2012-12-16

1

Pomoc psychologiczna

Udzielanie pomocy psychologicznej na

odległość stało się bardzo popularne

w ostatnich latach.
Kodeks zawodu psychologa nie daje jednak,

żadnych wskazówek dotyczącej takiej

aktywności zawodowej psychologów.
Obowiązują ogólne zasady troski o dobro
klienta - psycholog ma pozytywny stosunek

do klienta, który objawia się troską,

zainteresowaniem i szacunkiem

Zasady udzielania pomocy

Psycholog zachowuje własną
odrębność w kontakcie
z klientem, niezależnie od uczuć
empatycznych
Psycholog przyzwala na
rzeczywistą odrębność osobie,
której pomaga

Zasady udzielania pomocy

Psycholog jasno przekazuje wszystkie
konieczne informacje dotyczące zasad
udzielania pomocy oraz swoich intencji
Psycholog

jest zdolny do plastycznej

zmiany zachowania w zależności od
potrzeb klienta

Rodzaj pomocy na odległość

telefon

prasa

internet

2012-12-16

2

Zasady przyjęte przez APA (1995)

Telefon może być używany w następujących
przypadkach:

przekazywanie informacji edukujących

gorąca linia dla osób z myślami
samobójczymi (udzielanie wsparcia)
krótka interwencja kryzysowa
działalność rozjemcza

Porady przez telefon

Użycie telefonu do prowadzenia
systematycznej psychoterapii,
czy celów diagnostycznych jest
niedopuszczalne
Kontakt powinien być jednorazowy

W Polsce – charakter informacyjno-edukacyjny
oraz wsparcie np.

Ogólnopolskie Pogotowie dla Ofiar Przemocy w
Rodzinie "Niebieska Linia" (Warszawa – 22 668 70 00)
Sieć pomocy ofiarom przestępstw (Warszawa – 22
8242501)
telefon dla osób z problemami alkoholowymi
telefon zaufania dla osób zakażonych HIV/AIDS

Pytania

Czy ten rodzaj pomocy jest wystarczający

dla klienta, czy też należy skierować go

do psychologa udzielającego pomocy

bezpośrednio?
Czy jest możliwe adekwatne określenie

psychologicznej sytuacji klienta?

Czy psycholog jest świadomy ograniczeń

w diagnozie, sądach czy prognozach

w trakcie rozmowy przez telefon?

2012-12-16

3

Pytania

Czy obydwoje – klient i psycholog, są wolni
od zakłóceń komunikacji i uwagi
oraz innych oddziaływań w czasie kontaktu?
Czy psycholog ma niezbędne
doświadczenie, trening i cechy
temperamentalne, niezbędne do udzielania
pomocy przez telefon ?

Pytania

Czy psycholog ma wypracowany system
nagrywania i przechowywania nagrań
rozmów klientami oraz zasady
udostępniania ich klientom ?
Czy psycholog wie, jakie są oczekiwania
klienta wobec pomocy przez telefon ?
Czy psycholog wie, jakie są koszty
ponoszone przez klienta ?

Udzielanie pomocy psychologicznej przez
Internet

Kontakt internetowy nie pozwala na
zawarcie kontraktu, ponieważ:

nieznane są oczekiwania klienta

brak świadomej zgody klienta
uwzględniającej wszystkie informacje
brak możliwości zachowania poufności
ograniczone możliwości ustalenia celu
interwencji

Poufność w Internecie

Połączenie internetowe nie zapewnia ani
prywatności ani poufności, ponieważ:

każdy komunikat może zostać przeczytany
przez wielu ludzi

można zidentyfikować nazwisko i adres
użytkowników tej usługi
dane klienta mogą zostać wykorzystane
wbrew jego woli

Obowiązki psychologa udzielającego
pomocy w Internecie

Psycholog musi poinformować klienta, że:

system pozwala na przechowywanie
wszystkich danych klienta

system nie zapewnia poufności
i prywatności
psycholog ma obowiązek ujawnić
informacje, jeżeli uzna, że klient stanowi
zagrożenie dla siebie lub innych osób

2012-12-16

4

Informacja o usługach musi być tak
skonstruowana aby klient wiedział, że:

jest to metoda eksperymentalna i brak jest

danych na temat jej skuteczności

kontakt nie jest poufny
nie jest to relacja psychoterapeutyczna
kontakt powinien być jednorazowy !
nagrania z interakcji mogą być

przechowywane, ale nie ma możliwości, by

je otrzymał klient

Warto obejrzeć w internecie odpowiednie

strony

Granice kompetencji w trakcie kontaktu
przez Internet

Możliwość błędu diagnostycznego,
wynikający z braku danych obserwacyjnych
i krótkiego czasu na rozpoznanie problemu
– ryzyko błędnej identyfikacji problemów
klienta, czy też zlekceważenia patologii jest
bardzo duże
Klient jest bardziej niż w osobistym
kontakcie narażony na stratę i cierpienie

Zasady etyczne odpowiadania na listy w
prasie

Psycholog stara się zachować anonimowość
klienta – bez ujawniania imienia i nazwiska
oraz tych informacji, które pozwolą na
identyfikację autora listu
Psycholog nie ma podstaw do stawiania
diagnozy - za mało danych, informacje
jednostronne, nie ma możliwości dopytania
i wyjaśnienia opisywanych problemów (należy
uważać na interpretację zawartych w liście inf.)

