Czerwiec 2006 www.towary-niebezpieczne

12

włączając wytyczne w sprawie powiadamiania o wypad-
kach przewożących towary niebezpieczne, substancje szko-
dliwe i/lub zanieczyszczające";

•

HAZMAT Przepisy w zakresie warunków oraz zgłaszania
TOWARÓW NIEBEZPIECZNYCH I ZANIECZYSZ-
CZAJĄCYCH PRZEWOŻONYCH NA STATKACH
Dziennik Urzędowy L 208 , 05/08/2002 P. 0010 – 0027
Dyrektywa 2002/59/WE Parlamentu Europejskiego i Rady

•

MARPOL KONWENCJA o ochronie środowiska morskie-
go obszaru Morza Bałtyckiego przyjeta do polskiego prawa
Dz.U. Z 2000 r Nr 28 Poz 346;

•

STCW Konwencja Standards of Training, Certification and
Watchkeeping opublikowana w Polsce w Dz. U. Z 1984 Nr
39 poz. 201 jako Międzynarodowa konwencja o wymaga-
niach w zakresie wyszkolenia marynarzy, wydawania świa-
dectw oraz pełnienia wacht.

Układ przepisów
Przepisy morskie uzależniają wymagania od sposobu
transportu. Przewiduje się następujące rodzaje uzależnione
od konstrukcji statku:

•

Transport w zbiornikowcach – przeznaczonych

przede wszystkim do przewozu substancji ropopochod-
nych;

•

Transport w „chemikaliowcach” – przeznaczonych

do przewozu substancji chemicznych (ciekłych) bez
opakowań;

•

Transport w „gazowcach” – przeznaczonych do

przewozu gazów sprężonych i skroplonych bez opako-
wań;

•

Transport w opakowaniach lub CTU (Cargo

Transport Unit) czyli w jednostkach transportowo -
ładunkowych;

•

Transport w masowcach jako ładunek luzem –

przeznaczony do przewozu materiałów najczęściej
stałych w ładowniach statków.

Na początek kilka aktów praw-
nych oraz definicji pozwalają-
cych na sprawne poruszanie się
w tematyce morskiej

•

SOLAS oznacza Międzyna-

rodową konwencję o bezpie-
czeństwie życia na morzu, wraz
z protokołami i poprawkami do
tej Konwencji;

•

Konwencja SAR oznacza

Międzynarodową konwencję o
poszukiwaniu i ratownictwie
morskim z 1979 r.;

•

Kodeks ISM oznacza Mię-

dzynarodowy kodeks zarządza-

nia bezpieczną eksploatacją statków;

•

Kodeks IMDG oznacza Międzynarodowy morski
kodeks towarów niebezpiecznych;

•

Kodeks IBC oznacza Międzynarodowy kodeks budo-
wy i wyposażenia statków przewożących niebezpiecz-
ne chemikalia luzem;

•

Kodeks IGC oznacza Międzynarodowy kodeks budo-
wy i wyposażenia statków przewożących skroplone
gazy luzem;

•

Kodeks BC oznacza Kodeks IMO bezpiecznego po-
stępowania dla stałych ładunków masowych. Ma on
charakter fakultatywny ale jest stosowany prawie
przez wszystkich operatorów.

•

Kodeks INF oznacza Kodeks IMO bezpiecznego
przewozu statkami napromieniowanego paliwa jądro-
wego, plutonu i wysokopromieniotwórczych odpadów
w pojemnikach,

•

Rezolucja IMO A.851(20) oznacza rezolucję Między-
narodowej Organizacji Morskiej 851(20) zatytułowa-
ną "Zasady ogólne systemu powiadamiania i wyma-
gań dotyczących powiadamiania przez statki, statków

Marek Różycki

IMDG CODE – przepisy morskie w praktyce

Zwiększające się zainteresowanie czytelników zagadnieniami przewozu towarów morzem oraz związane z
tym operacje pakowania kontenerów skłoniły do syntetycznego opracowania tej tematyki. W bieżącym tek-
ście przedstawiona zostanie logika przepisów morskich oraz sposób postępowania z nimi. W następnych
opracowaniach opiszemy przykłady właściwego dokumentowania przewozów w transporcie multimodal-
nych drogowym – morskim.

Praktyka

Konwencja

SOLAS

Prawidło

FSS

STCW

MARPOL

IMDG

Code

IBC

BC-

Code

Zbiornikowce

II-2

X

Wymagania w

zakresie szkole-

nia

Anex I

Chemikaliowce

VII-B

X

Wymagania w

zakresie szkole-

nia

Anex II

X

Gazowce

VII-C

X

Wymagania w

zakresie szkole-

nia

X

CTU

VII-A

X

HAZMAT

X

X

Masowce

VII-A1

X

HAZMAT

X

X

Tabela 1. Zakres stosowania przepisów w transporcie morskim

Czerwiec 2006 www.towary-niebezpieczne

13

wencji MARPOL, trujące substancje płynne zdefiniowane
w załączniku II do Konwencji MARPOL, oraz szkodliwe
substancje zdefiniowane w załączniku III do Konwencji
MARPOL. W celu powiązania łańcucha transportowego
wprowadzono pojecie "jednostka transportująca ładunek"
co oznacza pojazd transportu drogowego, wagon transpor-
tu kolejowego, kontener towarowy, cysternę samochodo-
wą, wagon kolejowy lub przenośny zbiornik.

