analiza 6 1 id 584986 Nieznany (2)

6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy

– sposób postêpowania, dokumentacja

Rozdzia³ 6/1.

6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – postêpowanie, dokumentacja

6. Analiza stanu bhp

kwiecieñ 2005

Les³aw Zieliñski

Spis treœci

1. Wprowadzenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoœæ

za sporz¹dzenie i cel analizy . . . . . . . . . . . . . . .

1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp? . .

2. Zakres analizy stanu bhp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.1. Tematyka objêta analiz¹ . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp

2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp?. . . . . .

3. Sposób postêpowania. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

4. Materia³y do sporz¹dzenia analizy . . . . . . . . . . . . . . 11

4.1. Przyk³adowe rejestry . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

5. Formularz z tematami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

6. Uwagi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

7. Wnioski z analizy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

7.1. Dzia³ania pracodawcy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Wzór polecenia s³u¿bowego . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

7.2. Plan poprawy warunków bhp. . . . . . . . . . . . . . 20

8. Podsumowanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

Wzory rejestrów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22

Wzór formularza . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Wzór planu poprawy warunków bhp. . . . . . . . . . . . 26

1. Wprowadzenie

Opinia ta ma pomóc inspektorom bhp i osobom wykonuj¹cym zadania s³u¿by bhp,

a tak¿e szefom firm, w sporz¹dzeniu analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy

oraz przypomnieæ, jaki jest cel opracowywania tej analizy.
Praktyka pokazuje, ¿e sporz¹dzenie analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy

w zak³adzie nastrêcza pewne trudnoœci nawet du¿ym firmom. Czêsto jest tak¿e

ograniczana i sp³ycana do statystyk. Zdarza siê tak¿e, ¿e analiza stanu bhp w fir-

mie jest w ogóle pomijana w dzia³alnoœci s³u¿by bhp. Dzieje siê tak, bo wielu szefów

firm nie wymaga od s³u¿by bhp takiej analizy, a wielu inspektorów bhp:

nie jest do koñca przekonanych czy jest ona potrzebna,

jak ma wygl¹daæ,

komu ma s³u¿yæ i

co ma z niej wynikaæ.

Aby rozwiaæ czêœæ w¹tpliwoœci w tym zakresie, nale¿y wyraŸnie stwierdziæ, ¿e

obowi¹zek sporz¹dzania analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy w zak³a-

dzie pracy przez s³u¿by bhp zosta³ zapisany w rozporz¹dzeniu Rady Ministrów

z 2.9.1997 r. w sprawie s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 109,

poz. 704, ze zm.).

kwiecień 2005

OPINIE

Rozdział 6/1.

Spe³niaj¹c swój obowi¹zek w zakresie sporz¹dzania i przedstawiania analizy stanu

bhp, s³u¿ba bhp najczêœciej sprawê kwituje:

statystyk¹ wypadkow¹,

wskaŸnikami ciê¿koœci i czêstotliwoœci wypadków w porównaniu z analogicz-

nym okresem roku poprzedniego oraz

statystyk¹ chorób zawodowych.

Jako potwierdzenie dobrego stanu bhp wiêkszoœæ firm przedstawia karty oce-

ny ryzyka zawodowego pokazuj¹ce, ¿e jest ono na poziomie ma³ym, bardzo

ma³ym, akceptowalnym (w zale¿noœci od przyjêtej metody). Je¿eli wskaŸniki wy-

padkowoœci nie pogorszy³y siê albo nawet siê poprawi³y – kierownictwo i s³u¿by

bhp s¹ usatysfakcjonowane ze swojej pracy. Tak opracowana analiza jest przed-

stawiana na posiedzeniu komisji bhp (w firmach, w których taka komisja dzia³a)

i równie¿ cz³onkowie komisji – przedstawiciele za³ogi nie wnosz¹ do niej za-

strze¿eñ.
Problem powstaje wówczas, gdy tak sporz¹dzon¹ analizê otrzyma podczas kon-

troli w firmie inspektor pracy, który potraktuje j¹ jedynie jako statystykê wypad-

kowoœci i chorób zawodowych, a nie jako analizê stanu bhp.
Analiza stanu bhp opisana jedynie wskaŸnikami liczbowymi (statystyka iloœci,

czêstotliwoœci i ciê¿koœci wypadków, iloœci zarejestrowanych chorób zawodowych)

nie pokazuje, czy:

w firmie s¹ spe³nione wymagania bhp w zakresie organizacji pracy i organizacji

poszczególnych stanowisk,

pracodawca spe³nia swoje obowi¹zki w zakresie bhp wobec zatrudnionych

pracowników,

pracownicy stosuj¹ siê do obowi¹zuj¹cych norm bezpieczeñstwa.

Zwróæcie Pañstwo tak¿e uwagê, ¿e fakt pojawienia siê wyrazu analiza zobo-

wi¹zuje do przeprowadzenia badania, czyli ustosunkowania siê do ka¿dego ele-

mentu zarz¹dzania firm¹, sk³adaj¹cego siê na bezpieczeñstwo i higienê pracy

i ocenienia go.
Sam fakt nie zaistnienia wypadku, czy nie wyst¹pienia choroby zawodowej nie

jest gwarantem tego, ¿e w dalszej, czy bli¿szej przysz³oœci sytuacja nie zmieni siê

na niekorzyœæ.
Statystyka i wskaŸniki opisuj¹ historiê, pokazuj¹, ¿e dotychczas by³o dobrze, bo

nie by³o wypadków przy pracy, a jeœli ju¿ do nich dochodzi³o, by³y one z regu³y nie-

groŸne w skutkach. Gwarantem utrzymania takiej sytuacji dzisiaj i w przysz³oœci

jest dobry stan bezpieczeñstwa i higieny pracy na ka¿dym stanowisku pracy, po-

twierdzony spe³nieniem obowi¹zuj¹cych przepisów. Potwierdzenie takie uzyska

tylko ten pracodawca, który dokona rzetelnego badania wszystkich elementów or-

ganizacji pracy zwi¹zanych z bhp i z takiej solidnej analizy bêdzie wynika³o, i¿ on

i jego pracownicy spe³niaj¹ obowi¹zuj¹ce wymagania w zakresie bezpieczeñstwa

i higieny pracy. Analiza stanu bhp, sporz¹dzona w sposób kompleksowy, poka¿e

równie¿ pracownikom s³u¿by bhp, czy ich praca daje spodziewane efekty. Analiza

obejmuj¹ca wszystkie zagadnienia maj¹ce bezpoœredni, czy poœredni wp³yw na

bezpieczne warunki pracy, poka¿e bowiem te miejsca i te tematy, które wymagaj¹

poprawy i doprowadzenia do zgodnoœci z obowi¹zuj¹cymi przepisami lub zasa-

dami bhp.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

Warto zwróciæ uwagê na jeszcze jeden aspekt sprawy, a mianowicie zmieniaj¹ce siê

przepisy dotycz¹ce prawa pracy i szczegó³owe przepisy dotycz¹ce bezpieczeñ-

stwa i higieny pracy. To, co w poszczególnych zak³adach funkcjonowa³o i jeszcze

funkcjonuje w zakresie bhp mo¿e byæ ju¿ nieaktualne, ale to dopiero analiza poka-

¿e, które tematy wymagaj¹ weryfikacji.

1.2. Wymagania prawne, odpowiedzialnoœæ za sporz¹dzenie

i cel analizy

Cytowane ju¿ wczeœniej rozporz¹dzenie Rady Ministrów z 2.9.1997 r. w sprawie

s³u¿by bezpieczeñstwa i higieny pracy – w § 2 ust. 1 okreœla zakres dzia³ania tej

s³u¿by. W pkt. 3 zapisano, ¿e jednym z zadañ, które nale¿¹ do obowi¹zków s³u¿by

bhp jest: sporz¹dzanie i przedstawianie pracodawcy, co najmniej raz w roku, okre-

sowych analiz stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy zawieraj¹cych propozycje

przedsiêwziêæ technicznych i organizacyjnych, maj¹cych na celu zapobieganie

zagro¿eniom ¿ycia i zdrowia pracowników oraz poprawê warunków pracy.
Jak widaæ w tym przepisie, nie ma podzia³u zak³adów pracy ani ze wzglêdu na:

liczbê i skutki zaistnia³ych wypadków przy pracy,

liczbê zarejestrowanych chorób zawodowych,

wagê wystêpuj¹cych zagro¿eñ.

