1

Dwiczenia z chorób wewnętrznych koni 19.03.2012

Angiopatie:



Zapalenie naczyo krwionośnych (tętnic i żył) – vasculitis; objaw, nie rozpoznanie



Występuje w przebiegu różnych chorób



Etiologia w wielu przypadkach nieznana



Bierze się pod uwagę Streptococcus equi – zołzy



Corynebacterium pseudotuberculosis

(tu może czegoś brakowad)



zapalenie naczyo najczęściej występuje w przebiegu wybrocznic, NZK (niedokrwistośd zakaźna
koni, WZT (wrzodziejące zapalenie tętnic), zakażeo herpeswirusami i hemolizy



zmiany dotyczą nie tylko naczyo, ale także mięśni, stawów, nerek, p.p, oun



powikłanie stanów zapalnych to zakrzepowe zapalenie żył i kulawizny

Angiopatie



leukocytoklastyczne zapalenie skóry pęcin – konie dorosłe, zmiany skórne dotyczą
niepigmentowanej skóry kooczyn (najczęściej boczne i przyśrodkowe powierzchnie pęcin)



zmiany są mnogie, ostro odgraniczone, często łączą się ze sobą



powstaje rumieo, wysięk, strupy, nadżerki powierzchowne owrzodzenia, obrzęki



najprawdopodobniej jest to choroba o podłożu immunologicznym



Rozpoznania: wywiad, objawy kliniczne, badanie histopatologiczne



Leczenie: glikokortykosteroidy (parenteralnie lub per os)



Ochrona skóry zmienionej przed słoocem



Dowiedziono, że wpływ na powstawanie zmian ma kontakt z trawą – reakcje nadwrażliwości?

Zakrzepica



Zakrzepica tętnic najczęściej wywołana przez Strongylus vulgaris (32 kom. jelitowe)



Głownie arteria mesenterialis cranialis

Powstają liczne ogniskowe uszkodzenia naczyo prowadzące do zapalenia naczyo tętniczych i mogące
powodowad wtórne krwiaki w tętnicy krezkowej i aorcie



w tętniakach mogą tworzyd się skrzepliny powodujące zatory - powstanie martwicy w odcinkach
pp.



powstają zmiany atoniczne, nekrotyczne i biegunki z enterotoksemią



obraz choroby zależy od tempa wytworzenia się krążenia obocznego



stany zapalne tętnic powodują przerost ścian naczyo i zwężenie ich światła



w przypadkach przewlekłych, ściany są zwłókniałe o nierównej powierzchni



Rozpoznanie umożliwia laparotomia, ale podejrzenie sugerowad może: wzdęcie z lekkim bólem



Powikłania: pęknięcie jelita, zapalenie otrzewnej ~ śmierd



Zmiany parazytologiczna mogą powodowad niedomykalnośd zastawek, zwężenie naczyo zawał
nerki, krwiomocz, silna kolka, zawał płuc



Zator z pnia ramienno-głowowego i tętnicy szyjnej prowadzi do zawałów naczyo mózgowych
encefalomalacji i zapalenie mózgu



Dominującym objawem w zamknięciu odgałęzienia aorty wskutek zatorów jest chromanie
przestankowe (claudicatio intermittens); kulawizna podczas ruchu aż do niedowładów, w stanach
ostrych chorobie towarzyszy silny ból i nagromadzenie się kwasu mlekowego – tachykardia, poty
i przyspieszenie oddechu



Chora kooczyna jest chłodna z powodu niedokrwienia, tętno słabo wypełnione lub
niewyczuwalne



Rozpoznanie: objawy i badanie rektalne, USG

2



Rokowanie i leczenie: małe szanse wyleczenia; odrobaczenie, leki przeciw zakrzepowe (heparyna
niskocząsteczkowa) enzymy fibrynolityczne

Pęknięcie aorty



rzadko, raz na 1000 koni w sezonie wyścigowym



nagłe upadki po wyścigu. Przestraszone, leżą na boku, pokryte są zimnym potem



Z nozdrzy i pyska wypływa podbarwiona piana, błony śluzowe porcelanowo białe



śmierd 3-4 minuty

Przyczyny pęknięcia aorty

 Następuje w niezmienionych ścianach aorty
 ciśnienie wzrasta do 200-240 mmHg i zawsze pęka wokół pierścienia włóknistego

utworzonego przez worek osierdziowy

 ściana aorty pęka w kształcie trójkąta – przyczyny śmierci: tamponada serca w

wyniku krwawienia do prawego przedsionka, z niewydolnością prawokomorową i
przez krwawienie do przegrody międzykomorowej z wtórną arytmią serca

