DEFINICJE EMOCJI
Frijda 1986 –wynik (nie)świadomej oceny zdarzenia wpływającej na cele/interesy podmiotu;
pozytywnazgodność z celami ; istota – uruchomienie gotowości do realizacji programu działania, uruchamia się
priorytet dla działania, co może przeszkadzać innym zadaniom. Szczególny rodzaj stanu psych., zmiany
somatyczne, ekspresje mimiczne, i pantomimiczne, behawioralne formy.

Doliński 2000 – subiektywny stan psych, uruchamia priorytet dla programu działania. Zmiany somatyczne etc.

Averill 1999 – 3 znaczenia 1)syndromy emocjonalne – zespoły zachowań i emocji (gniew, strach, miłość) charakter
nakazowy. 2)stany emocjonalne – względnie krótkotrwałe, odwracalne dyspozycje do reagowania w typowy
sposób dla sygnału 3) reakcje emocjonalne – bieżący zbiór ujawniony przez czł. Znajdującego się w określonym
stanie Emo, zespół reakcji – wyraz twarzy, zmiany fizjolog, zewn zachowanie, subiektywne doznanie

Zimbardo, Ruch 1999 – złożony zespół zmian cielesnych i psych obejmujących pobudzenie fizj (zmiany
neuronalne, hormonalne, trzewiowe i mieśniowe), uczucia, procesy poznawcze, reakcje behawioralne,
wykonywane w odpowiedni sposób na syt. Spostrzeganą jako ważną

WŁAŚCIWOŚCI EMOCJI
- wartość – zależna od znaczenia przedmiotu dla osobnika (Szewczuk)
– kierunkowość – biegunowy charakter ku/od przedmiotu (Mazurkiewicz)
- ruchliwość – mobilizowanie ku zwiększeniu gotowości do działania, biegunowy charakter
- intensywność – zw. Z wartością przedmiotu dla jednostki, wyraża się w stopniu zaangażowania w działanie i
odporności na czynniki hamujące, charakterze zmian wewn
- czas trwania

POWSTANIE EMOCJI:
- nagłe zmiany w otaczającym świecie lub środowisku wewn
- pojawienie się przedmiotów, zjawisk o wartości dla jednostki
- Ułatwienia / utrudnienia w działaniu w stosunku do początkowej fazy
- zakończenie równoważących działań
- przebudowa działań przystosowawczych wskutek zmiany warunków zwen / wewn
- zmienny stopień zrównoważenia stosunku osobnik -rzeczywistość

Reykowski 1992 –

efektywny – ocena poz/neg odpowiada tendencja do podtrzymywania lub przerwania kontaktu z danym

przedmiotem/ czynności

pobudzeniowy = siła oddziaływania, ważność dla jednostki AUN, mięśnie, oś przysadka – nadnercza – OUN

; reakcja paradoksalna – przy b. Silnym pobudzeniu – nagły spadek napięcia mięśniowego, uginanie nóg, utrata
głosu, ogólna bezwładność, pustka w głowie,
Pobudzenie ośr centralnych  natłok myśli ; Pobudzenie osi przysadka – nadnercza – zmiany w funkcj. Gruczołów
(adrenalina)

treściowy – ocena, adres czynnika oddziałującego – potrzeby organizmu (bezpieczeństwo, odżywianie),

potrzeby JA (samoocena, tożsamość), sfera wartości (wolność, sprawiedliwość , miłość, szacunek), sfera
poznawcza (system wiedzy, poglądy, oczekiwania)

Parkinson 1999 – ocena sytuacyjna – stany Emo dot wartościującego związku osoba – obiekt
Arnold 1960 – znaczenie wartościującego aspektu emocji – ocena poznawcza aspektów osobistych związków z
obiektem
Lazarus 1969 – dwa aspekty oceny poznawczej – pierwotny (bieżąca syt) i wtórny
Wyznaczniki oceny sytuacji: przyjemne / przykre, znajome / nowe, spodziewane / zaskakujące, korzystne /
szkodliwe, podmiot odpowiedzialny, kontrolowalność etc

Specyficzne wzorce reakcji fizjologicznej;
Cannon 1949 – nie istnieją
Ekman, Levenson, Friesen 1983 – tak
Offenberg, Frijda 1987 – róznorodne objawy cielesne zwiążane z gniewem, strachem, smutkiem

