Leasing finansowy

w rachunkowości

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

Rachunkowość dla praktyków

Zagadnienia:

n

W jaki sposób sprawdzić, czy zawarta przez Twoją firmę umowa

jest leasingiem finansowym?

n

Z jakimi rodzajami opłat musisz się liczyć, zawierając umowę

leasingu?

n

Kiedy wykazujesz przedmiot leasingu w środkach trwałych?

n

Jak ująć leasing finansowy w księgach rachunkowych?

n

W jaki sposób bezbłędnie zaprezentować leasing finansowy

w sprawozdaniu finansowym?

n

Jak ująć w ewidencji księgowej wygaśnięcie umowy leasingu w wy-

niku utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu?

n

Jak zaksięgować przedterminowe rozwiązanie umowy na skutek

niepłacenia opłat leasingowych?

2

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

Decydującym kryterium kwalifikacji umowy do leasingu finansowego jest

przyporządkowanie leasingobiorcy ryzyka i korzyści wynikających z zawartej

umowy. Główną korzyścią jest generowanie przychodów z tytułu korzystania

z przedmiotu leasingu, a ryzyko obejmuje przede wszystkim możliwość jego

utraty lub uszkodzenia.

Kwalifikacja umowy do leasingu finansowego

Jeżeli umowa podpisana z leasingodawcą przenosi na Twoją firmę ryzyko

i korzyści związane z użytkowaniem przedmiotu leasingu, to macie do czy-

nienia z leasingiem finansowym.

W przypadku gdy nie potrafisz jednoznacznie rozstrzygnąć, czy po Twojej

stronie znajdują się ryzyko i korzyści płynące z zawartej umowy leasingu,

z pomocą przyjdzie Ci ustawa o rachunkowości (uor) oraz KSR nr 5.

W uor znajdziesz siedem warunków, w przypadku których umowę leasingu

traktujesz jako leasing finansowy (art. 3 ust. 4 uor).

Zawarta przez Twoją firmę umowa jest leasingiem finansowym, jeśli spełnia

co najmniej jeden z warunków:

n

umowa przenosi własność jej przedmiotu na Twoją firmę po zakończeniu

okresu, na który ją zawarłeś,

n

umowa zawiera prawo do nabycia jej przedmiotu przez Twoją firmę po

zakończeniu okresu, na jaki ją zawarliście, po cenie niższej od wartości

rynkowej z dnia nabycia,

n

okres, na jaki została zawarta, odpowiada w przeważającej części przewidy-

wanemu okresowi ekonomicznej użyteczności środka trwałego lub prawa

majątkowego, przy czym nie może być on krótszy niż 3/4 tego okresu; prawo

własności przedmiotu umowy może być na Ciebie przeniesione po tym okresie,

n

suma opłat, pomniejszonych o dyskonto, ustalona w dniu zawarcia umo-

wy i przypadająca do zapłaty w okresie jej obowiązywania, przekracza

90% wartości rynkowej przedmiotu umowy na ten dzień; w sumie opłat

uwzględniasz wartość końcową przedmiotu umowy, którą zobowiązujesz

się zapłacić za przeniesienie na Ciebie własności tego przedmiotu; do

sumy opłat nie zaliczasz płatności za świadczenia dodatkowe, podatków

oraz składek na ubezpieczenie tego przedmiotu, jeżeli płacisz je na rzecz

finansującego niezależnie od opłat za używanie,

n

umowa zawiera przyrzeczenie leasingodawcy do zawarcia z Tobą kolejnej

umowy o oddanie w odpłatne używanie tego samego przedmiotu lub

przedłużenia umowy dotychczasowej, na warunkach korzystniejszych od

przewidzianych w dotychczasowej umowie,

n

umowa przewiduje możliwość jej wypowiedzenia, z zastrzeżeniem że wszel-

kie powstałe z tego tytułu koszty i straty poniesione przez leasingodawcę

pokrywa Twoja firma,

Leasing finansowy w rachunkowości

3

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

n

przedmiot umowy został dostosowany do Twoich indywidualnych potrzeb;

może on być używany wyłącznie przez Twoją firmę, bez wprowadzania

w nim istotnych zmian.

Kłopotliwe warunki umowy leasingu finansowego

W kwalifikacji Twojej umowy do leasingu finansowego najwięcej wątpliwości

może Ci sprawić warunek 3 – przewidywany okres ekonomicznej użyteczności

środka trwałego oraz warunek 4 – suma ponoszonych opłat.

Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności środka trwałego to przedział

czasu, w którym według przewidywań środek trwały będziesz użytkować jako

leasingobiorca i z tego tytułu osiągać korzyści ekonomiczne. O tym, jak długo

będziesz używać danego składnika majątku, musisz zdecydować sam.

Stosujesz takie same okresy amortyzacji, jak dla podobnych środków

trwałych dotychczas użytkowanych, lub powszechnie stosowane stawki

z Wykazu stawek amortyzacyjnych.

Z kolei suma opłat leasingowych, ustalona na dzień rozpoczęcia leasingu,

pomniejszona o dyskonto (odsetki), jest równa wartości rynkowej przedmiotu

leasingu wynikającej z zawartej przez Ciebie umowy. Inaczej jest to suma

części kapitałowych wszystkich opłat leasingowych, które musicie zapłacić

leasingodawcy w ciągu trwania umowy.

Przedmiotem Twojej umowy leasingu jest samochód ciężarowy z wybranym

przez Was wyposażeniem dodatkowym. Przewidywany okres ekonomicznej

użyteczności przedmiotu leasingu ustaliłeś na 4 lata. Umowę zawarłeś na

okres 36 miesięcy.

Wartość przedmiotu leasingu wynosi

53.000 zł.

Opłata wstępna została ustalona na poziomie

7.500 zł,

miesięczna opłata leasingowa wynosi

1.750 zł,

a wartość końcowa –

500 zł.

Suma opłat leasingowych wynosi

36 × 1.750 zł = 63.000 zł,

w tym część kapitałowa 45.000 zł i część odsetkowa 18.000 zł.

Umowa zawiera opcję wykupu przedmiotu leasingu po zakończeniu podstawo-

wego okresu leasingu. Opłata za wykup jest równa ustalonej w dniu zawarcia

umowy wartości końcowej i wynosi 500 zł. Do wszystkich opłat leasingodawca

doliczył 22% VAT. Zgodnie z zawartą umową wyłącznie Ty możesz używać

samochodu w ramach prowadzonej przez siebie działalności.

