Przełożony musi wiedzieć o złych warunkach BHP

Zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków w miejscu pracy jest podstawowym

obowiązkiem pracodawcy. Nie podlega on negocjacjom, a jego niedopełnienie skutkuje

poważnymi konsekwencjami.

Miejsce pracy pracownika znajduje się w rogu pokoju, gdzie brakuje dostatecznej ilości
ś

wiatła dziennego, a oświetlenie elektryczne nie działa prawidłowo. Ponadto jego biurko jest

za niskie w stosunku do jego wzrostu, co powoduje niewygodną i wymuszoną pozycję
podczas pracy. Pracodawca od kilku miesięcy obiecuje poprawę sytuacji, ale faktycznie nic
się nie zmienia.

Miejsce pracy pracownika znajduje się w rogu pokoju, gdzie brakuje dostatecznej ilości
ś

wiatła dziennego, a oświetlenie elektryczne nie działa prawidłowo. Ponadto jego biurko jest

za niskie w stosunku do jego wzrostu, co powoduje niewygodną i wymuszoną pozycję
podczas pracy. Pracodawca od kilku miesięcy obiecuje poprawę sytuacji, ale faktycznie nic
się nie zmienia.

W opisanej sytuacji pracownik ma prawo domagać się zmian na jego stanowisku. Bezpieczne
i higieniczne warunki pracy (BHP) powinny być bowiem zapewnione od początku
wykonywania pracy i nic nie usprawiedliwia odmiennego stanu rzeczy. W wyroku z 29
stycznia 2010 r. WSA w Szczecinie (II SA/Sz 1182/09, niepubl.) stwierdził, że obowiązki
pracodawcy w zakresie bhp mają charakter bezwarunkowy, ponieważ obciążają go
niezależnie od sposobu pełnienia świadczeń przez podwładnego. Muszą one bowiem być
wykonywane w naturze, bez możliwości spełnienia zastępczego w postaci wypłaty
równowartości niedotrzymanego świadczenia.

Powstrzymanie się od pracy

Firma oraz osoba kierująca podwładnymi są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do
wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy dotyczące ochrony pracy, w tym
przepisy oraz zasady bhp. W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub
ż

ycia pracodawca jest obowiązany wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie

oddalenia się w miejsce bezpieczne lub do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia
wznowienia pracy. Istotne jest przy tym, że przepisy nie przewidują wymogu, aby zagrożenie
było poważne lub ciężkie.

Samo powstrzymanie się od wykonywania pracy może jednak nie wystarczać ze względu na
rodzaj zagrożenia i wówczas pracownik mógłby oddalić się z miejsca zagrożenia. To także
wymaga niezwłocznego zawiadomienia przełożonego.

Takie działania podwładnego nie mogą skutkować decyzją pracodawcy o rozwiązaniu umowy
o pracę. W wyroku z 9 maja 2000 r. SN (I PKN 619/99, OSNAPiUS 2001/20/610) wyjaśnił,
ż

e powstrzymywanie się zatrudnionego od wykonywania pracy w warunkach

nieodpowiadających przepisom bhp nie stanowi naruszenia obowiązku świadczenia pracy
tylko wtedy, gdy zawiadomił on o tym niezwłocznie przełożonego. Ponadto za czas
powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w
przypadkach opisanych wyżej podwładny zachowuje prawo do wynagrodzenia.

Podstawowe prawa pracowników w zakresie bhp to prawo do bezpiecznych i
higienicznych warunków pracy, prawo do wynagrodzenia w związku z udziałem w
konsultacjach w zakresie bhp, a także prawo do powstrzymania się od wykonywania
pracy oraz prawo do oddalenia się z jej miejsca. Poniżej omówione zostaną dwie ostatnie
kwestie.

Prawo do powstrzymania się od wykonywania pracy jest możliwe, gdy:

- pracodawca nie wywiązał się z obowiązku zapewnienia bezpiecznych warunków pracy i
wykonywanie przez pracownika pracy w takich warunkach, nieodpowiadających przepisom
bhp, stwarza zagrożenie jego życia oraz zdrowia,
- wykonywana przez pracownika praca grozi wspomnianym niebezpieczeństwem innym
osobom.

Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa niebezpieczeństwa, pracownik
może oddalić się z miejsca zagrożenia.

Przykład 1

Pracownik wykonujący pracę w biurze zauważył, że gniazdko elektryczne, do którego
podłączony jest jego komputer, zaczyna niebezpiecznie iskrzyć. W związku z tym, że to do
pracodawcy należy zapewnienie bezpiecznych warunków pracy, pracownik po
natychmiastowym poinformowaniu o tym pracodawcy odstąpił od wykonywania pracy.

Przykład 2

Pracownik wykonujący pracę, w której jest ostatnim ogniwem procesu produkcyjnego, jest
zdenerwowany śmiercią najbliższego członka rodziny. Mając na względzie
odpowiedzialność, jaka na nim ciąży (przerwanie procesu produkcyjnego grozi awarią
systemu i jest zagrożeniem dla pracujących przy nim ludzi), odstąpił od wykonywania pracy –
oczywiście po wcześniejszym poinformowaniu o tym swojego pracodawcy.

Osoby zatrudnione na stanowiskach związanych z ratowaniem życia i mienia

Prawo do powstrzymania się od wykonania pracy w niebezpiecznych warunkach nie
przysługuje pracownikom, których obowiązkiem pracowniczym jest ratowanie życia i mienia.
Dla tej grupy osób wykonywanie pracy w sytuacjach ekstremalnych stanowi niejako ryzyko
zawodowe, które akceptują w momencie podejmowania danej pracy. Mogą oni jednak
odmówić wykonania poszczególnych czynności ratowniczych, które są z obiektywnego
punktu widzenia niemożliwe do wykonania.

Przykład 3

Ratownik może odmówić wejścia do palącego się budynku, aby ratować ludzi znajdujących
się na IV piętrze, kiedy cała klatka schodowa jest już w ogniu.

Każdy pracownik może zostać zobowiązany przez pracodawcę do wzięcia udziału w akcji
ratowniczej zarówno w godzinach pracy, jak i nadliczbowych. Jednak tylko osoby
zatrudnione w celu ratowania życia lub mienia nie mogą odmówić uczestnictwa w takiej
akcji. Pozostali pracownicy mogą odmówić wykonania takiego polecenia.

Warto wiedzieć

Personelowi lekarsko-pielęgniarskiemu w zakresie obowiązków pracowniczych nie
przysługuje uprawnienie do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej (wyrok
SN z 15 maja 2001 r., II UKN 395/00, OSNP 2003/3/70).

Okoliczności uzasadniające powstrzymanie się od pracy i oddalenie się z jej miejsca

Sytuacje, w których pracownik może powstrzymać się od wykonywania pracy, a nawet
oddalić się z miejsca pracy, są sytuacjami alternatywnymi. Oznacza to, że zaistnienie choćby
jednej z nich upoważnia pracownika do skorzystania z tego prawa, czyli że wykonywana
praca stwarza zagrożenie jego życia i zdrowia lub zagraża innym osobom.

