5/2.F.6. Ocena ryzyka zawodowego na stanowisku
pracy – kierowca ci¹gnika siod³owego

Rozdzia³ 5/2.F.6.

5/2.F.5. Ocena ryzyka zawodowego kierowcy ci¹gnika siod³owego

5. Ryzyko zawodowe

paŸdziernik 2008

Marek Kaczmarski

Spis treœci

1. Opis stanowiska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

1

2. Zakres obowi¹zków kierowcy . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

3. Organizacja pracy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

4. Wymagane wykszta³cenie, doœwiadczenie,

zdolnoœci oraz uprawnienia . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

2

5. Identyfikacja zagro¿eñ na stanowisku pracy . . . . . . .

3

6. Stosowane œrodki profilaktyczne . . . . . . . . . . . . . . .

8

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy

za ostatnie 5 lat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

8

8. Karta oceny ryzyka zawodowego. . . . . . . . . . . . . . .

8

1. Opis stanowiska

Podstawowym stanowiskiem pracy kierowcy ci¹gnika siod³owego z naczep¹
(plandeka/firana) na trasach miêdzynarodowych jest kabina ci¹gnika. Kabina
jest du¿a, wyposa¿ona w:

l

2 ³ó¿ka,

l

ogrzewanie postojowe oraz klimatyzacjê Webasto,

l

szyberdach,

l

elektryczne szyby z prawej i lewej strony,

l

ty³ na poduszkach.

Sam ci¹gnik jest wyposa¿ony w:

l

hamulce WEB,

l

blokadê mostu,

l

ABS,

l

tempomat,

l

elektrycznie regulowane i podgrzewane lusterka,

l

skrzyniê biegów automatyczn¹,

l

dach-spojler,

l

wy³¹cznik ADR,

l

2 zbiorniki na paliwo,

l

tachograf.

Kierowca wykonuje us³ugi w zakresie transportu drogowego na terenie Polski i in-
nych krajów nale¿¹cych do Unii Europejskiej.

Stosowane
materiały
i środki pracy

Pracownik wykorzystuje:

l

ci¹gniki siod³owe: Volvo FH12 i MAN TGA,

l

naczepy transportowe: Kögel, Krone, Schwarzmuller (³adownoœæ od 24 do
28,5 tony, przestrzeñ ³adunkowa o d³ugoœci 13,60 m, szerokoœci 2,48 m i wyso-
koœci 2,73 – 2,97 m).

październik 2008

1

OPINIE

Rozdział

5/2.F.6.

Ponadto kierowca wykorzystuje w pracy:

l

przyrz¹dy pomocnicze – np. rozk³adane drabinki aluminiowe,

l

podstawowe narzêdzia rêczne oraz

l

kliny zabezpieczaj¹ce.

2. Zakres obowi¹zków kierowcy

Do podstawowych obowi¹zków kierowcy nale¿y:

l

odbiór ³adunku,

l

przewiezienie go do miejsca docelowego i przekazanie odbiorcy.

Ponadto kierowca wykonuje obs³ugê codzienn¹ pojazdu, podczas której:

l

sprz¹ta kabinê oraz

l

sprawdza dzia³anie podstawowych zespo³ów.

Kierowca nie wykonuje napraw i nie zmienia kó³.

Kierowca odpowiada za bezpieczeñstwo przewo¿onego towaru, za prowadzony
pojazd i jego wyposa¿enie.

3. Organizacja pracy

Kierowca przewozi towar z Polski do innych krajów Unii Europejskiej (i odwrotnie)
ze zmiennikiem.
Kierowcy zatrudnieni w miêdzynarodowym transporcie drogowym, w przypad-
kach uzasadnionych rodzajem wykonywanych przewozów lub ich szczególn¹
organizacj¹ pracuj¹ w zadaniowym systemie czasu pracy.

Zadania przewozowe ustala pracodawca w takim wymiarze, aby mog³y byæ wy-
konane w ramach ustalonego czasu pracy z uwzglêdnieniem przepisów doty-
cz¹cych przerw przeznaczonych na odpoczynek i okresów odpoczynku. Rozk³ad
czasu pracy w okresie wykonywania danego zadania przewozowego ustala sam
kierowca.
Zadania przewozowe s¹ tak ustalone, aby mog³y byæ wykonane w ramach podsta-
wowego czasu pracy, czyli:

l

8 godzin na dobê oraz

l

przeciêtnie 40 godzin w piêciodniowym tygodniu pracy.

4. Wymagane wykszta³cenie, doœwiadczenie, zdolnoœci
oraz uprawnienia

Do wykonywania zawodu kierowcy w transporcie miêdzynarodowym, wystarczy
mieæ:

l

wykszta³cenie na poziomie zawodowym,

l

prawo jazdy kat. C + E oraz ukoñczony kurs na przewóz rzeczy.

Od pracownika wymaga siê tak¿e odpowiedniego stanu zdrowia udokumentowa-
nego stosownym orzeczeniem lekarskim wydanym po dokonaniu wymaganych:

l

ogólnych badañ lekarskich,

l

badañ laryngologicznych i okulistycznych oraz

l

badañ psychologicznych.

2

październik 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.F.6.

Czas pracy

Osobê pracuj¹c¹ w zawodzie kierowcy powinny cechowaæ: odpowiedzialnoœæ oraz
brak sk³onnoœci do ryzyka (w tym brawurowych manewrów).

Inne
wymagania

Od osób wykonuj¹cych zawód kierowcy wymaga siê ponadto:

l

szczególnie du¿ej sprawnoœci narz¹dów wzroku i s³uchu oraz uk³adu miêœnio-
wo-szkieletowego (w przypadku noszenia znacznych ciê¿arów),

l

zmys³u równowagi,

l

koordynacji wzrokowo-ruchowej, pozwalaj¹cej na jednoczesn¹ obserwacjê
drogi i manewrowanie pojazdem, a tak¿e

l

zrêcznoœci r¹k, czucia dotykowego (odczuwania ucisku, drgañ, itp.).

Niezbêdna jest te¿ umiejêtnoœæ pracy w warunkach monotonnych i wytrzyma³oœæ
na d³ugotrwa³y wysi³ek (d³ugie trasy). Praca kierowcy wymaga równie¿ wysokiej
odpornoœci emocjonalnej – samokontroli zarówno podczas jazdy, jak i w kontak-
tach z innymi ludŸmi. Samodzielne wykonywanie pracy u³atwia kierowcy dobra:

l

orientacja w terenie,

l

wyobraŸnia przestrzenna oraz

l

umiejêtnoœci techniczne (tzw. zmys³ techniczny).