Transfuzja krwi u koni

 Rzadko, nie zawsze Ht jest wiarygodny (skurcz śledziony i potem do 48h wypełnienie naczyo)

zawsze przy spadku RBC

 Czas życia erytrocytów po transfuzji 2-4 dni u źrebiąt do 6
 Jeśli liczba RBC jest wystarczająca a objętośd ogólnej krwi krążącej jest niska należy uzupełnid

elektrolity i albuminy

 zasadnicze i bezwzględne wskazanie do przetoczeo to spadek hematokrytu poniżej 18%

(prawidłowo u gorącokrwistych 32-50% u zimnokrwistych 24-44%)

 Zawsze gdy hematokryt szybko spada
 Transfuzja osocza: niedokrwistości, zaburzenia krzepnięcia, odwodnienia

Pobieranie krwi do przetoczeo

 500 kg – 35 litrów
 w ciągu miesiąca 8-10 litrów
 jednorazowo 4 litry

Loci

Antygeny

Wykryte allele

A

a b c d e f g

A

a

C

a

C

a

C

-

D

a b c d e f g h i k l m n o p q r

D

adl

, D

adlnr

, D

adlr

, D

bcmq

, D

cefgmq

,

D

cegimnq

, D

cfgkm

,

D

cfmqr

, D

ogm

, D

cgmp

, D

cgmq

, D

cgmqr

,

D

cgmr

, D

deklr

,

D

deloq

, D

delq

, D

fklr

, D

dghmp

, D

dghmq

,

D

dghmqr

, D

dkl

,

D

dlnq

, D

dlnqr

, D

dlqr

, D

q

, D

-

K

a

K

a

K

-

P

a b c d

P

a

, P

ac

, P

acd

, P

ad

, P

b

, P

bd

, P

d

, P

-

Q

a b c

Q

abc

, Q

ac

, Q

a

, Q

b

, Q

c

, Q

-

U

a

U

a

, U

-

3

Żółtaczka izoerotrocytolityczna

Jest odpowiednikiem konfliktu serologiczne u ludzi
Występuje u koni, świo, psów, kotów
Matka wytwarza przeciwciała przeciwko antygenom erytrocytarnym płodu
przeciwciała przekazywane są z siarą doprowadza to do hemolizy krwinek noworodka i w
konsekwencji do jego padnięcia. Zapobieganie polega na wstrzymaniu podawania siary matki Można
podawad siarę innej samicy w której nie ma przeciwciał

Hipokalcemię wywołaną wiązaniem wapnia leczy się zwalniając tempo wlewu lub podając powoli
dożylnie glukonian wapnia

U zwierząt ze względu na niższy poziom potasu w erytrocytach nie stwierdzano hiperkaliemii,
spotykanej po transfuzjach u ludzi

Żółtaczka hemolityczna jest chorobą nowonarodzonych źrebiąt i odpowiednikiem konfliktu
serologicznego u ludzi. Przyczyną choroby są przeciwciała wytwarzane w przebiegu ciąży przez klacz-
matkę przeciwko antygenom erytrocytarnym płodu. Żółtaczka hemolityczna źrebiąt występuje
przeciętnie raz na 100 ciąż i nie jest przypisana jednej czy wybranym rasom.

Objawy: W pełni zdrowo narodzone i żywotne źrebię słabnie i wykazuje objawy anemii oraz
żółtaczkę. Zazwyczaj jest to drugie z kolei lub dalsze źrebię danej klaczy. Bladośd błon śluzowych i
osłabienie mogą wystąpid od 24 godzin do 3-5 dni po urodzeniu. Uważa się, że diagnoza postawiona
w ciągu pierwszych 24 godzin pozwala na szybkie zastosowanie leczenia, natomiast diagnoza
postawiona za późno ze względu na mało zauważalne symptomy (po 4-6 dniach) rokuje źle. Najgorsze
stadium pojawia się z chwila wystąpienia nagłego osłabienia w 3-4 dniu. Na początku apetyt źrebięcia
generalnie nie zmniejsza się, ale występuje osłabienie i ospałośd, co powoduje, ze źrebię ssie krócej.
W koocu rozwoju choroby prowadzi do kompletnego osłabienia. W stanie spoczynku rytm serca i
oddechu jest przyspieszony, aby zrekompensowad anemię, natomiast nie notuje się podwyższenia
ciepłoty ciała, która nie przekracza 39°C. Czasami źrebię dotknięte chorobą w umiarkowanym stopniu
spontanicznie powraca do pełni sił.