Jednak powstrzymanie się od wykonywania pracy we wspomnianych okolicznościach można
uznać za uzasadnione tylko wówczas, gdy warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie
zdrowia lub życia. Nie chodzi tu zatem o jakieś niedostatki w organizowaniu warunków
pracy, lecz takie, które stwarzają szczególne niebezpieczeństwo. Ponadto wyklucza to
powstrzymanie się od wykonywania pracy w przypadku zagrożenia wyłącznie mienia
pracownika.

Przykład 4

Pracownik ma prawo powstrzymania się od wykonywania pracy we wskazanym przez
pracodawcę pomieszczeniu tylko wówczas, jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom
bhp i stwarzają bezpośrednie zagrożenie jego zdrowia lub życia (wyrok SN z 19 stycznia
2000 r., I PKN 488/99, OSNP 2001/11/375).

Przykład 5

Powstrzymanie się od wykonywania pracy zagrażającej zdrowiu pracownika może w
konkretnych okolicznościach sprawy stanowić przedmiot pracowniczego obowiązku dbałości
o dobro pracodawcy (wyrok SN z 7 stycznia 1998 r., I PKN 405/97, OSNAPiUS
1998/22/651).

Co więcej, zagrożenie uzasadniające powstrzymanie się od wykonywania pracy nie może być
zagrożeniem jedynie potencjalnym lub takim, które mogłoby jedynie pośrednio szkodzić
zdrowiu pracownika. Uznaje się, że zagrożenie uzasadniające powstrzymanie się od
wykonywania pracy to zagrożenie realne i obiektywnie sprawdzalne. Ma to ogromne
znaczenie w przypadku ewentualnego sporu. W ocenie, czy pracownik miał prawo do
zaprzestania pracy, wykazanie zgodności z prawem swego zachowania ciąży na pracowniku.

Konsekwencje błędnej oceny zagrożenia życia i zdrowia a niewykonywanie pracy

Błędna ocena pracownika co do bezpośredniego zagrożenia życia i zdrowia, skutkująca
niewykonywaniem pracy, nie zawsze jednak powoduje jego odpowiedzialność za bezprawne
zachowanie.

Warunkiem odpowiedzialności pracownika jest bowiem nie tylko bezprawność jego
zachowania, ale również wina. Jednak, nawet w przypadku braku winy, błędna ocena
pracownika co do faktu, że wykonywanie pracy w danych warunkach powoduje zagrożenie

jego życia lub zdrowia, powoduje utratę prawa do wynagrodzenia za czas nieświadczenia
pracy.

Poinformowanie przełożonego

O powstrzymaniu się od wykonywania pracy pracownik powinien niezwłocznie powiadomić
przełożonego. Jeżeli powstrzymanie się od pracy nie usuwa zagrożenia życia i zdrowia,
pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia w pracy – wówczas także
powiadamia o tym przełożonego.

Prawa do oddalenia się z miejsca zagrożenia nie należy utożsamiać z prawem do opuszczenia
pracy, pracownik powinien bowiem nadal pozostawać w dyspozycji pracodawcy.

Warto wiedzieć

Powstrzymywanie się pracownika od wykonywania pracy w warunkach nieodpowiadających
przepisom bhp nie stanowi naruszenia obowiązku świadczenia pracy tylko wtedy, gdy
pracownik zawiadomił o tym niezwłocznie przełożonego (wyrok SN z 9 maja 2000 r., I PKN
619/99, OSNAPiUS 2001/20/610).

Wynagrodzenie

Pracownik powstrzymujący się od pracy ze względu na związane z nią bezpośrednie
niebezpieczeństwo zachowuje prawo do wynagrodzenia. Zachodzi wówczas przeszkoda w
ś

wiadczeniu pracy z przyczyn leżących po stronie pracodawcy.

Pracownikowi przysługuje prawo do całości wynagrodzenia za czas niewykonywania pracy,
jeżeli był gotów do jej wykonywania, ale nie mógł tego uczynić z przyczyn leżących po
stronie pracodawcy, obliczonego zgodnie z rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki
Społecznej z 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie
niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań,
odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia, także innych należności
przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz.U. nr 62, poz. 289 z późn. zm.).

Powstrzymanie się od wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności
psychofizycznej

Pracownik wykonujący pracę wymagającą szczególnej sprawności psychofizycznej ma
możliwość powstrzymania się od jej wykonywania, gdy jego stan psychofizyczny łącznie:

- nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy,
- stwarza zagrożenie innych osób.

§ Po d s t a w a p r aw n a
Art. 81 § 1, art. 151 § 1 pkt 1 i art. 210 Kodeksu pracy.

W opisanej sytuacji pracownik ma prawo domagać się zmian na jego stanowisku. Bezpieczne
i higieniczne warunki pracy (BHP) powinny być bowiem zapewnione od początku
wykonywania pracy i nic nie usprawiedliwia odmiennego stanu rzeczy.
W wyroku z dnia 29 stycznia 2010 r. WSA w Szczecinie (II SA/Sz 1182/09, niepubl.)

stwierdził, że obowiązki pracodawcy w zakresie BHP mają charakter bezwarunkowy,
ponieważ obciążają go niezależnie od sposobu pełnienia świadczeń przez podwładnego.
Muszą one bowiem być wykonywane w naturze, bez możliwości spełnienia zastępczego w
postaci wypłaty równowartości niedotrzymanego świadczenia.

Firma oraz osoba kierująca podwładnymi są obowiązani znać, w zakresie niezbędnym do
wykonywania ciążących na nich obowiązków, przepisy dotyczące ochrony pracy, w tym
przepisy oraz zasady BHP. W razie wystąpienia bezpośredniego zagrożenia dla zdrowia lub
ż

ycia pracodawca jest obowiązany wstrzymać pracę i wydać pracownikom polecenie

oddalenia się w miejsce bezpieczne lub do czasu usunięcia zagrożenia nie wydawać polecenia
wznowienia pracy. Istotne jest przy tym, że przepisy nie przewidują wymogu, aby zagrożenie
było poważne lub ciężkie.

Samo powstrzymanie się od wykonywania pracy może jednak nie wystarczać ze względu na
rodzaj zagrożenia i wówczas pracownik mógłby oddalić się z miejsca zagrożenia. To także
wymaga niezwłocznego zawiadomienia przełożonego.

Zgodne z normami

Należy też zauważyć, że nie zawsze osobiste odczucia pracowników dotyczące
nieprawidłowych warunków pracy odpowiadają obowiązującym przepisom. Rozporządzenie
ministra pracy i polityki socjalnej z 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bhp
określa – między innymi – podstawowe zasady, jakie powinny być stosowane przy
organizacji stanowisk pracy. Znajdują się w nim informacje o konieczności zapewnienia
dostatecznej – zgodnej z Polskimi Normami – ilości światła elektrycznego w porze nocnej,
ale także w ciągu dnia, jeżeli oświetlenie dzienne jest niewystarczające.