Bezwzglêdnymi przeciwwskazaniami do wykonywania tego zawodu s¹:

l

brak widzenia obuocznego,

l

niedos³yszenie,

l

dysfunkcja koñczyn górnych i dolnych,

l

choroby psychiczne,

l

cukrzyca i padaczka.

5. Identyfikacja zagro¿eñ na stanowisku pracy

Praca kierowców nale¿y do œrednio ciê¿kich ze wzglêdu na wystêpuj¹ce obci¹¿e-
nie fizyczne. Z kolei ze wzglêdu na obci¹¿enie psychiczne zwi¹zane z odpowie-
dzialnoœci¹ za bezpieczeñstwo przewo¿onych towarów mo¿na zakwalifikowaæ j¹
jako dosyæ ciê¿k¹. Kierowca jest nara¿ony na dzia³anie wielu czynników niebez-
piecznych, szkodliwych i uci¹¿liwych. W poni¿szej tabeli podajemy te najistotniej-
sze. Praca poszczególnych kierowców samochodów ciê¿arowych jest zró¿nicowa-
na, dlatego prosimy traktowaæ wymienione ni¿ej zagro¿enia i poziom ryzyka
zawodowego jako przyk³adowe.

Lp.

Zagro¿enie lub czynnik

niebezpieczny,

szkodliwy, uci¹¿liwy

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

zagro¿enia

1

2

3

4

Zagro¿enia fizyczne, chemiczne i psychofizyczne

1.

Powierzchnie sprzyjaj¹ce
upadkowi na tym samym
poziomie.

Œliskie, nierówne po-
wierzchnie, zw³aszcza na
miejscach postoju i wyko-
nywania manewrów.

Ma³e powierzchniowe
urazy, najczêœciej st³u-
czenia cia³a i zwichniêcia
stawów (najczêœciej skrê-
cenia i naderwania sta-
wów i wi¹zade³ stawu
skokowego i stopy), tak¿e
z³amania koñczyn.

październik 2008

3

5/2.F.5. Ocena ryzyka zawodowego kierowcy ciągnika siodłowego

OPINIE

Rozdział

5/2.F.6.

1

2

3

4

2.

Zró¿nicowane poziomy
powierzchni na stanowi-
sku pracy i w jego pobli¿u
zagra¿aj¹ce upadkiem na
ni¿szy poziom.

Rampy prze³adunkowe.
Stopnie kabiny. Skrzynia
³adunkowa. Drabina.
Wierzch kontenera.

Powa¿ne urazy cia³a –
st³uczenia, z³amania
i zwichniêcia koñczyn,
czasem równie¿ powa¿ne
urazy g³owy.

3.

Ruchome elementy
obs³ugiwanych pojazdów.

Wiruj¹ce czêœci silnika lub
ruchome elementy podze-
spo³ów napêdowych po-
jazdów ciê¿arowych.

Drzwi kabiny samochodu.

Urazy palców r¹k – roz-
ciêcia, zerwanie paznokci,
przeciêcia skóry, zmia¿-
d¿enia koñców palców,
z³amania, a nawet ampu-
tacja urazowa palców r¹k.

4.

Ciœnienie powietrza
w oponach kó³ jezdnych.

Ko³a jezdne zw³aszcza
podczas ich dopompo-
wywania.

Urazy twarzy, zaprószenie
oczu, ciê¿kie uszkodzenia
ga³ki ocznej, ciê¿kie urazy,
w skrajnych przypadkach
nawet œmieræ.

5.

Ostre, wystaj¹ce i chropo-
wate elementy.

Elementy: nadwozi i pod-
wozi pojazdu, narzêdzia
rêczne, ostre krawêdzie
przewo¿onych ³adunków.

Urazy palców r¹k, najczê-
œciej skaleczenia i otarcia.

6.

Ruch œrodków transportu
na placu za³adun-
ku/wy³adunku.

Wózki jezdniowe podno-
œnikowe. Wózki rêczne.
Inne manewruj¹ce po-
jazdy.

St³uczenia, skaleczenia,
zmia¿d¿enia, z³amania,
ciê¿kie obra¿enia organów
wewnêtrznych, œmieræ.

7.

Przedmioty, elementy
umieszczone na wy¿szym
poziomie gro¿¹ce spad-
niêciem, opadniêciem.

£adunek nieprawid³owo
u³o¿ony gro¿¹cy spadniê-
ciem.

Opadaj¹ca burta skrzyni
³adunkowej.

Niestabilne stosy ³adun-
ków.

Kabina kierowcy podnie-
siona w celu wykonania
doraŸnej naprawy pojaz-
du na trasie.

Najczêœciej drobne urazy
koñczyn, palców, tak¿e
ogólne pot³uczenia, z³a-
mania, ale te¿ ciê¿kie
urazy (zmia¿d¿enia,
obra¿enia narz¹dów
wewnêtrznych), nawet ze
skutkiem œmiertelnym.

8.

Niestabilne przedmioty
umieszczone na tym sa-
mym poziomie.

le zabezpieczony ³adu-
nek, przemieszczaj¹cy siê
na skrzyni ³adunkowej
pojazdu.

Niestabilne po³o¿enie
³adunku na placu, tak¿e
na skrzyni ³adunkowej.

Najczêœciej drobne urazy
koñczyn, palców, tak¿e
ogólne pot³uczenia,
z³amania, a nawet ciê¿kie
urazy (zmia¿d¿enia, obra-
¿enia narz¹dów wew-
nêtrznych), amputacje
urazowe.

9.

Niekontrolowany ruch
naczepy/ci¹gnika.

Ci¹gnik siod³owy
z naczep¹ ustawiony
w miejscu za³adunku
lub roz³adunku.

Przygniecenia, zmia¿d¿e-
nia, z³amania, niebezpiecz-
ne obra¿enia organów
wewnêtrznych, œmieræ.

4

październik 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.F.6.

1

2

3

4

10. Ruch drogowy podczas

postoju samochodu na po-
boczu drogi.

Koniecznoœæ usuniêcia
usterki pojazdu w trakcie
postoju na poboczu drogi.
Wysiadanie z kabiny bez
zachowania nale¿ytej
ostro¿noœci.

Pot³uczenia, zwichniêcia,
z³amania koñczyn, obra-
¿enia wewnêtrzne do ciê-
¿kich urazów organów
wewnêtrznych w³¹cznie,
amputacje urazowe,
œmieræ.

11. Wystaj¹ce nieruchome

elementy.

Elementy: wejϾ, bram
wjazdowych, kabiny sa-
mochodu.

Urazy cia³a (st³uczenia)
szczególnie urazy g³owy.

12. Ruchome elementy poza

samochodem.

Skrzyd³a bram, okien,
drzwi, szlaban przy
wjeŸdzie.