Kwalifikacja umowy do leasingu finansowego:

Twoja umowa spełnia cztery z siedmiu kryteriów określonych w art. 3 ust. 4

uor, przesądzających o jej kwalifikacji do leasingu finansowego:

Przykład 1

4

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

n

umowa zawiera prawo do nabycia przez Ciebie przedmiotu leasingu po

zakończeniu okresu, na jaki została zawarta, po cenie niższej (500 zł) od

wartości rynkowej z dnia nabycia (53.000 zł),

n

okres, na jaki została zawarta umowa (36 miesięcy), nie jest krótszy (jest

równy) niż 3/4 ustalonego przez Ciebie przewidywanego okresu ekono-

micznej użyteczności środka trwałego (3/4 × 4 lata = 3 lata),

n

ustalona w dniu zawarcia umowy suma opłat (opłata wstępna 7.500 zł +

+ suma opłat leasingowych 63.000 zł + wykup 500 zł = 71.000 zł) pomniej-

szona o dyskonto (odsetki 18.000 zł) równa się 53.000 zł i przekracza 90%

wartości rynkowej przedmiotu na ten dzień (jest równa tej wartości); inny-

mi słowy, jest to suma części kapitałowych wszystkich opłat leasingowych

(7.500 zł + 45.000 zł + 500 zł = 53.000 zł),

n

przedmiot umowy został dostosowany do Twoich indywidualnych potrzeb

poprzez wybór i zakup wyposażenia dodatkowego oraz może być używany

wyłącznie przez Twoją firmę.

Środek trwały w leasingu finansowym

Przedmiot leasingu z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego zaliczasz

do składników aktywów trwałych (art. 3 ust. 4 uor). Można to uzasadnić de-

finicją aktywów i środków trwałych. Aktywa to bowiem kontrolowane przez

Ciebie zasoby majątkowe o wiarygodnie określonej wartości, powstałe w wy-

niku przeszłych zdarzeń, które spowodują w przyszłości wpływ do jednostki

korzyści ekonomicznych (art. 3 ust. 1 pkt 12 uor).

Dodatkowo środki trwałe muszą być przeznaczone na potrzeby Twojej jed-

nostki, czyli w celu wykorzystywania w prowadzonej przez Ciebie działalności

(art. 3 ust. 1 pkt 15 uor).

Uor w definicji aktywów i środków trwałych nie kieruje się kryterium

formalnoprawnym, tj. własnością lub współwłasnością jednostki, lecz

kryterium ekonomicznym, czyli kontrolowanie przedmiotu przez jed-

nostkę i przeznaczenie go na jej potrzeby.

Umowa leasingu finansowego umożliwia Ci kontrolowanie użytkowanego

przedmiotu leasingu, mimo że nie przekazuje Ci w okresie trwania umowy

prawa do jego własności. Kontrola oznacza w tym przypadku Twoje upraw-

nienie do wykorzystywania przedmiotu na potrzeby prowadzonej działalności

gospodarczej oraz uzyskiwania korzyści ekonomicznych wynikających z jego

eksploatacji.

Omówione kryterium kwalifikacji przedmiotu leasingu do środków trwałych

wynika również z zasady wyższości treści nad formą (art. 4 ust. 2 uor). Operacje

gospodarcze ujmujesz w księgach rachunkowych i wykazujesz w sprawozdaniu

finansowym zgodnie z ich treścią ekonomiczną.

W przypadku leasingu finansowego właścicielem przedmiotu leasingu jest

leasingodawca, ale wszelkie korzyści i ryzyko związane z jego użytkowaniem

Leasing finansowy w rachunkowości

5

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

przypadają Tobie jako leasingobiorcy (własność w sensie ekonomicznym) i to

Ty wykazujesz go jako składnik majątku trwałego.

Leasing finansowy w związku z wykazywaniem środka trwałego po Twojej

stronie uprawnia Cię do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

Odstępstwo w kwalifikacji umowy leasingu finansowego

Istnieje jednak pewien wyjątek od zasad dotyczących kwalifikacji umowy

leasingu finansowego w prawie bilansowym. Jeżeli Twoje sprawozdanie finan-

sowe nie podlega obowiązkowi badania i ogłaszania, możesz dokonać kwalifi-

kacji umowy leasingu według zasad określonych w przepisach podatkowych

(art. 3 ust. 6 uor).

Jesteś zwolniony z obowiązku badania i ogłaszania sprawozdań finansowych,

jeśli w poprzedzającym roku obrotowym, za który sporządziłeś sprawozdanie

finansowe, nie przekroczyłeś co najmniej dwóch z następujących limitów

(art. 64 ust. 1 pkt 4 uor):

n

średnioroczne zatrudnienie w przeliczeniu na pełne etaty wyniosło nie

więcej niż 49,99 osób,

n

suma aktywów bilansu na koniec roku obrotowego stanowiła nie więcej niż

równowartość w walucie polskiej 2.499.999 euro,

n

przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów oraz operacji finan-

sowych za rok obrotowy stanowiły nie więcej niż równowartość w walucie

polskiej 4.999.999 euro.

Jeżeli jesteś jednostką, której roczne sprawozdanie finansowe podlega

obowiązkowi badania i ogłaszania, ustawa obliguje Cię do wykazania

leasingu finansowego w swoich księgach rachunkowych i sprawozda-

niu finansowym. Jeżeli nie, posiadasz prawo wyboru – możesz podjąć

decyzję o ujęciu leasingu finansowego zgodnie z przepisami ustawy

o rachunkowości lub postanowieniami ustawy podatkowej.

Decyzję podejmuje kierownik Twojej jednostki, mając na uwadze zasadę rze-

telnego i jasnego przedstawienia obrazu jej sytuacji majątkowej i finansowej

oraz wyniku finansowego, zawartą w art. 4 ust. 1 uor.

Rodzaje opłat w leasingu finansowym

Opłata wstępna

Zazwyczaj pierwszą opłatą w leasingu finansowym, jaką musisz zapłacić na

rzecz firmy leasingowej, jest tzw. opłata wstępna (początkowa, inicjalna). Obo-

wiązek zapłaty opłaty wstępnej przed odbiorem do użytkowania przedmiotu

leasingu jest najczęściej jednym z warunków zawarcia umowy leasingu.

Stanowi z jednej strony zabezpieczenie leasingodawcy przed Twoją rezygnacją

z umowy (opłatę wstępną w takim przypadku zalicza się na poczet odszko-

dowania), a z drugiej strony pokrywa częściowo koszty finansowania zakupu

przedmiotu leasingu. Wysokość opłaty wstępnej jest ustalana indywidualnie

6

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

dla każdej umowy i najczęściej wynosi od 10% do 30% wartości leasingowa-

nego przedmiotu.

Kaucja

Czasami zawarcie przez Ciebie umowy leasingowej uzależnione jest od wpła-

cenia na rzecz leasingodawcy kaucji, która ma charakter zwrotny i będzie Ci

zwrócona po zakończeniu umowy lub pokryje ostatnie opłaty leasingowe.

Kaucja stanowi zabezpieczenie roszczeń leasigodawcy wobec leasingobiorcy

o zapłatę, w szczególności roszczeń dotyczących opłat leasingowych, odsetek,

odszkodowań, kar umownych itp. W przypadku opóźnienia z zapłatą jakie-

gokolwiek wymagalnego zobowiązania z tytułu umowy leasingodawca jest

upoważniony do wykorzystania kaucji w celu spłaty zaległego zobowiązania

wraz z odsetkami.

Opłaty leasingowe

W trakcie trwania umowy leasingu finansowego uiszczasz na rzecz leasingo-

dawcy opłaty leasingowe. Ich wysokość i częstotliwość zależy do warunków

sformułowanych w podpisanej umowie. W praktyce gospodarczej przyjął

się miesięczny okres rozliczania leasingu na podstawie otrzymywanych od

leasingodawcy faktur. Pamiętaj, że to harmonogram spłat jest dokumentem

nadrzędnym w zakresie terminów, którymi powinieneś się kierować, spłacając

raty leasingu.