TYPY EMOCJI: (inne niż u zwierząt)
- społ. Charakter (efekt świadomego współżycia w grupie – wartości, przeżycia estetyczne)
- poznawcza treść (rozumienie treściowych związków z ustosunkowaniem się do faktów)
- intencjonalność (świadome wznoszenie uczuć do sfery zadaniowej, osobisty plan życiowy, kontrola uczuć,
odpowiedzialność za uczucia)
-
Panu Sepp 2003 – eksperymenty ze szczurami – ćwierkanie
Witwicki – istnieją różne klasyfikacje emocji:

autopatyczne – 1)związane z przedstawieniami wzrokowymi, słuchowe, węchowe, ustrojowe 2)z aktami

przedstawień – przyjemność chodzenia 3) z treścią przedstawień –estetyczne 4)emocje intelektualne – z czynnością
poznania – ciekawość, zwątpienie 5) emocje wartości – radość, smutek, gniew

heteropatyczne – wynikające z wzajemnych stosunków osobników – słaba/silna moc, życzliwość (litość,

przyjaźń, uwielbienie, wrogość (ironia, triumf, nienawiść)

Ribot 1901 – ujęcie ewolucyjne – pierwotne (proste, sfera organizmu) i złożone (połączenia pierwotnych, sfera
wartości, wiedzy poznawczej, uczucia wyższe)
Lehman 1992 – 1)stosunek wyobrażeń (intensywne, kontrastowe, intelektualne) 2)stosunek jaźni do świata zewn.
(działalności, jaźniowe, autopatyczne – odnoszone do siebie, estetyczne, sympatii)
Heinrich 1901 – wg psych składu – elementy nastrojowe i wyobrażeniowe (zmysłowe, cielesne)
Adler – autopatyczne(do siebie) i heteropatyczne (do innych)
Szewczuk – kryterium klasyfikacji emocje jest znaczenie sytuacji dla osobnika – zewn/wewn pochodzenie
zaburzenia
zagrożenie

ograniczenie

pozbawienie

zaspokojenie

od

od

do

do

Niepokój, lęk,
strach,
przerażenie

Rozdrażnienie,
złość, gniew,
wściekłość

Smutek, złość,
cierpienie,
rozpacz

Radość,
uniesienie,
szczęście,
ekstaza

Izard 1977 – uniwersalność ekspresji twarzy, jednoznaczna odróżnialność ekspresji; emocja podstawowa 
specyficzność substratu neuronalnego, odróżnialna jakość subiektywna : radość, złość, strach, smutek, wstręt,
wstyd, wina, zaskoczenie, pogarda, zainteresowanie

Plutchik – 1980 – stany emocjonalne na planie koła, 8 podstawowych, wiążących się z ewolucyjną reakcją
adaptacyjną
Wstręt +smutek = skrucha
Radość + akceptacja = miłość
Strach + zdziwienie = zgroza
Gniew +wstręt = pogarda
Gniew +oczekiwanie = agresywność
Oczekiwanie + radość optymizm
Akceptacja +strach = uległość
Zdziwienie + smutek = rozczarowanie

Parkinson 1988 – podziła ze wzg. Na siłę i trwałość – 1) nastroje – mniej intensywne, dłużej trwają, stan aktywny o
Walencji poz/neg, może mieć znaczenie adaptacyjne
2)emocje – wyzwala gotowość, okreslona postać
3) zaburzenie emocj – subiektywnie nieprzyjemnie odczucia trwające długo, przeszkadzają w rozwoju

EMOCJE:
- funkcjonalne – podtrzymuja kontakt społ
- funkcjonalne – smutek , żal, nie podtrzymują funkcji
- dysfunkcjonalne – fobie, ataki paniki, powodują zaburzenia reakcji

Ze wzgl na nateżenie i trwałość:
- afekty – krótkotrwały i silny
- nastroje

- namiętności – długi i dość silny

Tomkins 1984 – każdej emocji odpowiada wzorzec ekspresyjny – zadowolenie  smiech, strach  ucieczka;
emocje: zainteresowanie, zadowolenie, zachwyt, zdziwienie, zaskoczenie, wstrząs, przykrość, udręka, wstyd,
poniżenie, strach, przerażenie, potępienie, wstręt, gniew, wściekłość

