02-03-2015

PATOLOGIA

ZABURZENIA TERMOREGULACJI

TERMOREGULACJA

Zdolność do utrzymania temperatury ciała w zakresie optymalnym dla organizmu.

Można wyróżnić dwa rodzaje termoregulacji:

1. behawioralną – świadomą, polegającą na ubieraniu się adekwatnym do warunków i

temperatury otoczenia

2. fizjologiczną – opartą na odruchach bezwarunkowych (np.: dreszcze przy obniżeniu

temperatury, pocenie się)

Do wewnętrznych mechanizmów utrzymania temperatury należą:

•

Odpowiedzialne za wydzielanie ciepła w organizmie:
–

wątroba jest jednym z głównych narządów ogrzewających krew

–

drżenie mięśniowe – czyli szybkie skurcze powodują wzrost temperatury

–

cykle jałowe powodują wzrost temperatury. Cykle jałowe są charakterystyczne dla
brunatnej tkanki tłuszczowej

–

działania hormonalne, takie jak zwiększenie lub spadek aktywności tarczycy, więc i
wydzielania hormonu tyroksyny

•

Odpowiedzialne za wymianę ciepła z otoczeniem, ograniczające ucieczkę ciepła z
organizmu
–

wymienniki przeciwprądowe w przepływie krwi w kończynach, powietrza w nozdrzach

–

termiczne bariery izolacyjne takie jak np tkanka tłuszczowa

•

Odpowiedzialne za oddawanie ciepła do otoczenia:
–

ułatwianie przepływu ciepła do powierzchni warstw organizmu, np kurczenie lub
rozkurczanie naczyń krwionośnych skóry; gdy organizm dąży do zachowania ciepła,
naczynia krwionośne kurczą się i krew nie może tracić ciepła poprzez kontakt z
chłodniejszym powietrzem

–

zwiększenie odbioru ciepła poprzez parowanie - pocenie

Homeostaza termiczna jest uwarunkowana równowagą między kumulacją i oddawaniem ciepła.
Każde zakłócenie równowagi cieplnej wpływa na zmianę temperatury ciała.

ANAPIREKSJA

Stan eutermii, polegający na obniżeniu temperatury nastawczej organizmu; stan odwróconej
gorączki; stan ten wywołuje m.in: trauma (np duży ubytek krwi), endotoksemia (posocznica),
neurotoksyny (np alkohole). Anapireksja ma działanie neuroprotekcyjne, więc jest stanem
pożądanym przy uszkodzeniach mózgu, niedotlenieniu.

Ważna jest umiejętność odróżnienia hipotermii od anapireksji. Stan, w którym organizm nie jest w
stanie utrzymać odpowiedniej temperatury ciała nazywa się hipotermią, natomiastw anapireksji
organizm obniża w ośrodku termoregulacji swój punkt nastawczy co powoduje obniżenie
temperatury. Obniżenie temperatury w napireksji nie wynika jednak z niemożności jej osiągnięcia,
ale z konieczności oszczędnego gospodarowania tlenem.

GORĄCZKA

Stan eutermii towarzyszący chorobie polegający na zwiększeniu temperatury ciała w punkcie
nastawczym powyżej normy.

Pierwotne znaczenie tego objawu to obronna odpowiedź organizmu na atak wirusów, bakterii,
grzybów, obecność ciał obcych, alergenów, martwych fragmentów tkanek i chemicznych
pirogenów.

O stanie podgorączkowym mówi si, gdy temperatura ciała wynosi 37

o

C, zaś o gorączce jeśli

przekroczy 38

o

C. Po intensywnym wysiłku fizycznym temperatura ciała zdrowej osoby może

wzrosnąć nawet o 0,5 stopnia.