Opłaty leasingowe składają się z części kapitałowej i części odsetkowej. Część

kapitałowa oznacza spłatę wartości przedmiotu leasingu, czyli zmniejsza Twoje

zobowiązanie wobec leasingodawcy. Część odsetkowa stanowi wynagrodzenie

dla firmy leasingowej z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego. Informację

na temat podziału opłaty leasingowej na kapitał i odsetki zawierają najczęściej

faktury otrzymywane od leasingodawcy lub załączniki do faktur.

Pozostałe opłaty

Twoja umowa leasingu może przewidywać dodatkowe opłaty związane z użyt-

kowaniem przedmiotu leasingu:

n

jednorazowe – np. w sytuacji gdy przedmiotem leasingu jest samochód,

może to być opłata za wydanie dowodu i tablic rejestracyjnych, opłata za

kartę pojazdu itp.,

n

cykliczne – np. ubezpieczenie przedmiotu leasingu.

Jeśli wydatki te ponosi leasingodawca przed przekazaniem przedmiotu umowy,

są one refakturowane na Twoją firmę oraz może być do nich doliczona za to

prowizja według tabeli opłat i prowizji umowy leasingu.

Opłata za wykup środka trwałego

Jeżeli przystąpisz do nabycia przedmiotu leasingu po zakończeniu podstawo-

wego okresu umowy leasingu finansowego, zobowiązany jesteś uiścić opłatę za

Leasing finansowy w rachunkowości

7

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

jego wykup. Wysokość opłaty za wykup przedmiotu leasingu jest znana w chwili

zawarcia umowy leasingu i jest równa ustalonej jego wartości końcowej.

Ewidencja księgowa umowy leasingu finansowego

Leasing finansowy powinien zostać odzwierciedlony w Twojej ewidencji

księgowej w momencie rozpoczęcia leasingu poprzez wykazanie składnika

aktywów (środek trwały) i składnika pasywów (zobowiązanie długoterminowe

z tytułu leasingu finansowego) w tej samej kwocie równej wartości przedmiotu

leasingu wynikającej z zawartej umowy.

Opłatę wstępną, części kapitałowe opłat leasingowych oraz opłatę

za wykup przedmiotu leasingu ujmujesz w księgach rachunkowych

jako zmniejszenie zobowiązania długoterminowego z tytułu leasingu

finansowego, a części odsetkowe opłat leasingowych obciążają koszty

finansowe z tytułu zaciągniętego kredytu leasingowego.

W związku z wykazywaniem przedmiotu leasingu finansowego w Twoich

aktywach możesz dokonywać od niego odpisów amortyzacyjnych. Zasady

amortyzacji środka trwałego będącego przedmiotem leasingu powinny

być spójne z zasadami stosowanymi przy amortyzacji własnych środków

trwałych.

Jeśli masz pewność, że przedmiot leasingu po zakończeniu okresu umowy

przejdzie na Twoją własność, okres amortyzacji powinien pokrywać się z okre-

sem jego użytkowania. Jeżeli takiej pewności nie masz, okres amortyzacji

powinien być równy okresowi trwania umowy leasingu.

Typowe zapisy księgowe dotyczące leasingu finansowego

1. Wprowadzenie przedmiotu leasingu do ewidencji księgowej na podstawie

dokumentu umowy i protokołu jego odbioru:

Wn konto „Środki trwałe (w analityce: według grupy rodzajowej)”,

Ma konto „Pozostałe rozrachunki (w analityce: z tytułu leasingu finanso-

wego)”.

2. Otrzymana od leasingodawcy faktura VAT za opłatę wstępną (opłata

wstępna w całości jest spłatą kapitału):

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finan-

sowego) – kwota netto faktury,

Wn konto „VAT naliczony” – kwota VAT,

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy) – kwota brutto faktury.

3. Otrzymywana co miesiąc od leasingodawcy faktura VAT za opłatę leasin-

gową:

8

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finan-

sowego) – część kapitałowa opłaty leasingowej,

Wn konto „Koszty finansowe” (w analityce z tytułu leasingu finansowego)

– część odsetkowa opłaty leasingowej,

Wn konto „VAT naliczony” – kwota VAT,

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy) – kwota brutto faktury.

4. Otrzymana od leasingodawcy faktura VAT za wykup przedmiotu leasingu

(opłata za wykup w całości stanowi spłatę kapitału):

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finan-

sowego) – kwota netto faktury,

Wn konto „VAT naliczony” – kwota VAT,

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy) – kwota brutto faktury.

5. Zapłata opłaty wstępnej, opłat leasingowych, opłaty za wykup środka

trwałego:

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

6. Naliczenie amortyzacji za dany okres sprawozdawczy:

Wn konto „Koszty rodzajowe” (w analityce: amortyzacja),

Ma konto „Umorzenie środków trwałych” (w analityce: według grupy

rodzajowej).

W ewidencji księgowej pominięto opłaty dodatkowe obciążające leasin-

gobiorcę z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego.

Przedmiotem umowy leasingu jest samochód ciężarowy z wybranym wyposa-

żeniem dodatkowym. Przewidywany okres ekonomicznej użyteczności przed-

miotu leasingu ustaliliście na 4 lata. Umowę zawarłeś na okres 36 miesięcy.

Wartość przedmiotu leasingu wynosi

53.000 zł.

Opłata wstępna została ustalona na poziomie

7.500 zł,

miesięczna opłata leasingowa wynosi

1.750 zł,

a wartość końcowa –

500 zł.

Suma opłat leasingowych wynosi

36 × 1.750 zł = 63.000 zł,

w tym część kapitałowa 45.000 zł i część odsetkowa 18.000 zł.

Umowa zawiera opcję wykupu przedmiotu leasingu po zakończeniu podstawo-

wego okresu leasingu. Opłata za wykup jest równa ustalonej w dniu zawarcia

Przykład 2

Leasing finansowy w rachunkowości

9

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

umowy wartości końcowej i wynosi 500 zł. Do wszystkich opłat leasingodawca

doliczył 22% VAT. Zgodnie z zawartą umową wyłącznie Ty możesz używać

samochodu w ramach prowadzonej przez siebie działalności.

Ewidencja księgowa:

1. Środek trwały na podstawie dokumentu umowy i protokołu jego odbioru

– 53.000 zł:

Wn konto „Środki trwałe” (w analityce: według grupy rodzajowej),

Ma konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finanso-

wego).

2. Faktura VAT za opłatę wstępną:

a) wartość netto

7.500 zł

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tyt. leasingu fi-

nans.),

b) VAT

1.650 zł

Wn konto „VAT naliczony”,

c) wartość brutto

9.150 zł

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto

leasingodawcy).

3. Zapłata opłaty wstępnej:

9.150 zł

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

4. Faktura VAT za opłatę leasingową:

a) część kapitałowa opłaty

1.250 zł

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu fi-

nansowego),

b) część odsetkowa opłaty

500 zł

Wn konto „Koszty finansowe” (w analityce: z tytułu leasingu finanso-

wego),

c) VAT

385 zł

Wn konto „VAT naliczony”,

d) wartość brutto

2.135 zł

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto

leasingodawcy).

