Przemiana materii i energii

-

Zrównoważony

 Magazynowanie nadmiaru dostarczonej energii - głównie tłuszcz
 Masa ciała rośnie

-

Dodatni

 Brakująca energia pokrywana z własnych substancji zapasowych
 Masa ciała spada

-

Ujemny

Bilans energetyczny

 Okres wzrostu u dzieci i młodzieży
 Ciąża, okres karmienia
 Rekonwalescencja
 Bezpośrednio po spożyciu pokarmu

-

Przewaga anabolizmu: bilans energetyczny dodatni

 Podeszły wiek
 Praca (głównie fizyczna)
 Choroba (zwłaszcza z wysoką gorączką)
 Głód (odchudzanie)

-

Przewaga katabolizmu: bilans energetyczny ujemny

Warunki fizjologiczne

 Dla wszystkich energii

-

Jednostka energetyczna [cal]

-

Kaloria - ilośd ciepła, potrzebna aby podnieśd temperaturę 1g wody o 1*C (14,5 do 15,5)

 Jednostka energetyczna
 W czasie

Cal, Kcal, kJ/ h, min, 24h / kg, m.c, m

2

 Dla określonej osoby

-

Jednostka metaboliczna

Jednostka metaboliczna

Metody oznaczania ilości energii dostarczanej do organizmu

-

Metody kalorymetryczne - kalorymetria bezpośrednia (bomba kalorymetryczna)

-

Metody niekalorymetryczne

Wartośd kaloryczna posiłków

-

Spalanie pokarmu w bombie kalorymetrycznej Bertholda

-

Przeciętna wartośd kaloryczna użytkowa różni się od całkowitej wartości kalorycznej tylko w
przypadku białek

-

Synteza ochronna pochłania ok. 1,5kcal/g

-

Pozostałe składniki odżywcze utleniają się całkowicie do CO2 i H2O

Kalorymetria bezpośrednia

Substancja

Warotśd kaloryczna kcal/g

Tłuszcze

9,3

Węglowodany 4,1

Białko

4,1

Z energetycznego punktu widzenia poszczególne substancje pokarmowe mogą się wzajemnie
zastępowad

Prawo izodynamiki Rubnera

Ćwiczenia 03

19 października 2011
08:18

Fizjologia Strona 1

Białko

4,1

Alkohol

7,1

-

Kalorymetria bezpośrednia

 Iloraz oddechowy
 Równoważnik cieplny tlenu

-

Kalorymetria pośrednia

-

Metoda podwójnie znakowanej wody

-

Monitorowanie częstości tętna

-

Korzystanie z tabel wydatków energetycznych

Metody oznaczenia wydatków energetycznych

Iloraz oddechowy
Respiratory quotation (RQ)

 Nadmiar cukrów przekształcany jest w zawierający mniej tlenu tłuszcz
 Uwalnia się O2 (tlen endogenny)
 O tyle mniej pobiera tlenu organizm

-

Dieta węglowodanowa

RER > 1

Wartość kaloryczna tlenu

-

Białko 4,48 kcal

-

Węglowodany 5,05 kcal

-

Tłuszcze 4,79 kcal

-

Ilośd energii cieplnej, wyzwolonej gdy 1l O2 zostaje zużyty do utlenienia substancji pokarmowej

-

W praktyce (przy mieszanej diecie) - 4,85 kcal/1l zużytego O2

Równoważnik cieplny tlenu

Najniższy poziom przemian energetycznych dostarczający do organizmu energii niezbędnej dla
podstawowych czynności fizjologicznych warunkujących podtrzymanie życia w optymalnych
warunkach bytowych.

Podstawowa przemiana materii

-

Prawo powierzchni - u organizmów stałocieplnych PPM jest wprost proporcjonalna do
powierzchni skóry, natomiast odwrotnie proporcjonalna do masy ciała

-

Rozmiary antropometryczne

-

U noworodków dośd niska PPM

-

Najwyższa w 2 roku życia

-

Maleje do okresu dojrzewania, gdzie znowu wzrasta

-

Dorośli: PPM maleje o 2-3% na każdą dekadę życia

-

Wiek

-

Różnicowanie następuje od 10 roku życia

□ Żeoskie hormony płciowe
□ Większa zawartośd tkanki tłuszczowej
□ Mniejsze o ok. 7% zapotrzebowanie energetyczne

-

Kobiety mają niższą PPM od mężczyzn

□ Lekkie podwyższenie PPM podczas menstruacji
□ Wyraźny wzrost PPM w drugiej połowie ciąży i podczas karmienia

-

U kobiet:

Płęd

-

Czynniki rzutujące się na wysokość PPM

-

Na czczo

-

W pozycji leżącej
W zupełnym spokoju psychicznym i fizycznym oraz w otoczeniu o odpowiednim

-

PPM oznacza się:

Metody oznaczania PPM

Fizjologia Strona 2

-

W zupełnym spokoju psychicznym i fizycznym oraz w otoczeniu o odpowiednim
mikroklimacie

-

Bezpośrednia

-

Pośrednia

-

Metoda kalorymetryczna

Fizjologia Strona 3