Dysfunkcje jajników

•Aberracje chromosomalne
•Acyklia jajników (nieczynne jajniki)
•Nieowulujące oraz przechodzące luteinizację
pęcherzyki
•Krwiaki pęcherzyków jajnikowych
•Przetrwałe ciałko żółte
•Przedwczesna luteoliza
•Ropnie jajnika
•Guzy jajnika

Acyklia jajników

Wpływ sezonu:

Przetrwałe przedowulacyjne pęcherzyki podczas

wiosennego

okresu

przejściowego,

niewystarczająca

sekrecja LH

Laktacja:

Laktacyjne anoestrus jest rzadko notowane u klaczy

(redukcja sekrecji LH jako konsekwencja strat energii)

Wiek:

(>16

roku):

występuje

wydłużony

okres

międzyowulacyjny z powodu obniżenia sekrecji LH

Acyklia

(poza sezonem)

• Okresy przejściowe

• Zimowe anoestrus (około 15-20% klaczy

ma cykliczne ruje przez cały rok, odsetek
takich klaczy wzrasta im bliżej do równika)

Stężenie LH w plazmie krwi u klaczy od 2 tygodnia

przed do 8 tygodnia po porodzie

(p<0.01 tygodnie -5 to -1, 3 to 8).

Wpływ laktacji na sekrecje LH u klaczy

Diagnostyka nieczynności jajników

• Powtarzane badanie USG: brak

aktywności jajników, brak ciałka

żółtego

• Powtarzane badanie stężenia

progesteronu; Brak wzrostu>1 ng/ml

Terapia (zależnie od patogenezy)

– wiek

•

Brak skutecznej terapii

– Pora roku

•

Czekać aż wystąpi cykliczna aktywność

•

Progesteron przez 10 dni (PRID, CIDR, altrenogest),

hCG w celu indukcji owulacji w kolejnej rui

– laktacja

•

Kryć w rui źrebięcej

•

Opóźniać ruję żrebięcą (altrenogest od 1 dnia po

porodzie.)

•

Wywołanie rui w 20 dniu po porodzie

Acyklia jajników

Nieowulujące pęcherzyki

• Częstotliwość

wzrasta z wiekiem
4.4% u 6-10 letnich
13.1% u 16-20
letnich

Nieowulujące pęcherzyki

• 14.3% przypadków niska koncentracja P4,

85.7%

przypadków stężenie >1 ng/ml

• Dłuższe interwały międzyowulacyjne

średnio -38.5 dni.

Luteinizacja pecherzyków

Objawy kliniczne
• Wydłużona ruja (> 1 tyg.)
• Brak owulacji
• Przetrwałe pęcherzyki
• USG: luteinizacja

(wzrost echogeniczności

pecherzyka) zachodzi

szybko

Patogeneza:
• Niewystarczająca sekrecja LH (pora

roku, laktacja, wiek)

• Częstotliwość: dotyczy około 10%

cykli płciowych

• Brak wpływu na kolejne ruje i owulacje
Terapia: nie musi być stosowana
• Należy czekać na następną ruję
• Wywołanie rui

Objawy kliniczne:
• Nagły wzrost wielkości jednego z

jajników

• Miękka konsystencja, fluktuacja
• Bolesność (podczas palpacji, mogą być

także przyczyną objawów kolkowych)

Diagnostyka
• USG: echogenne obszary

Krwiaki

• Nieowulujące pęcherzyki

mogą przekształcać się w

krwiaki

• Brak owulacji (brak

zapłodnienia)

• Stopniowa organizacja i

luteinizacja krwiaka

• Brak wpływu na aktywność

drugiego jajnika

• Należy czekać na kolejną

ruję

Przetrwałe ciałko żółte

• Brak objawów

rujowych

• Może być obecne

przez 120 dni

Patogeneza 1:

• Owulacja w fazie diestrus
• Takie ciało żółte nie ulega luteolizie 14 dnia

cyklu płciowego

Przetrwałe ciałko żółte

2nd Ovulation

Patogeneza 2:

•

Klacz była kryta i zaszła w ciążę

•

Doszło do matczynego rozpoznania ciąży

(zahamowanie luteolizy)

•

Po tym okresie doszło do śmierci zarodka

•



Przetrwałe ciałko żółte

Terapia:

• Iniekcje PGF

2α

lub analogów  ruja

• Czas jaki upływa od iniekcji do owulacji

zależy od wielkości pęcherzyka

znajdującego się na jajniku

• Płodność może być zmniejszona z powodu

długiej fazy lutealnej

- Granulosa cell tumor (GCT)
- Cystadenoma
- Teratoma
- Dysgerminoma

- Pochodzą z różnych części jajnika
- Histolgia w celu postawienia diagnozy
- GCT jest najczęstszym guzem

jajników notowanym u klaczy

Guzy jajników

Objawy kliniczne i skutki

• Brak rui i cyklicznej aktywności

• Contalateralny jajnik jest nieaktywny

• Czasami obserwuje się zachowanie klaczy

takie jak u ogiera

• Może oddziaływać na organy jamy

brzusznej (wielkość guza!)

• Przerzuty są rzadko obserwowane

Granulosa cell tumor

Diagnostyka:

• Badanie palpacyjne: jeden z jajników

jest mniej lub bardziej powiększony

(do30kg)

• Drugi jajnik bardzo mały (atroficzny)

• USG: struktura podobna do gąbki

(plastra miodu)

• Endokrynologia



Stężenie testosteronu może być

podwyższone (pobieranie kilku prób do

badania)

Granulosa cell tumor

leczenie:
• Jednostronna ovariorectomia
• Laparatomia w pełnym znieczuleniu

– Dojście z boku – zalecane przy małych guzach,

łatwo można jajnik podwiązać

– Dojście w linii białej – mogą być trudności z

założeniem przewiązki

• Cykliczna aktywność drugiego jajnika jest

przywracana po kilku miesiącach do roku

Granulosa cell tumor

Efektywność jednostronnej ovariorectomii u klaczy

(Bartmann i wsp. 2003)

Diagnoza

Normalny

behavior po

zabiegu

Dopuszczenie

do rozrodu

Ciąża

GCT

(n=27)

27

14

13

Teratoma

(n=1)

-

1

1