5. Zapłata faktury:

2.135 zł

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

10

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

6. Faktura VAT za wykup przedmiotu leasingu:

a) wartość netto

500 zł

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu fi-

nansowego),

b) VAT

110 zł

Wn konto „VAT naliczony”,

c) wartość brutto

610 zł

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto

leasingodawcy).

7. Zapłata opłaty za wykup przedmiotu leasingu

610 zł

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

8. Naliczenie amortyzacji miesięcznej według stawki 20%

883 zł

Wn konto „Koszty rodzajowe” (w analityce: amortyzacja),

Ma konto „Umorzenie środków trwałych” (w analityce: według grupy

rodzajowej).

Uwaga: W ewidencji księgowej pominięto opłaty dodatkowe obciążające

leasingobiorcę z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego.

Leasing finansowy w sprawozdaniu finansowym

Umowa leasingu finansowego wymaga wykazania przedmiotu leasingu w bi-

lansie, w aktywach, w pozycji:

A. Aktywa trwałe

II. Rzeczowe aktywa trwałe

Środki trwałe

w wartości księgowej netto, tzn. pomniejszonej o dotychczasowe umorze-

nie.

Natomiast niespłacone saldo zobowiązania z tytułu leasingu finansowego

prezentujesz w bilansie, w pasywach, w pozycji:

B. Zobowiązania

II. Zobowiązania długoterminowe

2. c) Inne zobowiązania finansowe

Z kolei w rachunku zysków i strat wykazujesz koszty z tytułu odpisów amor-

tyzacyjnych dokonywanych od przedmiotu leasingu w poz. B.I. jako Koszty

działalności operacyjnej – Amortyzacja (wariant porównawczy rachunku

zysków i strat) oraz koszty z tytułu odsetek w poz. H.I. jako Koszty – Odsetki.

Leasing finansowy w rachunkowości

11

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

Nie wystąpią u Ciebie przychody z tytułu umowy leasingu finansowego.

Leasing finansowy w sposób istotny wpływa na kształt Twojego sprawozdania

finansowego. Powoduje wzrost aktywów trwałych w strukturze aktywów oraz

wzrost kapitału obcego w strukturze pasywów. Efektem tego jest wzrost sumy

bilansowej. W początkowym okresie trwania umowy leasing finansowy wpły-

wa na obniżenie Twojego wyniku finansowego. Jest to rezultatem ponoszenia

wysokich kosztów odsetek i amortyzacji. W dalszym okresie trwania umowy

odsetki systematycznie maleją.

BILANS

AKTYWA Środki trwałe w wartości netto = saldo konta „Środki trwałe”

– saldo konta „Umorzenie środków trwałych” (skumulowana

amortyzacja)

PASYWA

Zobowiązania długoterminowe = saldo konta „Pozostałe roz-

rachunki z tytułu leasingu finansowego”

Zobowiązania krótkoterminowe = saldo konta „Rozrachunki

z dostawcami (imienne konto leasingodawcy)”

RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT

PRZYCHODY Brak

KOSZTY

Koszty rodzajowe (amortyzacja) = odpisy amortyzacyjne

od środka trwałego

Koszty finansowe = część odsetkowa opłat leasingowych

Warunki umowy leasingu finansowego oraz dokonane księgowania są iden-

tyczne jak w przykładzie 2, musisz zamieścić następujące informacje w spra-

wozdaniu finansowym:

Fragment bilansu po roku trwania umowy leasingu:
AKTYWA

A.II.1 d) Środki trwałe (środki transportu)

42.404 zł

(53.000 zł – 12 × 883 zł) = (53.000 zł – 10.596 zł)
PASYWA

B.II.2 c) Inne zobowiązania finansowe

30.500 zł

(53.000 zł – 7.500 zł – 12 × 1.250 zł) = (53.000 zł – 22.500 zł)
Uwaga! Zakładamy, że regulujesz na bieżąco swoje zobowiązania z tytułu opłat

leasingowych, wobec czego w poz. B.III.2 d Zobowiązania krótkoterminowe

z tytułu dostaw i usług nie występują w bilansie.

Przykład 3

12

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

Fragment rachunku zysków i strat (wariant porównawczy) po roku trwania

umowy leasingu:

PRZYCHODY

Nie występują

KOSZTY

B.I. Amortyzacja – 10.596 zł (12 × 883 zł)

H.I. Odsetki – 6.000 zł (12 × 500 zł)

Uszkodzenie przedmiotu leasingu

W trakcie trwania umowy leasingu finansowego może nastąpić uszkodzenie

użytkowanego przedmiotu, zwłaszcza jeśli jest nim samochód. Zgodnie z za-

wartą umową odpowiadasz w pełni za wszelkie uszkodzenia leasingowanej

rzeczy. To Ty w pierwszej kolejności posiadasz obowiązek na własny koszt

dokonać odpowiednich napraw w celu przywrócenia samochodu do stanu

poprzedniego.

Nie ponosisz odpowiedzialności tylko wówczas, gdy zmniejszenie warto-

ści samochodu spowodowane jest normalnym jego użytkowaniem oraz

gdy jedyną przyczyną szkody była wyłącznie wina leasingodawcy.

W ścisłym związku z ponoszeniem ryzyka uszkodzenia leasingowanego sa-

mochodu pozostaje obowiązek jego ubezpieczenia. W praktyce samochód jest

ubezpieczany przez leasingodawcę w zakresie OC, AC i NW, a kosztami ubez-

pieczenia jesteś obciążany na zasadzie refakturowania składek. Musisz również

wypełniać wszystkie obowiązki wynikające z umowy ubezpieczenia.

W szczególności dotyczy to obowiązku odpowiedniego zabezpieczenia samo-

chodu, jak również niezwłocznego powiadomienia leasingodawcy i ubezpie-

czyciela o każdym uszkodzeniu samochodu i dokonaniu wszelkich czynności

koniecznych do wypłaty odszkodowania.

Szkody komunikacyjne zaliczasz do zdarzeń pośrednio związanych z działal-

nością operacyjną Twojej jednostki. Dlatego zarówno koszty związane z usu-

nięciem szkody na podstawie faktury VAT z warsztatu samochodowego za

naprawę powypadkową, jak i przychód z tytułu otrzymanego odszkodowania

od ubezpieczyciela rozliczasz w księgach rachunkowych jako pozostałe koszty

i przychody operacyjne (art. 3 ust. 1 pkt 32 uor).

Zazwyczaj odszkodowanie przelewane jest na konto leasingodawcy,

który następnie dokonuje przelewu na Twój rachunek bankowy, o ile

przywróciłeś samochód do stanu poprzedniego oraz nie zalegasz wzglę-

dem niego z żadnymi płatnościami.

Leasing finansowy w rachunkowości

13

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

W przypadku likwidacji szkody z OC sprawcy wartość przyznanego odszko-

dowania jest równa kwocie netto faktury za naprawę samochodu. Koszt VAT

za remont powypadkowy ponosi w całości Twoja firma. Jeżeli prowadzisz

działalność zwolnioną z VAT, ubezpieczyciel wypłaca Wam wartość brutto

z faktury.

