Internety, 3.12

Do zasobów komercyjnych, do których mamy dostęp, mamy go dzięki temu, że ktoś go wcześniej
zakupił.

Naukowiec tworzy manuskrypt. Wysyłany jest do redakcji, recenzji, recenzenci wskazują, co dalej
→ poprawki, druk, odrzucenie. Do składu i publikacji. Na publikacje można czekać nawet kilka lat.

Czasopisma dostępne online zachowały przyzwyczajenia drukarskie.

Eprinty:
Preprinty – upubliczniona wersja artykułu w sieci, przed oficjalnym jego wydaniem.
Postprinty – upubliczniony po oficjalnym opublikowaniu.
Dla niektórych autorów momentem granicznym nie jest opublikowanie, a recenzja.

Preprinty:
+ szybsze opublikowanie, nie trzeba czekać w kolejce
+ brak opłat
- wersja o niepewnej wiarygodności
- trudności w robieniu przypisów, bo jest temporalny, ktoś może go zmienić

Postprinty:
+ darmowe
+ można je zmieniać
- wątpliwa wiarygodność
- problem z identyfikacją

DOI – Digital Object Identifier (Cyfrowy identyfikator obiektów)
- pozwala rozróżniać wersje

Publikowanie w sieci:
1) repozytoria dyscyplinarne, archiwa – z określonych obszarów nauki; darmowe
- arXiv.org

2) repozytoria instytucjonalne – gromadzą i upubliczniają dok. będące dorobkiem pracowników
danej instytucji; ograniczony dostęp (licencje)
Składowanie reprintów jest darmowe, ale w wielu instytucjach wprowadza się obligatoryjność
(USA, Australia)

Obecnie masowo przybywa eprintów wyniku tzw. self archiving. Występują dwie drogi:
Zielona Droga:
- oficjalna publikacja u wydawcy
+ post/pre printy

Złota Droga:
publikacja czasopism w trybie niekomercyjnym (OA); najczęściej płaci autor (dzięki grantom) za
darmowy dostęp.

→ AMUR - Adam Mickiewicz University Repository
→ sherpa.ac.uk/romeo.php – polityka wydawcy

Kiedy coś jest publikowane naukowo, autor traci część praw autorskich. Własność intelektualna
natomiast zawsze zostaje, jest to prawo niezbywalne. Prawa majątkowe są przechodnie i to ich
zrzeka się przy publikowaniu, na rzecz wydawcy.

Nie można samemu publikować gdzie indziej, jeżeli została podpisana umowa z wydawcą.

Preprinty są kłopotliwe, ponieważ niektórzy z wydawców nie chcą publikować tekstów, które już
wcześniej się ukazały.

→ opendoar.org
Katalog repozytoriów z możliwością bezpośredniego ich przeszukiwania.

→ repositories.webmetrics.info
Ilościowe badania powiązań z sieci.

Repozytoria w PL dopiero się rodzą.

→ doabooks,org
Directory of Open Access Books

Złota droga:

→ doaj.org
czasopisma

→ plos.org

→ Biomed Central
Opcja OA – komercyjne czasopismo, ale pojedyncze artykuł są dostępne, jeżeli autorzy wykupili
dostęp.