Pomiaru temperatury zwykle dokonuje się za pomocą termometru lekarskiego (lub pirometru w
uchu) w jednym z czterech miejsc:

–

pod pachą (norma 36,6

o

C)

–

w jamie ustnej (norma 36,9

o

C)

–

w odbytnicy (u niemowląt – norma 37,1

o

C)

–

w uchu (norma 37,1

o

C)

Mechanizm powstawania gorączki

Proces powstawania gorączki zapoczątkowuje pojawienie się w organizmie pirogenów pochodzenia
zwierzęcego. Komórki fagocytujące, w kontakcie z nimi, rozpoczynają produkcję, tzw pirogenów
endogennych, które wraz z krwią dostają się do podwzgórza, pobudzając je do produkcji
neuromediatorów zapalenia, w tym głównie prostaglandyn. Po dotsarciu do ośrodka regulacji
temperatury, w mózgu, powodują one zmianę punktu nastawczego na większy, co skutkuje
zwiększeniem temperatury organizmu. Po zmianie punktu nastawczego organizm zaczyna
intensywnie produkować ciepło oraz zapobiega jego utracie. Trwa to do momentu osiągnięcia
temperatury nowego punktu nastawczego.

Niezakaźne przyczyny gorączki:

•

wysiłek fizyczny

•

ciąża

•

trawienie

•

owulacja

•

nadcieplność wegetatywna

Szkodliwość gorączki:

Gorączka powyżej 39

o

C męczy i osłabia organizm. Wyraźnie przyspiesza akcję serca. Najbardziej

wrażliwy na podwyższenie temperatury jest jednak mózg. Utrzymująca się gorączka powyżej
41,5

o

C stopni grozi uszkodzeniem białek w komórkach nerwowych, co może prowadzić do śmierci.

Organizm jednak zazwyczaj potrafi kontrolować gorączkę i bardzo rzadko przekracza ona
niebezpieczny dla zdrowia próg. Pomimo to powinna być bezwzględnie obniżana u dzieci, kobiet w
ciąży, u osób z niewydolnym układem krążenia oraz u pacjentów po operacji.

HIPERTERMIA

Hipertermia jest to przegrzanie w wyniku zatrzymania ciepła w ustroju.

Przyczyny:

•

wzmożenie przemiany materii

•

niesprawność mechanizmów termoregulacji fizycznej

•

ograniczona wydolność ich rezerwy czynnościowej w wysokiej temperaturze otoczenia,
dużej wilhotności i małym ruchu powietrza

Po podwyższeniu temperatury zewnętrznej ponad 39

o

C ustrój nie potrafi utrzymać równowagi

między wytwarzaniem, pobieraniem i oddawaniem ciepła. Następstwem jest stałe podwyższenie
temperatury.

Szczególnie narażeni na przegrzanie są ludzie z niedostateczną sprawnością tkanek i układów
biorących udział w regulacji termicznej, np.: chorzy z niewydolnością krążenia, starcy, niemowlęta,
osoby niedożywione, chore na niedokrwistość, po urazach OUN, chorzy na SM oraz ludzie
pozbawieni możliwości pocenia się, znajdujący sie w wysokiej temperaturze otoczenia, podczas
wykonywania pracy fizycznej.

Zwiększenie się temperatury ciała przez zaburzenie sprawności mechanizmów termoregulacji mogą
powodować niektóre ustrojowe substancje biologicznie czynne np.: aminy katecholowe, hormony
gruczołu tarczycowego, środki farmakologiczne oraz związki chemiczne.

HIPOTERMIA

Obniżenie temperatury wewnętrznej organizmu poniżej normalnego zakresu jej zmian. Bilans
cieplny w przypadku hipotermii jest ujemny: ilość ciepła wytwarzanego w wyniku przemian
metabolicznych jest mniejsza niż ilość ciepła traconego przez organizm.