W razie likwidacji szkody z ubezpieczenia AC ubezpieczyciel zwraca Ci

koszty naprawy w zależności od wariantu oraz opcji zawartych w podpisanej

umowie. Dlatego ważne jest, aby zakres tego ubezpieczenia był jak najbardziej

szeroki, w innym wypadku ponosisz dodatkowe koszty w postaci dopłaty do

naprawy samochodu.

Dodatkowo powinieneś przestrzegać zasady współmierności przychodów

i kosztów (art. 7 ust. 3 uor), zakazującej ich kompensaty. Stąd w przypadku

uszkodzenia samochodu koszty jego naprawy musicie zaliczyć w momencie ich

poniesienia do pozostałych kosztów operacyjnych, natomiast odszkodowanie

od ubezpieczyciela w momencie otrzymania decyzji o jego przyznaniu – do

pozostałych przychodów operacyjnych.

Samochód ciężarowy użytkowany na podstawie umowy leasingu finansowe-

go uległ wypadkowi drogowemu. Poniosłeś koszty naprawy powypadkowej

w kwocie 1.000 zł + 220 zł (22% VAT), na podstawie faktury VAT otrzymanej

od warsztatu samochodowego. Samochód posiadał ubezpieczenie dobrowolne

AC. Odszkodowanie od ubezpieczyciela wyniosło 1.000 zł. Ubezpieczyciel

dokonał przelewu na konto bankowe leasingodawcy, a firma leasingowa na

Twoje konto.

Ewidencja księgowa:

1. Faktura VAT za naprawę leasingowanego samochodu:

a) wartość netto

1.000 zł

Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”,

b) VAT

220 zł

Wn konto „VAT naliczony”,

c) wartość brutto

1.220 zł

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto

dostawcy).

2. Zapłata za usługę remontu powypadkowego

1.220 zł

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto do-

stawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

3. Odszkodowanie od ubezpieczyciela

1.000 zł

Przykład 4

14

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

(należność od leasingodawcy, bowiem on fizycznie otrzymał przelew od

ubezpieczyciela)

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne”.

4. Wpływ na rachunek bankowy kwoty odszkodowania (przelew z konta

leasingodawcy)

1.000 zł

Wn konto „Rachunek bankowy”,

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy).

Wygaśnięcie umowy leasingu

W większości przypadków umowa leasingu finansowego kończy się terminowo,

a jej ostatnim etapem jest nabycie przez Ciebie przedmiotu leasingu za cenę

netto odpowiadającą jego wartości końcowej. Jednakże istnieją przypadki

wygaśnięcia umowy przed zakończeniem podstawowego okresu leasingu.

Następują one w sytuacji utraty lub uszkodzenia przedmiotu leasingu w sposób

uniemożliwiający jego naprawę, co dotyczy przede wszystkim leasingowanych

samochodów.

Ryzyko utraty lub całkowitego uszkodzenia w przypadku samochodów jest

znacznie wyższe aniżeli w przypadku innych składników majątku trwałego.

Jeżeli nastąpiła utrata użytkowanego przez Ciebie samochodu albo

został on uszkodzony w sposób uniemożliwiający jego naprawę – umo-

wa leasingu wygasa. W przypadku utraty samochodu umowa wygasa

w dniu, w którym nastąpiła utrata, a w przypadku jego uszkodzenia

– w dniu otrzymania przez leasingodawcę od ubezpieczyciela oświad-

czenia, że naprawa samochodu jest ekonomicznie nieuzasadniona.

Z chwilą wygaśnięcia umowy leasingu jesteś zobowiązany zwrócić samochód

leasingodawcy w stanie, w jakim się znajduje. Zazwyczaj tytułem wyrówna-

nia poniesionych strat i utraconych przez leasingodawcę korzyści wskutek

wygaśnięcia umowy leasingu finansowego jesteście zobowiązani zapłacić

firmie leasingowej odszkodowanie umowne w wysokości np. równej sumie

wszystkich opłat leasingowych bez podatku od towarów i usług (VAT), które

przypadałyby do końca trwania umowy leasingu, powiększonej o wartość

końcową samochodu.

W zależności od treści umowy leasingu finansowego jesteś zobligowany za-

płacić odszkodowanie umowne:

n

jednorazowo (na podstawie noty obciążeniowej wystawionej przez leasin-

godawcę ze wskazanym terminem zapłaty) lub

Leasing finansowy w rachunkowości

15

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

n

w taki sposób, że będziecie płacić na rzecz leasingodawcy, w terminach

określonych dla płatności opłat leasingowych, zaliczki w wysokości równej

opłatom leasingowym, które byłyby należne za te miesiące aż do dnia do-

konania wypłaty odszkodowania od ubezpieczyciela lub otrzymania przez

leasingodawcę odmowy wypłaty odszkodowania, o czym leasingodawca

powinien Was niezwłocznie zawiadomić.

Z chwilą zawiadomienia o dokonaniu wypłaty lub odmowie wypłaty odszko-

dowania przez ubezpieczyciela odszkodowanie umowne pomniejszone o kwotę

uzyskanego odszkodowania od ubezpieczyciela staje się wymagalne w całości.

Ewentualną nadpłatę wynikającą z już zapłaconych zaliczek leasingodawca

zwraca na Twoje konto.

Ponieważ ryzyko utraty lub uszkodzenia samochodu obciąża Twoją firmę

i ponosisz koszty ubezpieczenia, w przypadku gdy leasingodawca otrzyma od

ubezpieczyciela odszkodowanie w wysokości przewyższającej kwotę odszko-

dowania umownego, dokonuje zwrotu tej nadwyżki.

W sytuacji utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu uniemoż-

liwiającego jego naprawę kwotę odszkodowania umownego ustalo-

nego przez leasingodawcę ujmujesz w swojej ewidencji księgowej

z chwilą wezwania do jego zapłaty jako zmniejszenie zobowiązania

długoterminowego z tytułu leasingu finansowego. Natomiast od-

szkodowanie z tytułu utraty lub całkowitego uszkodzenia samochodu

przekazane na Twoje konto bankowe od ubezpieczyciela – za pośred-

nictwem firmy leasingowej – zaliczasz do pozostałych przychodów

operacyjnych.

Przykład 5 obrazuje sposób dokonywania niezbędnych księgowań.

Samochód ciężarowy użytkowany w ramach umowy leasingu finansowego

został utracony w wyniku kradzieży. Twoja umowa leasingu wygasła z dniem

utraty samochodu.

Leasingodawca ustalił odszkodowanie umowne w wysokości

9.250 zł.

Odszkodowanie od ubezpieczyciela wyniosło

18.000 zł.

Nadwyżka odszkodowania od ubezpieczyciela nad odszkodowaniem należnym

leasingodawcy w kwocie

8.750 zł

została zwrócona na Twoje konto bankowe.

Wartość przedmiotu leasingu w dniu zawarcia umowy wynosiła 53.000 zł.

W chwili utraty samochód został spłacony w wysokości

43.750 zł,

a jego dotychczasowe umorzenie wyniosło

25.607 zł.

