29

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Przemysł świata

Zakres rozszerzony. Grupa A

1. Podane funkcje przemysłu przyporządkuj odpowiedniej grupie. Właściwe oznaczenia litero-

we wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

tworzenie części wartości PKB

a)

wzrost udziału ludności miejskiej

b)

tworzenie elementów krajobrazu (budynki, linie kolejowe, energetyczne)

c)

wpływ na postęp technologiczny

d)

Funkcje społeczne: ...............................................................................................................................

Funkcje gospodarcze: ...........................................................................................................................

Funkcje przestrzenne: ..........................................................................................................................

2. Oceń, który z podanych krajów cechuje się korzystniejszą strukturą produkcji energii elek-

trycznej. Weź pod uwagę argument ekonomiczny i ekologiczny.

[2 p.]

Tabela: Struktura produkcji energii elektrycznej w 2001 r.

Kraj

Elektrownie

cieplne

Elektrownie

wodne

Elektrownie

jądrowe

Inne

Australia

90,8

8,3

–

0,9

Szwajcaria

1,3

59,5

37,1

2,0

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Kraj: …………………………………………………

Argument ekonomiczny: ......................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Argument ekologiczny: ........................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

3. Załączona tabela przedstawia zmiany w wielkości wydobycia ropy naftowej w latach

1950–2002.

[2 p.]

1950

1960

1970

1980

1990

2002

mln t

świat

523

1052

2282

2975

3005

3390

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Podaj dwa powody, dla których wydobycie ropy naftowej zmienia się tak szybko.

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

30

4. Załączona mapa przedstawia rozmieszczenie zasobów wybranego surowca energetycznego.

Wpisz nazwę tego surowca w miejsce przeznaczone na odpowiedź.

[1 p.]

-%•

-%

-%

-%

•

&+%

&+%

&+%

&+%

-%

-%

-%

-%

•

)%

)%

)%•

&'%

&'%

&'%

&'%

&'%

&'%

Tym surowcem energetycznym jest: ……………………………………………….

5. Przyporządkuj zakładom przemysłowym odpowiednie czynniki lokalizacji. Właściwe oznacze-

nia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

kombinat chemiczny

a)

huta cynku i ołowiu

b)

zakłady piwowarskie

c)

fabryka komputerów

d)

wykwalifi kowana kadra

A.

rynek zbytu

B.

baza energetyczna

C.

dostęp do wody

D.

baza surowcowa

E.

Odpowiedź: a) ………, b) ………, c) ………, d) ………

6. Spośród podanych gałęzi przemysłu wybierz trzy, które zaliczane są do przemysłu high-tech.

Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[1 p.]

metalurgiczny

a)

precyzyjny

b)

farmaceutyczny

c)

mineralny

d)

lotniczy

e)

energetyczny

f)

Odpowiedź: ………, ………, ………

7. Oceń proces deglomeracji. Wskaż jedną gospodarczą zaletę i jedną wadę tego procesu.

[2 p.]

Zaleta: .................................................................................................................................................

Wada: ..................................................................................................................................................

8. RPA, Indie, USA, Australia są najważniejszymi dostawcami jednego z surowców energetycz-

nych na rynek światowy. Podaj nazwę tego surowca.

[1 p.]

Surowiec energetyczny: .......................................................................................................................

31

9. Określ światową tendencję w wielkości wydobycia węgla kamiennego. Wskaż dwie korzyści

ekologiczne wynikające z tej tendencji.

[3 p.]

Tendencja: ...........................................................................................................................................

Korzyści ekologiczne: ...........................................................................................................................

............................................................................................................................................................

10. Poniżej podano nazwy obszarów wydobycia węgla kamiennego i ropy naftowej. Wpisz nazwy

zagłębi w odpowiednią rubrykę tabeli.

[3 p.]

Obszary wydobycia: Johannesburg, Sahara, Fuxin, Zatoka Perska, Nizina Zachodniosyberyjska, Ruhry, Appa-

laskie, Alaska, Karagandzkie, jezioro Maracaibo

Rejony eksploatacji węgla kamiennego

Rejony eksploatacji ropy naftowej

11. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli:

[2 p.]