Ciepło może być tracone przez:

•

niską temperaturą powietrza

•

niską temperaturą wody

•

szybkim ruchem powietrza

•

brakiem izolacji termicznej

Łagodne objawy hipotermii (34-35

o

C

)

•

uczucie marznięcia

•

zimne ręcie i stopy

•

drżenie mięśni

•

osłabienie ramion i nóg

•

zawroty głowy

•

dezorientacja i niepokój

Umiarkowane objawy (30-34

o

C

):

•

wzmocnione objawy takie jak powyżej

•

ból z zimna

•

brak wrażliwości na bodźce

•

skurcze mięśni

•

utrata poczucia czasu i zachowania energii

•

apatyczne zachowanie i zaburzenia

świadomości

•

poszkodowany przypomina pijanego,
bełkot

•

niezborność ruchowa, może nie pozwolić
sobie pomóc

Krytyczne objawy (poniżej 28

o

C

)

•

utrata świadomości

•

stan ogólny przypominający śmierć

•

nikłe lub niewyczuwalne oddychanie

•

puls wolny i słaby lub niewyczuwalny

•

brak reakcji źrenic na światło,
spowodowany niedotlenieniem mózgu

•

zimna skóra, przyjmująca sino-zielony
kolor

Ze względu na to, że hipotermia znacznie spowalnia metabolizm, znalazła zastosowanie w
medycynie. Kontrolowana hipotermia umożliwia przeprowadzanie operacji takich jak przeszczep
serca. Obniżenie temperatury ciała do 32–34 °C na 12–24 godzin stosuje się w przypadku
zatrzymania akcji serca. Zwiększa to przeżywalność pacjentów i poprawia ich stan neurologiczny.
Taką terapię coraz częściej stosuje się w szpitalnych oddziałach ratunkowych oraz na oddziałach
intensywnej opieki medycznej.

09-03-2015

WSTRZĄS

Wstrząs jest nagłym klinicznym stanem zagrożenia życia, w którym na skutek dysproporcji między
zapotrzebowaniem a dostarczeniem odpowiedniej ilości tlenu i substancji odżywczych do komórek
organizmu dochodzi do upośledzenia finkcji i niewydolności wielu narządów.

Wstrząs może mieć różne przyczynym jednak przebieg w większości przypadków jest podobny i
ma podobne skutki – może prowadzić do utraty przytomności, niewydolności wielonarządowej, a
nawet zgonu.

Rodzaje wstrząsów:

•

hipowolemiczny – spowodowany zmniejszeniem objętości krwi

•

kardiologiczny – spowodowany niewydolnością mięśnia sercowego, np zawałem

•

septyczny

•

anafilaktyczny

•

neurogenny

•

przywspółczulno-naczyniowy

•

toksyczny

Etapy wstrząsu:

•

niepostępujący

•

postępujący

•

nieodwracalny

Przyczyny wstrząsu krwotocznego:

•

krwotoki zewnętrzne

•

krwotoki wewnętrznegoutrata płynów (przy rozległych poparzeniach)

•

wymioty/ biegunki

•

obfite poty, np udar słoneczny

Objawy wstrząsu krwotocznego:

•

niepokój

•

zaburzenia świadomości

•

spadek ciśnienia

•

szybkie tętno

•

bladość skóry

•

niska produkcja moczu

•

pocenie i hipotermia

•

hipowentylacja

•

zmęczenie

•

pragnienie i suchość ust

•

wymioty/ biegunka

Pierwsza pomoc przy wstrząsie krwotocznym

Każdy rodzaj wstrząsu wymaga odrębnego postępowania leczniczego. Leczenie wstrząsu zawszze
jednak opiera się o te same podstawowe elementy:

•

zapewnienie prawidłowej wentylacji

•

podawanie tlenu

•

ochrona przed utratą ciepła

•

podawanie płynów

23-03-2015

ALERGIA

Alergia (uczulenie, nadwrażliwość) jest to patologiczna, jakościowo zmieniona odpowiedź tkanek
na oddziaływanie różnych obcych substancji, zwanych alergenami, polegająca na reakcji
immunologicznej związanej z powstaniem swoistych przeciwciał, które po związaniu z antygenem
doprowadzają do uwolnienia różnych substancji – mediatorów stanu zapalnego.