St³uczenia cia³a, najczê-
œciej palców, d³oni oraz
g³owy.

13. Wysoka temperatura

powierzchni.

Uk³ad wydechowy oraz
uk³ad ch³odzenia, np.
podczas uzupe³niania
p³ynu ch³odz¹cego.

Oparzenie I i II stopnia
skóry, najczêœciej r¹k.

14. U¿ywanie narzêdzi rêcz-

nych.

Niew³aœciwie dobrane lub
niesprawne narzêdzia
(najczêœciej uszkodzone
uchwyty).

Skaleczenia, zak³ucia,
st³uczenia, uderzenia od-
pryskami fragmentów na-
rzêdzi.

15. Utrata stabilnoœci zestawu

ci¹gnik – naczepa podczas
jazdy.

Wystrza³ opony spowo-
dowany nadmiern¹ prêd-
koœci¹. Gwa³towne prze-
mieszczenie siê ³adunku
w czasie jazdy, w wyniku
z³ej techniki jazdy lub nie-
prawid³owego rozmiesz-
czenia ³adunku w skrzyni
naczepy. Warunki mete-
orologiczne – silny wiatr.

Zmia¿d¿enia i inne urazy
nawet ze skutkiem œmier-
telnym.

16. Uczestniczenie w ruchu

drogowym (prowadzenie
samochodu po drodze).

Spowodowanie wypadku
(kolizji) w wyniku nie-
przestrzegania przepisów
ruchu drogowego lub
z innych przyczyn albo
uczestniczenie w wypad-
ku.

Pot³uczenie, z³amania,
rozleg³e urazy organów
wewnêtrznych, a w skraj-
nych przypadkach œmieræ.

17. Dzia³anie osób trzecich

w celach przestêpczych
(napad).

U¿ycie si³y wobec kie-
rowcy.

Urazy cia³a ze skutkiem
trudnym do przewidze-
nia, a¿ do œmierci
w³¹cznie.

18. Mo¿liwoœæ zapalenia siê

samochodu (po¿ar).

Zapalenie siê rozlanego
paliwa podczas wypadku.
Zwarcie w instalacji elek-
trycznej. Palenie tytoniu
w kabinie ci¹gnika
siod³owego.

Zatrucie dymami po¿a-
rowymi (tlenek wêgla),
poparzenia, œmieræ.

październik 2008

5

5/2.F.5. Ocena ryzyka zawodowego kierowcy ciągnika siodłowego

OPINIE

Rozdział

5/2.F.6.

1

2

3

4

19. Obci¹¿enie statyczne.

Wymuszona pozycja cia³a
podczas wielogodzinne-
go, nieprzerwanego pro-
wadzenia samochodu.

D³ugotrwa³e i nawraca-
j¹ce dolegliwoœci uk³adu
miêœniowo-szkieletowego.

20. Owiewanie przez powie-

trze zewnêtrznych czêœci
cia³a kierowcy podczas
jazdy.

Opieranie ³okcia o fra-
mugê otwartego okna
pojazdu.

Dolegliwoœci reumatycz-
ne, w tym zmiany zwy-
rodnieniowe lub zapa-
lenia stawu barkowego
po lewej stronie cia³a.

21. Niedostosowanie stano-

wiska pracy do cech fi-
zycznych i psychicznych
kierowcy.

Kabina kierowcy – siedzi-
sko, urz¹dzenia do kiero-
wania, hamowania,
oœwietlenie drogi.

Zmêczenie fizyczne i psy-
chiczne kierowcy.

22. Ha³as.

Ruch drogowy, silnik,
opony.

Obni¿enie sprawnoœci
psychofizycznej kierow-
ców, przyspieszanie poja-
wienia siê stanu zmêcze-
nia i sennoœci (mikro-
drzemki), co w konse-
kwencji mo¿e prowadziæ
do wypadków.

23. Wibracja ogólna.

Uk³ad napêdowy samo-
chodu, nierównoœci na-
wierzchni drogi.

Zaburzenia w funkcjono-
waniu narz¹dów wew-
nêtrznych klatki piersio-
wej i jamy brzusznej oraz
dolegliwoœci uk³adu miê-
œniowo-szkieletowego.

24. Zmienne warunki

atmosferyczne.

Praca na otwartej prze-
strzeni. Wysoka tempera-
tura i przeci¹gi w kabinie
samochodu. Nag³e zmiany
temperatur po wyjœciu
z klimatyzowanej kabiny.

Przeziêbienia, zapalenia
oskrzeli, p³uc, zatok.

25. Obci¹¿enie narz¹du

wzroku.

Wielogodzinne prowa-
dzenie pojazdu zarówno
w dzieñ jak i w nocy. Bez-
poœrednie i odbite pro-
mienie s³oneczne. Oœle-
pianie przez innych u¿yt-
kowników drogi.

Zaburzenia i zmêczenie
wzroku, bóle g³owy
z okresowym z³ym sa-
mopoczuciem, bóle oczu,
³zawienie, zjawisko olœ-
nienia. Mo¿liwoœæ zmian
skórnych i chorób oczu.

26. Obci¹¿enie nerwowo-

-psychiczne.

D³uga i monotonna jazda
pojazdem. Ci¹g³a jazda
bez robienia regularnych
przerw. Nasilaj¹cy siê ruch
na trasie i w miastach. Z³e
warunki atmosferyczne.
Jazda w nocy.

Obni¿enie sprawnoœci
psychofizycznej kierow-
ców, przyspieszanie poja-
wienia siê stanu zmêcze-
nia i sennoœci (mikro-
drzemki), co w konsek-
wencji prowadzi do wy-
padków.

6

październik 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.F.6.

1

2

3

4

27. Stres zawodowy.

Uczestniczenie w ruchu
ulicznym – ci¹g³e napiêcie
(zw³aszcza w niebezpiecz-
nych sytuacjach). Odpo-
wiedzialnoϾ za pojazd,
towar i dokumentacjê.
Wymuszone tempo pracy.
TerminowoϾ dostaw.

Zmêczenie i zmniejszenie
wydolnoœci umys³owej
i psychicznej, zmniejsze-
nie odpornoœci na choro-
by, zmniejszenie spraw-
noœci wzroku, s³uchu oraz
precyzji czynnoœci manu-
alnych, nerwice, psychozy,
choroby uk³adu pokarmo-
wego, uk³adu kr¹¿enia.

28. Szkodliwe czynniki che-

miczne wystêpuj¹ce przy
obs³udze samochodu.

P³yny eksploatacyjne, olej,
paliwo, oraz inne czynniki
zwi¹zane z myciem pojaz-
dów.