Kraj

Liczba ludności

w mln

Wielkość produkcji energii elektrycznej w mld kWh

Na 1 mieszkańca

w kWh

1960

2006

Japonia

127,7

116

872

Oblicz wielkość produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Japonii w roku 2006. Odpo-

a)

wiedź wpisz w odpowiednią rubrykę tabeli.

Miejsce na obliczenia

Przedstaw tendencję zmian w wielkości produkcji energii elektrycznej od roku 1960 w tym kraju.

b)

Odpowiedź: ....................................................................................................................................

12. Podaj dwie przyczyny bardzo małej produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w krajach

Afryki.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

13. Napisz dwie zmiany, które mogą wystąpić w środowisku przyrodniczym kraju, jeśli energety-

kę cieplną zastąpi się energetyką jądrową.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

32

14. Podaj przykład państwa, w którym znaczącą rolę w produkcji energii odgrywa:

[1 p.]

energetyka geotermiczna –

a)

..............................................................................................................

energetyka jądrowa –

b)

......................................................................................................................

15. Oceń, który typ elektrowni: jądrowa czy słoneczna, jest korzystniejszy dla gospodarki pań-

stwa. Ocenę uzasadnij.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

16. Poniższy opis charakteryzuje zmiany zachodzące w przemyśle podczas jednej z rewolucji

przemysłowych. Napisz, której rewolucji ten opis dotyczy.

[1 p.]

Głównymi źródłami energii są ropa naftowa, gaz ziemny i pierwiastki promieniotwórcze. Rozwijają się technopo-
lia. Następuje rozwój internetu, telefonii komórkowej i satelitarnej.

Odpowiedź: …………………………………… rewolucja przemysłowa

17. Porównaj strukturę produkcji w okręgu przemysłowym typu surowcowego i typu miejskiego.

[3 p.]

Wskaż dwie różnice między tymi okręgami.

a)

1. ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Podaj po jednym przykładzie każdego typu okręgu.

b)

Okręg surowcowy: ..........................................................................................................................

Okręg miejski: ................................................................................................................................

18. Poniższe wykresy przedstawiają kraje o największym wydobyciu boksytów i produkcji alumi-

nium na świecie. Zapisz wniosek wynikający z porównania tych wykresów oraz podaj przy-

czynę sytuacji opisanej we wniosku.

[2 p.]

Wydobycie boksytów

0

5 10 15 20 25 30 35 40

Australia

Gwinea

Jamajka

Brazylia

Chiny

Indie

pozostałe

% światowego wydobycia

Produkcja aluminium

0

5 10 15 20 25 30 35 40

Chiny

Rosja

Kanada

USA

Australia

Norwegia

pozostałe

% światowej produkcji aluminium

Wniosek: .............................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Przyczyna: ...........................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

33

19. Poniżej podano czynniki decydujące o lokalizacji ośrodków hutnictwa żelaza. Przyporządkuj

czynnik, który zadecydował o rozwoju następujących okręgów hutnictwa żelaza:

[1 p.]

Damodar – ………………………………………………………………………

a)

Krzyworoski (Krzywy Róg) – ……………………………………………………

b)

Nadatlantycki (Nowy Jork, Boston) – ……………………………………………

c)
Czynniki lokalizacji: występowanie rudy żelaza, bliskość portów, baza energetyczna, bliskość rynku zbytu,

występowanie węgla kamiennego

20. Do najważniejszych producentów samochodów osobowych należą: Japonia, Niemcy, USA,

Hiszpania. Wyjaśnij, dlaczego produkcja samochodów rozwija się w tej grupie krajów.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

21. Oceń, czy działalność korporacji ponadnarodowych wpływa korzystnie na poziom rozwoju

przemysłu. Ocenę uzasadnij dwoma argumentami.

[2 p.]

Działalność korporacji jest: ...................................................................................................................

