Prawo -

to zbiór norm wydanych lub uznanych przez państwo, których przestrzeganie jest kontrolowane przez

organ

władzy.

Najważniejsze funkcje prawa:

1. Funkcja organizacyjna i ochronna prawa

- Prawo <->bezprawie
- P

orządek <-> chaos

-

Porządek -> bezpieczeństwo, stabilizacja, przewidywalność, pokój

-

Porządek –> ochrona państwa przed zagrożeniami zewnętrznymi np. wojną,

terroryzmem, katastrofami ekologicznymi (prawo

międzynarodowe i

unijne)

--

> ochrona bezpieczeństwa wewnętrznego państwa, działania organów

władzy państwowej prawo wewnętrzne i unijne

-

> ochrona jednostki prawo wewnętrzne i unijne : osoby fizyczne

bezpieczeństwo osobiste, majątkowe, pracy osoby prawne

bezpieczeństwo majątkowe

2. Funkcja kontrolno-represyjna

- Prawo -

> porządek -> kontrola, czy dany podmiot: państwo, organ władzy państwowej,

jednostka (osoba fizyczna, czy prawna)

przestrzegają prawa

- Naruszenie prawa = represja/sankcja
-

>przewidziana w prawie międzynarodowym, unijnym, wewnętrznym

konstytucyjnym, cywilnym, karnym, pracy)
->wymierzana przez przewidziany do tego organ w

ładzy

Skuteczność prawa:

 dobre prawo

 dobrze zorganizowane organy władzy

 władza jest legitymowana demokratycznie

 akceptacja społeczna

 środki finansowe

Dziedziny prawa:

1.

Prawo wewnętrzne

 Stanowione przez parlament, który posiada legitymację demokratyczną

 Podstawowe źródło prawa wew. to USTAWA

 Adresatami prawa są organy władzy państwowej oraz jednostki osoby fizyczne i prawne działające na

terytorium danego państwa - > zasada suwerenności terytorialnej -> prawo niemieckie, francuskie, polskie

 globalizacja, tworzenie się prawa ponadnarodowego np. prawo unijne. Stosowaniem prawa zajmują się

organy danego państwa

2.

Prawo międzynarodowe

 Stanowione przez państwa, które są jednocześnie adresatami prawa

 Podstawowe źródło pmp to: umowa międzynarodowa i zwyczaj

 Pozostałe podmioty pmp o kompetencjach ograniczonych: organizacja międzynarodowa, jednostka, ruch

narodowowyzwoleńczy

 Brak skutecznego systemu egzekwowania prawa, na zasadzie wyjątku Rada Bezpieczeństwa ONZ

działająca na podstawie rdz. V)) Karty Narodów Zjednoczonych, sądy międzynarodowe – Międzynarodowy

Trybunał Sprawiedliwości, Międzynarodowy Trybunał Karny, Europejskie Trybunał Praw Człowieka

3. Prawo unijne

 Stosowane na terytoriach państw członkowskich UE

 Adresowane do: instytucji unijnych, państw członkowskich, jednostek

 Stosowane bezpośrednio w państwach członkowskich:

„Bruksela” stanowi - Jan K. z Krakowa stosuje

 Ma pierwszeństwo przed prawem wewnętrznym

Rodzaje prawa

wewnętrznego ze względu na sposób jego tworzenia:

A. System kontynentalny

- Prawo stanowione przez parlament
-

Podział na stanowienie i stosowanie prawa

- USTAWA

B. System anglosaski

- Prawo stanowione

także przez sądy (Case law)

C. Prawo wyznaniowe

- np. islam (Allah jako

ostateczny twórca prawa, a Koran wraz z Sunnami tworzą Szariat tzw. Świete prawo

islamu)

Konstytucje Polskie

 1791 r. Konstytucja 3 Maja (I RP)

 1921 r. Konstytucja Marcowa (II RP)

 1935 r. Konstytucja Kwietniowa (II RP)

 1952 r. Konstytucja Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej

Konstytucja Rzeczypospolitej Polskie z 1997 r.
- Moment konstytucyjny
- 1992 -

r. prace nad Konstytucją ))) RP

- Uchwalenie Konstytucji przez

Zgromadzenie Narodowe połączone izby Sejmu i Senatu)

- Zatwierdzenie Konstytucji w referendum
-

Do tej pory Konstytucja została zmieniona TYLKO raz (art. 55)

Treść konstytucji:

 religia

 społeczeństwo

 aktualny układ sił politycznych

 kontekst międzynarodowy

 historia, tradycja

Systematyka Konstytucji (wybrane elementy)

 Preambuła

 Rozdział ) Rzeczpospolita

 Rozdział )) Wolności, prawa i obowiązki człowieka i obywatela

 Rozdział ))) Źródła prawa

 Rozdział )V Sejm i Senat

 Rozdział V Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

 Rozdział V) Rada Ministrów i administracja rządowa

 Rozdział V))) Sądy i Trybunały

P

aństwo demokratyczne

 Demos – gr. lud, państwo demokratyczne – państwo rządzone przez lud/Naród odejście od ujęcia

etnicznego)

 Rządzone przez lud:

a.

bezpośrednio: (referendum, inicjatywa ludowa)

b.

pośrednio; (posłowie wybieranie w wyborach powszechnych mają wpływ na wyłonienie rządu

oraz tworzą prawo obowiązujące w danym kraju)

Demokratyczne

państwo prawne

o Elementy formalne

 podział władzy

 Legalizm

 Prymat ustawy

o Elementy materialne

 Zgodność prawa z wartościami wyrażonymi w Konstytucji, zwłaszcza prawami człowieka.

Trójpodział władzy
- Ustawodawcza (Sejm i Senat)
- Wykonawcza (Prezydent RP,

Rada Ministrów)

-

Sądownicza (Sądy, Trybunały)

Źródła prawa w Polsce w świetle rozdziału VII Konstytucji RP:

 Powszechnie obowiązujące każdy może być adresatem

 nie ograniczone terytorialnie – obszar całego kraju

 ograniczone terytorialnie – tzw. Akty prawa miejscowego przez jednostki samorządu

terytorialnego i terenowe organy administracji rządowej

 Wewnętrznie obowiązujące jednostki podległe są organowi wydającemu akt

 Konstytucja

 Ustawy

 Rozporządzenia

USTAWA

 wraz z Konstytucją tworzą podstawy systemu prawa polskiego

 Uchwalana przez Sejm za zgodą Senatu

 Adresatami są: organy władzy publicznej, osoby fizyczne i prawne

 w tej formie należy: nakładać obowiązki, przyznawać prawa, ograniczać wolności i prawa jednostek,

określać zasady działania organów władzy publicznej

 Kodeks: ustawa, której celem jest całościowe, wyczerpujące, niesprzeczne uregulowanie określonej

dziedziny życia np. kodeks karny, kodeks cywilny,

 kodeks pracy, kodeks spółek handlowych

ROZPORZĄDZEN)E

 Wydane na podstawie ustawy i w celu wykonania ustawy przez naczelne organy administracji m.in. Rada

Ministrów, Prezes Rady Ministrów, minister

 Upoważnienie zawarte w ustawie powinno wskazywać:

 jaki organ ma wydać rozporządzenie

 zakres spraw do uregulowania

Zasadniczy podział umów międzynarodowych w świetle Konstytucji:

 Ratyfikowane

 Ratyfikowane za zgodą wyrażoną w ustawie

 Konstytucja

 Umowy ratyfikowane za zgodą wyrażoną w ustawie

 Ustawy

 Umowy ratyfikowane

 Rozporządzenia

http://notatek.pl/elementy-prawa-notatki?notatka