Obowiązek dla

wszystkich

zakładów

Zatem obowi¹zek dokonywania analizy stanu bhp w zak³adzie pracy dotyczy

wszystkich zak³adów bez wzglêdu na to, czy wypadków jest du¿o, czy nie ma ich

wcale, czy wystêpuj¹ choroby zawodowe, czy te¿ nie odnotowano ¿adnego takiego

przypadku. Zreszt¹ w przepisie w ogóle nie ma mowy o wypadkach i chorobach,

ale jest za to mowa o zapobieganiu i poprawie.

1.3. Kto i jak czêsto dokonuje analizy stanu bhp?

Poniewa¿ analiza stanu bhp nale¿y do zadañ s³u¿by bhp, sporz¹dza j¹:

inspektor (specjalista) – w firmie posiadaj¹cej s³u¿bê bhp,

pracownik, któremu pracodawca powierzy³ wykonywanie zadañ s³u¿by bhp,

specjalista spoza zak³adu, któremu pracodawca zleci³ wykonywanie zadañ

s³u¿by bhp,

sam pracodawca, który wykonuje zadania s³u¿by bhp.

Pracodawca mo¿e samodzielnie dokonywaæ analizy stanu bhp w zak³adzie, je¿eli

spe³nia wymagania zawarte w art. 237

§ 1 Kodeksu pracy, tzn. jeœli posiada ukoñ-

czone szkolenie niezbêdne do wykonywania zadañ s³u¿by bhp i zatrudnia do

10 pracowników, albo zatrudnia do 20 pracowników i jest zakwalifikowany do gru-

py dzia³alnoœci, dla której ustalono nie wy¿sz¹ ni¿ trzeci¹ kategoriê ryzyka w rozu-

mieniu przepisów o ubezpieczeniu spo³ecznym z tytu³u wypadków przy pracy

i chorób zawodowych.
Analiza powinna byæ sporz¹dzona mo¿liwie szybko po zakoñczeniu kwarta³u, czy

pó³rocza, tak aby by³o mo¿na do planów finansowych i rzeczowych firmy wprowa-

dziæ te tematy, które wymagaj¹ wdro¿enia w najbli¿szym czasie. W zasadzie wiêk-

szoœæ firm opracowuje analizy roczne, ale te, w których wystêpuj¹ powa¿ne za-

gro¿enia, powinny je wykonywaæ czêœciej.

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

Zwróæcie Pañstwo uwagê na fakt, ¿e analiza stanu bezpieczeñstwa i higieny pra-

cy ma byæ podstaw¹ dzia³añ przysz³oœciowych, a statystki s¹ tylko elementem po-

mocniczym dla opracowania planu dzia³añ prewencyjnych.

2. Zakres analizy stanu bhp

2.1. Tematyka objêta analiz¹

Aby analiza stanu bhp spe³nia³a swoje zadanie w zakresie zapobiegania zagro¿e-

niom ¿ycia i zdrowia pracowników oraz poprawy warunków pracy musi uwzglêd-

niaæ kilka punktów.

Punkt 1.

Statystyka

wypadków

i chorób

zawodowych

W analizie stanu bhp niew¹tpliwie powinna znaleŸæ siê statystyka wypadkowoœci

i statystyka chorób zawodowych za ostatni rok. Ale same cyfry to za ma³o. Staty-

styka za ostatni rok powinna byæ zestawiona z danymi za rok poprzedni, a tak¿e po-

równana z latami wczeœniejszymi. Wydaje siê, ¿e za tak¹ minimaln¹ perspektywê

czasow¹ nale¿a³oby przyj¹æ ostatnie cztery, piêæ lat.

Statystyka wypadków powinna pokazywaæ:

wskaŸniki czêstotliwoœci i ciê¿koœci oraz

wszystkie przyczyny ich zaistnienia.

Musi byæ te¿ odniesienie siê do skutecznoœci podejmowanych dzia³añ zapobie-

gawczych – wniosków zapisanych w protoko³ach powypadkowych – czy zosta³y

one zrealizowane oraz czy spe³ni³y swoje zadanie. Mówi¹c inaczej – czy przypad-

kiem nie dosz³o do wypadku z tych samych lub podobnych przyczyn.
Statystyka chorób zawodowych powinna uwzglêdniaæ przyczyny zachorowañ

i podjête dzia³ania zapobiegaj¹ce. W przypadku tej statystyki nale¿y zestawiaæ

d³u¿sze okresy (ni¿ zalecane dla statystyki wypadków), gdy¿ jak wiemy, za-

chorowania na choroby zawodowe ujawniaj¹ siê najczêœciej po wielu latach pracy

w warunkach szkodliwych dla zdrowia.

Punkt 2.

Wyniki badañ œrodowiska pracy w zakresie:

zapylenia,

ha³asu,

stosowanych substancji niebezpiecznych i szkodliwych,

Ÿróde³ promieniowania jonizacyjnego itd.

Oczywiœcie bêd¹ tu podawane wyniki badañ ró¿nych czynników szkodliwych

w zale¿noœci od specyfiki zak³adu.

Punkt 3.

Wyniki pomiarów oœwietlenia na poszczególnych stanowiskach pracy i ich

zgodnoœæ z normami. Nale¿y pamiêtaæ, ¿e nieprawid³owe oœwietlenie mo¿e byæ

w wielu przypadkach czynnikiem potêguj¹cym zagro¿enia, a zawsze pogarsza

komfort pracy.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

Wyniki pomia-

rów czynników

szkodliwych

Punkt 4.

Statystykê zdarzeñ potencjalnie wypadkowych, tj. wszystkich takich zdarzeñ,

które tylko dziêki szczêœliwemu zbiegowi okolicznoœci nie doprowadzi³y do wy-

padku. Wa¿ne jest przy tym, aby dane liczbowe uzupe³niæ o przyczynê powstania

zdarzenia i skutecznoœæ podjêtych dzia³añ zapobiegawczych.

Punkt 5.

Statystykê awarii z opisem ich przyczyn i potencjalnych skutków dla praco-

wników, zawieraj¹c¹ skutecznoœæ akcji ratowniczych oraz skutecznoœæ podjêtych

dzia³añ zapobiegaj¹cych powstaniu podobnych zdarzeñ w przysz³oœci.

Punkt 6.

Stwierdzone podczas kontroli nieprawid³owoœci w zakresie organizacji stano-

wisk pracy, stosowanych maszyn, urz¹dzeñ, narzêdzi, materia³ów, sposobu wyko-

nywania pracy w aspekcie powstawania zagro¿eñ.

Punkt 7.

Stwierdzone podczas kontroli sytuacje nieprzestrzegania przez pracowników

przepisów oraz zasad bhp.

Punkt 8.

Informacje od pracowników lub ich przedstawicieli, dotycz¹ce nieprawid³owoœci

stwarzaj¹cych:

zagro¿enia ¿ycia lub zdrowia na poszczególnych stanowiskach pracy,

uci¹¿liwoœci w wykonywaniu zadañ.

Punkt 9.

Wnioski z kontroli organów zewnêtrznych sprawuj¹cych nadzór nad warunkami

pracy i œrodowiska pracy – Pañstwowej Inspekcji Pracy, czy Pañstwowej Inspekcji

Sanitarnej, a tak¿e wnioski z kontroli prowadzonych przez Pañstwow¹ Stra¿ Po-

¿arn¹, Dozór Techniczny i inne specjalistyczne instytucje.

Punkt 10.

Szkolenia bhp pracowników: wstêpne, okresowe, specjalistyczne – wymagane na

poszczególnych stanowiskach pracy. W analizie stanu bhp powinno siê uwzglêdniæ

zakres wymaganej tematyki, czêstotliwoœæ i skutecznoœæ szkoleñ (potwierdzone

wynikami egzaminów i okresow¹ kontrol¹ znajomoœci obowi¹zuj¹cych przepisów

i zasad bhp).