Podział na klasy
Zaszeregowanie towaru niebezpiecznego do określonej
klasy, jak i nadanie mu numeru UN dokonywane jest na
podstawie opracowania ONZ pn. Recommendations on
the TRANSPORT OF DANGEROUS GOODS - Manual
of Tests and Criteria, które podlega okresowej aktualiza-
cji. Te same kryteria są stosowane w pozostałych przepi-
sach transportowych (ADR, RID, ADN, ICAO). W odróż-
nieniu od ADR/RID/ADN w transporcie morskim wyróż-
niamy 9 klas grupujących towary niebezpieczne według
właściwości zaprezentowanych w tabeli 2.
Towary określane są przez Numery UN – o takim samym
znaczeniu jak w innych systemach. Natężenie zagrożenia
wyraża przypisana Grupa Pakowania.
Do każdego numeru UN przypisane są zagrożenia podsta-
wowe oraz dodatkowe a także procedury postępowania w
przypadku pożaru „EmF” oraz uwolnienia materiału
„EmS”. Uzależniają one sposób postępowania od właści-
wości oraz położenia ładunku na statku (w ładowniach czy
na pokładzie). Uzupełnieniem są procedury udzielania
pierwszej pomocy. Specyfika morska, związana z wystę-
powaniem sił powodowanych kołysaniem statku i napo-
rem fal wymaga spełniani dodatkowo norm w zakresie
pakowania razem poszczególnych CTU (Cargo transport
Unit) a wiec podstawowej jednostki transportowej, którą
może być zarówno kontener jak i pojazd oraz sztauowania
– czyli układania poszczególnych CTU na statku. Z jednej
strony zwraca się uwagę na właściwości transportowanych
towarów a z drugiej na możliwości zadziałania tych towa-
rów na lub z innymi z transportowanych ładunków.

Kodeks IMDG Code podlega cyklicznym zmianom w
okresach 2 letnich, zawsze – dla odmiany w porówna-
niu do ADR/RID w latach parzystych. Wersje przepi-
sów określa się w systemie numerycznym określają-
cym wersje i dwie cyfry oku wydania. Dla przykładu
wersja z roku 2002 miała nr 31 i określenie (31-02) a
obecnie mamy wersje 32-04. Kodeks składa się z 2
tomów oraz załącznika podzielonego na 7 rozdziałów.
Przepisy morskie, podobnie jak ADR czy RID przewi-
duje własne definicje najważniejszych pojęć. Poniżej
zaprezentowano najważniejsze z nich:
"operator" oznacza właściciela lub zarządzającego
statkiem;
"agent" oznacza jakąkolwiek osobę zobowiązaną lub
upoważnioną do przekazywania informacji w imieniu
operatora statku;
"załadowca" oznacza jakąkolwiek osobę, przez którą
lub w której imieniu, lub z której upoważnienia zawar-
to z przewoźnikiem umowę o przewóz towarów;
"przedsiębiorstwo" oznacza przedsiębiorstwo w rozu-
mieniu prawidła 1 ust. 2 rozdziału IX Konwencji SO-
LAS;
"statek" oznacza jakikolwiek statek morski lub jed-
nostkę pływającą po morzu;
"towary niebezpieczne" oznaczają:

•

towary sklasyfikowane w Kodeksie IMDG,

•

niebezpieczne substancje płynne wymienione
w rozdziale 17 Kodeksu IBC,

•

upłynnione gazy wymienione w rozdziale 19
Kodeksu IGC,

•

stałe towary masowe wymienione w dodatku
B do Kodeksu BC.

Do towarów niebezpiecznych należą również towary,
do których przewozu zostały ustanowione odpowied-
nie warunki wstępne, zgodnie z ust. 1.1.3 Kodeksu
IBC lub ust. 1.1.6 Kodeksu IGC. Przepisy wprowa-
dzają także pojęcie "towary zanieczyszczające" co
oznacza oleje zdefiniowane w załączniku I do Kon-

Praktyka

Numer

Klasy

Nazwa

Uwagi

1

Materiały wybuchowe (Explosives)

Podział na 6 podklas

2

Gazy (Gases)

Odpowiada klasie 2 ADR/RID

3

Materiały ciekłe zapalne (Flammable Liqu-
id)

Odpowiada klasie 3 ADR/RID

4

Materiały stałe (Dangerous Solids)

Podział na podklasy odpowiadające klasom 4.1, 4.2,
4.3 ADR/RID/ADN

5

Materiały utleniające (Oxidizings Substan-
ces)

Podział na podklasy odpowiadające klasom 5.1, 5.2
ADR/RID/ADN

6

Materiały toksyczne lub infekcyjne (Toxic
or Infectious)

Podział na podklasy odpowiadające klasom 6.1, 6.2
ADR/RID/ADN

7

Materiały promieniotwórcze (Radioactive)

Odpowiada klasie 7 ADR

8

Materiały powodujące korozje
(Corrosive)

Odpowiada klasie 8 ADR/RID/ADN

9

Pozostałe materiały niebezpieczne w trans-
porcie morskim
(Miscellaneous Marine Pollutants)

Odpowiada klasie 9 ADR/RID/ADN

Tabela 2. Podział na klasy w transporcie morskim