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

34

Sprawdzian wiedzy i umiejętności z działu

Przemysł świata

Zakres rozszerzony. Grupa B

1. Podane funkcje przemysłu przyporządkuj odpowiedniej grupie. Właściwe oznaczenia litero-

we wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

zaopatrzenie innych działów gospodarki w środki produkcji

a)

tworzenie nowych miejsc pracy

b)

konieczność podnoszenia kwalifikacji

c)

zmiana sposobu użytkowania terenu

d)

Funkcje społeczne: ...............................................................................................................................

Funkcje gospodarcze: ...........................................................................................................................

Funkcje przestrzenne: ..........................................................................................................................

2. Oceń, który z podanych krajów cechuje się korzystniejszą strukturą produkcji energii elek-

trycznej. Weź pod uwagę argument ekonomiczny i ekologiczny.

[2 p.]

Struktura produkcji energii elektrycznej w 2001 r.

Kraj

Elektrownie

cieplne

Elektrownie

wodne

Elektrownie

jądrowe

Inne

Szwecja

4,0

50,8

43,0

2,3

RPA

93,5

1,1

5,5

0,0

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Kraj: …………………………………………………

Argument ekonomiczny: ......................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Argument ekologiczny: ........................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

3. Załączona tabela przedstawia zmiany w wielkości wydobycia gazu ziemnego w latach

1950–2002.

[2 p.]

1950

1960

1970

1980

1990

2002

mld m

3

świat

197

468

1086

1541

2148

2613

Źródło: Tablice geograficzne, Wydawnictwo Adamantan, Warszawa 2004.

Podaj dwa powody, dla których wydobycie gazu ziemnego zmienia się tak szybko.

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

35

4. Załączona mapa przedstawia rozmieszczenie zasobów wybranego surowca energetycznego.

Wpisz nazwę tego surowca w miejsce przeznaczone na odpowiedź.

[1 p.]

-%•

&+%•

&+%•

-%•

&'%•

&'%•

&'%•

&'%•

Tym surowcem energetycznym jest ………………………………………………….

5. Przyporządkuj zakładom przemysłowym odpowiednie czynniki lokalizacji. Właściwe oznacze-

nia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[2 p.]

zakłady celulozowo-papiernicze

a)

fabryka mikroprocesorów

b)

fabryka kosmetyków

c)

cementownia

d)

wykwalifi kowana kadra

A.

rynek zbytu

B.

baza energetyczna

C.

dostęp do wody

D.

baza surowcowa

E.

Odpowiedź: a) ………, b) ………, c) ………, d) ………

6. Spośród podanych gałęzi przemysłu wybierz trzy, które zaliczane są do przemysłu high-tech.

Właściwe oznaczenia literowe wpisz w miejscu przeznaczonym na odpowiedź.

[1 p.]

elektroniczny

a)

spożywczy

b)

odzieżowy

c)

kosmiczny

d)

biotechnologie

e)

metalowy

f)

Odpowiedź: ………, ………, ………

7. Oceń proces restrukturyzacji. Wskaż jedną gospodarczą zaletę i jedną wadę tego procesu.

[2 p.]

Zaleta: .................................................................................................................................................

Wada: ..................................................................................................................................................

8. Iran, Nigeria, Rosja i Arabia Saudyjska są najważniejszymi dostawcami jednego z surowców

energetycznych na rynek światowy. Podaj nazwę tego surowca.

[1 p.]

Surowiec energetyczny: .......................................................................................................................

36

9. Określ światową tendencję w wielkości wydobycia węgla kamiennego. Wskaż dwie korzyści

ekonomiczne wynikające z tej tendencji.

[3 p.]

Tendencja: ...........................................................................................................................................

Korzyści ekonomiczne: .........................................................................................................................

............................................................................................................................................................

10. Poniżej podano nazwy obszarów wydobycia węgla kamiennego i ropy naftowej. Wpisz nazwy

zagłębi w odpowiednią rubrykę tabeli.

[3 p.]

Obszary wydobycia: Newcastle, Fushun, Zatoka Gwinejska, Morze Północne, Zagłębie Donieckie, Jawa, Zagłę-

bie Wołżańsko-Uralskie, Damodar, Zagłębie Górnośląskie, Zatoka Meksykańska

Rejony eksploatacji węgla kamiennego

Rejony eksploatacji ropy naftowej

11. Na podstawie danych zamieszczonych w tabeli:

[2 p.]