Punkt 11.

Badania lekarskie, z uwzglêdnieniem: czêstotliwoœci, zakresu badania i stosowa-

nia siê do stwierdzonych zaleceñ oraz przeciwwskazañ do wykonywania konkret-

nej pracy.

Punkt 12.

Kwalifikacje pracowników do wykonywania powierzonej im pracy – w zakresie

wykszta³cenia, uprawnieñ i umiejêtnoœci dla zapewnienia bezpieczeñstwa w³asne-

go, osób podleg³ych i wspó³pracowników.

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

Punkt 13.

Œrodki ochrony zbiorowej – w zakresie ich stosowania, skutecznoœci i stanu tech-

nicznego.

Punkt 14.

Œrodki ochrony indywidualnej – w zakresie ich dostêpnoœci, stosowania przez

pracowników oraz skutecznoœci.

Punkt 15.

Odzie¿ robocza i ochronna – jej dostêpnoœæ i u¿ywanie, a tak¿e przydatnoœæ w wa-

runkach zak³adu.

Punkt 16.

Instrukcje obs³ugi i bezpiecznego wykonywania prac – ich aktualnoœæ pod wzglê-

dem merytorycznym, odpowiedzialnoœci za organizacjê i wykonywanie prac, zna-

jomoœæ przez pracowników.

Punkt 17.

Prace szczególnie niebezpieczne – czy s¹ identyfikowane, czy jest sporz¹dzany rejestr

prac szczególnie niebezpiecznych, zwi¹zanych ze znacz¹cymi zagro¿eniami, czy s¹

opracowane instrukcje lub procedury, zapewniaj¹ce ich bezpieczne wykonywanie.

Punkt 18.

Prace wykonywane przez co najmniej 2 osoby – czy jest sporz¹dzony rejestr takich

prac i czy jest to uwzglêdnione w organizacji pracy i w instrukcjach.

Punkt 19.

Zakres obowi¹zków poszczególnych pracowników – czy okreœlono odpowie-

dzialnoœæ w zakresie bhp.

Punkt 20.

Konsultacje z pracownikami (ich przedstawicielami) dzia³añ zwi¹zanych z bez-

pieczeñstwem i higien¹ pracy – czy wprowadzony zosta³ ten wymóg i sposób jego

funkcjonowania.

Punkt 21.

Ergonomia – w organizacji stanowisk pracy, obs³ugiwanych maszyn, urz¹dzeñ

i narzêdzi, ochron osobistych oraz innych elementów wyposa¿enia stanowisk pra-

cy, maj¹cych, czy mog¹cych mieæ niekorzystny wp³yw na powstawanie zagro¿eñ

czy komfort pracy.

Punkt 22.

Podwykonawcy – czy znaj¹ przepisy bhp obowi¹zuj¹ce na terenie naszego zak³adu

i czy ich sposób wykonywania prac nie stwarza zagro¿eñ dla nich samych i osób

trzecich.

Punkt 23.

Ocena ryzyka zawodowego na poszczególnych stanowiskach pracy, szczególnie przy

wykonywaniu prac zwi¹zanych ze znacznymi zagro¿eniami – wnioski z oceny.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

Jest rzecz¹ oczywist¹, ¿e powy¿sza lista nie musi dotyczyæ ka¿dej firmy. S¹ firmy,

dla których lista bêdzie d³u¿sza i s¹ takie, w których na liœcie pojawi siê tylko czêœæ

podanych tu tematów lub tematy zostan¹ inaczej sformu³owane.

2.2. Ocena ryzyka zawodowego, a analiza stanu bhp

Ze wzglêdu na konsekwencje, jakie wynikaj¹ z oceny ryzyka zawodowego, ten

ostatni – 23 punkt wymaga szerszego omówienia.
W artykule 226 Kodeksu Pracy (tj. Dz.U z 1998 r. Nr 21, poz. 94, ze zm.) zapisano, ¿e:

„Pracodawca:

1) ocenia i dokumentuje ryzyko zawodowe zwi¹zane z wykonywan¹ prac¹ oraz stosuje

niezbêdne œrodki profilaktyczne zmniejszaj¹ce ryzyko,

2) informuje pracowników o ryzyku zawodowym, które wi¹¿e siê z wykonywan¹ prac¹,

oraz o zasadach ochrony przed zagro¿eniami.”

Natomiast w rozporz¹dzeniu Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (tj. Dz.U. z 2003 r.

Nr 169, poz. 1650), w § 39 ust. 1 czytamy: „Pracodawca jest obowi¹zany oceniaæ i doku-

mentowaæ ryzyko zawodowe, wystêpuj¹ce przy okreœlonych pracach, oraz stosowaæ niezbêd-

ne œrodki profilaktyczne zmniejszaj¹ce ryzyko.”
Rodzi siê wiêc pytanie – jak te wymienione powy¿ej obowi¹zki maj¹ siê do oceny

stanu bhp?

Otó¿ ocena ryzyka zawodowego, oprócz formalnego spe³nienia wymagañ praw-

nych, powinna daæ konkretne efekty pracodawcy i pracownikom, widoczne w pro-

cesie analizy oceny stanu bhp.
Dla ka¿dego pracodawcy dokonanie oceny ryzyka zawodowego w firmie powinno

daæ odpowiedŸ na pytania:

czy organizacja pracy i stanowisk pracy zapewnia zabezpieczenie pracowni-

ków przed zagro¿eniami wypadkowymi oraz oddzia³ywaniem czynników

szkodliwych dla zdrowia i uci¹¿liwoœci¹ pracy?

czy zosta³y zlikwidowane zagro¿enia dla zdrowia i ¿ycia pracowników przez

stosowanie technologii, urz¹dzeñ, materia³ów i substancji nie powoduj¹cych

takich zagro¿eñ?

czy tam, gdzie likwidacja zagro¿eñ nie jest mo¿liwa, zastosowane zosta³y odpo-

wiednie rozwi¹zania organizacyjne i techniczne, w tym œrodki ochrony zbiorowej,

ograniczaj¹ce wp³yw tych zagro¿eñ na zdrowie i bezpieczeñstwo pracowników?

czy zapewniono pracownikom œrodki ochrony indywidualnej odpowiednie do

rodzaju oraz poziomu zagro¿eñ, tam gdzie po zastosowaniu rozwi¹zañ organi-

zacyjnych i technicznych ograniczenie zagro¿eñ nie jest wystarczaj¹ce?

Je¿eli porównamy te pytania z ca³ym procesem analizy stanu bhp, to oka¿e siê, ¿e

w ocenie ryzyka zawodowego, jak w soczewce, skupiaj¹ siê podstawowe zagad-

nienia analizy. Dzieje siê tak dlatego, poniewa¿ dla poprawnego przeprowadzenia

oceny ryzyka zawodowego pracodawca musi znaæ:

listê zagro¿eñ wystêpuj¹cych na poszczególnych stanowiskach pracy wraz

z mo¿liwymi skutkami zdrowotnymi,

sposób organizacji prac szczególnie niebezpiecznych i wymagaj¹cych obs³ugi

co najmniej 2-osobowej,

wykaz miejsc i stanowisk wymagaj¹cych opracowania instrukcji obs³ugi i bez-

piecznego wykonywania prac,

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

poziom znajomoœci i przestrzegania ww. instrukcji przez pracowników,

stan techniczny maszyn, urz¹dzeñ, instalacji wraz z dokumentacj¹ remontów

i przegl¹dów,

wyniki pomiarów czynników powoduj¹cych zagro¿enia œrodowiska pracy (za-

pylenie, ha³as, wibracje, substancje niebezpieczne i szkodliwe itd.),

zapisy w kartach charakterystyk stanowisk pracy,

wymagane kwalifikacje zawodowe i zdrowotne oraz mieæ potwierdzenia za-

trudniania odpowiednich pod tym wzglêdem pracowników,

tematykê i skutecznoœæ szkoleñ w zakresie bhp,

statystyki wypadków i chorób zawodowych (liczba i przyczyny),

statystyki zdarzeñ potencjalnie wypadkowych i awarii (liczba i przyczyny),

wykaz stosowanych ochron i zabezpieczeñ ograniczaj¹cych zagro¿enia oraz ich

skutecznoœæ.