WZBUDZANIE EMOCJI
Reykowski – przez oddziaływanie, znaczenie dla organizmu i osobowości; zaś reakcji afektywnej nie towarzyszy
aktywizacja AUN i krótszy czas; zależy od aktywacji wzrów afektywnych i zakłócenie lub ułatwienia czynności
umysłowych i praktycznych

WZORCE AFEKTYWNE – specyficzne organizacje – charakter wrodzony (ośrodki przyjemności i przykrości) lub
nabyty w toku uczenia
- pierwotne – każdy bodziec zmysłowy ma podwójną zdolność – komponent poznawczy, afektywny, różne
proporcje

H. Pieron – 1950 – określone współczynniki poznawcze i afektywne = np. wzrok – 10 i 2, słuch i dotyk 8 i 4,
gorąco, zimno, śmiech – 6 i 6, zapach 4 i 8

CECHY BODŹCA
Titchener – barwy achromatyczne (biały, czarny, szary) neutralne, rzadkie jakości czuciowe, inne kolory znaczenie
afektywne

Gerard – czerwony daje większe pobudzenie niż niebieski, znak reakcji afektywnej zalezy od jakości bodźca
Young – czyste tony  wysokość i natężenie (eksperyment Schneira – stymulacja o niskim natężenie powoduje
zbliżenie płodu, wysoki – oddalenie)
Anndt – wrażenie ledwo dostrzegalne małe zabarwienie Emo, w miarę wzrostu natężenia wzrasta zabarwienie,
ale po przekroczeniu progu zmniejsza się i przechodzi w negatywne; nagłość bodźca negatywne
Franus – strach dzieciduże, szybkie i głośne zwierzęta

POWTARZANE BODŹCÓW
Alternacja – tendencja do zmiany reakcji w miarę powtarzania bodźca
Ingfield – światła różniące się barwa
Parsten - wrasta skłonnośc do modyfikowania kształtów rysowanych linii, zmiana atrakcyjności
Zajonc – 1968 – nowe bodźce stają się atrakcyjniejsze, negatywne zaczynają się podobać, występowanie przerw
powoduje zanik alternacji
Eksperyment z komora ciszy – wzrost wrażliwości na barwy, większe ich nasycenie

Pobudzenie schematy antycypacyjne  habituacja  zanik reakcji Emo

Warunkowanie
Generalizacja bodźca – podobne bodźce  emocje
Wygaszanie – przebieg monotoniczny – po spadku wrażliwości może nastapic jej nagly wzrost (spontaniczne
odnowienie się reakcji
Inkubacja – nawet po dłuższej przerwie reakcja nie slabnie, a wzrasta

Pojęcia i przedmioty emocjonalne – nowotwór, podłość, ratunek, szubienica, krzyż, getto, Oświęcim etc.
Pojęcie  wzorzec afektywny: poszerzanie zawartości znaczeniowej, powiązanie ze zdarzeniami wzbudzającymi
emocje, zetknięcie się z cudzymi emocjami
Wartości i normy – im większy stopień zgodności między zjawiskiem a schematem, tym silniejsza reakcja
afektywna
Wrażliwość na nazwy zmienia się w zależności od zmienny dystansu emocjonalnego

Zakłócenia i ułatwienia czynności
Mendler 1975 – stan pobudzenia powstaje wskutek zakłócenai czynności umysłowej np. tworzenie przewidywań co
do przebiegu zdarzeń, wielkość pobudzenia zależy od nagłości i różnicy w kwestii oczekiwanych skutków.

Intensywność pobudzenia i znak emocjonalny zależą od wielkości i zakłócenia oraz przebiegu i poznawczego
opracowania informacji oraz przedmiotu zakłócenia
Zróżnicowanie efektów zakłócenia – potwierdzenie samooceny a czynności codzienne, zaplanowane
Rodzaj kategorii poznawczej zaangażowanej w czynności -normy wartości, składniki obrazu Ja

CZYNNIKI WARUNKUJĄCE NATEŻENIE WZBUDZANYCH EMOCJI
-Siła, rozmiar bodźców – efekt habituacji
-zmiana wrażliwości na bodźce, lub całego aparatu psych, reguły
-głód, frustracja, zmęczenie
- nastrój – ułatwianie odbioru bodźców
-poczucie kontroli nad sytuacja (Reakcja wobec czynników zagrażających lub zapowiadających wydarzenie może
zniknąć, jeśli jednostka zna efekty , skutki wydarzeń) – zalezy to od info i opinii jednostki o sobie samym