Przepisy przewidują także obowiązek uwzględniania zasad ergonomii przy urządzaniu
stanowiska pracy. Zatrudniony odczuwający dyskomfort na stanowisku pracy
(niedoświetlenie, niewygodna pozycja przy biurku itp.) powinien zwrócić się do pracodawcy
z prośbą o zbadanie czy miejsce pracy jest urządzone prawidłowo. W razie braku reakcji
firmy podwładny może także poprosić o pomoc specjalistę czy inspektora bhp zatrudnionego
w firmie, który oceni zasadność uwag zgłaszanych przez zatrudnionego. Ostatecznie
pracownik, po zawiadomieniu pracodawcy, mógłby powstrzymać się od wykonywania pracy.

PRZYKŁAD

Podwładny ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy

Inspektor pracy po przeprowadzeniu kontroli wydał nakaz dostosowania pomieszczeń, w
których ustawiona jest linia produkcyjna do obowiązujących norm w zakresie odpowiedniego
wentylowania. Pracodawca nie zastosował się do tego polecenia.

Pracownik może w takiej sytuacji zawiadomić przełożonego o powstrzymaniu się od
wykonywania pracy, z uwagi na bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia na jego
stanowisku pracy. W tej sytuacji, mając na uwadze rodzaj zagrożenia, pracownik mógłby
nawet oddalić się z miejsca zagrożenia. Takie działanie wymagałoby jednak niezwłocznego
zawiadomienia przełożonego.

PODSTAWA PRAWNA

Art. 207, 210, 212 oraz 214 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 1998 r.
nr 21, poz. 94 z późn. zm.).

Rozporządzenie ministra pracy i polityki socjalnej w sprawie ogólnych przepisów
bezpieczeństwa i higieny pracy z 26 września 1997 r. (t.j. Dz.U. z 2003 r. nr 169, poz. 1650 z
późn. zm.).

Pracodawca jest odpowiedzialny za stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie
pracy, a co się z tym wiąże, zapewnienie pracownikowi możliwości świadczenia pracy w
warunkach zgodnych z przepisami i zasadami bhp (art. 15 i 207 KP). W konsekwencji,
gdy warunki pracy nie odpowiadają tym przepisom i stwarzają bezpośrednie zagrożenie
dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim
niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od jej
wykonywania, niezwłocznie zawiadamiając o tym przełożonego.

Sformułowanie użyte w art. 210 KP oznacza, że obie te przesłanki muszą wystąpić łącznie. W
konsekwencji przyjmuje się, że prawo zaprzestania pracy nie przysługuje, w sytuacji gdy jej
warunki co prawda nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy, ale nie
stwarzają bezpośredniego zagrożenia dla życia i zdrowia. W jednym z orzeczeń SN uznał
jednak, że pracownik ma prawo powstrzymania się od wykonywania pracy we
wskazanym przez pracodawcę pomieszczeniu, jeśli warunki nie odpowiadają przepisom
bezpieczeństwa i higieny pracy lub też stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla jego
zdrowia lub życia (zob. wyrok SN z 19.1.2000 r., I PKN 488/99, OSNAPiUS Nr 11/2001,
poz. 375). Określenie „warunki pracy” odnosi się do wymagań dotyczących procesu pracy
określonych przez parametry techniczne i technologiczne stosowane do pomiaru materiałów,
surowców, narzędzi oraz technik używanych w procesie wytwarzania. Ma również
zastosowanie do środowiska, w jakim praca jest wykonywana (zob.

A.M. Świątkowski

,

Kodeks pracy. Komentarz do art. 192-305, Warszawa 2004, s. 103).

Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, pracownik ma
prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.
Oddalenie się z miejsca pracy nie jest jednoznaczne z jej opuszczeniem. Pracownik
nadal pozostaje w dyspozycji pracodawcy, a niepodjęcie lub przerwanie wykonywania
pracy jest skutkiem bezpośredniego zagrożenia zdrowia lub życia jego bądź innych osób.
Może on oddalać się wyłącznie do takiego miejsca, w którym zagrożenie nie występuje czy
też przynajmniej nie jest bezpośrednie. Ponadto, gdy istnieje możność wyboru miejsca, w
które pracownik udaje się w celu uniknięcia zagrożenia, powinien - by nie narazić się na
ewentualny zarzut nadużycia swego prawa - wybrać takie, o którym zasadnie przypuszcza, że
mogłoby być miejscem wykonywania pracy np. przejściowo powierzonej w trybie art. 42 § 4
KP (zob. J. Jankowiak, glosa do wyroku SN z 7.1.1998 r., I PKN 405/97, OSP Nr 10/1998,
poz. 181 - t. 1). Warto podkreślić, że ocena winy pracownika, który wbrew poleceniom
przełożonego opuścił stanowisko po 40 godzinach pracy, nie może pomijać obowiązków
pracodawcy w zakresie organizowania pracy w sposób zapewniający jej bezpieczne i
higieniczne warunki (zob. wyrok SN z 29.6.2000 r., I PKN 718/99, OSNAPiUS Nr 1/2002,
poz. 12).

Pracownik ma możliwość powstrzymania się od wykonywania pracy, jeżeli jest to
jedyny sposób uniknięcia zagrożenia (zob. uzasadnienie wyroku SN z 13.4.20000 r., I PKN
584/99, OSNAPiUS Nr 21/2001, poz. 636). Ponieważ powstrzymanie się od pracy jest
naruszeniem obowiązków wynikających z umowy, jego przyczyny są oceniane przez

pracodawcę. W razie oczywistego braku podstaw do takiego postępowania pracodawca jest
uprawniony do zastosowania przewidzianych prawem sankcji obejmujących zarówno kary
dyscyplinarne, jak i rozwiązanie umowy. Powstrzymywanie się pracownika od
wykonywania pracy w warunkach nieodpowiadających przepisom bhp nie stanowi
naruszenia obowiązku świadczenia pracy tylko wtedy, gdy pracownik niezwłocznie
zawiadomił o tym przełożonego (zob. wyrok SN z 9.5.2000 r., I PKN 619/99, OSNP Nr
20/2001, poz. 610). Warto jednak podkreślić, że przysługujące pracownikowi uprawnienie
powstrzymania się od wykonywania pracy zagrażającej zdrowiu jego samego lub osób
trzecich może w konkretnych okolicznościach sprawy zostać potraktowane jako wyraz
pracowniczego obowiązku dbałości o dobro pracodawcy (zob. wyrok SN z 7.1.1998 r., I PKN
405/97, OSNP Nr 22/1998, poz. 651).

Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca
zagrożenia w omawianej sytuacji pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia, z tym
ż

e niejednolicie określa się jego wysokość. Część autorów przyjmuje, że przysługuje

wówczas wynagrodzenie w wysokości takiej, jaka należna jest za czas przebywania na urlopie
wypoczynkowym (zob.

K. Walczak

[w:]

W. Muszalski, Komentarz

, s. 794), inni wskazują na

wynagrodzenie wyliczone na podstawie art. 81 § 1 KP - jak za czas przestoju (zob.