Jak widaæ – rzetelnie dokonana ocena ryzyka zawodowego jest jednym z podsta-

wowych materia³ów dla analizy stanu bhp.
Nie zarejestrowanie w firmie wypadków przy pracy i chorób zawodowych

w przyjêtym do oceny ryzyka zawodowego, statystycznym okresie 3–4 lat, wcale

nie oznacza, ¿e praca w tym zak³adzie jest bezpieczna i ¿e pracodawca zapewnia

bezpieczne i higieniczne warunki pracy.
Je¿eli oka¿e siê, ¿e poziom ryzyka koñcowego (szcz¹tkowego) po zastosowaniu

dostêpnych zabezpieczeñ (technicznych, organizacyjnych) na jakimkolwiek stano-

wisku pracy nie zosta³ obni¿ony do poziomu akceptowalnego (ma³ego, bardzo

ma³ego) to nale¿y w pierwszej kolejnoœci opracowaæ i wdro¿yæ dzia³ania maj¹ce na

celu ograniczyæ to ryzyko.

PRZYKŁAD

Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku spawacza wykaza³a, ¿e z tytu³u zagro¿enia, jakim jest po-

parzenie gor¹cym metalem, ryzyko jest du¿e. To w pierwszej kolejnoœci nale¿y podj¹æ dzia³ania dla

zredukowania jego wartoœci do ma³ego.

Ocena stanu bhp (wraz z realizacj¹ wniosków z niej wynikaj¹cych), jak i narzêdzie

do jej sporz¹dzania, jakim jest ocena ryzyka zawodowego, s¹ niezbêdne dla

wprowadzania mechanizmów zachêcaj¹cych pracowników do postêpowania

zgodnego z obowi¹zuj¹cymi przepisami. Tylko pracownicy, którzy:

znaj¹ wystêpuj¹ce na ich stanowiskach pracy zagro¿enia i ich Ÿród³a, wraz

z mo¿liwymi skutkami zdrowotnymi,

wiedz¹, jakie musz¹ stosowaæ zabezpieczenia dla ograniczenia skutków za-

gro¿eñ – jak ustrzec siê wypadków i chorób zawodowych,

wiedz¹, jak postêpowaæ w sytuacjach awaryjnych,

wiedz¹, ¿e ich potrzeby w zakresie bhp s¹ dostrzegane i realizowane

– pracuj¹ bezpieczniej oraz maj¹ wiêkszy komfort pracy. Pracownicy tacy wiedz¹

ponadto, ¿e ich bezpieczeñstwo jest traktowane przez prze³o¿onych tak samo po-

wa¿nie, jak realizacja zadañ produkcyjnych.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

2.3. Komu potrzebna jest analiza stanu bhp?

Osob¹ odpowiedzialn¹ za stan bezpieczeñstwa w firmie jest oczywiœcie praco-

dawca, a dalej wszystkie osoby kieruj¹ce pracownikami, w czêœci wynikaj¹cej z ich

zakresu odpowiedzialnoœci. Nale¿y jednak¿e pamiêtaæ, ¿e pracodawca zatrudnia

pracowników s³u¿by bhp, którzy mimo, ¿e bezpoœrednio nie odpowiadaj¹ za stan

bhp, to s¹ „doradcami pracodawcy, osób nadzoru i robotników”, a wiêc to w³aœnie

pracownicy s³u¿by bhp w zasadniczy sposób kszta³tuj¹ bezpieczeñstwo pracy

w zak³adzie.
Kodeks pracy – w rozdziale I Dzia³u X poœwiêca ca³y art. 207 ochronie zdrowia i ¿y-

cia pracowników. W § 2 tego artyku³u zapisano, ¿e: „Pracodawca jest obowi¹zany

chroniæ zdrowie i ¿ycie pracowników poprzez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych

warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osi¹gniêæ nauki i techniki. W szczegól-

noœci pracodawca jest obowi¹zany:

1) organizowaæ pracê w sposób zapewniaj¹cy bezpieczne i higieniczne warunki pracy,

2) zapewniæ przestrzeganie w zak³adzie pracy przepisów oraz zasad bezpieczeñstwa i hi-

gieny pracy, wydawaæ polecenia usuniêcia uchybieñ w tym zakresie oraz kontrolowaæ

wykonanie tych poleceñ,

3) zapewniæ wykonanie nakazów, wyst¹pieñ, decyzji i zarz¹dzeñ wydawanych przez or-

gany nadzoru nad warunkami pracy,

4) zapewniæ wykonanie zaleceñ spo³ecznego inspektora pracy”.
Cytowane wczeœniej rozporz¹dzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 26.9.1997 r.

w sprawie ogólnych przepisów bhp, w § 40 ust. 1 zobowi¹zuje pracodawcê do za-

pewnienia systematycznych kontroli stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy ze

szczególnym uwzglêdnieniem organizacji procesów pracy, stanu maszyn i innych

urz¹dzeñ technicznych oraz ustalenia sposobów rejestracji nieprawid³owoœci i me-

tod ich usuwania.
Mimo, ¿e zapisy obu aktów normatywnych dotycz¹ bezpoœrednio pracodawcy, to

w praktyce w³aœnie s³u¿ba bhp, poprzez swoje bezpoœrednie dzia³ania, ma naj-

wiêkszy wp³yw na kszta³towanie bezpiecznych warunków pracy.
Mo¿na wiêc œmia³o postawiæ twierdzenie, ¿e analiza stanu bhp potrzebna jest

przede wszystkim pracodawcy, ale tak samo pracownikom s³u¿by bhp.
Maj¹c szczegó³ow¹ analizê stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy, pracodawca

zdaje sobie sprawê ze wszystkich konsekwencji wynikaj¹cych z niedoci¹gniêæ

w tym zakresie, wystêpuj¹cych w jego firmie. Wie tak¿e, jakie musi podejmowaæ

dzia³ania, aby doprowadziæ do zgodnoœci z obowi¹zuj¹cymi przepisami, a co za

tym idzie, do ograniczania zagro¿eñ. W tych dzia³aniach pierwsz¹ osob¹ do po-

mocy bêdzie pracownik s³u¿by bhp.
Ka¿da niezgodnoœæ jest potencjalnym Ÿród³em zagro¿enia, a ka¿de zagro¿enie

jest potencjalnym Ÿród³em wypadku przy pracy czy choroby zawodowej. Je-

¿eli wszyscy w firmie bêd¹ o tym pamiêtali i ich dzia³ania bêd¹ ukierunkowane

na ograniczanie zagro¿eñ, czyli organizowanie i wykonywanie prac zgodnie

z przepisami oraz wprowadzanie mechanizmów poprawy warunków pracy,

to dopiero wtedy bêdziecie mieli Pañstwo gwarancjê, ¿e w firmie jest i bêdzie

bezpiecznie. Jest to tak¿e sytuacja znacznego komfortu podczas kontroli organów

zewnêtrznych.

Czekanie na decyzje zewnêtrznych organów kontrolnych oraz podejmowanie

dzia³añ po wypadkach jest najdro¿szym sposobem poprawy warunków pracy,

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

dlatego ¿e realizowanie decyzji administracyjnych wymaga dzia³añ w stosunkowo

krótkim czasie i nie zawsze wtedy, gdy to jest dla firmy wygodne (z powodów

organizacyjnych i finansowych). Natomiast dzia³anie po wypadku nie cofnie utra-

conego nie rzadko zdrowia lub nawet ¿ycia, jak równie¿ poniesionych niema³ych

kosztów.

PRZYKŁAD

Tylko tzw. lekki wypadek jest dla firmy strat¹ materialn¹ rzêdu 3–7 tysiêcy z³otych. W przypadku wy-

padków ciê¿kich straty id¹ w dziesi¹tki tysiêcy z³otych, a wypadki œmiertelne poci¹gaj¹ za sob¹ koszty

du¿o przewy¿szaj¹ce 100 tysiêcy z³, nie mówi¹c o tragedii ludzkiej.

