Lampy przednie Junak

Jakkolwiek o przednich lampach pisałem już w części poświęconej

Junakowi M07 jako takiemu to tutaj znalazło się szersze ujęcie uwzględniające

warianty z całej produkcji - zgodnie z przyjętą konwencją tego działu.

W pierwszych latach produkcji Junaka montowano kompletne, z obudową,

reflektorem i osprzętem, lampy importowane z NRD najprawdopodobniej na

skutek trudności w szybkim uruchomieniu produkcji potrzebnych elementów w

kraju. Lampy te występowały w kilku rodzajach i trudno tu wyznaczyć ścisłą

chronologię stosowania poszczegółnych odmian - być może miały tu wpływ

względy ściśle handlowe i nie można wykluczyć, iż mogły być montowane

naprzemiennie.

Pierwsza seria Junaków została wyposażona w lampy, których zewnętrzna cechą

charakterystyczną jest jedna kontrolka po prawej stronie - czerwona.

Nie jest jasne z jakiego konkretnie motocykla pochodziły - inną ich cechą jest

znajdujące się wewnątrz obudowy lampy mocowanie mechanicznego

przełącznika świateł, który z kolei nie kojarzy mi się z żadnym z

produkowanych w NRD motocykli.

Z pewną dozą prawdopodobieństwa można przyjąć, ze lampy te zamontowano

w ok. 200 pierwszych egzemplarzy Junaka. M.in. zobaczyć ją można w Junaku

znajdującym się w zbiorach Muzeum Techniki NOT.

Powyżej dwusetnego numeru ramy w Junakach stosowano lampy produkowane

dla AWO 425T,

z bezpiecznikiem po lewej stronie szybkosciomierza i dwiema kontrolkami po

prawej. Tylko jedna z kontrolek była wykorzystana, podobnie bezpiecznik,

ponieważ w tych samych egzemplarzach motocykli bezpiecznik znajdował się

już na właściwym miejscu w skrzynce narzędziowej.

Z kolei w Junakach z produkcji 1958 roku, powyżej nr. 500 ale być może i

poźniej pojawia się lampa pochodząca z AWO Simsona

z dwiema kontrolkami szeroko rozstawionymi po bokach stacyjki. I tutaj jedna z

kontrolek pozostawała bezużyteczna. Fakt ten wynika wprost z tego, iż wedle

swego rodzaju niemieckiej tradycji konstrukcyjnej kontrolki miały szkła na stałe

wbudowane w lampę a oprawki związane ze stacyjką.

Być może zamówienie lamp specjalnie dla Junaka nie wchodziło w grę a

przerabianie z pewnością podnosiłoby koszty produkcji, byc może też

zakładano, że po wprowadzeniu czujnika luzu, który był przewidziany od

początku, będzie można uzupełniać go w już wyprodukowanych Junakach.. tego

na razie ustalić nie sposób. Wszystkie wymienione rodzaje lamp pochodziły od

jednego producenta, wszystkie wyposażone były w ten sam typ stacyjki w

odmianach zależnych od rodzaju lampy.

Jest natomiast prawdopodobną hipotezą, uwiarygodnioną kilkoma już

egzemplarzami, że u schyłku 1958 roku montowano fabrycznie w Junakach

zupełnie inne lampy, o jak dotąd niezidentyfikowanym rodowodzie.

Charakterystyczny jest dla nich sposób wyprowadzenia przewodu przełącznika

świateł, jedna kontrolka - po lewej stronie oraz podwyższone mocowanie

szybkościomierza, podobne do zastosowanego w nastepujących po nich

lampach seryjnej krajowej produkcji.

Inna jest w tej lampie stacyjka, inna kontrolka, choć wciąż ten sam

szybkościomierz VDO.

Jak dotąd absolutnie nie udało się ustalić z jakiego motocykla a nawet kraju

mogłyby pochodzić te lampy choć nie można też wykluczyć, ze była to jakaś

małoseryjna wytwórczość krajowa - zagadka wciąż czeka na rozwiązanie.

Z początkiem 1959r. do produkcji wprowadzono nowe obudowy lamp krajowej

produkcji. Obudowy te noszące charakterystyczne ślady "drykowania" a także

wspawany "kominek" dla szybkościomierza miały oryginalnie tylko jedną

kontrolkę

umieszczoną po prawej stronie szybkościomierza, w typowym wykonaniu

stosowanym w polskich pojazdach. Spotykane niekiedy obudowy tego typu z

dwiema kontrolkami są świadectwem historycznym nieustannego dążenia

posiadaczy do "tuningu" swoich pojazdów:)

Obudowy te były stosowane do końca produkcji modelu M07 tj. do grudnia

1959 roku oraz w pierwszych przejściówkach.