Zasady etyczne odpowiadania na listy w
prasie

Psycholog stara się, aby żadna z jego opinii
nie została potraktowana jako osąd –
nie oceniać osób ani ich zachowań
Należy unikać kategorycznych twierdzeń
Nie wolno przypisywać żadnych etykiet

Zasady etyczne odpowiadania na listy w
prasie

Psycholog przedstawia różne możliwości
a nie jedno, najlepsze rozwiązanie –
porada polega na dostarczeniu czytelnikowi
propozycji różnych możliwości działań
i rozwiązań (zasada podmiotowości)
Zachować integralność i spójność
w udzielanych poradach – przekazuje
sprawdzone empirycznie wyjaśnienia

2012-12-16

5

Podstawowe zasady,
o których trzeba pamiętać!!!!!!

1.

Wypowiedzi muszą znajdować poparcie
w teorii psychologicznej i danych
empirycznych

2.

Wypowiedzi muszą być zgodne ze
wszystkimi zasadami etyki zawodowej

3.

Nie należy tworzyć błędnych oczekiwań
u czytelnika (autora listu), że wytworzyła
się indywidualna, profesjonalna relacja

Zgłaszany problem

„Jestem mężatką ze stażem 12-letnim…od 6 latek coś przestało

funkcjonować jak należy w moim związku. Zaczynam coraz częściej

myśleć o rozstaniu, ale ze względu na dzieci trwam nadal w nim.

Bardzo boję się samotności, wiem że w razie czego to nie mam na kogo

liczyć, nawet na rodzinę. Jestem bardzo zmęczona sytuacją w moim

małżeństwie, nie pracuję i nigdy nie pracowałam, szukam pracy, ale tu

gdzie mieszkam wolą młode kobiety z doświadczeniami. Cały czas mąż

daje mi do zrozumienia, ze jestem domowym pasożytem, czuję się

przez to niedowartościowana, przestałam wierzyć w siebie. W dodatku

mąż ma tzw. zboczenie zawodowe, cały czas mnie przesłuchuje,

sprawdza, wszędzie wietrzy podstęp, moje kłamstwo. Najgorsze jest to,

ze nawet dzieciaczki cieszą się z tego, jak męża nie ma w domu. Nie

chcę tak żyć, czuję się stłamszona, jak w potrzasku. Już nie mam siły

tak żyć, jedynie dzieci są dla mnie ważne, Nie wiem jak sobie pomóc w

tej sytuacji, wiem jednak jedno, że długo tak nie wytrzymam, ehhh

dlaczego życie jest takie okrutne…”

Odpowiedź psychologa

„Witam. Rzeczywiście życie w takim klimacie jest
trudne. Sugeruję przejście kursu dla poszukujących
pracę i innych aktywizujących zawodowo, o takich
kursach dowie się pani w urzędzie pracy. Nawet jeśli
nie od razu pani dostanie pracę, to zacznie inaczej
myśleć o sobie, warto poznać swój potencjał, a każdy
go ma, tylko o tym czasami nie wie. Niestety niektórzy
mężczyźni nie potrafią docenić kobiety, z którą żyją.
Proszę napisać co się udało, pomyślę dalej o pani
sytuacji. A może włączy się pani w prace jakiegoś
stowarzyszenia? Psycholog.”

Psycholog na wstępie powinien
poinformować klientkę, iż udzielana przez
niego porada jest jego własnym punktem
widzenia problemu.
Psycholog powinien zaznaczyć iż mimo, że
kontakt miedzy nim a klientką nie należy do
poufnych, ze względu na charakter
przekazu, to i tak psycholog będzie usilnie
starał się zachować anonimowość klientki.

2012-12-16

6

Już pierwsze zdanie psychologa po
powitaniu ma charakter osądu
ujawniającego jego odczucia empatyczne
(Rzeczywiście życie w takim klimacie jest
trudne). Utwierdza to klientkę w
beznadziejności sytuacji w jakiej się
znalazła. W rezultacie psycholog
pozbawiony zostaje własnej odrębności w
kontakcie z klientką.

Lakoniczna, jak i zdawkowa porada na temat
możliwości specjalizacji zawodowej minimalizuje
problem klientki, w efekcie czego psycholog
pozbawia jej tak potrzebnego wsparcia.
Brak wskazania alternatywnych rozwiązań stoi w
sprzeczności z artykułem 25 kodeksu,
stwierdzającego m.in. zachowanie etycznej
wrażliwości psychologa, który nie tylko nie unika
rozstrzygnięcia konfliktów moralnych, ale stara
się je dostrzegać.