Przykład 5

16

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

Ewidencja księgowa:

1. Odszkodowanie umowne dla leasingodawcy

9.250 zł

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finan-

sowego),

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy).

2. Odszkodowanie od ubezpieczyciela

18.000 zł

(należność od leasingodawcy, bowiem on fizycznie otrzymał przelew od

ubezpieczyciela)

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Pozostałe przychody operacyjne”.

3. Wpływ na rachunek bankowy nadwyżki kwoty odszkodowania od ubez-

pieczyciela nad odszkodowaniem umownym

8.750 zł

(z uwagi na wpływ odszkodowania od ubezpieczyciela na konto leasingo-

dawcy następuje kompensata wzajemnych rozrachunków)

Wn konto „Rachunek bankowy”,

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy).

4. Likwidacja środka trwałego spowodowana kradzieżą:

a) wyksięgowanie dotychczasowego umorzenia

25.607 zł

Wn konto „Umorzenie środków trwałych” (w analityce: według grupy

rodzajowej),

b) zaliczenie nieumorzonej części do pozostałych kosztów operacyjnych

27.393 zł

Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”,

c) wyksięgowanie środka trwałego w wartości początkowej

53.000 zł

Ma konto „Środki trwałe” (w analityce: według grupy rodzajowej).

Czasami zdarza się, że zakład ubezpieczeń odmówi wypłaty odszkodowania

i leasingodawca zwróci się do Ciebie o wypłatę odszkodowania umownego.

Jak zaksięgować taką sytuację? Przeanalizuj przykład 6.

W trakcie trwania umowy leasingu finansowego samochód został całkowicie

zniszczony w wypadku drogowym. Firma leasingowa ustaliła odszkodowanie

umowne w wysokości 20.000 zł. Pomimo że samochód był objęty dobrowolnym

ubezpieczeniem AC, po analizie zebranego materiału ubezpieczyciel odmó-

wił wypłaty odszkodowania z tytułu szkody całkowitej z powodu kierowania

pojazdem przez kierowcę w stanie po użyciu alkoholu. Ubezpieczeniem AC

Przykład 6

Leasing finansowy w rachunkowości

17

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

nie są bowiem objęte szkody powstałe podczas kierowania pojazdem przez

właściciela lub upoważnionego kierowcę w stanie nietrzeźwości lub w stanie

po użyciu alkoholu albo pod wpływem narkotyków lub innych środków

odurzających. Leasingodawca wezwał Cię do zapłaty całości odszkodowania

umownego ustalonego na 20.000 zł. Wypłatę takiego odszkodowania ujmiesz

w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych (20.000 zł). Pozostałe przychody

operacyjne nie wystąpią w tym przypadku.

W trakcie prowadzenia działalności możecie się również spotkać z sytuacją,

w której odszkodowanie wypłacone przez ubezpieczyciela jest niższe niż

odszkodowanie umowne, którego żąda leasingodawca.

Samochód używany przez Twoją firmę na podstawie umowy leasingu uległ

poważnemu uszkodzeniu w wyniku wypadku drogowego. Samochód był

objęty dobrowolnym ubezpieczeniem AC. Umowa leasingu wygasła z dniem

otrzymania przez leasingodawcę od ubezpieczyciela oświadczenia, że naprawa

samochodu jest ekonomicznie nieuzasadniona. Odszkodowanie umowne

na rzecz firmy leasingowej ustalono w wysokości 19.000 zł. Otrzymałeś od

ubezpieczyciela odszkodowanie z tytułu szkody całkowitej w kwocie 10.000 zł.

Zostałeś wezwany do dopłaty odszkodowania umownego w kwocie 9.000 zł.

Odszkodowanie otrzymane od ubezpieczyciela ujmiesz jako pozostałe przy-

chody operacyjne (10.000 zł), natomiast wypłata odszkodowania umownego

obciąży pozostałe koszty operacyjne (19.000 zł).

Przedterminowe rozwiązanie umowy leasingu

Prawo do rozwiązania umowy leasingu finansowego przysługuje zazwyczaj

leasingodawcy. Firma leasingowa ma prawo rozwiązać z Tobą umowę leasingu

ze skutkiem natychmiastowym w przypadku naruszenia przez Ciebie wyni-

kających z niej obowiązków.

Leasingodawca ma prawo rozwiązać umowę leasingu w przypadku:

n

zwłoki w zapłacie opłaty leasingowej lub jakiejkolwiek innej wymagalnej płat-

ności na jego rzecz (np. składki za ubezpieczenie przedmiotu leasingu),

n

niedokonania odbioru przedmiotu leasingu w określonym terminie od

dnia wezwania do odbioru,

n

objęcia przedmiotu jakimkolwiek postępowaniem zabezpieczającym lub

egzekucyjnym,

n

postawienia Twojej firmy w stan likwidacji lub upadłości albo otwarcia

postępowania układowego,

n

powstania po Twojej stronie zaległości podatkowych,

Przykład 7

18

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

n

zaprzestania przez Twoje przedsiębiorstwo działalności, dla wykonywania

której zawarliście umowę leasingu,

n

zaistnienia przyczyn do przedterminowego rozwiązania jakiejkolwiek innej

umowy leasingu zawartej z Tobą przez firmę leasingową.

W przypadku przedterminowego rozwiązania umowy jesteś zobowiązany

zapłacić leasingodawcy (niezależnie od innych wymagalnych zobowiązań wy-

nikających z umowy leasingu) jednorazowe odszkodowanie umowne z tytułu

poniesionych przez leasingodawcę strat i utraconych korzyści w wysokości

(w zależności od konstrukcji umow) równej np. sumie opłat leasingowych

netto, które przypadałyby od chwili rozwiązania umowy do końca trwania

umowy, powiększonej o wartość końcową samochodu.

Dodatkowo po rozwiązaniu umowy jesteś zobligowany zwrócić leasingodawcy

przedmiot leasingu wraz ze wszystkimi dokumentami i kompletnym wyposa-

żeniem otrzymanym przy odbiorze. Jeżeli przedmiotem umowy jest samochód,

musi on znajdować się w należytym stanie technicznym, uwzględniwszy jego

normalne zużycie. W razie stwierdzenia przez firmę leasingową nadmiernego

zużycia samochodu, wymiany części albo dokonania przeróbek, na które nie

wyrażał zgody, możesz być zobowiązany do zapłaty w oznaczonym terminie

dodatkowego odszkodowania.

Jeżeli nie zwrócisz przedmiotu leasingu w wyznaczonym terminie,

dodatkowo możesz zapłacić karę umowną w określonej przez le-

asingodawcę wysokości, np. 0,5% jego ceny nabycia za każdy dzień

opóźnienia w jego zwrocie. Zazwyczaj w chwili zawarcia umowy le-

asingu upoważniacie firmę leasingową oraz upełnomocnione przez

nią osoby trzecie (np. zewnętrzną firmę windykacyjną) do wejścia

do swoich pomieszczeń oraz do przejęcia przedmiotu leasingu, na

wypadek niezwrócenia go w terminie. W takim przypadku zostaniesz

obciążony kosztami przejęcia przedmiotu.