A.M.

Ś

wiątkowski

, op.cit., s. 106).

Pracownik ma prawo po uprzednim zawiadomieniu przełożonego powstrzymać się od
wykonywania pracy wymagającej szczególnej sprawności psychofizycznej, w przypadku gdy
jego stan psychofizyczny nie zapewnia bezpiecznego wykonywania pracy i stwarza
zagrożenie dla innych osób.

Należy jednak podkreślić, że wyżej wymienione uprawnienia nie przysługują
pracownikom, których obowiązkiem jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia.
Personelowi lekarsko-pielęgniarskiemu w zakresie obowiązków pracowniczych nie
przysługuje uprawnienie do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej
(zob. wyrok SN z 15.5.2001 r., II UKN 395/00, OSNP Nr 3/2003, poz. 70). Nałożony bowiem
przez prawo na personel medyczny obowiązek udzielania pacjentom pomocy medycznej
nawet w warunkach zagrożenia zdrowia i życia lekarza lub pielęgniarki nie może być
utożsamiany z takim ich ryzykiem zawodowym jako pracowników, które wyłącza
odpowiedzialność pracodawcy za brak zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków
pracy (zob. uzasadnienie wyroku z 13.4.2000 r., I PKN 584/99, OSNAPiUS Nr 21/20001,
poz. 636).

II SA/Sz 1182/09 – Wyrok WSA w Szczecinie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący
Sędzia WSA Marzena Iwankiewicz (spr.), Sędziowie Sędzia NSA Grzegorz Jankowski,,
Sędzia WSA Arkadiusz Windak, Protokolant Małgorzata Płocharska-Małys, po rozpoznaniu
w Wydziale II na rozprawie w dniu 20 stycznia 2010 r. sprawy ze skargi Spółki A. na decyzję
Inspektora Pracy z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie inspekcji pracy oddala skargę.
Uzasadnienie

Okręgowy Inspektor Pracy w [...] decyzją z dnia [...] po rozpatrzeniu odwołania wniesionego
przez pełnomocnika Spółki Jawnej “[...]” z siedzibą w [...] od decyzji nr [...]zawartych w
nakazie z dnia [...]nakazującym:

1/ Wstrzymać prace związane z obcinaniem gałęzi na ul. [...] do czasu oznakowania ulicy
zgodnie z załącznikiem do zawiadomienia o konieczności zajęcia pasa drogowego w celu
wykonania robót związanych z usunięciem awarii.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U

Nr 89, poz. 589),

- art. 207 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.

Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 225, poz. 1672),

- § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia z dnia 24 stycznia 1986 r. w sprawie
wykonywania niektórych przepisów ustawy o drogach publicznych (Dz. U. z 1986 r.

Nr 6 poz. 33 ze zm.).

2/ Zapoznać z zagrożeniami występującymi przy obcinaniu gałęzi na ul. [...] pracowników i
osoby wykonujące prace na podstawie umów zleceń,

w szczególności z zagrożeniami przy wykonywaniu prac na wysokości.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U Nr 89,
poz. 589),

- art.2373 § 1 i 2 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz.
9 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 167, poz. 1398),

- § 11 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 27 lipca 2004 r. w sprawie
szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. Nr 180, poz. 1860 ze
zmianami z 2005 r. Nr116, poz. 972).

3/ Poddać badaniom lekarskim B.K. i R.M., wykonujących prace na podstawie umów zleceń,
celem uzyskania orzeczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U Nr 89,
poz. 589),

- art. 229 § 1, 4 i 6 oraz art. 211 w związku z art. 304 § 1 i art. 3041 ustawy z dnia

26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2005 r.
Nr 167, poz. 1398),

- § 2,4,7 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 30 maja 1996 r. w
sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki
zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów
przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zmianami z 2001 r. Nr 37, poz.
451).

4/ Skierować do innych robót pracownika H.T. wykonującego prace w koszu na wysokości
ok. [...] m do czasu wyposażenia w sprzęt chroniący przed upadkiem z wysokości.

Termin wykonania: decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy art. 11 pkt 2
ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U Nr 89, poz. 589)

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U

Nr 89, poz. 589),

- art. 207 § 2 pkt 1 i art. 2376 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U.

z 1998 r. Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 225, poz. 1672),

- § 1 załącznika nr w zw. z tabelą 2 pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.
U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami z 2007 r. Nr 49, poz. 330).

5/ Zapewnić przy przycinaniu drzew na ul. [...] osoby przeszkolone

w zakresie kierowania ruchem drogowym przez KW Policji przy zamknięciach lub
ograniczeniach ruchu drogowego.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r.1, Nr 98, poz. 1071 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne
ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U

Nr 89, poz. 589),

- art. 207 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.

Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 225, poz. 1672).

- 8 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 17 września 2003r. w
sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz. U. z 2004r. Nr 2 poz. 25 ze zm.).

6/ Zapewnić stosowanie przez osoby wykonujące prace przy wycinaniu i przycinaniu drzew
ś

rodków ochrony głowy ( hełmów ochronnych oraz sprzętu chroniącego przed upadkiem z

wysokości przy pracy w podnośnikach koszowych).

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zm. oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U

Nr 89, poz. 589),

- art. 207 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.

Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2007 r. Nr 89, poz. 589),

- § 1 zał c . a nr 2 w zw. z tabelą 2 pkt 2.1 i pkt 8 rozporządzenia Ministra Pracy

i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa
i higieny pracy (Dz. U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze zmianami

z 2007 r. Nr 49, poz. 330).

7/ Poddać badaniom lekarskim pracownika H.T., celem uzyskania orzeczenia lekarskiego o
braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na wysokości.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U

Nr 89, poz. 589),

- art. 229 § 1, 4 i 6 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r.

Nr 21, poz. 94 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 167, poz. 1398),

- § 2,4,7 w zw. z zał. nr 1 Lp. V pkt 3 rozporządzenia Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z
dnia 30 maja 1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu
profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych
do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (Dz. U. Nr 69, poz. 332 ze zmianami oraz z 2001
r. Nr 37, poz. 451).

8/ Określić wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy dla wycinania i przycinania drzew i
zaznajomić z nimi pracowników w zakresie wykonywanych przez nich robót.