Dolegliwoœci skórne
wskutek kontaktu z wy-
korzystywanymi substan-
cjami.

Zagro¿enia biologiczne

Lp.

Zagro¿enie

ród³o zagro¿enia

Mo¿liwe skutki

zagro¿enia

Grupa

Droga zaka¿enia

29. Wirusy grypy (typu A, B,

C) Orthomyxoviridae.

Ludzie.

Grypa, zapalenie p³uc.

Gr. 2, szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

30. Gronkowiec z³ocisty

Staphylococcus aureus.

Ludzie.

Zaka¿enia ropne, zapale-
nie górnych dróg odde-
chowych, alergia skórna.

Gr. 2, brak szczepieñ A.

Powietrzno-kropelkowa,
powietrzno-py³owa, po-
karmowa, bezpoœrednia.

31. Pr¹tek gruŸlicy Mycobac-

terium tuberculosis.

Ludzie.

GruŸlica p³uc, rzadziej
innych narz¹dów.

Gr. 3, szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

32. Salmonella choleraesuis.

Woda, produkty roœlinne
i zwierzêce, posi³ki spo¿y-
wane w drodze czêsto
w przydro¿nych barach.

Salmonelloza, zapalenie
¿o³¹dka i jelit, zatrucia
pokarmowe.

Gr. 3, szczepienia.

Posi³ki.

33. Kropidlak bia³y Candida,

albicans

.

Ludzie.

Kandydoza paznokci,
skóry, alergia.

Gr. 2, brak szczepieñ A.

Bezpoœrednia, wilgotne
œrodowisko.

34. Herpesvirus ospy wietrz-

nej, pó³paœca.

Ludzie.

Ospa wietrzna, pó³pasiec.

Gr. 2, brak szczepieñ.

Powietrzno-kropelkowa.

35. Laseczka tê¿ca

Clostridium tetani

.

Gleba.

Tê¿ec.

Gr. 2.

Bezpoœrednia po zranie-
niach.

październik 2008

7

5/2.F.5. Ocena ryzyka zawodowego kierowcy ciągnika siodłowego

OPINIE

Rozdział

5/2.F.6.

6. Stosowane œrodki profilaktyczne

Ubrania
robocze i środki
ochronne

Pracownik ma do dyspozycji:

l

rêkawice ochronne,

l

he³m ochronny (wymagany przy roz³adunku i za³adunku naczep),

l

kamizelkê odblaskow¹ (zw³aszcza do prac przy obs³udze samochodu na pobo-
czu drogi),

l

kurtkê przeciwdeszczow¹ ocieplan¹.

Na stanowisku pracy zajmowanym przez kierowcê obowi¹zuje schludny ubiór.

7. Statystyka wypadków na stanowisku pracy za
ostatnie 5 lat

W ostatnich piêciu latach na stanowisku pracy kierowcy zanotowano jeden wy-
padek polegaj¹cy na potr¹ceniu i póŸniejszym najechaniu kierowcy przez ma-
newruj¹cy wózek jezdniowy. Do wypadku dosz³o wskutek nieostro¿nej jazdy pra-
cownika obs³uguj¹cego wózek. W wyniku wypadku, kierowca zosta³ odwieziony
do szpitala, gdzie oprócz skaleczenia nogi stwierdzono z³amanie koœci.
Zagro¿enie ograniczono przez dodatkowe szkolenia operatorów w zakresie bez-
piecznej pracy z u¿yciem wózków jezdniowych. Zlecono te¿ ostro¿noœæ kierow-
com, w tym ograniczanie w miarê mo¿liwoœci przebywania na placu manewro-
wym w trakcie roz³adunku pojazdu.

8. Karta oceny ryzyka zawodowego

Poni¿sza, przyk³adowa karta oceny ryzyka zawodowego zosta³a opracowana
w skali trójstopniowej metod¹ zgodn¹ z PN-N-18002:2000. Jak zwykle zwracamy
uwagê, ¿e jest to karta przyk³adowa, a wiêc w zale¿noœci od zakresu obowi¹zków,
organizacji pracy, jak te¿ wyposa¿enia technicznego, niektóre z zagro¿eñ mog¹
nie wystêpowaæ, natomiast mog¹ pojawiæ siê inne, nieuwzglêdnione w poni¿szej
ocenie.

PRZYKŁAD

W przypadku, samochodów starszego typu zagro¿enia zwi¹zane z wibracjami i ha³asem bêd¹ zdecy-
dowanie powa¿niejsze, a co za tym idzie ryzyko zawodowe bêdzie wiêksze.

Zwracamy te¿ uwagê, ¿e do wyniku poni¿szej oceny ryzyka zawodowego
uwzglêdniono zastosowanie œrodków ograniczaj¹cych zagro¿enia.

Przypominamy, ¿e pracownik powinien zostaæ zapoznany z kart¹ oceny razem
z kart¹ identyfikacji zagro¿eñ. Dowodem na to mo¿e byæ podpis pracownika z ad-
notacj¹ „Zapozna³em siê” i dat¹.

8

październik 2008

OPINIE

5. Ryzyko zawodowe

Rozdział

5/2.F.6.

Rozdzia³

5/2.F

.6.

Rozdzia³

5/2.F

.6.

KARTA

OCENY

RYZYKA

ZAWODOWEGO

Data

…...........

Numer

Karty

.................................................

Sporz¹dzi³

zespó³

Stanowisko

pracy

Kierowca

ci¹gnika

siod³owego

Liczba

nara¿onych

........................

.......................................................................

.......................................................................

.......................................................................

Charakterystyka

stanowiska

pracy:

Miejsce

pracy

kierowcy

to

kabina

ci¹gnika

siod³owego.

Obowi¹zki:

•

odbiór

³adunku,

•

przewiezienie

³adunku,

•

przekazanie

odbiorcy.

•

codzienna

obs³uga

pojazdu.

Stosowane

maszyny,

urz¹dzenia

i

narzêdzia:

•

ci¹gniki

siod³owe,

•

naczepy

transportowe.

Ponadto

kierowca

wykorzystuje:

•

przyrz¹dy

pomocnicze

–

np.

rozk³adane

drabinki

aluminiowe,

•

narzêdzia

rêczne

oraz

•

kliny

zabezpieczaj¹ce.

Œrodki

ochrony

indywidualnej:

•

rêkawice

ochronne,

•

he³m

ochronny,

•

kamizelka

odblaskowa,

•

kurtka

przeciwdeszczowa.

Dokumenty

odniesienia:

–

rozp.

MPiPS

z

26.9.1997

r.

w

sprawie

ogólnych

przepisów

bhp

(tj.

Dz.U.

z

2003

r.