Czynnik środowiskowy wywołujący alergię sam w sobie zazwyczaj nie jest dla organizmu
szkodliwy. W reakcjach alergicznych uczestniczy układ immunologiczny, jego komórki, np.
limfocyty, granulocyty kwasochłonne oraz komórki tuczne.
Alergia może objawiaś się łagodnie, jak w przypadku kataru czy łzawienia, aż po zagrażający
życiu wstrząs anafilaktyczny i śmierć.

Alergenami wywołującymi najczęściej gwałtowne reakcje alergiczne są:

•

antybiotyki

•

białka obce

•

jady owadów

•

orzechy

•

ryby

•

lateks

•

pyłki roślin

ALERGICZNE ZAPALENIE BŁONY ŚLUZOWEJ NOSA

Dzieli się na:

•

okresowy

•

przewlekły

Okresowy nieżyt nosa (sezonowy, ostry, okazjonalny) charakteryzuje się występowaniem objawów
przez mniej niż 4 dni w tygodniu lub krócej niż 4 tygodnie.

Przewlekły nieżyt nosa (całoroczny, przetrwały, długotrwały) objawy występują przez więcej niż 4
dni w tygodniu i utrzymuja isę ponad 4 tygodnie.

Przyczyny:
Głównymi czynnikami wywołującymi okresowe alergiczne zapalenie błon śluzowych nosa są pyłki
roślin. Natomiast przewlekłe wywołują roztocze kurzu domowego, naskórki i sierść zwierząt oraz
pleśnie.

ASTMA OSKRZELOWA

Astma to często występująca, przewlekła, choroba zapalna dróg oddechowych charakteryzująca się
różnorodnymi i nawracającymi objawami, odwracalną obturacją dróg oddechowych i skurczem
oskrzeli. Do częstych objawów należą świsty, kaszel, ucisk w klatce piersiowej i duszność.

ATYPOWE ZAPALENIE SKÓRY (AZS)

AZS to schorzenie, na które nie ma jeszcze lekarstwa. Można jedynie minimalizować objawy,
stosując kosmetyki. Głównym objawem jest swędzenie.

Najczęściej pojawia się u noworodków lub pomiędzy 6 a 7 rokiem życia. Na atypowe zapalenie
skóry cierpi około 20% ludzi na świecie. Są to zwykle mieszkańcy Europy Zachodniej i USA.
Nieco częściej chorują dziewczynki. Z upływem czasu choroba coraz bardziej się wycisza, a
objawy są mniej dokuczliwe. Przyczyna nie jest jeszcze do końca znana.

ALERGICZNE ZAPALENIE SPOJÓWEK

Alergiczne zapalenie spojówek jest częstą chorobą alergiczną oczu. Pojawia się wskutek uczulenia
na różne substancje zwane alergenami.

•

jeśli są to pyłki roślin wiatropylnych, choroba jest sezonowa

•

jeśli alergenami są: sierść, naskórek lub wydzieliny zwierząt futerkowych (chomiki, świnki
morskie, szczury, myszy, koty, rzadziej psy), wówczas objawy mogą być stałe.

•

jeśli alergenem jest kurz, roztocza lub pleśnie, objawy są zwykle całoroczne (przewlekłe), a
nasilają się wraz z zawilgoceniem mieszkania i sezonem grzewczym.

ALERGIA POKARMOWA

Alergie pokarmowe znajdują się w czołówce najczęściej występujących alergii. Na zwiększenie ich
występowania duży wpływ ma zanieczyszczenie środowiska, większy dostęp do egzotycznych
owoców i warzyw oraz przemYsłowo przetworzonej żywności.

Objawy alergii pokarmowej:

•

obrzęk,

•

katar,

•

wysypka,

•

swędzenie,

•

bóle głowy

•

bóle brzucha.