Termin wykonania: decyzji nadaję rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art.
108 §1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z
2000 r. Nr 98, poz. 1071 ze zmianami oraz z 2005 r. Nr 78, poz. 682), bo jest to niezbędne ze
względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz. U. Nr
89,poz. 589),

- art.207 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. z 1998r. Nr 21,
poz. 94 ze zm. oraz z 2005 r. Nr 167, poz. 1398),

- § 41 ust.1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997
r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003r. Nr 169,
poz. 1650 ze zm. z 2007 r. Nr 49, poz. 330).

postanowił :

I. uchylić w całości decyzję nr [...] orzekając w następujący sposób: wstrzymać prace
związane z obcinaniem gałęzi na ul. [...] do czasu oznakowania ulicy zgodnie z załącznikiem
do dokumentu “Zawiadomienie

o konieczności zajęcia pasa drogowego w celu wykonania robót związanych z usunięciem
awarii” z dnia [...] r.. Nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawa prawna :

- art. 11 pkt 2 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89,
poz. 589),

- art. 207 § 1 i 2 Kodeksu pracy,

- § 11 pkt 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 23.09.2003 r. w sprawie
szczegółowych warunków zarządzania ruchem na drogach oraz wykonywania nadzoru nad
tym zarządzeniem (Dz.U. z 2003 r., Nr 177, poz. 1729)

II. utrzymać w mocy decyzję nr [...] w części dotyczącej zapoznania pracowników z
zagrożeniami występującymi przy obcinaniu gałęzi na ul. [...],

w pozostałej części decyzję uchylił i umorzył postępowanie,

III. uchylić decyzję nr [...] i umorzyć postępowanie w tym zakresie,

IV. utrzymać w mocy decyzje nr [...],

V. uchylić w całości decyzję nr [...] , wydając nową decyzję o treści “Zapewnić przy
przycinaniu drzew z koniecznością zamykania lub ograniczenia ruchu drogowego na ul. [...]
osoby przeszkolone w zakresie kierowania ruchem drogowym przez właściwy Wojewódzki
Ośrodek Ruchu Drogowego”. Nadając decyzji rygor natychmiastowej wykonalności.

Podstawa prawna:

- art. 11 pkt 1 ustawy z dnia 13 kwietnia 2007 r. o PIP,

- art. 207 § 2 pkt 1 Kodeksu pracy,

- § 8 rozporządzenia Ministra Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r.

w sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz.U. z 2008 r. Nr 132, poz. 839).

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ odwoławczy podał, iż w wyniku kontroli
przeprowadzonej, w miejscu wykonywania przez pracowników Spółki Jawnej [...] prac
związanych z przycinką drzew na ul. [...], stwierdzono nieprawidłowości w zakresie
bezpieczeństwa i higieny pracy. W oparciu o ustalony stan faktyczny, inspektor pracy wydał
w dniu [...] r. nakaz zawierający osiem decyzji.

Pismem z dnia [...] r. strona odwołując się od ww. decyzji wniosła o ich uchylenie w całości
wskazując na błędy w ustaleniach faktycznych, mających wpływ na wynik sprawy oraz

niewłaściwe zastosowanie prawa materialnego, w tym oparcie nakazu na nieobowiązujących
normach prawnych.

Dokonując analizy zgromadzonego materiału dowodowego, w związku

z wniesionym odwołaniem oraz odnosząc się do zarzutów skarżącej Spółki, Okręgowy
Inspektor Pracy uznał, że odwołanie zasługuje na uwzględnienie w części dotyczącej decyzji
nr [...], natomiast odnośnie pozostałych decyzji nie zasługuje na uwzględnienie całkowicie lub
w pewnym zakresie.

Odnosząc się kolejno do kwestionowanych decyzji, Okręgowy Inspektor podał, że za słuszny
należy uznać zarzut nieaktualnej podstawy prawnej w decyzji nr [...], natomiast odnośnie
stwierdzenia przez skarżącego, użycia nieprawidłowego zwrotu “usunięcie awarii”, organ
wyjaśnił, iż wynikał on z nazwy dokumentu wystawionego przez pracodawcę, tj.
“Zawiadomienie o konieczności zajęcia pasa drogowego w celu wykonania robót związanych
z usunięciem awarii”.

Odnośnie decyzji nr [...] organ uzasadnił, że art. 304 k.p. nakłada na osoby świadczące pracę
na podstawie umowy zlecenia w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę obowiązek
przestrzegania przepisów i zasad bhp na równi z pracownikami – w zakresie ustalonym przez
pracodawcę. Nie ma natomiast podstaw do traktowania osób świadczących pracę na
podstawie umowy zlecenia w zakładzie pracy lub w miejscu wyznaczonym przez pracodawcę
tak jak pracowników. W tym nie ma obowiązku kierowania ich na wstępne badania lekarskie
i organizowania wstępnych szkoleń z zakresu bhp. Uwzględniając powyższą argumentację
organ uznał argumenty pracodawcy w części dotyczącej osób wykonujących w dniu [...] r.
przy ul. [...] pracę polegającą na przycince gałęzi i świadczących ją na podstawie pisemnych
umów zlecenia.

W przypadku decyzji nr [...] organ podał, że wymienione w pkt [...] “rodzaje prac przy
których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej” załącznika nr 2 do
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1987 r. w sprawie
ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. z 2003 r. Nr 169, poz. 1650 ze
zm.) prace wykonywane w warunkach narażających na upadek z wysokości, z uwagi na użyty
w tym przepisie zwrot “w tym szczególności” nie są wykazem zamkniętym prac
wykonywanych w warunkach narażających na upadek z wysokości, bowiem decydująca w
tym zakresie jest ocena ryzyka zawodowego, na którą składa się w tym przypadku m.in.
rodzaj środków technicznych wykorzystywanych do wykonywania prac na wysokości
(podnośnik koszowy- trwałość konstrukcji, stabilność ustawienia), znajomość zagrożeń przez
pracowników i osoby współpracujące, sposób wykonywania pracy (wychylanie się poza
obrys kosza), sposób organizacji pracy ( m.in. brak zabezpieczenia miejsca prowadzenia robót
stosownie do wymagań zawartych w odpowiednich dokumentach).

Okręgowy Inspektor uwzględnił argumenty strony dotyczące błędnej podstawy prawnej
decyzji nr [...] i wydał nową decyzję, w której jako podstawę prawną powołał m.in. § 8
rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 18 lipca 2008 r. w
sprawie kierowania ruchem drogowym (Dz.U. z 2008 r., Nr 132, poz. 839).

Utrzymując w mocy decyzję nr [...] organ wyjaśnił, że zgodnie z treścią przepisów art. 2376 §
1 k.p. oraz art. 2379 § 1 k.p. na pracodawcy ciąży obowiązek dostarczenia nieodpłatnie
pracownikom środków ochrony indywidualnej zabezpieczających przed działaniem

niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących w środowisku pracy, a
także obowiązek niedopuszczenia pracownika do pracy bez środków ochrony indywidualnej.
Natomiast pracownicy wykonujący prace w dniu [...] r. na wysokości [...] m nie stosowali
kasków chroniących przed urazem głowy, co powodowało narażenie osób pracujących na
podnośniku jak i na ziemi. Wskazany w podstawie prawnej decyzji przepis pkt [...] Tabeli nr
[...] “Rodzaje prac, przy których wymagane jest stosowanie środków ochrony indywidualnej”
załącznika nr 2 rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny
pracy zobowiązuje do stosowania środków ochrony głowy przy pracach narażających
pracowników na urazy głowy, jednak w tym przypadku również katalog prac narażających
pracowników na uraz głowy nie jest katalogiem zamkniętym.