Nr

169,

poz.

1650,

ze

zm.),

–

rozp.

MPiPS

z

14.3.2000

r.

w

sprawie

bhp

przy

rêcznych

pra

-

cach

transportowych

(Dz.U.

Nr

26,

poz.

313,

ze

zm.),

–

rozp.

MGiP

z

5.8.2005

r.

w

sprawie

bhp

przy

pracach

zwi¹za-

nych

z

nara¿eniem

na

ha³as

lub

drgania

mechaniczne

(Dz.U.

Nr

157,

poz.

1318),

–

ustawa

z

20.6.1997

r.

Prawo

o

ruchu

drogowym

(tj.

Dz.U.

z

2005

r.

Nr

108,

poz.

908,

ze

zm.),

–

Polska

Norma

PN-N-18002:2000,

–

zak³adowy

regulamin

pracy,

–

zak³adowe

instrukcje

bhp

i

ppo¿.

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Wyniki

pomiarów

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodo

-

bieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

12

3

4

5

6

7

Zagro¿enia

fizyczne,

chemiczne

i

psychofizyczne

1.

Powierzchnie

sprzy

-

jaj¹ce

upadkowi

na

tym

samym

poziomie.

Œliskie,

nierówne

powierzchnie,

zw³aszcza

na

miejscach

postoju

i

wykonywania

manewrów.

Œrednia

Prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stanowiska

postojowe

idojazdy

manewrowe

powinny

mieæ

nawierzchniê

utwardzon¹

lub

co

najmniej

gruntowo

stabilizowan¹.

Teren

powinien

byæ

oœwietlony

w

nocy.

Zalecenie

stosowania

w³aœciwego

obuwia

roboczego.

Wzmo¿ona

uwaga.

Zmniejszenie

tempa

wykonywanych

czynnoœci.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

9

12

3

4

5

6

7

2.

Zró¿nicowane

poziomy

powierzchni

na

stano

-

wisku

pracy

i

w

jego

pobli¿u

zagra¿aj¹ce

upadkiem

na

ni¿szy

poziom.

Rampy

prze³adunkowe.

Stopnie

kabiny.

Skrzynia

³adunkowa.

Drabina.

Wierzch

kontenera.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Zakaz

zeskakiwania

z

kabiny

ci¹gnika,

skrzyni

³adunkowej

naczepy,

rampy

prze³adunkowej

–

obowi¹zek

korzystania

ze

schodów

idrabi

-

nek.

Powlekanie

stopni

ikrawêdzi

ramp

prze

-

³adunkowych,

antypoœlizgowymi,

ocynkowa

-

nymi

profilami.

Monta¿

bezpiecznych

porê

-

czy.

Wprowadzanie

nowych

pomostów

prze³adunkowych.

Kontrola

uchwytów

przy

kabinie.

Dba³oœæ

o

czystoϾ

(b³oto,

smary)

schodków

do

kabiny

ipodeszew

obuwia.

Dostêp

do

relingów

oraz

skrzyni

³adunkowej

naczepy

za

pomoc¹

drabinek

zamocowanych

z

ty³u

lub

z

boku

pojazdu

–

zgodnie

z

prze-

znaczeniem

(oznaczonych

znakiem

bezpie-

czeñstwa,

posiadaj¹cych

wa¿ny

certyfikat

uprawniaj¹cy

do

takiego

oznaczania).

3.

Ruchome

elementy

obs³ugiwanych

pojazdów.

Wiruj¹ce

czêœci

silnika

lub

ru-

chome

elementy

podzespo³ów

napêdowych

pojazdów

ciê-

¿arowych.

Drzwi

kabiny

samochodu.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

przy

wy-

konywaniu

podstawowych

czynnoœci

obs³u-

gowo-naprawczych.

Zakaz

zbli¿ania

siê

do

wentylatora

i

pasków

napêdowych

wentyla-

tora

w

czasie

pracy

silnika,

przek³adni

pasów

klinowych.

Zakaz

wykonywania

napraw

i

konserwacji

silników

znajduj¹cych

siê

w

ru

-

chu.

Oznakowanie

miejsc

niebezpiecznych

za

pomoc¹

barw

i

znaków

zakazu,

ostrze

-

gawczych

i

informacyjnych.

Wzmo¿ona

uwa

-

ga.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

4.

Ciœnienie

powietrza

w

oponach

kó³

jezdnych.

Ko³a

jezdne

podczas

ich

do

-

pompowywania.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

przy

obs³udze

i

wymianie

ogumienia

(œrodki

ochrony

indywidualnej

–

okulary

ochronne)

–

wzmo¿ona

uwaga.

Bezpieczne

metody

pompowania

opon

(bezwzglêdne

stosowa

-

nie

kosza

zabezpieczaj¹cego).

Dzia³ania

pro

-

filaktyczne

zwi¹zane

z

w³aœciw¹

eksploatacj¹

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

10

12

3

4

5

6

7

opon

(zakaz

przeci¹¿ania

opon,

utrzymywa

-

nie

ciœnienia

u¿ytkowania

zalecanego

przez

producenta

pojazdu,

raz

w

miesi¹cu

kontro

-

lowanie

ciœnienia

w

oponach,

w

tym

równie¿

w

kole

zapasowym

i

w

miarê

potrzeby

wy

-

równywanie

ciœnienia).

Bie¿¹ca

kontrola

zu

-

¿ycia

opon,

w

przypadku

niepokoj¹cej

utraty

ciœnienia

sprawdzenie

stanu

zewnêtrznego

i

wewnêtrznego

opony,

stanu

obrêczy

i

wentyla.

5.

Ostre,

wystaj¹ce

i

chro-

powate

elementy.

Elementy:

nadwozi

i

podwozi

pojazdu,

narzêdzia

rêczne,

ostre

krawêdzie

przewo¿onych

³adunków.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Likwidowanie

Ÿróde³

zagro¿eñ

przez

os³oniê-

cie

ostrych

krawêdzi

lub

œrub

oraz

stêpienie

wystaj¹cych

elementów

pêkniêtej

lub

uszko-

dzonej

burty,

ostrych

krawêdzi

opasek,

zaci-

sków.

Stosowanie

rêkawic

chroni¹cych

przed

urazami

mechanicznymi,

np.

skórzano-tkani-

nowych

lub

z

dzianin

powlekanych

gum¹

pod-

czas

prowadzenia

ró¿nych

prac

wokó³

pojaz-

du,

np.

przy

zabezpieczaniu

towaru

na

pojeŸ-

dzie.

Wzmo¿ona

uwaga

w

rejonie

bram

wjaz-

dowych

iwyjazdowych.

6.