Moralizatorski charakter osądu, w którym
psycholog przewiduje, porażkę zawodową klientki
utwierdzając ją tym samym, w swojej
nieporadności życiowej.
W rezultacie psycholog nie tylko ujawnił osobisty
stosunek do klientki, ale zdradza, że w jego
intencji niesienia pomocy i staranności w
wykonywaniu czynności zawodowych wpływ ma
jego system wartości. Taka postawa jest całkowicie
sprzeczna z artykułem 15 kodeksu.

Ocena męża klientki ma ponownie
charakter subiektywnego osadu, który
uniemożliwia eksplorację alternatywnych
rozwiązań problemu. Tym samym psycholog
zatracił resztki obiektywizmu i
bezstronności (Niestety niektórzy mężczyźni
nie potrafią docenić kobiety, z którą żyją.)

Zakończenie porady jest niezgodny z zasadą
etyczną mówiącą, iż forma usług
psychologicznych stosowana za
pośrednictwem internetu powinna być
jednorazowa (Proszę napisać co się udało,
pomyślę dalej o pani sytuacji.).
Powyższa porada udzielona przez psychologa
nie odzwierciedla wiedzy i dorobku nauki z
zakresu psychologii, w wyniku czego łamie
artykuł 4 kodeksu

2012-12-16

7

Na wstępie pragnę poinformować Cię, iż udzielana
przeze mnie porada jest moim własnym punktem
widzenia problemu. Pomimo, iż kontakt miedzy
nami należy do poufnych, ze względu na charakter
przekazu, to i tak będę usilnie starała się zachować
Twoją anonimowości.
W swoim liście poruszasz dwie ważne dla Ciebie
sprawy - relacje z Twoim mężem oraz potrzebę
własnej niezależności.

Z Twojego listu wynika, że małżeństwo, w którym obecnie jesteś nie
zaspakaja Twoich oczekiwań. Brakuje Ci w nim bezpieczeństwa, czujesz
się mało ważna i boisz się ewentualnej krzywdy ze strony partnera.
Rozumiem Twoją frustrację, niepokój. Tak naprawdę nie wiadomo, na
czym opiera się Wasz związek, i co tak naprawdę Was łączy.
Zastanawiasz się, czy trwać w tym związku, czy odejść? Podjęcie takich
decyzji jest bardzo trudne. Warto zrobić, szczerze sama przed sobą,
bilans zysków i strat, zastanowić się, co tak naprawdę trzyma Cię przy
tym mężczyźnie, a co sprawia, że nie jesteś szczęśliwa, że czegoś Ci
brakuje. Zatroszcz się o siebie, o swoje potrzeby. Zachęcam Ciebie do
zainicjowania otwartej rozmowy z mężem i uzgodnienia wzajemnych
oczekiwań. Masz prawo wiedzieć, jak Twój mąż spostrzega Waszą relację
i jak się w niej czuje. Warto poinformować go, iż obecny kontakt z nim
jest dla Ciebie frustrujący. Szczera, bezpośrednia rozmowa pomoże Ci
zorientować się w swojej sytuacji, tak, byś mogła podjąć decyzję o tym,
czy zamierzasz inwestować w budowanie tej relacji, czy lepiej będzie
wycofać się z niej. Jeśli nie postawisz jasno sprawy możesz narazić się na
ryzyko bierności i zależności. Związek, w którym zaspakajane są
oczekiwania tylko jednej strony nie stwarza możliwości do budowania
prawdziwej więzi i miłości. Życzę Ci odwagi i powodzenia.

Nurtującym Cię również problemem, jaki poruszyłaś jest
chęć uzyskania niezależności przez Ciebie. Pamiętaj, iż
czas poświęcony przez Ciebie na wychowanie dzieci był
niezwykle ważnym życiowym zadaniem. Myślę, iż poprzez
odkrywanie swoich potencjałów i zainteresowań możesz
kształtować swoją przyszłość. Wbrew temu, co sądzisz o
sobie, wiele możesz zmienić, stworzyć, spojrzeć na siebie
inaczej. I od tego warto zacząć. Przyjrzeć się swoim
zawodowym brakom, których wypełnienie otworzy Ci
drogę do wymarzonej pracy. Jednocześnie odkrywaj swoje
mocne strony, choćby dzięki rozmowom o sobie z
przyjaciółmi, które wystawią Ci prawdziwą opinię na Twój
temat. I pomyśl: masz dopiero cząstkę życia za sobą!
Pamiętaj, że to nie inni decydują o tym, czy jesteś stara, ale
ty sama wyznaczasz sobie ramy życia. Nigdy nie jest za
późno, aby zacząć cieszyć się samą sobą! Spróbuj.