Organ utrzymał w mocy decyzję nr [...] , ponieważ skarżąca Spółka nie wykazała, by w
orzeczeniu lekarskim wystawionym dla T.H. zawarte było stwierdzenie, że nie posiada on
przeciwwskazań medycznych do wykonywania prac na wysokości.

Ustosunkowywując się do zarzutów dotyczących decyzji nr [...] organ wyjaśnił, iż prace
wykonywane na wysokości są pracami szczególnie niebezpiecznymi. Zgodnie z § 41 ust. 2
rozporządzenia w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz. U. z 2003
r. Nr 169, poz. 1650 ze zm.) wymagania w tym zakresie powinny być zawarte w instrukcji i
wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej pracy, zasady i
sposób bezpiecznego wykonywania pracy, czynności do wykonania po jej zakończeniu oraz
zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenia dla życia i zdrowia
pracowników. Dokumentu takiego w trakcie kontroli nie przedłożono.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie Spółka Jawna [...]
zaskarżyła opisaną decyzję w części dotyczącej rozstrzygnięć zawartych

w pkt [...] oraz częściowo w pkt [...] zarzucając jej błędy w ustaleniach faktycznych mające
wpływ na wynik sprawy, naruszenie przepisów postępowania, a zwłaszcza art. 10, 77 i 81
K.p.a. oraz niewłaściwe zastosowanie przepisów prawa materialnego.

W ocenie Spółki wydanie decyzji nr [...] wstrzymującej prace, po upływie roku od czasu
kiedy były one wykonywane z jednoczesnym nadaniem jej rygoru natychmiastowej
wykonalności, jest niezrozumiałe. Organy nie ustaliły w sposób prawidłowy przebiegu
wykonywania prac oraz samego miejsca ich wykonywania. Odnosząc się do zaleceń
zawartych w decyzji nr [...] w ocenie strony skarżącej organ nie zbadał jaki jest zakres
wskazywanych szkoleń ogólnych przeprowadzonych w Spółce, mimo wskazywania, że
szkolenia te obejmują wiedzę z zakresu prac na wysokości, oraz czy wskazane osoby
posiadają czy nie wiedzę z zakresu bhp przy pracy na wysokości. Sposób argumentacji
decyzji nr [...] jest niekonkretny i niczego nie uzasadnia, bowiem nie wiadomo o jakie
obszary nieprawidłowości chodzi. Odnosząc się do decyzji nr [...], skarżąca Spółka podniosła,
ż

e jej argumentacja jest całkowicie chybiona, bowiem fakt posiadania kasków nie może być

sam w sobie źródłem obowiązku ich użycia. Wydając decyzję nr [...], zdaniem skarżącej
organ zignorował okoliczność, iż T.H. skierowany był na wymagane badania i został im
poddany. Nadto Spółka posiada również stosowne instrukcje, których brak zarzucony został
w decyzji nr [...], a o których przedłożenie organ nie występował.

W odpowiedzi na skargę organ podtrzymując rozstrzygnięcie w sprawie wniósł

o jej oddalenie. Odnosząc się kolejno do stawianych zarzutów organ podał, iż decyzje nr [...]
wydane zostały na podstawie art. 108 § 1 K.p.a. i ze względu na ochronę zdrowia lub życia
ludzkiego opatrzona została rygorem natychmiastowej wykonalności. Organ II instancji
oceniał ją według stanu faktycznego i prawnego istniejącego na dzień wydania decyzji przez
organ I instancji. Fakt wykonywania prac związanych z przycinką gałęzi w dniu [...] r. wynika
m.in. ze złożonego w tym dniu do ZDiTM w [...] “Zawiadomienia o konieczności zajęcia pasa
drogowego w celu wykonania robót związanych z usunięciem awarii”.

Organ nie podzielił również zarzutów dotyczących decyzji nr [...] , ponieważ przeprowadzona
kontrola wykazała, że prace przy wycince gałęzi prowadzone były bez wymaganego
oznakowania znakami wskazanymi w zawiadomieniu, jezdnia była czynna dla
użytkowników, brak było osób kierujących ruchem drogowym, a pracownicy pracowali bez
odpowiednich zabezpieczeń oraz kasków ochronnych. Na podstawie kontroli ustalono
również, że pracownicy nie nabyli umiejętności z zakresu wykonywania pracy zgodnie z
przepisami i zasadami bhp. W przypadku decyzji nr [...] wbrew twierdzeniu skarżącej, istotne
nieprawidłowości zostały w jej uzasadnieniu opisane i polegają one m.in. na braku
odpowiedniego zabezpieczenia miejsca robót, wychylaniu się pracownika poza obrys kosza,
niestosowaniu kasków ochronnych. Organ nie zgodził się również z argumentacją skarżącej
dotyczącej decyzji nr [...], że nie jest wymagane stosowanie kasków ochronnych przy
przycinaniu gałęzi, bowiem , jak ustalił inspektor gałęzie obcinane były na wysokości [...] m i
spadały w dół, narażając na uraz głowy wszystkie pracujące osoby. Odnośnie decyzji nr [...]
organ wskazał, że kontrolowana Spółka nie przedłożyła żadnych dokumentów
stwierdzających, że pracownik przeszedł badania lekarskie dot. prac na wysokości. Również
w toku postępowania Spółka nie przedłożyła instrukcji bezpieczeństwa i higieny pracy,
podnosząc brak zasadności jej sporządzania , gdyż prace będące przedmiotem kontroli nie są
jej podstawowym zakresem działania, a kwestionując decyzje nr [...] stwierdziła, iż instrukcje
taka posiada jednakże organy jej nie żądały.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z w a ż y ł, co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Zgodnie z art. 184 Konstytucji RP oraz art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o
ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sądy administracyjne
sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej.
Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności

z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Zadaniem organów inspekcji pracy jest nadzór i kontrola przestrzegania prawa pracy, a w
szczególności przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy (art. 1 ustawy z 13 kwietnia
2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy – Dz. U. z 2007 r. Nr 89, poz. 589 ze zm.).
Dostrzeżenie przez organy inspekcji pracy naruszenia przez pracodawcę przepisów i zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy obliguje te organy do decyzyjnego nakazania usunięcia
stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie (art. 11 pkt 1 ustawy o PIP). Każdy obywatel,
zgodnie z art. 66 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, ma bowiem prawo do
bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, a sposób realizacji tego prawa oraz obowiązki
pracodawcy w tym zakresie określa ustawa.

Obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy mają charakter
bezwarunkowy, ponieważ obciążają pracodawcę niezależnie od sposobu spełniania
ś

wiadczenia przez pracownika, niepodzielny, gdyż działania i zaniechania innych podmiotów

nie zwalniają pracodawcy od odpowiedzialności za stan bhp

w miejscu pracy, realny – bowiem muszą być wykonywane w naturze, bez możliwości
spełnienia zastępczego w postaci wypłaty równowartości niedotrzymanego świadczenia oraz
podwójnie zakwalifikowany, gdyż są powinnościami ze stosunku pracy o charakterze
zobowiązanym wobec pracownika i publicznoprawnym wobec państwa, którego wykonanie
jest zabezpieczone nadzorem państwowym.