Ruch

œrodków

trans

-

portu

na

placu

za³adun

-

ku/wy³adunku.

Wózki

jezdniowe

podnoœniko

-

we.

Wózki

rêczne.

Inne

ma

-

newruj¹ce

pojazdy.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Poruszanie

siê

z

szybkoœci¹

pozwalaj¹c¹

na

pe³ne

zachowanie

bezpieczeñstwa

ruchu

na

terenie

zak³adu.

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

transportowych,

w

tym

znaków

i

sygna³ów

ostrzegawczych.

Oznakowanie

miejsc

niebezpiecznych

za

pomoc¹

barw

i

znaków:

zakazu,

ostrzegawczych

i

informa

-

cyjnych.

Odpowiedni

obszar

manewrowy.

Wzmo¿ona

uwaga.

Prowadzenie

transportu

po

wyznaczonych

drogach

komunikacyjnych.

Sprawne

urz¹dzenia

sygnalizuj¹ce,

ostrze

-

gawcze

i

kontrolne

œrodków

transportu.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

11

12

3

4

5

6

7

7.

Przedmioty,

elementy

umieszczone

na

wy¿

-

szym

poziomie

gro¿¹ce

spadniêciem,

opadniê

-

ciem.

£adunek

nieprawid³owo

u³o¿ony

gro¿¹cy

spadniêciem.

Opadaj¹ca

burta

skrzyni

³adun

-

kowej.

Niestabilne

stosy

³adunków.

Kabina

kierowcy

podniesiona

w

celu

wykonania

doraŸnej

naprawy

pojazdu

na

trasie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Oczyszczanie

skrzyni

³adunkowej

w

pojeŸ

-

dzie,

naprawa

wszelkich

nierównoœci,

pêkniêæ

idziur

w

pod³odze

mog¹cych

groziæ

zachwia

-

niem

równowagi

³adunku.

Ustalenie

zasad

rozmieszczania

oraz

pobierania

³adunków,

za

-

pewniaj¹cych

przede

wszystkim:

zachowanie

statecznoœci

pojazdu

(m.in.:

przestrzeganie

wysokoœci

za³adowywanego

³adunku

na

poje

-

Ÿdzie

w

zale¿noœci

od

rodzaju

towaru).

Wzmo¿ona

uwaga

w

czasie

prowadzonych

prac

za-

lub

roz³adunkowych

–

kierowca

po

-

jazdu

osobiœcie

nadzoruje

za³adunek

pojazdu

oraz

sposób

rozmieszczenia

³adunku

na

po-

jeŸdzie,

podczas

nadzoru

stoi

z

boku

pojaz-

du

i

kieruje

prac¹

operatora

œrodka

trans-

portowego

znajduj¹cego

siê

na

skrzyni

³adunkowej.

Urz¹dzenie

podnosz¹ce

kabiny

umo¿liwia-

j¹ce

jej

podnoszenie,

opuszczanie

oraz

pod-

trzymywanie

wraz

z

wyposa¿eniem

i

znajdu-

j¹cym

siê

wewn¹trz

sprzêtem.

Przy

maksy-

malnym

podniesieniu

kabiny,

mechanizm

podtrzymuj¹cy

(blokuj¹cy)

musi

byæ

sprawny

bez

wzglêdu

na

awarie.

Przy

opuszczaniu

lub

podnoszeniu

kabiny

nie

mo¿e

istnieæ

ryzyko

przygniecenia

(zmia¿d¿enia)

kogokolwiek

wskutek

awarii

urz¹dzenia

odchylaj¹cego.

W

punkcie

uruchamiania

mechanizmu

podnoszenia

–

instrukcja,

przypominaj¹ca

o

koniecznoœci

upewnienia

siê,

¿e:

•

nikt

nie

znajduje

siê

w

kabinie

pod

czas

pod

-

noszenia

iopuszczania

oraz

•

kabina

jest

prawid³owo

zablokowana

w

po

-

zycji

odchylonej.

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

12

12

3

4

5

6

7

8.

Niestabilne

przedmioty

umieszczone

na

tym

sa

-

mym

poziomie.

le

zabezpieczony

³adunek,

przemieszczaj¹cy

siê

na

skrzyni

³adunkowej

pojazdu.

Niestabilne

po³o¿enie

³adunku

na

placu,

tak¿e

na

skrzyni

³adunkowej.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Specjalne

systemy

mocowania

do

œcian

bocz

-

nych

wraz

z

zestawami

pasów

mocuj¹cych

z

szynami

w

pod³odze

przestrzeni

baga¿o

-

wej

umo¿liwiaj¹cymi

przymocowanie

³adun

-

ku,

maty

antypoœlizgowe

do

ca³ej

przestrzeni

³adunkowej.

Urz¹dzenia

i

przyrz¹dy

s³u¿¹ce

do

mocowania

³adunku

powinny

byæ

zabez

-

pieczone

przed

rozluŸnieniem

siê,

swobod

-

nym

zwisaniem

lub

spadniêciem

w

czasie

jazdy.

Sprawdzanie

rozmieszczenia

i

zamo

-

cowania

³adunku

na

skrzyni

³adunkowej.

Zapiêcia

burt

skrzyni

³adunkowej.

9.

Niekontrolowany

ruch

naczepy/ci¹gnika.

Ci¹gnik

siod³owy

z

naczep¹

ustawiony

w

miejscu

za³adunku

lub

roz³adunku.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

w

czasie

prac

za-

i

roz³adunkowych

–

po

zatrzymaniu

pojazdu

w

miejscu

za³adunku

lub

roz³adun-

ku,

nale¿y

tak

unieruchomiæ

pojazd,

aby

nie

nast¹pi³o

jego

przemieszczenie

siê

podczas

operacji

za³adunku

lub

roz³adunku

–

zabez-

pieczenie

klinami

u³o¿onymi

pod

ko³ami

po-

jazdu.

W³aœciwe

oœwietlenie

ramp

prze³a-

dunkowych

i

pól

za³adunkowych.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

poœpiech.

10.

Ruch

drogowy

podczas

postoju

samochodu

na

poboczu

drogi.

KoniecznoϾ

usuniêcia

usterki

pojazdu

w

trakcie

postoju

na

poboczu

drogi.