MECHANIZM DOKONYWANIA OCENY POZNAWCZEJ

Emocja to następstwo specyficznej orientacji
Ocena poznawcza to rozpoznanie przez podmiot określonego wydarzenia jako znaczącego z punktu widzenia celów
i interesów
- pierwotna -przed emocją
- wtórna – rozważenie możliwości, konsekwencji
Lazarus – dwa aspekty tego samego procesu
Czynniki – ocena zasobów osobistych (zdolności, umiejętności) i środowiskowych
Wzorce poznawcze wywołują emocje: gniewzniewaga, pomniejszenie Ja, radośćpostęp w realizacje celu

Parkinson - krytyka
Ocena poznawcza to skutek przeżywanych emocji
Emocja to specyficzne doświadczenia o charakterze somatycznym, tendencja do podejmowania określonego
działania, myśli towarzyszące sytuacji, ekspresja twarzy i ciała, ale także wskutek empatii, zarazania się emocjami
Ocenianie – zimne, emocje – gorące

Aspekt biologiczny – automatyczne reakcje organizmu –generowane przez systemy regulacji, to nie odruchy

McLean – 1990, 1993 – 3 systemy regulacji emocjonalnej powstałe w wyniku ewolucji
- mózg gadzi (prązkowie) – przetrwanie, codzienne czynności
- mózg limbiczny (paleossaków – ciało migdałowate i przegroda) – opieka rodzicielska, przywiązanie, zabawa,
wokalne porozumiewanie, . Zaburzenie ciała migdałowategozmiana reakcji Emo, preferencji żywieniowych,
aktywności seks, zanik lęku wobec bodźców zagrażających (Le Doux). Osrodek przyjemności (przegroda) i
awersyjny (hipokamp). Bliskość ośrodków powoduje mieszaniny emocji – np. przyjemność z horrorów
- kora nowa – neossaków – 80% mózgu- płaty czołowe, system limbiczny, prawa półkularozpoznawanie emocji,
emocje poz., Lewaneg. (Davidson)
Prawa – mania, przegrywanie, zbliżanie się obcej osoby
Lewa – wykrywanie kłamstwa, wygrywanie, zbliżanie się matki

NEUROCHEMICZNE PODŁOŻE EMOCJI
Rola neuroprzekaźników – aminy, aminokwasy, peptydy hormonów – adrenalina, kortyzol, neuromodulatorów –
opiaty endogenne – modulowanie odczuć bólowych
Panika podanie cholecystokininy CCK

Izard – interakcja podejścia biologicznego i psychologicznego
Kilka mechanizmów generowania emocji
- neuronalny – synapsy, substancje chem., temp. Krwi, napięcie mięśni, leketr stymulacja struktur neuronalnych
-sensomotoryczny – informacje eferentne lub czynnościowe  centralna aktywność eferentna, ekspresja twarzy,
wygląd sylwetki, napięcie mięśni
-motywacyjny – afektywny – emocje i popędy fizjologiczne
-poznawczy – poznawcze mechanizmy wzbudzana emocji

TEORIE EMOCJI
James – Lange

– obwodowa teoria – źródło emocji to działanie, zmiany napięcia mięśni i narządów wewn, bodziec zmiany
fizjo spostrzeżenie zmian uczucie
James – emocje a uczucia (moralne intelektualne, estetyczne) to podstawa tworzenia indywidualności, osobowości,
siła dynamizująca zachowanie,
Emocje podstawowe pobudzanie eksteroreceptorów(emocje), potem proprioreceptorów i interoreceptorów,
odpowiedzialnych za uczucia. Pobudzenie spostrzega self. Uczucia powstają w konsekwencji prostego mechanizmu
sensorycznego, dają poczucie naoczności, autentyczności poznania