Uczulenie na pokarmy może skończyć się szeregiem poważnych chorób z nawracającym
zapaleniem płuc, zapaleniem jelita grubego i AZS (atypowym zapaleniem skóry) włącznie.

Alergia pokarmowa jest to nieprawidłowa odpowiedź immunologiczna organizmu, wywołująca
różne objawy kliniczne. Objawy te występują zawsze po spożyciu tego samego pokarmu i
wywołują takie same dolegliwości. Alergia pokarmowa może wystąpić w każdym wieku, jednak
najczęściej ujawnia się u niemowląt i małych dzieci. Zwiazane jest to z niedojrzałością bariery
jelitowej i zwiększoną przepuszczalnością błony śluzowej jelit dla białek.

Objawy alergii pokarmowej:

Objawy kliniczne alergii są bardzo różnorodne i dotyczyć mogą różnych narządów i układów, np.:

•

skóra: pokrzywka, obrzęki, atypowe zapalenie skóry

•

układ pokarmowy: wymioty, biegunka, obrzęk i swędzenie warg, zapalenie jelita grubego,
zapalenie przełyku, kolka niemowlęca

•

układ sercowo-naczyniowy: niedokrwistość, zwiększona ilość granulocytów
kwasochłonnych

•

układ nerwowy: zaburzenia snu, migrena

Najbardziej zaangażowana jest skóra:

•

skóra 45%

•

układ oddechowy 25%

•

przewód pokarmowy 20%

•

układ sercowo-naczyniowy 10%

Objawy dotyczące jednego narządu występują bardzo rzadko. Najgroźniejszym skutkiem reakcji
alergicznych jest wstrząs anafilaktyczny objawiający się nagłym spadkiem ciśnienia, zaburzeniem
krążenia, skurczami oskrzeli oraz pokrzywką. Wstrząs anafilaktyczny może doprowadzić do zgonu.

Działanie alergizujące może mieć praktycznie każdy produkt.
Jednak najczęściej występują alergie na:

•

mleko

•

jaja

•

orzeszki ziemne

•

pozostałe orzechy

•

ryby

•

skorupiaki

•

soję

•

zboża

LEKI PRZECIWHISTAMINOWE

Leki przeciwhistaminowe to substancje chemiczne hamujące działanie histaminy przez blokowanie
jej przed związaniem z odpowiednim receptorem albo przez jamowanie aktywności dekarboksylazy
histydyny przekształcającej histydynę w histaminę.

Leki przeciwhistaminowe są zazwyczaj używane przez alergików. Stanowią podstawową grupę
leków stosowanych w objawowej terapii chorób alergicznych.

Stosowane są przy:

•

alergicznym nieżycie nosa

•

alergicznym zaoaleniu spojówek

•

leczeniu pokrzywki alergicznej i niealergicznej

•

atypowym zapaleniu skóry

•

astmie oskrzelowej

WSTRZĄS ANAFILAKTYCZNY

Wstrząs anafilaktyczny to rodzaj nagłej, ciężkiej reakcji alergicznej lub niealergicznej, która może
być przyczyną zgonu. Anafilaksja ma charakter reakcji ogólnoustrojowej. Jej objawy zazwyczaj
obejmują równocześnie wystąpienie kilku objawów, m.in.: swędzącej wysypki, obrzęku górnych
dróg oddechowych oraz znaczny spadek ciśnienia tętniczego krwi. Częstymi przyczynami
wystąpienia wstrząsu anafilaktycznego są: ukąszenia owadów, alergeny w pożywieniu i leki.

CHOROBY SKÓRY

Choroby skóry to schorzenia obejmujące skórę. Mogą one dotyczyć powierzchni naskórka, ale też
skóry właściwej oraz taknki podskórnej. Bywa, że procesy chorobowe zachodzą w obrębie naczyń
krwionośnych i naczyń chłonnych oraz zakończeń nerwowych.
Podstawą rozpoznania i zasadniczym elementem obrazu klinicznego są zmiany skórne zwane
wykwitami. Ich znajomość pozwala opisać i zdefiniować skutki procesów chorobowych widziane
na skórze gołym okiem.