Postępowanie: W przypadkach ciężkich niezbędna okazuje się transfuzja krwi, która może uratowad
życie źrebięcia. Jeśli pozwalają na to warunki, źrebięciu można podad dokładnie przemyte erytrocyty
matki zawieszone w zgodnym osoczu (najlepsze postępowanie) jednak w terenie ten zabieg jest
częściowo niemożliwy ze względów technicznych (potrzebna wirówka) a także zachowania pełnej
aseptyki. Dlatego najczęściej podaje się pełną krew wybranego ze stada osobnika po uprzednio
wykonanej próbie krzyżowej na szkiełku. Preferuje się do testu z przyszłym dawca użyd surowice
matki, gdyż jest bogatsza w przeciwciała niż surowica źrebaka. Podstawowym cele transfuzji lub
wymiennego przetaczania krwi jest odbudowanie poziomu erytrocytów i hemoglobiny.

Profilaktyka: Wykonanie serologicznych i genetycznych analiz krwi klaczy to prawidłowe
postępowanie ze strony hodowcy w celu uniknięcia problemów u przyszłych źrebiąt. Próby krwi od
klaczy należy pobrad na 2-3 tygodnie przed porodem do dwóch próbówek o pojemności 10 ml każda
(jedna z antykoagulantem, druga bez) i przesład do laboratorium poczta kurierska. Do prób należy
dołączyd wypełnione odpowiednie formularze.
Po wykonaniu badao hodowca otrzymuje informacje, czy życie przyszłego źrebaka jest zagrożone, czy
nie. W przypadku zagrożenia, jeśli to możliwe, hodowca powinien zamrozid siarę od innej klaczy w
ilości 250 ml lub więcej, którą należy podad źrebakowi w pierwszych 24 godzinach po urodzeniu w
miejsce siary matki.
Nie wolno pozwolid źrebakowi nawet na jedno ssaniem karmiąc go przez 48 godzin siara i mlekiem
innej klaczy lub preparatem mlekozastępczym zgodnie z zaleceniem lekarza weterynarii.

4

Laboratorium może pomoc hodowcy zapobiec powstaniu choroby dobierając do stanowienia
uczulonej klaczy odpowiedniego pod względem hemotypu ogiera.

Reakcje poprzetoczeniowe u koni:



Zawsze antykoagulant – cytrynian sodowy (4-5% roztwór, 100 ml na 1l krwi)



Z żyły szyjnej zewnętrznej



Niebezpieczeostwo: reakcje alergiczne – świąd, pokrzywka, biegunka. Leczenie:
glikokortykosteroidy, leki antyhistaminowe, r-ry wieloelektrolitowe, adrenalina

Powikłania:



Przy narkozie ogólnej podanie nawet 200 ml krwi może spowodowad śmierd wskutek
zaburzeo sercowo-naczyniowych



Przyczyna: rzadko konflikt serologiczny, głownie histamina i substancje wazoaktywne



Hipertermia – wywołana przez antygeny leukocytów dawcy



Bakteriemie tylko przy zanieczyszczeniu krwi



Reakcje hemolityczne

Reakcje poprzetoczeniowe występują najczęściej w czasie lub wkrótce po transfuzji i mogą zostad
wywołane przez każdy komponent krwi. Większości poważniejszych reakcji można uniknąd przez
uważną selekcje dawców, określenie grupy krwi lub wykonie próby krzyżowej (zwłaszcza u kotów),
prawidłowe pobranie, przechowywanie i podanie krwi.
Podział:

1. Immunologiczne

a. Hemolityczne

 Ostre
 Opóźnione

b. Niehemolityczne

 Ostra nadwrażliwośd
 Trombocytopenia
 Immunosupresja

2. Nieimmunologiczne

Ostra hemoliza: wynika z niezgodności antygenowej podanej krwi i krwi zwierzęcia. U koni najczęściej
zdarza się przy kolejnych transfuzjach. Jest to reakcja nadwrażliwości typu II związana z obecnością
antygenu Aa i Qa u koni. Krwinki czerwone dawcy zawierające ten antygen, w przeciągu 10 minut
ulęgają hemolizie pod wpływem przeciwciał uczulonego biorcy. Czas następowania ostrej reakcji
poprzetoczeniowej zależy od typu przeciwciał (IgM, IgG), temperatury, w jakiej łączą się z antygenami
oraz skuteczności tworzenia kompleksów.

Hemoliza może następowad wewnątrz lub zewnątrznaczyniowo. Hemoliza następująca
wewnątrznaczyniowo jest bardziej niebezpieczna dla życia, jej skutkiem jest:



Spadek ciśnienia (spowodowany obecnością białek C3a, C5a, bradykinin)



Wstrząs spowodowany obecnością cytokin



Zaburzenia pracy nerek (nefropatia hemoglobinowa, zespól rozsianego wykrzepiania
wewnątrznaczyniowego – DIC i niewydolnośd nerek ze skąpomoczem).