Cannon – Bard
Centralna teoria emocji  zmiany w mózgu
Telemiczna teoria  emocje zachodzą w jądrach wzgórza, a ich siedliskiem są ośrodki podkorowe. Ich pobudzenie
nadaje poznawczym czynnościom kory emocjonalny komponent.
Impulsy nerwowe przemieszczaja się do ośrodków integrujących we wzgórzu kora i narządy wewn.
Hamowanie korowe jest ciągłe, inaczej permanentne wyładowywania,
Eksperymenty Hebba  dekortykowanie zwierząt  krótszy, mniej złożony i adekwatny atak gniewu
Uszkodzenie kory powoduje uwolnienie się wzgórza spod funkcji kory i sterowanie przez afekty.
Drugoplanowe znaczenie aktywności obwodowej – niespecyficzne pobudzenie Emo,
Krytyka zmiany narządach wewn później niż emocje – po spostrzeżeniu tych zmian jednostka zaczyna działać
Bard - ruchy wyrazowe kontroluje podwzgórze – rejestrowanie aktywności narządów nie wpływa na emocje

Aktywacyjna teoria emocji
Emocje to stan podwyższonego pobudzenia oznakowanego afektywnie
Za intensywność emocji odpowiada OUN i poziom aktywacji  parametry funkcjonowania psych.
Zmiany obowodwe nie są prostym odzwierciedleniem zmian w OUN –ciśnienie krwi, perystaltyka jelit.
Metoda fight or flight – walka albo ucieczka w stanach silnego pobudzenia
Duffy 1962- zamiast emocji aktywacja, łatwiej mierzyć
Hebb 1973 – emocje korelują z aktywacją
Wysoka albo niska aktywacja – emocje neg, średnia – pozyt. także strach
Pojawienie się znaku emocji wiąże się z pobudzeniem ośrodków przyjemności i wpływu aktywacji na aktywność
zespołów komórkowych  podtrzymujące wywołują emocje pozytywne, zmieniające – neg.
Spadek poziomu aktywacji smutek, ukojenie, wzrost gniew, strach, radość, duma

Reykowski, Kofta, Maruszewski, Plesiewski
Różnice między emocjami wiążą się nie tyle z różnicami na poziomie aktywacji, ale różnicami w układach
aktywacji

Radsley – zmiany zachowania przy różnych poziomach aktywacji
Podniecenie – ograniczona świadomość, rozproszona uwaga, splątanie myśli
Czujność, pogotowie- pełna uwaga, świadomość selektywna, przerzutna koncentracja
Swobodne czuwanie – labilna uwaga, swobodne skojarzenia
Senność - osłabiona uwaga, stany niepełnej świadomości
Płytki sen – redukcja świadomości, marzenia senne
Głęboki sen – całkowity brak świadomości
Coma – brak świadomości, reakcji na sytuacje

Arnold – 1960
Receptor odbiera pobudzenie, trafia do podkory, potem kory (ocena). Nastawnie kierunkowe, wzorce wyrazu
emocjonalnego, skutki w układzie autonomicznym zwrotnie do kory (wtórna ocena) – pełne emocjonalne doznanie

Fazy procesu emocjonalnego:
1) neutralna recepcja 2)ocena -znak procesu Emo, 3)tendencja do działania – unikanie, zbliżenie się 4)wystąpienie
emocji – przeżycie subiektywne z komponentem wisceralnym 5) działanie sterowane przez emocje, duża
dynamika, ograniczony zakres kontroli intelektualnej  uwaga i tendencyjne traktowanie bodźców , zgodne z
dominującym nastrojem

Pomost między tradycyjnym i współczesnymi teoriami emocji

Konorski – model emocyjny
- Napędy (procesy nerwowe) kierujące organizm ku bodźcom lub chroniące przed szkodą
- odruchy napędowe – zachowania regulowane przez napędy
-emocje – subiektywne doznania odpowiadające napędom
- antynapędy – inaczej nastroje, stany zaspokojenia napędów, konstruują przygotowawczą działalność
eksplanacyjną
- bodźce wywołujące odruchy napędowe mają charakter emocjonalny

Systemy regulacji zachowania:
-gnostyczny – mózg racjonalny, reguluje funkcje poznawcze, ścisła hierarchizacja i lokalizacja dróg nerwowych –
ośrodki projekcyjne, asocjacyjne
- emocjonalny – uzupełniający, to substancja siatkowata, podwzgórze, niespecyficzne jądra wzgórza, układ
limbiczny, hipokamp, okolice płata czołowego
Uszkodzenia struktur gnostycznych  zaburzenia mowy o typie afazji, bez patologicznych zmian emocjonalnych;
emocjonalnych zmiany osobowości, nadmierna agresja, zachowania lękowe, zaburzenia popędów seks
Komunikacja między systemami – dwukierunkowe połączenia  zjawisko lawiny emocjonalnej