Oczywiœcie nie wyklucza to koniecznoœci podjêcia dzia³añ natychmiastowych,

w celu przywrócenia wymaganego stanu bezpieczeñstwa, np. po wypadku, awarii.

3. Sposób postêpowania

Poni¿ej przedstawiony algorytm pokazuje œcie¿kê postêpowania, a razem z przy-

k³adowym formularzem przegl¹du bhp powinien pomóc Pañstwu w opracowaniu

analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy w Waszym zak³adzie pracy.

Algorytm pokazuje dwie œcie¿ki postêpowania:

w przypadku oceny pozytywnej nastêpuje koniec dzia³añ,

jeœli ocena jest negatywna – przystêpujemy do dalszych dzia³añ.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

Z pierwszej œcie¿ki (ocena pozytywna) mog¹ skorzystaæ tylko te firmy, w których

nie by³o:

wypadków,

zdarzeñ potencjalnie wypadkowych i awarii,

chorób zawodowych,

odchyleñ od wymogów przepisów bezpieczeñstwa i higieny pracy (potwier-

dzone protoko³ami kontroli wewnêtrznych i zewnêtrznych),

zg³oszeñ od za³ogi,

a wiêc zak³ady, które osi¹gnê³y tzw. „bezpieczeñstwo bezwzglêdne”, co praktycz-

nie jest prawie niemo¿liwe. Tak wiêc wszyscy powinni skorzystaæ ze œcie¿ki drugiej

i znaleŸæ te tematy, które wymagaj¹ podjêcia dzia³añ, je¿eli nie naprawczych, to

doskonal¹cych stan bezpieczeñstwa i higieny pracy albo mówi¹c inaczej, pod-

nosz¹cych na wy¿szy poziom kulturê bezpieczeñstwa w firmie.
Postêpowanie zgodnie z algorytmem œcie¿ki drugiej nie jest czynnoœci¹ jednora-

zow¹, ale wymaga okresowego kontrolowania realizacji zadañ i musi byæ powta-

rzane przynajmniej raz w roku.

4. Materia³y do sporz¹dzenia analizy

Na pocz¹tek uwaga do przedstawianych przyk³adowych materia³ów – zapisy

w poszczególnych rejestrach, formularzach nie s¹ ze sob¹ spójne, co daje mo¿liwoœæ

pokazania wiêkszej liczby ró¿nych sytuacji wymagaj¹cych podjêcia konkretnych

dzia³añ.
Przeprowadzenie analizy stanu bezpieczeñstwa i higieny pracy w zak³adzie pracy

wymaga siêgniêcia do wielu dokumentów, zapisów prowadzonych w ci¹gu ca³ego

roku. ¯eby zagadnienie uproœciæ, a przede wszystkim uporz¹dkowaæ, tzn. aby ma-

teria³ by³ miarodajny i ³atwy do identyfikacji, warto zaprowadziæ system rejestro-

wania tego wszystkiego, co dzia³o siê w dziedzinie bhp w okresie roku. W dobie

komputerów ca³oœæ mo¿e byæ katalogowana i rejestrowana na noœnikach elektro-

nicznych, co w wielu sytuacjach jest bardzo wygodne.

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

4.1.

Przyk³adowe

rejestry

Rejestr

zdarzeñ

potencjalnie

wypadkowych

Lp.

Data

igodzina

zdarzenia

Miejsce zdarzenia

Krótki

opis

Przyczyna

Liczba

osób

nara¿onych

Wydane

zalecenia

Realizacja zaleceñ

20.4.2004

8:30

Warsztat remontów.

Zapalenie

siê

wê¿a

acetylenowego.

Praca

zestawem

spawalni

czym

uszkodzonymi

wê

¿ami.

Dokonaæ

kontroli

wszyst

kich

zestawów

spawalni

czych,

usun¹æ

stwierdzone

nieprawid³owoœci.

Wykonano.

5.7.2004

16:10

Plac manewrowy.

Kolizja

dwóch

jazdów

okolicy

bramy

wjazdowej

hali.

Nie

zachowanie

ostro¿no

œci

przez

kierowców,

brak

oznakowañ.

Przeszkoliæ

dodatkowo

kie

rowców,

wprowadziæ

syg

nalizacjê

œwietln¹.

Przeszkolono,

syg

lizacji

nie

zain

stalowano.

11.10.2004

12:15

Magazyn czêœci.

Spadniêcie

blachy

roseryjnej

gór-

nej

pó³ki

rega³u.

Nieprawid³owe

sk³adowa-

nie

materia³ów.

Opracowaæ

instrukcjê

sk³a-

dowania

materia³ów.

Wykonano.

Rejestr

kontroli

przeprowadzonych

przez

organy

zewnêtrzne

Lp.

Data

Wydane

decyzje

Organ

kontrolny

Realizacja

Uwagi

15.2.2004

Dokonaæ

oceny

ryzyka

zawodowego,

jakie

wystê

puje

stanowiskach

nadzoru,

termin

31.3.2004

PIP

Wykonano.

20.8.2004

Wycofaæ

gaœnice

przekroczonym

terminem

wa¿noœci.

Oznakowaæ

drogi

ewakuacyjne

zaprowadziæ

nich

porz¹dek

oznakowaniu.

PSP

Wykonano.

6.12.2004

Stanowiska

pracy

wyposa¿one

monitory

ekra

nowe

zorganizowaæ

zgodnie

wymaganiami

bez

pieczeñstwa

ihigieny

pracy

oraz

ergonomii,

ter

min

31.8.2005

PIP

trakcie

wykonano

ok.

50%.

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

kwiecień 2005

Rejestr

zg³oszonych

przez

pracowników

nieprawid³owoœci

zakresie

bhp

Lp.

Data

Opis

zg³oszenia

Zagro¿enia

Sposób

za³atwienia

Uwagi

10.1.2004

Uszkodzona

obudowa

rozdzielni

elek

trycznej

warsztacie.

Dostêp

elementów

pod

napiê

ciem

grozi

pora¿eniem

pr¹dem

elektrycznym.

Naprawiono

uszkodzenie.

23.6.2004

Uszkodzone

zawiasy

bramy

wjazdowej

hali

produkcyjnej.

Oberwanie

odrzwi

grozi

przyg

nieceniem.

Naprawiono

uszkodzenia.

30.11.2004

Uszkodzone

okulary

ochronne

przy

szlifierce

sto³owej.

Odpryski

gro¿¹

urazem

oka.

Dostarczono

nowe

izakupio

zapasowe.

Rejestr

zg³oszonych

przez

pracowników

propozycji

dotycz¹cych

poprawy

warunków

bhp

Lp.

Data

Opis

zg³oszenia

Sposób

za³atwienia

Uwagi

20.2.2004

Naprawiæ

uszkodzone

podesty

przy

obra-

biarkach.

Wydano

zalecenie

kierownikowi

warszta-

–

wykonano.

13.9.2004

kana³ach

remontowych

wykonaæ

stu-

dzienki

sp³ywu

wody.

Wydano

zalecenie

kierownikowi

ds.

inwe-

stycyjnych

–

termin

realizacji

28.2.2005

12.11.2004

Sprowadzaæ

ubrania

robocze

lepszej

jako-

œci

(obecne

pêkaj¹

szwach).

trakcie

rozeznania

nowego

dostawcy

lub

skrócenia

okresu

u¿ytkowania

–

ter-

min

realizacji

31.3.2005

Rejestr

wyników

kontroli

przeprowadzonych

przez

s³u¿bê

bhp

Lp.

Data

Miejsce

(temat)

kontroli

Nieprawid³owoœci

Wydane

zalecenia

Odpowiedzialni

iterminy

Realizacja

Uwagi

10.1.2004

Spawalnia

Brak

ekranów

miê

dzy

stanowiskami

–

zagro¿enie

olœnie

niem.

Wykonaæ

(zakupiæ)

iustawiæ

ekrany.

Kierownik

oddzia³u

chanicznego,

termin

–

28.2.2004

Zrealizowano.

15.3.2004

Hala

remontów

Uszkodzona

sadzka

–

groŸba

tkniêæ,

upadków.

Wykonaæ

remont

sadzki.

