Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

Przedmiotem rozważań jest problem czynników determinujących

Przedmiotem rozważań jest problem czynników determinujących
poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.

poziom produkcji (DN i PKB) w krótkim okresie.

Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii

Problem ten wywołuje spore kontrowersje w teorii ekonomii
(zróżnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne założenia

(zróżnicowane stanowiska i podejścia oraz odmienne założenia
metodologiczne).

metodologiczne).

Pojęcia pomocnicze:

Pojęcia pomocnicze:

Produkcja potencjalna

Produkcja potencjalna --to taka produkcja, która wykorzystuje

to taka produkcja, która wykorzystuje

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej

racjonalnie czynniki produkcji (zasoby pracy, kapitału i ziemi) i jej
rozmiary zależą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności

rozmiary zależą od wielkości zasobów tych czynników oraz efektywności
ich wykorzystania.

ich wykorzystania.

Produkcja faktyczna

Produkcja faktyczna --to produkcja rzeczywiście wytwarzana w

to produkcja rzeczywiście wytwarzana w

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

gospodarce rynkowej w oparciu o mechanizm rynkowy.

Agregatowy popyt

Agregatowy popyt --to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy

to łączna ilość towarów i usług jaką nabywcy

decydują się zakupić w danych warunkach, zleży przede wszystkim od 2

decydują się zakupić w danych warunkach, zleży przede wszystkim od 2
czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości

czynników: ogólnego poziomu cen towarów i usług i wysokości
dochodów ludności.

dochodów ludności.

Główne stanowiska:

Główne stanowiska:

AS

AS

P

o

z

io

m

c

e

n

P

o

z

io

m

c

e

n

Krzywe agregatowej podaży

Krzywe agregatowej podaży

i agregatowego popytu

i agregatowego popytu –

–

ekstremalne stanowisko

ekstremalne stanowisko

neoklasyczne

neoklasyczne

Krzywe agregatowej podaży

Krzywe agregatowej podaży

i agregatowego popytu

i agregatowego popytu –

–

ekstremalne stanowisko

ekstremalne stanowisko

keynesistowskie

keynesistowskie

P

o

z

io

m

c

e

n

P

o

z

io

m

c

e

n

AS

AS

A)

A)

B)

B)

0

0

Y

Y

p

p

AD

AD

P

P

e

e

A

A

P

o

z

io

m

c

e

n

P

o

z

io

m

c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

P

o

z

io

m

c

e

n

P

o

z

io

m

c

e

n

Dochód narodowy

Dochód narodowy

0

0

Y

Y

p

p

AD

AD

AD`

AD`

A

A

AS

AS

P

P

e

e

Y

Y

e

e

Konsumpcja

Konsumpcja

ŁĄCZNY

ŁĄCZNY

POPYT

POPYT

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Czynniki wyznaczające wzajemne wielkości AS i AD

Konsumpcja

Konsumpcja

i inwestycje

i inwestycje

Zasób kapitału

Zasób kapitału

ŁĄCZNA

ŁĄCZNA

PODAś

PODAś

WZAJEMNE

WZAJEMNE

ODDZIAŁYWANIE

ODDZIAŁYWANIE

Ł. PODAśY

Ł. PODAśY

I Ł. POPYTU

I Ł. POPYTU

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Źródło: P. A. Samuelson, „Ekonomia” t. 2, Wydawnictwo Naukowe PWN S.A.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

E

E

D

D

Równowaga przy stałym poziomie

Równowaga przy stałym poziomie

agregatowego popytu

agregatowego popytu

Warunek równowagi:

Warunek równowagi:

Y = AD

Y = AD

Dochód narodowy

Dochód narodowy

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

0

0

Y

Y

e

e

E

E

C

C

B

B

45

45

0

0

Y

Y

1

1

Y

Y

0

0

AD

AD

AD

AD

A

A

gdzie:

gdzie:

Y

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

AD

AD -- popyt

popyt

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,

Dochody gospodarstw domowych określone są Y = C + S,

Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zależą

Decyzje dotyczące podziału na konsumpcję i oszczędności zależą

od wielu czynników:

od wielu czynników:

-- wysokości dochodów,

wysokości dochodów,

-- wielkości nagromadzonego bogactwa.

wielkości nagromadzonego bogactwa.

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na

W kwestii wpływu dochodów na wielkość wydatków konsumpcyjnych, a w tym i na
wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

wielkość oszczędności wysunięto w literaturze kilka alternatywnych hipotez:

1.

1. Hipoteza dochodu absolutnego

Hipoteza dochodu absolutnego –

– wielkość wydatków konsumpcyjnych

wielkość wydatków konsumpcyjnych

zależy od wielkości bieżących dochodów. Gdy dochody

zależy od wielkości bieżących dochodów. Gdy dochody
wzrastają to wydatki konsumpcyjne również wzrastają (J.M. Keynes).

wzrastają to wydatki konsumpcyjne również wzrastają (J.M. Keynes).

2.

2. Hipoteza dochodu permanentnego

Hipoteza dochodu permanentnego –

– (M. Friedman) wydatki

(M. Friedman) wydatki

konsumpcyjne zależą od dochodu permanentnego (d. nie bieżącego) tj.

konsumpcyjne zależą od dochodu permanentnego (d. nie bieżącego) tj.

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu

przeciętnego dochodu jaki jednostki spodziewa się uzyskać w ciągu
całego życia.

całego życia.

3.