EMPATIA
Relacja podmiot – przedmiot – Gibert, Kuhn projekcja ludzkich uczuć, emocji, postaw, Lipps  doświadczanie
piękna, przypisywanie cech ludzkich, Ingarden wartość dzieła to specyficzne czucie, tchnienie życia,
Relacja podmiot – podmiot – Schellersympatia, przyjaźń, Cooleydzielenie się stanem umysłu, społeczne ja,
Mead podejmowanie ról 2 os z którą się identyfikujemy, Wundt, McDougall, Cottrel – teoria społ. interakcji
międzyludzkiejujmowanie w stosunkach ja-inni, proces reagowania na reprodukowanie działań innych
Psychologia rozwojowa – sympatia instynktowna i refleksyjna (produkt spol
Psychologia kliniczna – nurt identyfikacji – Freud, - wywiad terapeutyczny, Sullivan, Reik, Steward)
Podejmowanie ról – Rogers – zrozumienie klientów, forma komunikacji

Fazy empatii w procesie terapii – Barret, Leonard – 1)faza wstępna – nastawienie empatyczne 2) empatyczne
rezonowanie 3)przejmowanie empatii 4) empatia odbierana 5) odnowienie stanu psychicznego

Składniki empatii – emocjonalne (współodczuwanie), poznawcze (reinterpretacje sytuacji),
komplementarne(syndrom Emo-poznawczy)

Komponenty empatii – emocjonalne: wrażliwość na uczucia, zdolność do uczestniczenia w emocjach, czasowa
identyfikacja z statusem, poznawcze: uznanie punktu widzenia i przyjmowanie społ roli.

Kontrola emocji – regulacja emocji, automatyczna regulacja, samokontrola emocjonalna, czynności procesy
samokontroli (dot. Recepcji informacji, procesów intrapsychicznych i ekspresji emocji

Wskaźniki dobrej samokontroli wg Barrona:
-dobre funkcjonowanie zdrowotne, kontakty z otoczeniem, korygowanie poglądów pod wpływem doświadczeń,
tolerowanie odstępstw od zasad, poczucie realizmu, zdolność do realizacji celów, brak silnych lęków

Kompetencja emocjonalna – Saarni – świadomość stanów emocjonalnych, umiejętność różnicowania emocji na
pods wskaźników sytuacyjnych, ekspresji mimicznej

Inteligencja emocjonalna – Salovey, Mayer – 1)spostrzeganie, ocenianie i wyrażanie emocji 2)ułatwianie procesu
myślenia za pomocą emocji 3) posługiwanie się wiedzą 4) regulacja emocji

EMOCJE I MOTYWACJE

Platon – temperament i pożądliwość to aspekty duszy, nieracjonalne, zwierzęce

Arystoteles – metafora pana i niewolnika – rozum a emocje; niższy status uczucia

W James – Principles of Psychology 1880

Hilgard 1980 – zjawiska psychiczne: poznanie (myślenie), emocje (odczuwanie), motywacje (wola)

Duffy 1962 – przepełnienie intensywnością i energią b. niż kierunkiem i info

Korecses 1990 – gorące EiM, chłodne poznanie

Kuhl 1986
EMOCJE – nacisk na wartościujący aspekt związku organizmu ze środowiskiem
MOTYWACJE – aspekt dynamiczny, zainteresowanie, kierunkowość,

Parkinson 1999 – emocje to stany intencjonalne, istnieje związek między os a obiektem emocji, ma on charakter
wartościujący

Szewczuk 1990 – ewolucyjnie wykształcone emocje, odzwierciedlenie stosunku osoby do rzeczywistości, istnienie
w otoczeniu obiektów obojętnych i nieobojętnych (potrzebnych i niepotrzebnych –zagrażajacych)  potrzeby
jednostki

PSYCHOLOGIA INTROSPEKCYJNA
Wundt 1878 – dymensja przyjemność –przykrość, osobna kategoria zjawisk jakościowych

Ziehen 1900 –cechy wrażenia: jakość, natężenie, zobowiązania wzruszeniowe

Witwicki – osobny rozdział wrażeń zmysłowych, czucia, aspekty wrażeń; stosunek uczucia (przyjemność –
przykrość), czucie – zmysłowe, aspekty – miłosć, gniew