Później obudowy te zastąpiły jednolite, o bardziej finezyjnym kształcie, z mniej

"wystającym" szybkościomierzem i dwiema kontrolkami, wprowadzono do

produkcji w roku 1960.

Elementem "odziedziczonym" po niemieckich lampach jest dla wszystkich

krajowych lamp Junaka zasuwka stacyjki będąca dość dokładnym

odwzorowaniem importowanych. Niestety, "uniwersalna" krajowa stacyjka

motocyklowa, jaką jednocześnie zaadaptowano do Junaka, jakkolwiek również

spokrewniona z przedwojennymi jeszcze rozwiązaniami niemieckimi to akurat

tej z AWO ustępowała znacznie niezawodnością czy choćby solidnością

konstrukcji.

Z wprowadzeniem tych lamp wiąże się kolejna z zagadek junaczych: jakie

mogły być przyczyny, iż zamiast planowanego od dawna wprowadzenia

typowej lampy M10 w blisko 18 tysiącach Junaków zamontowano "nową

odmianę starej lampy". Fakt, iż lamp tych zamontowano więcej niż wszystkich

poprzednich razem wziętych jest bądź co bądź niebagatelny i można tylko

domniemywać, że mogło to mieć jakiś związek z kosztami produkcji.

Rodzaj przedniej lampy opisany powyżej niezależnie od szczegółów zwany

bywa "lampą M07" i z punktu widzenia systematyki jest to słuszne - wynika on

przecież z pierwotnego projektu Junaka. Jednak już w 1957 roku "styliści"

szczecińscy opracowali zupełnie nową sylwetkę Junaka, w której kształt i

konstrukcja lampy przedniej odgrywała rolę pierwszoplanową. Nie da się ukryć,

że niepośledni wpływ na kształt ostateczny miało sprowadzenie na polecenie

dyrektora SFM St. Fortuńskiego kilku motocykli ze światowej czołówki, z

których czerpano inspirację. Nomen omen niezbyt fortunnie lampę przednią

wzięto wprost od Triumpha a niefortunnie dlatego, że kształt a nawet

wykorzystane elementy dekoracyjne od dłuższego czasu były swego rodzaju

znakiem rozpoznawczym Triumpha i choć to w sumie tylko kilka blach to

właśnie to podobieństwo przyczyniło się potężnie do przezywania Junaka przez

dziesięciolecia "kopią Triumpha", mimo oczywistego braku jakichkolwiek

innych cech wspolnych tych motorów.

Ponieważ okres od opracowania projektu do wprowadzenia go do produkcji

trwał 4 lata, w okresie tym opuściła mury fabryki bliżej nieznana ilość Junaków

wyposażonych w ten nowy rodzaj lampy. Prócz prototypów z 1957

zabudowanych na wczesnych M07 widocznych na fotografii musiały między

1957 a 1961 powstawać także inne, wystawowe, testowe - jak choćby ten z nr.

06094 przedstawiony do testów redakcji tyg. "Motor" czy te, których "testerem"

był inż. Kochanowski. Śladem po tych egzemplarzach są pojawiające się tu i

ówdzie obudowy lampy w różnych wariantach wykonania odbiegających od

typowego, stosowanego od chwili podjęcia produkcji seryjnej.

Podobnie ma się zresztą sprawa z głębokimi błotnikami wykonywanymi metodą

dospawania boczków do płytkich błotników M07 choć w tym przypadku nie

można na razie wykluczyć, że tą metodą mogły być także wykonywane błotniki

w poczatkowej seryjnej produkcji.

Pewien brak zdecydowania co do ostatecznego rozwiązania szczegółów lampy

widać także przecież w nieco wyprzedzającym historię pierwszym wydaniu

katalogu części dla Junaka M10 gdzie obudowa występuje jako trzyczęsciowa

wraz z osłonami lag. Znane są także warianty złożone z 4 elementów z

niedzieloną dolną częścią obudowy.

W pierwotnej wersji lampy typu M10 zaprojektowano także nową ramkę

reflektora - z "daszkiem" nadającym sylwetce motoru nieco "drapieżny" wygląd,

jak to wówczas było w modzie, jednak ramki te montowane były zasadniczo

głównie w Junakach przeznaczonych na eksport chociaż przecież nie wyłącznie

ponieważ spotykane są także w kraju:) W pozostałych ramki pozostały typowe.