G³ówny

mechanik,

termin

–

31.7.2004

Dokonano

napraw,

remont

ca³oœci

2005

6. Analiza stanu bhp

OPINIE

Rozdział 6/1.

kwiecień 2005

20.5.2004

Dokumentacja konserwacji urz¹dzeñ dŸwignicowych

Braki

wpisów

Ksi¹¿ce

kontroli.

Prowadziæ

dokumentacjê

zgodnie

obowi¹zu

j¹cymi

przepisami.

G³ówny

mechanik

–

bie¿¹co.

Zrealizowano.

7.6.2004

Dokumentacja pomiarów

sku

tecznoœci

ochron

przeciwpora¿e

niowych urz¹dzeñ

elek

trycznych

Brak

protoko³ów

okresowej

kontroli

stanu

izolacji

insta

lacji

magazynie.

Dokonaæ

pomiarów.

Kierownik

oddzia³u

elek

trycznego

–

termin

tychmiast

bie¿¹co.

Zrealizowano.

3.7.2004

Biurowiec

Nieoznakowane punkty

ppo¿.

Oznakowaæ

punkty

ppo¿.

Kierownik

dzia³u

admini

stracji

–

termin

15.7.2004

Zrealizowano.

9.9.2004

Karty

szkoleñ

ibadañ

lekar-

skich

Pracownicy

admini-

stracji

maj¹

nieaktu-

alne

badania

lekar-

skie.

Skierowaæ

badania.

Kierownik

dzia³u

kadr

–

termin

natychmiast

bie¿¹co.

Zrealizowano.

13.10.2004

Magazyn.

Nieoznakowana noœnoœæ

rega³ów.

Oznakowaæ

rega³y.

Kierownik

magazynu

–

termin

31.10.2004

Zrealizowano.

27.11.2004

Remont dachu.

Podczas

pracy

wysokoœci

pracow-

nicy

nie

u¿ywali

szelek

bezpieczeñ

stwa.

Wstrzymano

pracê

czasu

dostarczenia

sze-

lek.

Dodatkowo

prze-

szkoliæ

robotników

zór

temacie

organizacji

prac

wysokoœci.

G³ówny

mechanik

dostar-

czy³

szelki

iprzeszkoli³

pracowników.

Inspektor

bhp

sprawdzi³

znajomoœæ

przepisów.

Wynik

pozy

tywny.

Zrealizowano.

1.12.2004

Place.

Brak

pojemników

piaskiem

okres

zimowy.

Kierownik

dzia³u

admini

stracji

–

termin

6.12.2004

Zrealizowano.

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

kwiecień 2005

5. Formularz z tematami

Aby u³atwiæ sobie opracowanie kompleksowej oceny stanu bhp w firmie, warto

przygotowaæ dla potrzeb zak³adu formularz z tematami – pytaniami obejmu-

j¹cymi wszystkie te zagadnienia, które dotycz¹ bhp. Nastêpnie ka¿dy z tematów

nale¿y oceniæ, opisuj¹c stwierdzone nieprawid³owoœci, czy niezgodnoœci z przepi-

sami. W formularzu powinna znaleŸæ siê równie¿ rubryka z propozycjami koniecz-

nych dzia³añ dla ograniczenia zagro¿eñ i poprawy warunków pracy.

Dobrze opracowany formularz powinien wystarczyæ na wiele lat i bêdzie prze-

gl¹dem tego, co w firmie robi³o siê i bêdzie siê robiæ dla zapewnienia pracownikom

bezpieczeñstwa pracy.

PRZYKŁAD

Lp.

Temat

Stwierdzone

nieprawid³owoœci

Propozycje dzia³añ

naprawczych

1. Statystyka wypadkowoœci

i realizacja wniosków.

Statystyka w za³¹czeniu.

Wykonane zgodnie z usta-

leniami powypadkowymi.

2. Statystykê chorób zawodo-

wych i skutecznoœæ podjê-

tych dzia³añ.

Nie zanotowano.

–

3. Statystyka zdarzeñ poten-

cjalnie wypadkowych i sku-

tecznoœæ podjêtych dzia³añ.

Statystyka w za³¹czeniu.

1. Utrzymywaæ zapas wê¿y

spawalniczych.
2. Zainstalowaæ sygnalizacjê

œwietln¹ przy bramach wjaz-

dowych na halê.
3. Kontrolowaæ na bie¿¹co

sposób sk³adowania materia-

³ów w magazynie.

4. Statystyka awarii i skutecz-

noœæ akcji ratowniczych oraz

podjêtych dzia³añ zapobie-

gawczych.

Nie zanotowano.

5. Instrukcje obs³ugi i bezpiecz-

nego wykonywania prac, ich

aktualnoœæ, znajomoœæ przez

pracowników.

Dwie instrukcje na stanowi-

skach: .................................,
.............................................
wymagaj¹ aktualizacji ze

wzglêdu na:
• zmianê technologii prac,
• zmianê stosowanych na-

rzêdzi.

Zaktualizowaæ instrukcje.

2. Brak instrukcji transportu

butli z gazami technicznymi.

Opracowaæ instrukcjê.

3. Instrukcja wykonywania

prac na wysokoœci napisana

w sposób niezrozumia³y dla

pracowników.

Poprawiæ treœæ instrukcji.

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

6. Wyniki badañ œrodowiska

pracy:
• zapylenie,

• ha³as,

• drgania (wibracja),
• substancje niebezpieczne

i szkodliwe,

• promieniowanie jonizacyj-

ne, laserowe, elektromagne-

tyczne itd.,

• oœwietlenie.

Brak przekroczeñ.

Przekroczenia w stolarni.

Nie wystêpuj¹.
Nie wystêpuj¹.

Nie wystêpuj¹.

Brak pomiarów oœwietlenia

w pomieszczeniach biuro-

wych.

Ze wzglêdu na du¿¹ awaryj-

noœæ odci¹gu py³ów i trocin

w stolarni wyposa¿yæ za³ogê

w maski p. py³owe.
Wprowadziæ ochronniki

s³uchu.

Przeprowadziæ pomiary

i w miarê potrzeby poprawiæ

oœwietlenie.

7. Wyniki kontroli wewnêtrz-

nych w zakresie:
• organizacji stanowisk

pracy,

• stosowanych maszyn,

urz¹dzeñ i narzêdzi,

• materia³ów.

Wyniki kontroli i realizacja

zaleceñ w za³¹czeniu.

Na osiem zaleceñ 7 wykona-

no.
Jedno – remont posadzki

w hali przesuniête zosta³o na

2005 r. z powodu braku fun-

duszy (dokonano jedynie na-

praw).

8. Stwierdzone podczas kontro-

li wewnêtrznych sytuacje

nieprzestrzegania przez pra-

cowników przepisów oraz

zasad bhp.

Wyniki kontroli i realizacja

zaleceñ w za³¹czeniu.

Podczas pracy na wysokoœci

pracownicy nie u¿ywali sze-

lek bezpieczeñstwa.

9. Zg³oszone przez pracowni-

ków nieprawid³owoœci w za-

kresie bhp.

Zgodnie z rejestrem.

Wszystkie zg³oszenia zosta³y

za³atwione pozytywnie.

10. Wnioski z kontroli organów

zewnêtrznych.

Zgodnie z rejestrem.

Przeprowadzono 3 kontrole.

Decyzje zrealizowano (jedna,

termin 31.3.2005 r.)

11. Szkolenia bhp:

• wstêpne,
• okresowe,
• specjalistyczne.

Szkolenie wstêpne pracowni-

ków nowoprzyjmowanych do

pracy nie obejmuje zagadnie-

nia ryzyka zawodowego.

Uzupe³niæ tematykê.

12. Badania lekarskie.

Pracownicy administracji

mieli nieaktualne badania.

13. Kwalifikacje zawodowe pra-

cowników.

Bez uwag.

14. Kwalifikacje zdrowotne pra-

cowników.

Mimo przeciwwskazañ

lekarza 2 pracowników

zatrudnianych jest przy

dŸwiganiu.

Zobowi¹zaæ nadzór do prze-

strzegania zaleceñ lekarza.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

15. Œrodki ochrony zbiorowej.