Tischner – 1)afekty- krotkotrwale, intensywne, 2)nastroje – wesołość, niepokój, udręczenie – b. długotrwałe,
3)uczucia – intelektualne, moralne, religijne, estetyczne, , b Silne, długie

James –odczucia zmian cielesnych wywołanych przez zdarzenie, teoria Jamesa-Langego

BEHAWIORYZM
Watson – rodzaj reakcji w 3 wrażliwych formach: strachu, wściekłości, miłości
Biechatierew – mimiczno – somatyczne Tony i reakcje
Neobehawioryzm – Donald, Miller – warunkowanie emocji

PSYCHOANALIZA
Nieświadome emocje niedostępne obserwacji, regulator zachowania
Jung – jeden z 4 procesów psychicznyc (myślenie, emocje, doznania, intuicje); źródła emocji: biologiczne – popędy
(id), społeczne (superego)

Psychologia radziecka – materializm dialektyczny – specyficzny produkt aktywności mózgu, istota to
odzwierciedlenie rzeczywistości
Korniłow, Tiepłow, Bykow 1948 – psych aspekty wyrażające zaspokojenie lub niezaspokojenie potrzeb
Bykow 1951 – skomplikowane reakcje organizmu



LĘK
Kępiński – aspekty – biologiczny (zagrożenie, społeczny (potepienie), moralny (sumienie), dezintegracyjny
(naruszenie struktury interakcji)

Susułowska – związane z rolami; biologiczne

Freud – typy: 1)rzeczywisty – realne zagrożenia 2)neurotyczny – impulsy id 3) moralny –z konfliktu z superego 4)
traumatyczny – nie można sobie poradzić
Funkcje lęku: ostrzeganie, info o stanie popędu, motywacja do działania, hamowanie
Sposoby pozbywania się lęku: identyfikacja, przeniesienie (na obiekty kultury)

Sullivan – niezaspokojone poczucie bezpieczeństwa; osobowość neurotyczna - potrzeba władzy, miłości,
osiągnięć, a potrzeby neurotyczne, niemożliwe do spełnienia
Wytwór stosunków społ, śrpdki ochronne to np. system jaźni

Murray – kompleksy, przed brakiem oparcia, oralne, analne,
Behawioryści – warunkowanie lęku w dzieciństwie

Wolpe, Eysenck, Miller Dollard – uczenie się nierealistycznych lęków fizjologicznyc, poczucie winy,

Barcow – strach poznawczo-subiektywny, komponent fizjologiczny, behawioralny

Boss, Biswanger, Franki – charakter egzystencjalny, lęk przed nicością, śmiercią, nieznanym

Kliniczne aspekty lęków
- fobie – specyficzne, społ, na konkretny bodziec
- zespól uogólnionego lęku – bycie na krawędzi,
- zaburzenia obsesyjno – kompulsywne, jednobiegunowe, dwubiegunowe
- kulturowe warunkowanie –Japonia
- ataki paniki – lęk kajakowy u Eskimosów
- schizofrenia – wieloraki charakter lęku – bliskość, osamotnienie, lęk społeczny
- organiczne uszkodzenia mózgu – napady paniki związek z zaburzeniami w płatach czołowych

Stres:
Neufred – uboczny produkt złego radzenia sobie z frustracjami
Eustres –pozytywny (np. wygrana pieniężna), Distres – negatywny
Rodzaje: - frustracje, przeszkody, przeciążenie, konflikty
Czynniki predestynujące: natura stresora, zmiany w życiu, indywidualna percepcja stresowa,
Dążenie-dążenie- wybór pozytywny; unikanie-unikanie – negatywny
Dążenie –unikanie - w miarę zbliżania narasta stres np. ślub

MOTYWACJE
Socjobiologia – gotowość do wykonanie utrwalonego wzorca zachowania, instynkty
Lorenz – 1975 – zasada podwójnej kwantyfikacji – uruchomienie działania to efekt :siły popędu i bodźca
wyzwalającego

Psychologia humanistyczna – potrzeby niedoboru i wzrostu

Modele motywacyjne wg Madsen 1980
1)homeostatyczny - zaburzenie homeostazy organizmu 2) podnietowy – bodziec 3) poznawczy – procesy
poznawcze  reakcja 4) humanistyczny – wewnętrzne źródlo, bez bodźców