Obowiązki pracodawcy w dziedzinie ochrony pracy wynikają z przepisów prawa, z zasad
bezpieczeństwa i higieny pracy oraz z osiągnięć nauki i techniki, o czym mowa w art. 207
Kodeksu pracy. Z treści tego przepisu wynika norma nakazująca pracodawcy chronić zdrowie
i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. W
szczególności pracodawca obowiązany jest organizować pracę w sposób zapewniający
bezpieczne i higieniczne jej warunki.

Odnosząc się do meritum sprawy należy wskazać, że przepis art. 11 ustawy

z dnia 13 kwietnia 2007 r. o Państwowej Inspekcji Pracy (Dz.U. Nr 89, poz. 589) stanowi, że
w razie stwierdzenia naruszenia przepisów prawa pracy lub dotyczących legalności
zatrudnienia właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy są uprawnione między innymi do;

1/ nakazania usunięcia stwierdzonych uchybień w ustalonym terminie w przypadku, gdy
naruszenie dotyczy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy;

2/ nakazania: wstrzymania prac lub działalności, gdy naruszenie powoduje bezpośrednie
zagrożenie życia lub zdrowia pracowników lub innych osób wykonujących te prace lub
prowadzących działalność; skierowania do innych prac pracowników lub innych osób
dopuszczonych do pracy wbrew obowiązującym przepisom przy pracach wzbronionych ,
szkodliwych lub niebezpiecznych albo pracowników lub innych osób dopuszczonych do
pracy przy pracach niebezpiecznych, jeżeli pracownicy ci lub osoby nie posiadają
odpowiednich kwalifikacji; nakazy w tych sprawach podlegają natychmiastowemu
wykonaniu;

3/ nakazania wstrzymania eksploatacji maszyn i urządzeń w sytuacji, gdy ich eksploatacja
powoduje bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych sprawach
podlegają natychmiastowemu wykonaniu;

4/ nakazania wykonywania pracy lub prowadzenia działalności w miejscach, w których stan
warunków pracy stanowi bezpośrednie zagrożenie dla życia lub zdrowia ludzi; nakazy w tych
sprawach podlegają natychmiastowemu wykonaniu;

Z kolei art. 33 ust. 1 pkt 1 tej ustawy stanowi, że w wyniku ustaleń dokonanych w toku
kontroli właściwy inspektor pracy wydaje decyzje, o których mowa w art. 11 pkt 1-4 (…).

Bezspornym w sprawie pozostaje, iż w toku kontroli przeprowadzonej w dniach [...] r. w
miejscu wykonywania przez pracowników S.J. [...] i osób zatrudnionych na podstawie umów
zlecenia o pracę, prac związanych z przycinką drzew przy ul. [...] dokonujący kontroli

inspektor pracy stwierdził liczne nieprawidłowości i uchybienia w przestrzeganiu przepisów i
zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, którym dano wyraz w decyzjach badanych przez Sąd w
obecnym postępowaniu.

Inspektor Pracy w dniu [...] r. wydał nakaz pracy zawierający osiem decyzji zobowiązujących
pracodawcę do:

1/ wstrzymania prac do czasu oznakowania ulicy zgodnie z załącznikiem do “Zawiadomienia
o konieczności zajęcia pasa drogowego w celu wykonania robót związanych z usunięciem
awarii”,

2/ zapoznania pracowników z zagrożeniami występującymi przy obcinaniu gałęzi

i osoby wykonujące prace na podstawie umów zleceń, a w szczególności

z zagrożeniami przy wykonywaniu prac na wysokości,

3/ poddania badaniom lekarskim dwóch osób wykonujących prace na podstawie umów
zleceń, w celu uzyskania orzeczeń lekarskich o braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy,

4/ skierowania do innych robót pracownika wykonującego prace w koszu na wysokości [...]m
do czasu wyposażenia w sprzęt chroniący przed upadkiem

z wysokości,

5/ zapewnienia przy ww. pracach osoby przeszkolone w zakresie kierowania

ruchem drogowym przez KWP Policji,

6/ do zapewnienia stosowania przez osoby pracujące przy wycince drzew środków ochrony
głowy,

7/ poddania badaniom lekarskim pracownika T.H., celem uzyskania orzeczenia lekarskiego o
braku przeciwwskazań zdrowotnych do pracy na wysokości,

8/ określenia wymagań bhp dla wycinania i przycinania drzew i zaznajomienia

z nimi pracowników.

Nie zgadzając się z rozstrzygnięciem skarżąca Spółka uruchomiła tryb odwoławczy w wyniku
którego Okręgowy Inspektor Pracy:

- uchylił decyzję nr [...] w całości nadając jej nową treść “Zawiadomienie o konieczności
zajęcia pasa drogowego w celu wykonania robót związanych z usunięciem awarii” oraz rygor
natychmiastowej wykonalności,

- utrzymał w mocy decyzję nr [...] w części dotyczącej zapoznania pracowników

z zagrożeniami występującymi przy obcinaniu gałęzi na ul. [...],

w pozostałej części decyzję uchylił i umorzył postępowanie,

- uchylił decyzję nr [...] i umorzył postępowanie,

- utrzymał w mocy decyzje nr [...],

- uchylił decyzję nr [...] i wydał nową o treści ” zapewnić przy przycinaniu drzew

z koniecznością zamykania lub ograniczenia ruchu drogowego na ul. [...] osoby przeszkolone
w zakresie kierowania ruchem drogowym przez właściwy Wojewódzki Ośrodek Ruchu
Drogowego”, nadając jej rygor natychmiastowej wykonalności.

Po dokonaniu analizy akt sprawy Sąd stwierdził, że organy orzekające zajęły słuszne
stanowisko w sprawie.

Odpowiadając na zarzuty skarżącej Spółki, dotyczące braku podstaw do nadania decyzji nr
[...] rygoru natychmiastowej, zgodzić się należy z wyrokiem NSA

w Warszawie z dnia 28 kwietnia 1998 r., sygn. akt VSA 677/97 w którym Sąd stwierdził, że
wykonanie decyzji nieostatecznej ma charakter wyjątkowy, dlatego też przesłanki nadania
rygoru natychmiastowej wykonalności nie mogą być interpretowane rozszerzająco, lecz
muszą być poddane wykładni ścieśniającej. Jedną z tych przesłanek jest “niezbędność”
niezwłocznego wdrożenia rozstrzygnięcia decyzji w życie. Odwołując się do pojęcia
“niezbędność” niezwłocznego działania, ustawodawca uznaje, że może to nastąpić w takim
przypadku, w którym nie można się obejść danym czasie i w istniejącej sytuacji bez
wykonania praw lub obowiązków,

o jakich rozstrzyga się w decyzji, ponieważ zwłoka w ich wykonaniu zagraża dobrom
chronionym określonym w art. 108 § 1 K.p.a. Zagrożenie to musi mieć charakter realny i nie
może być tylko teoretycznie prawdopodobne, a okoliczność ta musi być uwidoczniona w
uzasadnieniu postanowienia o nadaniu rygoru natychmiastowej wykonalności.