Wysiadanie

z

kabiny

bez

zachowania

nale

-

¿ytej

ostro¿noœci.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Sygnalizowanie

postoju

pojazdu

silnikowego

z

powodu

uszkodzenia

lub

wypadku

poprzez:

•

w³¹czenie

œwiate³

awaryjnych

pojazdu,

•

na

autostradzie

–

umieszczenie

ostrze

-

gawczego

trójk¹ta

odblaskowego

w

od

-

leg³oœci

100

m

za

pojazdem

na

jezdni

lub

poboczu,

odpowiednio

do

miejsca

unieru

-

chomienia

pojazdu,

•

poza

obszarem

zabudowanym

–

umiesz

-

czenie

w

odleg³oœci

30–50

m

za

pojazdem

ostrzegawczego

trójk¹ta

odblaskowego

i

w³¹czenie

œwiate³

awaryjnych.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

13

12

3

4

5

6

7

Stosowanie

kamizelek

odblaskowych

w

po

-

rze

nocnej

przez

kierowcê.

Zachowanie

szczególnej

uwagi

przy

otwieraniu

drzwi

i

wysiadaniu

z

kabiny

ci¹gnika.

11.

Wystaj¹ce

nieruchome

elementy.

Elementy:

wejϾ,

bram

wjazdo

-

wych,

kabiny

samochodu.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Wzmo¿ona

uwaga

w

czasie

poruszania

siê

po

obcym

terenie.

Oznakowanie

miejsc

nie

-

bezpiecznych

barwami

i

znakami

bezpie

-

czeñstwa.

Bramy

wjazdowe

do

budynków

zapewniaj¹ce

swobodny

przejazd

(zw³aszcza

minimalny

przeœwit

pomiêdzy

górn¹

krawê

-

dzi¹

naczepy

a

bram¹).

12.

Ruchome

elementy

poza

samochodem.

Skrzyd³a

bram,

okien,

drzwi,

szlaban

przy

wjeŸdzie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Wzmo¿ona

uwaga

w

czasie

poruszania

siê

po

obcym

terenie

i

zwracanie

uwagi

na

wy-

konywane

czynnoœci.

Sprawne

zabezpiecze-

nia

wrót

bram

wjazdowych

przed

przypad-

kowym

zamkniêciem.

Wzmo¿ona

uwaga

w

rejonie

bram

wjazdowych

i

wyjazdowych

w

zale¿noœci

od

rodzajów

i

warunków

miej-

scowych

(natê¿enie

ruchu,

oddzielne

lub

jed-

no

wyjœcie

dla

pieszych

i

pojazdów).

Ograni-

czanie

poœpiechu.

13.

Wysoka

temperatura

powierzchni.

Uk³ad

wydechowy

oraz

uk³ad

ch³odzenia,

np.

podczas

uzu

-

pe³niania

p³ynu

ch³odz¹cego.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

iinstrukcji

remonto

-

wych,

szczególne

zwrócenie

uwagi

na

zasady

bezpieczeñstwa

przy

otwieraniu

korków

wle

-

wowych

oleju

ich³odnic

(korek

wlewowy

otwieraæ

powoli

itylko

w

rêkawicach,

otwie

-

ranie

dozwolone

wy³¹cznie

po

czêœciowym

ostudzeniu

silnika,

zakaz

zbli¿ania

twarzy

do

otworu

wlewowego,

zakaz

wlewania

do

ch³odnicy

zimnej

wody

ch³odz¹cej,

kiedy

silnik

jest

gor¹cy,

obowi¹zek

zachowania

wyj¹tkowej

ostro¿noœci

podczas

wlewania).

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

14

12

3

4

5

6

7

Zakaz

dotykania

nagrzanych

elementów

uk³a

-

du

wydechowego

go³ymi

rêkoma.

Stosowanie

rêkawic

chroni¹cych

przed

oparzeniami.

14.

U¿ywanie

narzêdzi

rêcznych.

Niew³aœciwie

dobrane

lub

nie

-

sprawne

narzêdzia

(najczêœciej

uszkodzone

uchwyty).

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Odpowiedni

dobór

narzêdzi

do

wykonywa

-

nej

pracy.

Prawid³owe

zamocowanie

(osa

-

dzenie)

narzêdzia

na

rêkojeœci.

Kontrola

przed

u¿yciem

i

utrzymywanie

rêcznych

na

-

rzêdzi

w

pe³nej

sprawnoœci

i

kompletnoœci.

Wymiana

lub

naprawa

uszkodzonych

narzê

-

dzi.

Stosowanie

rêkawic

roboczych.

Dzia³a

-

nia

ograniczaj¹ce

poœpiech.

15.

Utrata

stabilnoœci

zesta-

wu

ci¹gnik

–

naczepa

podczas

jazdy.

Wystrza³

opony

spowodowany

nadmiern¹

prêdkoœci¹.

Gwa³towne

przemieszczenie

siê

³adunku

w

czasie

jazdy,

w

wyniku

z³ej

techniki

jazdy

lub

nieprawid³owego

rozmieszcze-

nia

³adunku

w

skrzyni

naczepy.

Warunki

meteorologiczne

–

sil-

ny

wiatr.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

monta¿u,

demonta-

¿u,

wywa¿ania

i

pompowania

opon.

Obo-

wi¹zek

u¿ywania

na

ko³ach

jednej

osi

opon

o

takiej

samej

konstrukcji

oraz

rzeŸbie

bie-

¿nika.

Zakaz

u¿ywania

opon

przy

niew³aœci-

wym

ciœnieniu.

Zakaz

jazdy

z

prêdkoœci¹

wy-

¿sz¹

ni¿

dopuszczalna

i

przy

obci¹¿eniu

prze-

kraczaj¹cym

dopuszczalne.

Zakaz

prze-

ci¹¿ania

opon.

Stosowanie

zabezpieczeñ

(powi¹zañ)

pomiêdzy

warstwami

³adunków,

tak

aby

œrodek

ciê¿koœci

pojazdu

nie

prze

-

kroczy³

granicznych

wartoœci

mog¹cych

po

-

wodowaæ

utratê

statecznoœci

pojazdu.

Szko

-

lenia

w

zakresie

polepszania

techniki

jazdy

kierowcy.

Przestrzeganie

Prawa

o

ruchu

drogowym.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

15

12

3

4

5

6

7

16.

Uczestniczenie

w

ruchu

drogowym

(prowa

-

dzenie

samochodu

po

drodze).

Spowodowanie

wypadku

(koli

-

zji)

w

wyniku

nieprzestrzegania

przepisów

ruchu

drogowego

lub

z

innych

przyczyn

albo

uczestniczenie

w

wypadku.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

W³aœciwe

planowanie

jazdy

–

korzystanie

z

tras

najmniej

mêcz¹cych,

poza

godzinami

szczytu

–

odpowiednio

dobieraj¹c

przerwy

i

okresy

odpoczynku.

Zakaz

korzystania

z

te

-

lefonu

komórkowego

bez

zestawu

g³oœno

-

mówi¹cego

(niewskazane

jest

prowadzenie

d³ugich

rozmów

w

czasie

jazdy).