Kraj

Liczba ludności

w mln

Wielkość produkcji energii elektrycznej w mld kWh

Na 1 mieszkańca

w kWh

1960

2006

Meksyk

104

11

172

Oblicz wielkość produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca w Meksyku w roku 2006. Od-

a)

powiedź wpisz w odpowiednią rubrykę tabeli.

Miejsce na obliczenia

Przedstaw tendencję zmian w wielkości produkcji energii elektrycznej od roku 1960 w tym kraju.

b)

Odpowiedź: ....................................................................................................................................

12. Podaj dwie przyczyny bardzo dużej wielkości produkcji energii elektrycznej na 1 mieszkańca

w krajach Europy.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

13. Napisz dwie zmiany, które mogą wystąpić w środowisku przyrodniczym kraju, jeśli energety-

kę cieplną zastąpi się energetyką wodną.

[2 p.]

1. .......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

37

14. Podaj przykład państwa, w którym znaczącą rolę w produkcji energii odgrywa:

[2 p.]

energetyka wodna –

a)

.......................................................................................................................

energetyka wiatrowa –

b)

....................................................................................................................

15. Oceń, który typ elektrowni: jądrowa czy wiatrowa, jest korzystniejszy dla gospodarki pań-

stwa. Ocenę uzasadnij.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

16. Poniższy opis charakteryzuje zmiany zachodzące w przemyśle podczas jednej z rewolucji

przemysłowych. Napisz, której rewolucji ten opis dotyczy.

[1 p.]

Rozwija się przemysł włókienniczy, górnictwo, hutnictwo. Produkcja na skalę masową, wprowadzenie maszyn
zastępujących pracę ludzkich mięśni.

Odpowiedź: …………………………………… rewolucja przemysłowa

17. Porównaj strukturę produkcji w okręgu przemysłowym typu surowcowego i typu technopolia.

[2 p.]

Wskaż dwie różnice między tymi okręgami.

a)

1. ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

2. ..................................................................................................................................................

..................................................................................................................................................

Podaj po jednym przykładzie każdego typu okręgów.

b)

Okręg surowcowy: ...............................................................................................................................

Technopolia: ........................................................................................................................................

18. Poniższe wykresy przedstawiają kraje o największym wydobyciu rudy żelaza i produkcji stali

na świecie. Zapisz wniosek wynikający z porównania tych wykresów oraz podaj przyczynę

sytuacji opisanej we wniosku.

[2 p.]

Wydobycie rudy żelaza

Chiny

Brazylia

Australia

Rosja

Indie

Ukraina

pozostałe

% światowego wydobycia rudy żelaza

0

10

20

30

40

50

Produkcja stali

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Chiny

Japonia

USA

Rosja

Korea Południowa

Niemcy

pozostałe

% światowej produkcji stali

Wniosek: .............................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

Przyczyna: ...........................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

38

19. Poniżej podano czynniki decydujące o lokalizacji ośrodków hutnictwa żelaza. Przyporządkuj

czynnik, który zadecydował o rozwoju następujących okręgów hutnictwa żelaza:

[1 p.]

Tokio – Jokohama –

a)

........................................................................................................................

Fushun – Anshan –

b)

..........................................................................................................................

Uralski –

c)

.........................................................................................................................................

Czynniki lokalizacji: występowanie rudy żelaza, bliskość portów, baza energetyczna, bliskość rynku zbytu,

występowanie węgla kamiennego

20. Do najważniejszych producentów telewizorów należą: Chiny, Indonezja, Turcja, Malezja. Wy-

jaśnij, dlaczego produkcja telewizorów rozwija się w tej grupie krajów.

[1 p.]

............................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................

21. Oceń, czy obszar Okręgu Uralskiego byłby dobrym miejscem na utworzenie technopolii. Oce-

nę uzasadnij dwoma argumentami.

[2 p.]

Okręg Uralski byłby .............................................................................................................................

1. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................

2. .......................................................................................................................................................

.......................................................................................................................................................