3. Hipoteza według dochodu relatywnego

Hipoteza według dochodu relatywnego –

– wysokość wydatków konsumpcyjnych

wysokość wydatków konsumpcyjnych

w istotnej mierze zależy od standardu życia znajomych i sąsiadów.

w istotnej mierze zależy od standardu życia znajomych i sąsiadów.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

8

∆C

=

Y

C

p

sk

=

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

Funkcja konsumpcji

Funkcja konsumpcji

C

C

50

50

krańcowa skłonność

krańcowa skłonność

Przeciętna skłonność

Przeciętna skłonność

do konsumpcji

do konsumpcji

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

10

∆Y

=

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

W

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

0

0

60

60

A

A

45

45

0

0

50

50

70

70

10

10

10

10

krańcowa skłonność

krańcowa skłonność

do konsumpcji

do konsumpcji

gdzie:

gdzie:

C

C –

– wydatki

wydatki

konsumpcyjne

konsumpcyjne

Y

Y –

– dochód

dochód

narodowy

narodowy

C

C

a

a

–

– konsumpcja

konsumpcja

autonomiczna

autonomiczna

∆Y

∆C

k

sk

=

Główne składowe konsumpcji:

Główne składowe konsumpcji:

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

Dobra trwałej konsumpcji:

Dobra trwałej konsumpcji:
-- sprzęt gospodarstwa domowego,

sprzęt gospodarstwa domowego,

-- pojazdy mechaniczne,

pojazdy mechaniczne,

-- inne.

inne.

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:

Dobra nietrwałej konsumpcji:
-- żywność,

żywność,

-- odzież,

odzież,

-- energia,

energia,

-- inne.

inne.

Usługi:

Usługi:
-- opieka medyczna,

opieka medyczna,

-- transport,

transport,

-- obsługa gospodarstwa domowego.

obsługa gospodarstwa domowego.

-- inne.

inne.

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

Funkcja oszczędności

Funkcja oszczędności

S = S

S = S

a

a

+ k

+ k

sk

sk

* Y lub S =

* Y lub S = -- C

C

a

a

+(1

+(1 –

– k

k

sk

sk

) * Y

) * Y

gdzie:

gdzie:

Y

S

p

so

=

Przeciętna skłonność

Przeciętna skłonność

do oszczędzania

do oszczędzania

10

∆Y

=

2

∆S

=

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

O

s

z

c

z

ę

d

n

o

ś

ć

(

m

ld

z

ł)

0

0

45

45

0

0

--10

10

S

S

a

a

–

– oszczędności

oszczędności

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

–

– krańcowa

krańcowa

skłonność

skłonność
do konsumpcji

do konsumpcji

Y

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

C

C

a

a

–

– autonomiczna część

autonomiczna część

wydatków

wydatków
konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

-- C

C

a

a

= S

= S

a

a

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Czynniki wpływające popyt inwestycyjny

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

r, i

r, i

r, i

r, i

r, i

r, i

a) Wyższa produkcja

a) Wyższa produkcja

b) Wyższe podatki

b) Wyższe podatki

c) Pesymizm przedsiębiorców

c) Pesymizm przedsiębiorców

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

P

rz

y

c

h

ó

d

z

i

n

w

e

s

ty

c

ji

,

s

to

p

a

%

s

to

p

a

%

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

Wydatki inwestycyjne

0

0

0

0

0

0

I

I

I

I

I

I

D

D

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D`

D`

I

I

D

D

I

I

D

D

I

I

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

Funkcja agregatowego popytu

Funkcja agregatowego popytu

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

AD

AD

p

p

= C

= C

a

a

+ I

+ I

a

a

+ k

+ k

sk

sk

* Y

* Y

gdzie:

gdzie:

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t,

w

y

d

a

tk

i

k

o

n

s

u

m

p

c

y

jn

e

,

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

w

y

d

a

tk

i

in

w

e

s

ty

c

y

jn

e

(

w

m

ld

z

ł)

0

0

20

20

10

10

I = I

I = I

a

a

= 10

= 10

I

I

a

a

-- inwestycje

inwestycje

autonomiczne

autonomiczne

k

k

sk

sk

–

– krańcowa

krańcowa

skłonność do

skłonność do
konsumpcji

konsumpcji

Y

Y –

– dochód narodowy

dochód narodowy

C

C

a

a

–

– autonomiczna część

autonomiczna część

wydatków

wydatków
konsumpcyjnych

konsumpcyjnych

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(

w

m

ld

z

ł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(

w

m

ld

z

ł)

Poziom dochodu narodowego w stanie

Poziom dochodu narodowego w stanie

równowagi

równowagi

Determinanty Dochodu Narodowego

Determinanty Dochodu Narodowego

E

E

AD

AD

p

p

Y = AD = C + I

Y = AD = C + I

I = Y

I = Y -- C

C

Dochód narodowy (mld zł)

Dochód narodowy (mld zł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(

w

m

ld

z

ł)

A

g

re

g

a

to

w

y

p

o

p

y

t

(

w

m

ld

z

ł)

0

0

20

20

100

100

80

80

120

120

E

E

100

100

45

45

0

0

I = Y

I = Y -- C

C

g

lo

b

a

ln

y

g

lo

b

a

ln

y

4000

4000

wydatki rządowe

wydatki rządowe

E

E

AD = C+I+G

AD = C+I+G

AD = C+I

AD = C+I

C = C

C = C

a

a

+ k

+ k

sk

sk

*Y

*Y

Wpływ wydatków rządowych na proces

Wpływ wydatków rządowych na proces

wyznaczania produktu

wyznaczania produktu

D

o

c

h

ó

d

D

o

c

h

ó

d

g

lo

b

a

ln

y

g

lo

b

a

ln

y

3000

3000

3500

3500

45

45

0

0

G

G

II

inwestycje

inwestycje

konsumpcja

konsumpcja

3000

3000

3500

3500

4000

4000

Dochód, produkcja

Dochód, produkcja

0

0