Okresowo nieczynny odci¹g

py³ów i trocin w stolarni.

Na bie¿¹co kontrolowaæ

i usuwaæ usterki. Rozwa¿yæ

mo¿liwoœæ zakupu nowego

odci¹gu.

16. Œrodki ochrony indywidu-

alnej.

Pracownicy niechêtnie sto-

suj¹ dostêpne pó³maski prze-

ciwpy³owe ze wzglêdu na

pocenie siê twarzy.

Rozwa¿yæ mo¿liwoœæ doboru

innego rodzaju pó³masek.

17. Odzie¿ robocza i ochronna.

Z³a jakoœæ ubrañ roboczych. Nowy dostawca lub skróce-

nie okresu u¿ywania.

18. Prace szczególnie niebez-

pieczne:
• identyfikacja,
• rejestr,
• instrukcje, procedury.

Niezrozumia³a dla robot-

ników instrukcja prac na

wysokoœci.

Przeredagowaæ instrukcjê.

19. Konsultowanie zagadnieñ

bhp z pracownikami lub ich

przedstawicielami.

Brak zapisów o konsulta-

cjach.

Opracowaæ system konsul-

taji.

20. Ergonomia.

Przyciski w kasetach sterow-

niczych wci¹gników mecha-

nicznych maj¹ ró¿nie przy-

porz¹dkowane funkcje.

Dokonaæ przegl¹du i dopro-

wadziæ do jednoznacznoœci.

•

Podwykonawcy.

Pracownicy podwykonawcy

nie znaj¹ zagro¿eñ pocho-

dz¹cych od urz¹dzeñ, w po-

bli¿u których wykonuj¹

prace.
Pracownicy ci nie znaj¹ te¿

instrukcji postêpowania w

razie zaistnienia po¿aru.

Opracowaæ procedurê zazna-

jamiania z obowi¹zuj¹cymi

przepisami w naszym

zak³adzie.

•

Ocena ryzyka zawodowego.

Brak oceny ryzyka na stano-

wiskach osób nadzoru.

Ocenê przeprowadzono i za-

znajomiono osoby nadzoru

z jej wynikami

Opracowa³ ................................

(data, podpis)

Przy zatwierdzonych do wdro¿enia dzia³aniach naprawczych powinny byæ okreœ-

lone terminy oraz osoby odpowiedzialne za ich realizacje.

kwiecień 2005

6/1. Analiza stanu BHP w zakładzie pracy – postępowanie, dokumentacja

OPINIE

Rozdział 6/1.

6. Uwagi

Do sporz¹dzenia analizy stanu bhp nale¿y wykorzystywaæ wszystkie materia³y

opracowywane sukcesywnie w ci¹gu roku tj.:

wyniki pomiarów œrodowiska pracy,

protoko³y z kontroli,

protoko³y powypadkowe,

protoko³y ze zdarzeñ potencjalnie wypadkowych,

uwagi pracowników itp.

Dokonywanie wszystkiego naraz w krótkim okresie, np. wymuszonym terminem

wykonania nakazu inspektora pracy, czy tylko poleceniem pracodawcy, stwarza

du¿¹ niedogodnoœæ i nie gwarantuje przeprowadzenia analizy w sposób pra-

wid³owy.
Powinniœcie mieæ Pañstwo œwiadomoœæ, ¿e niespe³nianie wymogów prawnych

m.in. w zakresie:

zatrudniania pracowników o wymaganych kwalifikacjach zawodowych i zdro-

wotnych,

szkoleñ w zakresie bhp,

opracowania i dostarczenia pracownikom instrukcji obs³ugi i bezpiecznego

wykonywania prac,

œrodowiska pracy,

dokonywania pomiarów œrodowiskowych,

dokonywania pomiarów skutecznoœci ochron przed pora¿eniem pr¹dem elek-

trycznym instalacji i urz¹dzeñ elektrycznych,

zabezpieczeñ przeciwpo¿arowych

– zawsze podnosi poziom ryzyka zawodowego. Tak wiêc propozycje przedsiê-

wziêæ technicznych i organizacyjnych, maj¹cych na celu zapobieganie zagro¿eniom

¿ycia i zdrowia pracowników, musz¹ uwzglêdniæ równie¿, albo przede wszystkim,

dzia³ania dla ograniczenia poziomu ryzyka zawodowego.

7. Wnioski z analizy

7.1. Dzia³ania pracodawcy

Po otrzymaniu raportu pracodawca powinien:

1. Zorganizowaæ naradê z udzia³em osób zainteresowanych (np. kierownika,

pracownika pe³ni¹cego zadania s³u¿by bhp i doœwiadczonego montera), na

której przedstawi raport z analizy stanu bhp oraz wys³ucha uwag i propozycji

zebranych.

2. Na podstawie raportu i wniosków z narady zadecydowaæ o wprowadzeniu

konkretnych dzia³añ naprawczych zapisuj¹c je w formie polecenia s³u¿bowego.

3. Zobowi¹zaæ osoby odpowiedzialne za realizacjê poszczególnych zadañ do po-

wiadamiania go o trudnoœciach w ich realizacji.

4. Zobowi¹zaæ s³u¿bê bhp do bie¿¹cego sprawdzania realizacji wszystkich zadañ.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

7.2. Plan poprawy warunków bhp

6/1. Analiza stanu BHP w zak³adzie pracy – postêpowanie, dokumentacja

6. Analiza stanu bhp

Innym sposobem postêpowania po raporcie z analizy stanu bezpieczeñstwa i higie-

ny pracy mo¿e byæ opracowanie planu poprawy warunków bhp (zamiast polece-

nia szefa firmy).
Plan taki powinien byæ opracowany na okreœlony okres (kwarta³, pó³rocze, rok),

a kolejnoœæ podejmowanych dzia³añ powinna byæ uzale¿niona od:

wagi problemu wymagaj¹cego rozwi¹zania,

wielkoœci zagro¿eñ wymagaj¹cych zlikwidowania czy ograniczenia.

Plan musi obejmowaæ wszystkie dzia³ania wynikaj¹ce z oceny stanu bhp oraz

inicjatywy pracowników dla poprawy warunków pracy.
Tak, jak analiza stanu bhp jest procesem powtarzanym corocznie, to równie¿ Plan

poprawy warunków bhp bêdzie opracowywany na ka¿dy rok. Dlatego warto opra-

cowaæ mechanizm tworzenia planu i kontroli jego realizacji.

Konsultacje

z załogą

Przy opracowywaniu planu poprawy warunków bhp nie wolno zapomnieæ o kon-

sultacjach z przedstawicielami za³ogi w zakresie tematów ujêtych w planie oraz

kolejnoœci i sposobu ich realizacji.
Opracowuj¹c plan poprawy warunków bhp nale¿y mieæ stale na uwadze cele, któ-

rym plan s³u¿y. S¹ to m.in.:

doprowadzenie warunków pracy do wymogów obowi¹zuj¹cych norm i prze-

pisów,

ograniczenie liczby zagro¿eñ,

ograniczenie iloœci zdarzeñ potencjalnie wypadkowych i awarii,

ograniczenie liczby i ciê¿koœci wypadków przy pracy,

ograniczenie liczby chorób zawodowych,

poprawa warunków œrodowiska pracy,

likwidacja lub czêœciowe ograniczenie sytuacji sprzyjaj¹cych pope³nianiu b³ê-

dów przez pracowników,

poprawa ergonomii na stanowiskach pracy,

podniesienie wiedzy oraz wzrost motywacji do bezpiecznych zachowañ,

doprowadzenie ryzyka zawodowego do akceptowalnego poziomu.

Analiza potrzeb

i możliwości

Plan poprawy warunków bhp wymaga przeprowadzenia analizy potrzeb i mo-

¿liwoœci realizacyjnych z uwzglêdnieniem nak³adów finansowych, technicznych

i przewidywanych efektów. Poszczególne zadania planu poprawy powinny zostaæ

okreœlone po dok³adnym rozeznaniu:

zagro¿eñ, nara¿eñ, szkodliwoœci i uci¹¿liwoœci na stanowiskach pracy,

przyczyn wypadków i zdarzeñ potencjalnie wypadkowych oraz chorób zawo-

dowych, a tak¿e

wyst¹pieñ zewnêtrznych organów kontrolnych,

wniosków z kontroli wewnêtrznych,

uwag za³ogi i

potrzeb szkoleniowych.