Wykwity dzieli się na:

•

pierwotne – będące bezpośrednim wynikiem procesu chorobowego w skórze, jak: plama,
grudka, guzek, guz, pęcherzyk, pęcherz, krosta,, bąbel

•

wtórne – zwykle będące następstwem wykwitów pierwotnych, czyli: przeczos, pęknięcie/
szczelina, rozpadlina, łuska, strup, owrzodzenie, blizna

Obok wykwitów rozróżnia się stany narzucone skóry, czyli takie, które pod względem budowy nie
dają się włączyć do wykwitów pierwotnych lub wtórnych. Są nimi: liszajowacenie, spryszczenie,
łuszczycowatość.

Schorzenia skóry dzieli się na:

•

ze względu na etiologię:

–

bakteryjne

–

grzybicze

–

pasożytnicze

–

wirusowe

–

autoimmunologiczne

–

alergiczne

–

genetyczne

–

zawodowe

–

nowotwory

•

ze względu na lokalizację zmnian chorobowych

–

błon sluzowych

–

naczyniowe skóry

–

gruczołów potowych

–

gruczołów łojowych

–

włosów i paznokci

–

zaburzenia barwnikowe

•

ze względu na cechy wykwitów pierwotnych/ typ zmian skórnych wyodrębniono choroby:

–

rumieniowe

–

rumieniowo-złuszczające

–

grudkowate

–

pęcherzowe

–

łuszczycę

–

choroby łuszczycopodobne

•

ze względu na charakterystyczny obraz mikroskopowy szczególnie wyróżniono:

–

ziarniaki

–

nowotwory złośliwe

–

chłoniaki

LISZAJEC

Liszajec jest zakażeniem bakteryjnym skóry. Choroba powstaje w wyniku infekcji chorobotórczymi
szczepami paciorkowców i gronkowców. Przyczyną rozwinięcia się infekcji skórnej jest
gronkowiec złocisty. Owa bariera odpowiedzialna jest również za szereg zmian powierzchniowych
skóry. Choroby skóry powstałe przez gronkowiec dają poważne objawy na ciele jednak całkowicie
poddają się leczeniu.

Liszajec zakaźny występuje najczęściej jako choroba skóry u dzieci w wieku przedszkolnym.
Choroba rzadziej dotyka osoby starsze.

Zarazić można się bezpośrednio od innej osoby lub poprzez używanie przedmiotów
należących do chorego. Liszajec objawia się najczęściej występowaniem zmian skórnych w
postaci bolesnych pęcherzyków wypełnionych płynem surowiczym. Liszajec obejmuje
najczęściej skórę twarzy, rzadziej skórę rąk czy szyi. Czasem także charakterystyczne dla
zakażenia pęcherzyki mogą pojawiać się na ramionaczy czy nogach.

Leczenie tej choroby skóry zależy od stopnia zaawansowania zmian skórnych. Z racji, iż liszajec
zakaźny potrafi się szybko rozprzestrzeniać, terapię pod okiem specjalisty należy rozpocząć jak
najwcześniej. Leczenie zakażenia może mieć chcarakter miejscowy, co wiąże się ze stosowaniem
kremów i maści antybiotykowych oraz środków odkażających. W przypadku wystąpienia
większych zmian niejednokrotnie zachodzi konieczność zastosowania terapii ogólnej.

