
niż gdyby firmy te działały samodzielnie.

Agencje reklamowe i domy

medialne

• Agencje reklamowe i domy medialne to firmy,

które działają podobnie jak tradycyjne agencje
wykorzystując sieć jako środek przekazu
marketingowego.

• Oprócz opracowywania kampanii reklamowych

firmy działające w tym modelu oferują również
inne usługi, takie jak tworzenie serwisów,
pozycjonowanie stron w przeglądarkach czy
zbieranie i analizowanie danych o zachowaniach
klientów w internecie.

Inkubatory firm wirtualnych

• Inkubatory firm wirtualnych to firmy

oferujące wsparcie biznesowe dla osób
lub przedsiębiorstw, które zamierzają
rozpocząć nowe przedsięwzięcie e-
biznesowe, posiadają pomysł (plan
działania), biznesplan, a nie dysponują
odpowiednim zapleczem finansowym, czy
organizacyjnym.