Rozwiązanie umowy poprzedzone jest zazwyczaj wysłaniem do Twojej firmy

wezwania do zapłaty z wyznaczonym ostatecznym terminem uregulowania

zaległości z zagrożeniem, że w razie nieuregulowania w całości wskazanej

w wezwaniu kwoty w wyznaczonym terminie leasingodawca ma prawo wy-

powiedzieć umowę leasingu ze skutkiem natychmiastowym.

W księgach rachunkowych odszkodowanie umowne z tytułu przedtermino-

wego rozwiązania umowy leasingu zmniejsza zobowiązanie długoterminowe

z tytułu leasingu finansowego.

Wznowienie umowy leasingu

Jeżeli po rozwiązaniu umowy leasingu uregulujesz w całości wymagalne

zadłużenie, możliwe jest wznowienie umowy. Jeżeli umowa wypowiedziana

Leasing finansowy w rachunkowości

19

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

jest po raz pierwszy, warunkiem wznowienia może być zapłata kwoty stano-

wiącej równowartość opłaty leasingowej za kolejny miesiąc rozpoczęty po

wypowiedzeniu, opłaty manipulacyjnej w określonej wysokości oraz odsetek

za zwłokę w płatnościach.

Jeśli umowa wypowiedziana jest po raz drugi lub kolejny, dodatkowym wa-

runkiem wznowienia może być wpłata kaucji. Wówczas zostanie z Tobą

podpisane porozumienie o kontynuowanie umowy, na mocy którego złożone

uprzednio przez leasingodawcę oświadczenie o rozwiązaniu umowy leasingu

nie wywołuje żadnych skutków prawnych.

Przedmiotem umowy leasingu jest samochód ciężarowy z wybranym przez

Was wyposażeniem dodatkowym. Po pewnym czasie zaprzestaliście spłaty

opłat leasingowych z tytułu zawartej umowy leasingu finansowego. W kon-

sekwencji leasingodawca przedterminowo rozwiązał z Tobą umowę i we-

zwał Cię do zwrotu samochodu oraz zapłaty odszkodowania umownego

w wysokości 5.500 zł. Nie wystąpiłeś o wznowienie umowy, bowiem firma

leasingowa uzależniła je od wpłacenia wysokiej kaucji. Wartość przedmiotu

leasingu w dniu zawarcia umowy wynosiła 53.000 zł. W chwili rozwiązania

umowy samochód został spłacony w kwocie 47.500 zł, a jego dotychczasowe

umorzenie wyniosło 28.256 zł.

Ewidencja księgowa:

1. Odszkodowanie umowne na rzecz leasingodawcy

5.500 zł

Wn konto „Pozostałe rozrachunki” (w analityce: z tytułu leasingu finan-

sowego),

Ma konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy).

2. Zapłata odszkodowania umownego

5.500 zł

Wn konto „Rozrachunki z dostawcami” (w analityce: imienne konto le-

asingodawcy),

Ma konto „Rachunek bankowy”.

3. Likwidacja środka trwałego spowodowana przedterminowym rozwiąza-

niem umowy leasingu i zaliczenie nieumorzonej części do pozostałych

kosztów operacyjnych

Wn konto „Umorzenie środków trwałych” (w analityce: według grupy

rodzajowej)

28.256 zł,

Wn konto „Pozostałe koszty operacyjne”

24.744 zł,

Ma konto „Środki trwałe” (w analityce: według grupy

rodzajowej)

53.000 zł.

Przykład 8

20

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

Przejęcie umowy leasingu

W okresie trwania podstawowego okresu leasingu istnieje również możliwość

przepisania Twojej umowy na innego leasingobiorcę, np. w sytuacji pogorszenia

sytuacji finansowej i braku możliwości zapłaty opłat leasingowych. Czynność

ta następuje na podstawie zawartej pomiędzy Tobą a nowym leasingobiorcą

umowy o przejęcie długu. Zgodnie z postanowieniami umowy nowy użyt-

kownik przedmiotu leasingu przejmuje Twoje prawa i obowiązki wynikające

z przejmowanej umowy leasingu finansowego.

Twoja firma jako dotychczasowy leasingobiorca przenosi na nowego leasin-

gobiorcę prawo do użytkowania przedmiotu leasingu, a on z kolei przejmuje

obowiązek uregulowania zobowiązania wobec leasingodawcy pozostającego do

spłaty w ramach przejętej umowy. W związku z zawarciem umowy o przejęcie

długu nowy leasingobiorca jest zazwyczaj obciążony opłatą manipulacyjną

z tytułu podjęcia przez firmę leasingową czynności administracyjnych zwią-

zanych z przygotowaniem umowy przejęcia długu.

Przedłużenie umowy leasingu

Jeżeli prawidłowo wywiązałeś się ze wszystkich obowiązków określonych

umową leasingu finansowego, możesz przed zakończeniem podstawowego

okresu leasingu złożyć leasingodawcy oświadczenie, iż zamierzacie nabyć

samochód za cenę netto odpowiadającą wartości końcowej przedmiotu le-

asingu. Umowa leasingu może jednak przewidywać, że jeżeli do określonego

dnia od zakończenia podstawowego okresu leasingu firma leasingowa nadal

będzie właścicielem samochodu i nie posiada Twojego oświadczenia o zamiarze

nabycia samochodu, umowa zostaje przedłużona o dodatkowy okres leasingu

(np. 12 kolejnych miesięcy kalendarzowych).

Jesteś wówczas zobowiązany do płacenia na rzecz leasingodawcy wynagrodze-

nia w formie dodatkowych opłat leasingowych (najczęściej jest to rozłożona

w czasie wartość końcowa przedmiotu leasingu zwiększona np. o koszty obsługi

umowy w dodatkowym okresie leasingu), a dopiero po upływie dodatkowego

okresu leasingu możecie wykupić samochód w kwocie ustalonej przez firmę

leasingową, np. 1% wartości przedmiotu leasingu z dnia zawarcia umowy.

Zgodnie z zawartą umową leasingu finansowego miałeś obowiązek na miesiąc

przed zakończeniem podstawowego okresu leasingu złożyć leasingodawcy

stosowne oświadczenie o zamiarze nabycia samochodu za wartość końco-

wą przedmiotu leasingu równą 500 zł + VAT 22%. Wobec braku takiego

oświadczenia umowa została przedłużona na kolejne 12 miesięcy, a wysokość

miesięcznej raty została ustalona na poziomie 27 zł (część kapitałowa 19,60 zł

oraz część odsetkowa 7,40 zł) + VAT 22%. Dopiero po upływie dodatkowego

Przykład 9

Leasing finansowy w rachunkowości

21

(

22 518 29 29, * [e-mail]

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

okresu leasingu posiadacie prawo do wykupu samochodu za równowartość

0,5% jego wartości z dnia zawarcia umowy, czyli kwotę 265 zł powiększoną

o VAT 22%.

Ujęcie rachunkowe:

Opłaty leasingowe w dodatkowym okresie leasingu ujmujecie w księgach

rachunkowych w taki sam sposób jak opłaty w podstawowym okresie le-

asingu – część kapitałowa opłaty zmniejsza zobowiązanie z tytułu leasingu

finansowego, a część odsetkowa obciąża koszty finansowe z tytułu leasingu

finansowego.