Objawami klinicznymi są:



Niepokój



Obniżenie ciśnienia krwi



Wymioty (towarzysza często zbyt szybkiej transfuzji lub ewentualnie podaniu pokarmu
krotko przed transfuzja)

5



Nietrzymanie moczu i kału



Drżenia



Drgawki



Pokrzywka (rzadko)



Gorączka (reakcja na leukocyty i cytokiny krwi dawcy)



Tachykardia



Tachypnoe



Dusznośd

Hemoliza wewnątrznaczyniowa może prowadzid do hemoglobinemii, hemoglobinurii i leukocytozy z
przesunięciem obrazu w lewo. Bilirubinuria i hiperbilirubinemia wynikają z destrukcji erytrocytów
przez makrofagi w wątrobie i śledzionie (hemoliza pozanaczyniowa).

Przy ostrej reakcji immunologicznej można, w zależności od objawów, podad:



Rozpuszczalne w wodzie glikokortykosteroidy



Środki antyhistaminowe powoli iv



Wlew kroplowy roztworów wieloelektrolitowych



Podczas wstrząsu ze spadkiem ciśnienia krwi, adrenalinę



Środki przeciwgorączkowe

Jeśli objawy reakcji są słabe i nie postępują, nie występuje hemoliza, to transfuzje można ostrożnie
kontynuowad. Podanie lęków steroidowych przeciwhistaminowych przed transfuzja nie zapobiegnie
całkowicie wystąpieniu ostrej reakcji hemolitycznej i nie zwalnia z uważnej obserwacji pacjenta.

Opóźniona reakcja poprzetoczeniowa:



Jest wynikiem hemolizy pozanaczyniowej (makrofagi w wątrobie i śledzionie)



Objawia się 3-21 dni po transfuzji



Może się pojawid przy pierwszej transfuzji

Objawy niespecyficzne:



Spada wartośd hematokrytu



Hiperbilirubinemia, bilirubinuria



Gorączka



Anoreksja



Żółtaczka

Ostra nadwrażliwośd:
Może występowad jako nadwrażliwośd typu I lub reakcja z udziałem cytokin. Alergenami mogą byd
antybiotyki lub środki chemiczne używane do przygotowania krwi a także albuminy i białka C4.
Typ I nadwrażliwości – reakcja wiązania antygenów z przeciwciałami klasy IgE i następującą de
granulacją komórek tucznych, co prowadzi do aktywacji mediatorów i rozpoczyna procesy zapalne.
Objawami są wysypka, świąd, obrzęk okolicy głowy (reakcja na składniki osocza i leukocyty).
Ostra nadwrażliwośd może wystąpid już przy pierwszej transfuzji. Objawy kliniczne są zauważalne po
1-45 minutach i dotyczą najczęściej reakcji skórnych (pokrzywka z objawami zaczerwienienia, wysypki
i świądu, obrzęk), a w cięższych przypadkach- wstrząsu hipotensyjnego lub skurczu oskrzeli.

Leczenie:



Natychmiast przerwad transfuzję



Kortykosteroidy



Adrenalina



Środki przeciwhistaminowe

6

Opóźniona trombocytopenia
Następuje od 1 do 2 tygodni po transfuzji krwi. Spowodowane jest powstawaniem przeciwciał
uszkadzających płytki krwi zarówno dawcy jak i biorcy.

Immunosupresja
Spowodowana jest obecnością limfocytów dawcy w przetaczanej krwi. U zwierząt zdarza się rzadko.
Reakcje tła nieimmunologicznego
Ostre reakcje cechują się przede wszystkim podwyższeniem temperatury. Są one wywołane
zanieczyszczeniem bakteryjnym przetaczanej krwi. Taka reakcja może ustępowad samoistnie lub
wymagad podania zwykłych leków przeciwgorączkowych i przeciwbakteryjnych.
Objawami ze strony układu krążenia są niepokój, wymioty, kaszel, tachykardia, utrudniony oddech i
sinica.

Ponadto może wystąpid:



Hemoliza w wyniku zbyt długo trwającej transfuzji, uszkodzenia mechanicznego erytrocytów
przez zamrożenie, przegrzanie, mieszanie z roztworami hipotonicznymi itp.



Niedobór wapnia (zatrucie cytrynianem – tylko przy bardzo dużych transfuzjach lub przy
niewydolności wątroby)



Hipotermia (używad tylko ogrzanych produktów krwiopochodnych)

Hipokalcemię wywołaną wiązaniem wapnia leczy się zwalniając tempo wlewu lub podając powoli
dożylnie glukonian wapnia.
U zwierząt ze względu na niższy poziom potasu w erytrocytach nie stwierdzano hiperkaliemii,
spotykanej po transfuzjach u ludzi.