Decyzje nr [...] opatrzone zostały rygorem natychmiastowej wykonalności ze względu na
ochronę zdrowia i życia pracowników wykonujących prace przy obcinaniu gałęzi a także z
uwagi na brak prawidłowego zabezpieczenia miejsca ich wykonywania, a tym samym
narażenia na niebezpieczeństwo uczestników ruchu drogowego. Za błędny należy uznać
pogląd skarżącej, iż decyzje wydane przez Okręgowego Inspektora Pracy po upływie roku są
bezprzedmiotowe, ponieważ oceniać ich prawidłowość i zasadność należy na dzień ich
wydania przez inspektora pracy tj. [...] r.

Jak dowodzi zgromadzony materiał dowodowy, prace przy przycinaniu gałęzi prowadzone
były bez wymaganego oznakowania znakami wskazanymi przez Spółkę

w zawiadomieniu; brak było osób kierujących ruchem drogowym a jezdnia była czynna dla
użytkowników, natomiast pracownicy pracowali bez odpowiednich zabezpieczeń oraz
kasków ochronnych. Mając na uwadze treść art. 304 1 K.p. oraz to, że prace na wysokości
wykonywane w związku z przycinaniem gałęzi z wykorzystaniem wyciągnika koszowego
zaliczane są na podstawie § 105 ust. 1 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z
dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy
(Dz.U. z 2003 r., Nr 169, poz. 1650 ze zm.) do prac szczególnie niebezpiecznych , w ocenie

Sądu organ prawidłowo uznał (decyzja nr 2), że dla bezpiecznego wykonywania tych prac,
pracownicy powinni zostać zapoznani z przepisami i zasadami bezpieczeństwa pracy.

Nakazany w decyzji nr [...] obowiązek jest następstwem unormowań nałożonych przez
ustawodawcę w art. 207 § 1 K.p. zgodnie z którym pracodawca ponosi odpowiedzialność za
stan bezpieczeństwa i higieny pracy w zakładzie. Na zakres odpowiedzialności pracodawcy
nie wpływają obowiązki pracowników w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy oraz
powierzenie wykonywania zadań służby bezpieczeństwa i higieny pracy specjalistom spoza
zakładu pracy. Mając na uwadze stwierdzone nieprawidłowości polegające m.in. na braku
odpowiedniego zabezpieczenia miejsca wykonywania robót, wychylaniu się pracownika poza
obrys kosza, rodzaj środków technicznych wykorzystywanych do prac na wysokości

(podnośnik koszowy) organ właściwe uznał, że katalog prac przy których wymagane jest
stosowanie środków ochrony indywidualnej wymieniony w pkt 8 tabeli nr 2 załącznika nr 2
do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 26.09.1997r. nie jest wykazem
zamkniętym prac wykonywanych w warunkach narażających na upadek z wysokości.
Znaczenie ma tu ocena ryzyka zawodowego, a niewątpliwie praca na wysokości [...] m przy
przycinaniu gałęzi drzew, połączona z wychylaniem się z podnośnika wymaga stosowania
ś

rodków ochrony indywidualnej chroniących przed upadkiem z wysokości.

Podobnie rzecz się ma w wypadku decyzji nr [...]. Nie jest ona dotknięta żadną

z wad skutkujących jej uchyleniem, a twierdzenie strony skarżącej, że fakt posiadania
hełmów ochronnych, nie może być sam w sobie źródłem obowiązku ich posiadania jest
całkowicie chybione i pozbawione oparcia w obowiązujących w tym zakresie przepisach
prawa.

Zgodnie z treścią art. 237 6 § 1 K.p. pracodawca obowiązany jest dostarczyć pracownikowi
nieodpłatnie środki ochrony indywidualnej zabezpieczające przed działaniem
niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia czynników występujących

w środowisku pracy oraz informować go o sposobach posługiwania się tymi środkami.

Omawiany przepis przesądza jedynie o istnieniu samej zasady, że w każdym przypadku
zagrożeń niebezpiecznych i szkodliwych dla zdrowia pracowników istnieje obowiązek
dostarczenia tych środków. To zaś jakie środki ochrony indywidualnej mają być dostarczone
pracownikowi w danym przypadku przesądzają konkretne warunki pracy. Przy niektórych
pracach będzie przesądzać to właściwy przepis, częściej jednak decydować będzie stosowana
technologia, instrukcja producenta, literatura fachowa, doświadczenie życiowe ( komentarz
do art. 237 6 K.p. R.Celeda, E. Chmielek-Łubińska, L. Florek, G.Goździewicz, A.Hintz,
A.Kijowski, Ł.Pisarczyk, J.Skoczyński, B.Wagner, T.Zieliński, Kodeks pracy, Komentarz,
LEX, 2009, wyd. V). Mając na uwadze charakter wykonywanej pracy (praca na wysokości,
spadające gałęzie) oraz punkt 2.1. tabeli nr 2 w załączniku do rozporządzenia obejmujący
prace narażające pracowników na urazy głowy, wymieniający jedynie w “szczególności”
niektóre rodzaje prac, konkluzja organu orzekającego w sprawie jest prawidłowa. Tym
samym Sąd uznał, że stanowisko skarżącej w tej sprawie jest błędne.

Rację miał również organ utrzymując w mocy decyzję nakazującą skierowanie pracownika na
badania lekarskie, bowiem wbrew twierdzeniom Spółki w orzeczeniu lekarskim

wystawionym dla T.H. brak było stwierdzenia, że nie posiada On przeciwwskazań
medycznych do wykonywania prac na wysokości.

Sąd nie podzielił też zarzutów skargi dotyczących decyzji nr [...]. Zgodnie z § 41 ust. 2
rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej wymagania w tym zakresie powinny być
zawarte w instrukcji i wskazywać czynności, które należy wykonać przed rozpoczęciem danej
prac, zasady i sposób bezpiecznego wykonywania prac, czynności do wykonania po jej
zakończeniu oraz zasady postępowania w sytuacjach awaryjnych, stwarzających zagrożenia
dla życia, zdrowia pracowników. Spółka w trakcie kontroli dokumentu takiego nie
przedłożyła.

Zarzut naruszenia art. 10, 77 i 81 K.p.a. przez przyjmowanie stanowiących podstawę
skarżonej decyzji ustaleń bez zapewnienia stronie czynnego udziału w postępowaniu
dowodowym i wypowiedzenia się co do zebranych dowodów, w świetle ustalonego stanu
faktycznego i oceny zabranego materiału jest całkowicie nietrafiony. Strona informowana
była o prowadzonym postępowaniu, zapoznana została z protokołem

z przeprowadzonej kontroli oraz pouczona o przysługujących prawach i obowiązkach

w prowadzonym postępowaniu.

Wobec powyższego skarga podlega oddaleniu na podstawie art. 151 ustawy

z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr
153, poz. 1270 ze zm.)