G³ównym celem planu poprawy warunków bhp jest doprowadzenie do obni¿e-

nia ryzyka zawodowego na stanowiskach pracy i przy czynnoœciach, na których

ryzyko zosta³o oszacowane jako wy¿sze ni¿ akceptowalne przy spe³nieniu obo-

wi¹zuj¹cych przepisów prawnych.

kwiecień 2005

OPINIE

6. Analiza stanu bhp

Rozdział 6/1.

Preferowane powinny byæ rozwi¹zania poprawiaj¹ce warunki znacznej liczbie pra-

cowników i likwiduj¹ce lub ograniczaj¹ce znacz¹ce zagro¿enia. Je¿eli plan popra-

wy bêdzie tylko tematem zamykaj¹cym proces analizy stanu bhp, to znajd¹ siê

w nim jedynie te problemy, które znalaz³y siê w poleceniu pracodawcy. Warto jed-

nak, i nic nie stoi na przeszkodzie, aby w planie poprawy znalaz³y siê równie¿ inne

tematy poprawiaj¹ce bezpieczeñstwo i higienê pracy w firmie, nie tylko wynikaj¹ce

wprost z analizy stanu bhp.

8. Podsumowanie

1. Analiza stanu bhp, to nie tylko ustosunkowanie siê do statystyk wypadko-

wych i chorób zawodowych, ale ocena wszystkich obszarów dzia³alnoœci fir-

my zwi¹zanych z bezpieczeñstwem i higiena pracy.

2. Nie mo¿na dokonaæ prawid³owej analizy stanu bhp bez rzetelnie przeprowa-

dzonej oceny ryzyka zawodowego.

3. Analiza zdarzeñ potencjalnie wypadkowych daje tak¹ sam¹ wiedzê o za-

gro¿eniach, jak wypadki przy pracy.

4. Materia³y niezbêdne do opracowania analizy stanu bhp powinny byæ zbierane

na bie¿¹co i odpowiednio archiwizowane.

5. Tylko pracodawca zapoznany z ocen¹ stanu bhp mo¿e podejmowaæ racjonal-

ne dzia³ania w celu ograniczenia zagro¿eñ i poprawy warunków pracy.

6. Plan poprawy warunków bhp opracowywany na podstawie analizy stanu

bhp jest najlepsz¹ form¹ podejmowania przedsiêwziêæ technicznych i organi-

zacyjnych, maj¹cych na celu zapobieganie zagro¿eniom ¿ycia i zdrowia pra-

cowników oraz poprawê warunków pracy.

7. Podejmowanie dzia³añ w zakresie ograniczenia zagro¿eñ i poprawy warun-

ków pracy bez konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami jest nie

tylko niezgodne z obowi¹zuj¹cymi przepisami (art. 237

11a

Kodeksu pracy), ale

te¿ mo¿e przynosiæ mierne efekty.

Rozdzia³ 6/1.

kwiecień 2005

Rozdział 6/1.

OPINIE

Rozdział 6/1.

................................................

......................................................

.......................................

Nazwa firmy

miejscowoœæ

data

Rozdzia³ 6/1.

Polecenie s³u¿bowe

w sprawie wprowadzenia dzia³añ naprawczych dotycz¹cych poprawy stanu bhp

W celu ograniczania zagro¿eñ i poprawy warunków pracy polecam:

1. ..............................................................................................................................................
Termin: ...........................

Odpowiedzialny: ......................................................................................

2. ....................................................................................... ......................................................
Termin: ............................

Odpowiedzialny: ...................................................................................

3. ....................................................................................... ......................................................

Termin: ...........................

Odpowiedzialny: ......................................................................................

4. ....................................................................................... ......................................................

Termin: ............................

Odpowiedzialny: ...................................................................................

5. ....................................................................................... ......................................................

Termin: ...........................

Odpowiedzialny: ......................................................................................

6. ...................................................................................... ......................................................

Termin: ............................

Odpowiedzialny: ...................................................................................
Osoby odpowiedzialne za realizacjê poszczególnych zadañ z³o¿¹:

informacje o trudnoœciach z ich realizacj¹

informacje o ich wykonaniu

Opracowa³ .........................................................................................

Przedstawiciel za³ogi ............................................................................

................................

Podpis szefa firmy

Formularz

Lp.

Temat

Stwierdzone

nieprawid³owoœci

Propozycje

dzia³añ

naprawczych

1. Statystyka wypadkowoœci i realizacja

wniosków.

2. Statystyka chorób zawodowych i sku-

tecznoœæ podjêtych dzia³añ.

3. Statystyka zdarzeñ potencjalnie wypadko-

wych i skutecznoœæ podjêtych dzia³añ.

4. Statystyka awarii i skutecznoœæ akcji ra-

towniczych oraz podjêtych dzia³añ za-

pobiegaj¹cych.

5. Instrukcje obs³ugi i bezpiecznego wyko-

nywania prac, ich aktualnoœæ, znajomoœæ

przez pracowników.

6. Wyniki badañ œrodowiska pracy:

• zapylenie,
• ha³as,
• drgania (wibracja),
• substancje niebezpieczne i szkodliwe,
• promieniowanie jonizacyjne, laserowe,

elektromagnetyczne itd.,

• oœwietlenie.

7. Wyniki kontroli wewnêtrznych w zakre-

sie:
• organizacji stanowisk pracy,
• stosowanych maszyn, urz¹dzeñ,
• narzêdzi,
• materia³ów.

8. Stwierdzone podczas kontroli wewnêtrz-

nych sytuacje nieprzestrzegania przez pra-

cowników przepisów oraz zasad bhp.

9. Zg³oszone przez pracowników niepra-

wid³owoœci w zakresie bhp.

10. Wnioski z kontroli organów zewnêtrz-

nych.

11. Szkolenia bhp:

• wstêpne,
• okresowe,
• specjalistyczne.

12. Badania lekarskie.

13. Kwalifikacje zawodowe pracowników.

14. Kwalifikacje zdrowotne pracowników.

15. Œrodki ochrony zbiorowej.

16. Œrodki ochrony indywidualnej.

17. Odzie¿ robocza i ochronna.

18. Prace szczególnie niebezpieczne:

• identyfikacja,
• rejestr,
• instrukcje, procedury.

19. Konsultowanie zagadnieñ bhp z pracow-

nikami lub ich przedstawicielami.

20. Ergonomia.

21. Podwykonawcy.

22. Ocena ryzyka zawodowego.

Opracowa³ ................................

(data, podpis)

Plan poprawy warunków bhp na rok 200....

Lp.

Temat, zadanie

Liczba osób

objêtych

popraw¹

Przewidywane

nak³ady

w tys. z³

Termin

realizacji

Osoby

odpowiedzialne

za realizacjê

A. Wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego – zagro¿enia wypadkowe

B. Wyeliminowanie lub ograniczenie ryzyka zawodowego nara¿enia na choroby zawodowe

C. Zagro¿enia zwi¹zane z uci¹¿liwoœci¹ pracy (transport rêczny, monotypia ruchów itp.)

D. Ergonomia

E. Szkolenia (w tym: instrukcje, konsultacje) i propaganda z zakresu bhp (plakaty,

gabloty itp.)

10.

F. Inne (urz¹dzenia higieniczno-sanitarne, œrodki czystoœci, odzie¿ robocza i ochronna itp.)

11.

12.

G. Prace naukowo-badawcze, projektowe i inne dotycz¹ce bhp

13.

14.

Razem ........ tematów

Uwaga: Osoby odpowiedzialne za realizacjê przeka¿¹ informacje do pracownika wykonuj¹cego zadania s³u¿by bhp o zrealizowaniu zadania a tak¿e o ewentual-
nych trudnoœciach z terminow¹ ich realizacj¹.

Opracowa³

Konsultacje

Zatwierdzi³

....................................

........................................

................................

data, podpis