Skrócenie umowy leasingu

Jako leasingobiorca posiadasz prawo do skrócenia umowy leasingu. W tym

celu leasingodawca sporządza aneks do umowy leasingu, na mocy którego

skracacie ustalony pierwotnie podstawowy okres leasingu i ustalacie nową

wartość końcową przedmiotu leasingu.

Może się zdarzyć, że leasingowany przedmiot nie spełnia Twoich oczeki-

wań, wobec czego zamierzasz spłacić jednorazowo wszystkie pozostające

do zapłaty opłaty leasingowe, wykupić go, aby następnie odsprzedać. Inną

przyczyną wystąpienia o skrócenie umowy leasingu może być zgromadzenie

odpowiednich zasobów finansowych niezbędnych do wykupienia przedmiotu

leasingu. Wcześniejszy wykup wiąże się z przeniesieniem na Twoją firmę prawa

własności przedmiotu leasingu.

Wystąpiłeś o skrócenie umowy leasingu finansowego. W chwili podjęcia

decyzji o skróceniu umowy leasingu pozostało do spłaty 2.500 zł, a wartość

końcowa samochodu wynosiła 500 zł. W wyniku podpisania aneksu skraca-

jącego umowę leasingu została ustalona nowa wartość końcowa samochodu

3.000 zł + VAT 22%, za którą możecie wykupić przedmiot leasingu.

Ujęcie rachunkowe:

Fakturę VAT za wykup samochodu ujmujesz w ewidencji księgowej jako koń-

cową spłatę przedmiotu leasingu, czyli zmniejszenie zobowiązania z tytułu

leasingu finansowego.

Nieprawidłowości w ujęciu leasingu finansowego

Jeżeli dokonasz błędnej kwalifikacji zawartej umowy leasingu finansowego

i uznasz ją za leasing operacyjny, spowoduje to nieprawidłową ewidencję księ-

gową oraz prezentację w sprawozdaniu finansowym. O ile umowy leasingowe

Przykład 10

22

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

( 22 518 29 29, * [e-mail]

Leasing finansowy w rachunkowości

to podstawowa działalność firm leasingowych, dla Ciebie umowa leasingu jest

często umową jednostkową i łatwo popełnić błąd.

Skutkiem błędnej kwalifikacji umowy leasingu finansowego jest zaniechanie

wykazania przedmiotu leasingu jako składnika aktywów trwałych, co oznacza,

że nie stanowi on środka trwałego u żadnej ze stron umowy, oraz zniekształcenie

wyniku finansowego poprzez zaliczanie w koszty całości opłat leasingowych,

a nie wyłącznie ich części odsetkowych i odpisów amortyzacyjnych.

W konsekwencji nie spełnisz podstawowej zasady rachunkowości, w myśl

której musicie rzetelnie i jasno przedstawić sytuację majątkową i finansową

oraz wynik finansowy (art. 4 ust. 1 uor).

Warto zapamiętać:

1. Zawartą umowę możesz uznać za leasing finansowy, jeśli spełnia ona co

najmniej jeden z siedmiu warunków określonych w uor. Jeżeli umowa nie

spełnia żadnego z tych warunków, jest to leasing operacyjny.

2. Jeśli Twoje sprawozdanie finansowe nie podlega obowiązkowi badania

i ogłaszania, to możecie dokonać kwalifikacji Twojej umowy leasingu we-

dług zasad określonych w przepisach podatkowych. Decyzję podejmuje

kierownik Twojej jednostki.

3. Opłatę wstępną oraz opłatę za wykup samochodu uznajesz w leasingu

finansowym w całości jako spłatę przedmiotu leasingu. Jedynie opłaty

leasingowe rozdzielasz na część kapitałową i część odsetkową.

4. Przedmiot leasingu finansowego zaliczacie do środków trwałych i w związku

z tym jesteście uprawnieni do dokonywania odpisów amortyzacyjnych.

5. Leasing finansowy prezentujecie w bilansie jako składnik aktywów (środek

trwały) oraz składnik pasywów (zobowiązanie długoterminowe z tytułu

leasingu finansowego).

6. W rachunku zysków i strat wykazujesz koszty odpisów amortyzacyjnych

dokonanych od przedmiotu leasingu oraz koszty odsetek. Nie wystąpią

u Ciebie przychody z tytułu leasingu finansowego.

7. Operacje związane z uszkodzeniem i utratą przedmiotu leasingu oraz

przedterminowym rozwiązaniem umowy ujmujesz w ewidencji księgowej

jako pozostałą działalność operacyjną.

8. Jeśli popełnisz błąd w kwalifikacji umowy, spowoduje on nieprawidłowe

zapisy księgowe i w konsekwencji nieprawdziwą prezentację leasingu

w sprawozdaniu finansowym.

– art. 3 ust. 1 pkt 12, art. 3 ust. 4 uor, art. 4 ust. 2 uor, art. 64 ust. 1 pkt 4 uor,

art. 7 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości – Dz.U. z 2002 r.

nr 76, poz. 694; ost. zm. Dz.U. z 2008 r. nr 63, poz. 393.

Podstawa prawna:

Autor:

Edyta Rutkowska

specjalistka w zakresie rachunkowości i podatków, pracownik Departamentu Finansów

i Księgowości międzynarodowej firmy leasingowej

Konsultant:

Grzegorz Janowski

specjalista ds. leasingu

Wydawnictwo Wiedza i Praktyka

ul. Łotewska 9a, 03-918 Warszawa

Redaktor naczelny:

Robert Sierant

Wydawca:

Sylwia Krawczyk

Kierownik Centrum Wydawniczego:

Ewa Marmurska-Karpińska

ISBN 978-83-7572-791-3

Skład:

J. Popowska, K. Kopeć, Warszawa

Raport „Leasing finansowy w rachunkowości” chroniony jest prawem autorskim. Przedruk materiałów bez

zgody wydawcy jest zabroniony. Zakaz nie dotyczy cytowania publikacji z powołaniem się na źródło. W związku

z powyższym redakcja nie może ponosić odpowiedzialności prawnej za zastosowanie zawartych w „Leasingu

finansowym w rachunkowości” wskazówek, przykładów informacji itp. do konkretnych przypadków.

Centrum Obsługi Klienta

)

tel.: [phone]

:

e-mail: [e-mail]

Masz pytanie? Skontaktuj się z nami:

[e-mail]

Teraz wystarczy 30 minut miesicznie!

W czasopimie „Rachunkowo dla Praktyków” znajdziesz:

• konkretne informacje o najnowszych zmianach ze wskazaniem ich

konsekwencji dla Twojej pracy,

• praktyczne wskazówki, trafiajce w istot problemu, tylko to, czego

jako praktyk potrzebujesz!

• fachowe wyjanienia problemów, jakie stwarzaj niejednoznaczne przepisy

i które pojawiaj si w kadej firmie.

Tylko teraz najnowszy numer otrzymasz całkowicie za darmo!

Wejd na

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

www.rachunkowoscdlapraktykow.pl

BBP 527