Liszajec może pojawić się jako zakażenie pierwotne lub jako powikłanie różnych chorób. Choroby
skóry jak ta rozprzestrzeniają się poprzez bezpośredni kontakt z osobą chorą lub bezpośrednio –
poprzez kontakt z rzeczami do niej należącymi. Głównym objawem wystąpienia schorzenia są
zmiany skórne w postaci wyróżniających się pęcherzyków wypełnionych wodnistą cieczą. Wśród
dolegliwości towarzyszących najczęściej pojawia się ból oraz powiększenie pobliskich węzłów
chłonnych.

Zarażenie tą chorobą skóry jest znacznie cięższe do szybkiego wyleczenia. W takim
przypadku zaleca się szczególną dbałość o higienę. Należy regularnie zmieniać ubranie, a
także skrócić czas używania jednego ręcznika. Ponadto zaleca się unikanie pomieszczeń
ciepłych i wilgotnych.

CZYRAK

Czyrak to ropne zapalenie okołomieszkowe z wytworeniem czopa martwiczego, mające postać z
początku guzka, potem krosty, spowodowane zajażeniem gronkowcowym. W przypadku mnogich
czyraków stosuje się termin czyraczność. Wystąpienie licznych czyraków, które znajdują się blisko
i łączą się w jedną zmianę, nosi nazwę karbunkułu lub czyraka gromadnego (mnogiego). Karbunkuł
występuje najczęściej na karku.

GRZYBICA MIĘDZYPALCOWA STÓP

Grzybica stóp zaczyna się od zaczerwienienia skóry na stopach. Dopiero później, gdy grzyby już
usadowią się w skórze, widać drobne pęcherzyki, pojawia się obrzęk, swędzenie i pieczenie. Jeśli
choroba nie zostanie powstrzymana, zakażona skóra może pękać, łuszczyć się, a nawet odchodzić
sporymi płatami.

Najbardziej powszechna jest grzybisa międzypalcowa, określana jako stopa atlety lub sportowca,
ponieważ właśnie sportowcy cierpią na nią najczęściej. Pierwsze zmiany pojawiają się między
piatym a czwartym palcem stopy, bo to między nimi jest najcieplej, najwilgotniej i najciaśniej.
Skóra u nasady tych palców jest mocno zaczerwieniona lub pękata, a przy wycieraniu stóp dokucza
ból. Z czasem choroba przenosi się na kolejne palce. Najrzadziej występuje między paluchem a
drugim palcem, bo tu dociera najwięcej powietrza i palce nie przylegają ściśle do siebie.

ŚWIERZB

Świerzb to choroba zakaźna ludzi i innych zwierząt spowodowana przez świerzbowce. U ludzi
świerzb wywołuje świerzbowiec ludzki, który objawia się dokuczliwym świądem i zmianami
skórnymi w postaci przeczosów, grudek i plam.

Świąd nasilający się w nocy, po kąpieli na skutek rozgrzania i uczynnienia świerzbowców.

Widoczne są norki świerzbowcowe. W okolicach zmian widoczne są przeczosy – linijne nadżerki
naskórka spowodowane intensywnym drapaniem. Nie zajmuje okolicy międzyłopatkowej oraz
twarzy, z wyjątkiem świerzby norweskiego. U dzieci często lokalizuje się na dłoniach i podeszwach
stóp.

Występuje zwykle:

•

na pośladkach,

•

w okolicy nadgarstków

•

na bocznych powierzchniach palców,

•

w naturalnych fałdach skóry,

•

w okolicach pępka,

•

w okolicach brodawek sutkowych u kobiet,

•

w okolicach narządów płciowych,

Rozpoznanie:

•

stwierdzenie charakterystycznych norek świerzbowcowych (dobrze widoczne po
zabarwieniu nalewką jodową)

•

charakterystyczny świąd nasilający się w nocy

•

przeczosy w miejscach typowych

•

wywiad ukierunkowany na występowanie podobnych objawów wśród osób z otoczenia
chorego

•

najczęściej występuje w okolicach pępka, na nadgarstkach, pośladkach i okolicach nosa

OPRYSZCZKA WARGOWA

Opryszczka wargowa to choroba ujawnia się w postaci powierzchownych zapalnych pęcherzyków
uformowanych w skupiska, na granicy błony śluzowej jamy ustnej i warg, niekiedy wychodząc
poza granicę rąbka czerwieni wargowej. Początkowo pęcherzyki są wypełnione treścią surowiczą,
następnie ropną i w ciągu kilku dni pokrywają się strupami. Zwykle towarzyszy im lekkie pieczenie
lub niewielka bolesność, niekiedy objawy te poprzedzają wystąpienie opryszczki o 2-3 dni. Czasem
pęcherzyki mogą też wystąpić w okolicy otworów nosowych. Wykwity opryszczkowe pojawiają się
zwykle w momencie osłanienia odporności komórkowej organizmu. Często występują przed
ujawnieniem się objawów innej choroby lub w trakcie powrotu do zdrowia. Wysiew opryszczki
wargowej może wystąpić również po ekspozycji na światło słoneczne. U kobiet nawroty opryszczki
wargowej mogą korelować z miesiączką.

BRODAWKI STÓP

Zlokalizowane na podeszwowej części stóp, mające szorstką powierzchnię i kolor skóry, mogące
osiągnąć 1-2 cm wielkości. Są dwojakiego rodzaju: rozsiane, głębokie lub bardziej powierzchowne,
zlewające się w skupiska tworząc tzw brodawki mozaikowe. Brodawki typu myrmecia często są
bolesne i mogą utrudnić chodzenie.

BOLERIOZA

Wieloukładowa choroba zakaźna wywoływana przez bakterie należące do krętków. Bolerioza jest
najczęstszą chorobą odkleszczową. Zakażenie człowieka następuje poprzez ślinę lub wymiociny
kleszcza. Wczesne objawy choroby obejmują powstanie charakterystycznego rumienia cechującego
się obwodowym szerzeniem się i centralnym ustępowaniem. Rumień wędrujący jest najczęstszym
objawem wczesnej postaci boleriozy.

Wczesne zmiany:

•

rumień

•

rzadko występujący naciek limfocytarny skóry

•

objawy grypopodobne obejmujące gorączkę,

•

ból głowy,

•

osłabienie

Wczesne objawy ustępują w ciągu 3 miesięcy i u części chorych rozwija się postać wczesna
rozsiana, która może przebiegać pod postacią zapalenia stawów lub neuroboreliozy albo zapalenia
mięśnia sercowego. Po wielu latach od zakażenia u części chorych dochodzi do zanikowego
zapalenia skóry, przewlekłego zapalenia stawów, powikłań neurologicznych. Bolerioza jest
rozpoznawana na podstawie dodatnich testów serologicznych oraz występowaniem typowych
objawów klinicznych. Zakażenie jest skuteczne leczone za pomocą antybiotyków z grupy penicylin,
cefalosporyn oraz tetracyklin.

OSUTKI POLEKOWE

Zmiany skórne będące efektem ubocznym stosowania niektórych leków. Mogą wystąpić w związku
z zastosowaniem niektórych leków, niezależnie od tego na co i w jaki sposób użyty był lek.

Zmiany polekowe nie mają zazwyczaj charakterystycznych cech dla poszczególnych specyfików.
Często różne leki dają takie same objawy.

Niektóre ze zmian nasuwają od razu podejrzenie związku z lekami:

•

rumień trwały

•

rumień wielopostaciowy

•

toksyczna nekroliza naskórka

•

zmiany krwotoczne

Pozostałe zmiany mogą jedynie sugerować związek z lekami:

•

zmiany pokrzywkowe i obrzękowe

•

zmiany wypryskowe

•

zmiany przypominające liszaj płaski

•

zmiany fotoalergiczne i fototoksyczne

•

zmiany pęcherzykowe i pęcherzowe

•

zmiany krostowe

•

zmiany trądzikowe

•

łysienie

•

zmiany paznokciowe