Zakaz

pale

-

nia

tytoniu

w

czasie

jazdy.

Obowi¹zek

zapi

-

nania

pasów

bezpieczeñstwa.

Zakaz

wywie

-

rania

presji

czasowej

na

pracowników

u¿yt

-

kuj¹cych

samochody

s³u¿bowe.

Prawid³owy

dobór

parku

samochodowego.

Dba³oœæ

o

stan

techniczny

pojazdów

samochodowych.

Cykliczne

szkolenia

kierowców

w

zakresie

praktyk

bezpiecznej

jazdy.

Okresowa

kon-

trola

stanu

zdrowia

kierowców.

Przestrzega-

nie

Prawa

o

ruchu

drogowym

(zw³aszcza

ograniczeñ

prêdkoœci).

Wzmo¿ona

uwaga.

Przestrzeganie

wymaganych

norm

czasu

pra-

cy.

Dzia³ania

dyscyplinuj¹ce

kierowców.

17.

Dzia³anie

osób

trzecich

w

celach

przestêpczych

(napad).

U¿ycie

si³y

wobec

kierowcy.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

i

instrukcji

zwi¹za-

nych

z

postojami

(np.

zakaz

zatrzymywania

siê

poza

rejonami

zabudowanymi,

sta³a

kon

-

trola

telefoniczna

lub

radiowa,

w

tym

odpo

-

wiednie

ostrze¿enia

w

razie

wyst¹pienia

ry

-

zyka,

wzmo¿ona

uwaga,

wezwanie

policji,

œrodki

parali¿uj¹co-obezw³adniaj¹ce).

Szko

-

lenia

z

metod

przeciwdzia³ania

przemocy.

Mo¿liwoœæ

zdalnego

wy³¹czenia

silnika

w

ciê

-

¿arówce,

która

zosta³a

ukradziona,

lub

blo

-

kada

sprzêg³a

siod³owego,

uniemo¿liwiaj¹ca

odczepienie

naczepy

od

ci¹gnika.

Wprowa

-

dzanie

systemu

ochrony

dla

kierowców

sa

-

mochodów

ciê¿arowych

maj¹cego

zadanie

zredukowaæ

ryzyko

kradzie¿y,

porwañ.

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

16

12

3

4

5

6

7

18.

Mo¿liwoœæ

zapalenia

siê

samochodu

(po¿ar).

Zapalenie

siê

rozlanego

paliwa

podczas

wypadku.

Zwarcie

w

instalacji

elektrycznej.

Pale

-

nie

tytoniu

w

kabinie

ci¹gnika

siod³owego.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

stan

techniczny

pojazdu.

Postêpo

-

wanie

zgodnie

z

procedur¹

w

czasie

tankowa

-

nia

paliwa

(kontrola

szczelnoœci

przewodów

paliwowych,

unikanie

rozlewania

paliwa,

za

-

kaz

palenia

papierosów

w

pobli¿u

pracuj¹ce

-

go

silnika

oraz

w

czasie

odpoczynku

w

czêœci

sypialnej

kabiny).

Szkolenie

pracowników

z

zasad

postêpowania

na

wypadek

po¿aru

(jeœli

po¿ar

nie

jest

intensywny

wy³¹czamy

silnik,

odcinamy

dop³yw

paliwa,

a

tak¿e

w

przypadku

po¿aru

instalacji

elektrycznej

–

od³¹czamy

g³ówny

przewód

elektryczny

od

akumulatora).

Zakaz

otwierania

bez

potrzeby

maski

silnika.

Odpowiednia

iloϾ

sprawnego,

podrêcznego

sprzêtu

gaœniczego.

Kontrola

sprawnoœci

gaœnic

w

samochodzie.

19.

Obci¹¿enie

statyczne.

Wymuszona

pozycja

cia³a

pod-

czas

wielogodzinnego,

nieprze-

rwanego

prowadzenia

samo-

chodu.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

W³aœciwe

ustawienie

siedziska:

elektryczna

regulacja

wysokoœci,

mechanizm

regulacji

oparcia

na

wysokoœci

lêdŸwi

i

mo¿liwoœæ

wzd³u¿nego

przesuwania

siedziska

wzglê-

dem

oparcia

(pozycja

cia³a

w

czasie

jazdy

po

-

winna

byæ

mo¿liwie

wyprostowana

i

korzy

-

stanie

z:

oparcia

dla

g³owy

(zag³ówków)

–

ty³

g³owy

na

wysokoœci

œrodka

zag³ówka

i

luste

-

rek

zewnêtrznych.

W³aœciwa

organizacja

pracy

–

rozplanowanie

i

roz³o¿enie

w

czasie

na³o¿onych

zadañ,

odpowiednio

dobierane

przerwy

i

okresy

odpoczynku

–

przestrzega

-

nie

przepisów

o

czasie

pracy

kierowców.

20.

Owiewanie

przez

po

-

wietrze

zewnêtrzne

czêœci

cia³a

kierowcy

podczas

jazdy.

Opieranie

³okcia

o

framugê

otwartego

okna

pojazdu.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Eliminowanie

przyzwyczajeñ

opierania

³okcia

o

framugê

okna

podczas

prowadzenia

pojaz

-

du

–

korzystanie

z

pod³okietników

znajdu

-

j¹cych

siê

na

wyposa¿eniu

samochodów.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

17

12

3

4

5

6

7

21.

Niedostosowanie

stano

-

wiska

pracy

do

cech

fi

-

zycznych

i

psychicznych

kierowcy.

Kabina

kierowcy

–

siedzisko,

urz¹dzenia

do

kierowania,

ha

-

mowania,

oœwietlenie

drogi.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Zapewnienie

komfortu

kierowcy

poprzez

³atwoœæ

wsiadania

i

wysiadania

do

i

z

kabiny

pojazdu.

Odpowiednia

przestrzeñ

do

kiero

-

wania

pojazdem.

Mo¿liwoœci

zajêcia

wygod

-

nej

pozycji

do

pracy

i

odpoczynku.

£atwe,

wygodne

i

prawid³owe

pos³ugiwanie

siê

urz¹dzeniami

do

kierowania,

hamowania,

sygnalizacji

i

oœwietlenia

drogi

z

równocze

-

sn¹

jej

obserwacj¹.

Zapewnienie

czytelnych

i

jednoznacznych

informacji

o

funkcjonowa

-

niu

mechanizmów

i

podzespo³ów

samocho

-

du

oraz

dobrej

widocznoœci

z

samochodu.

Przyjazne

warunki

œrodowiskowe

(oœwietle-

nie

wnêtrza

i

tablicy

rozdzielczej,

przyjemne

materia³y

i

kolorystyka).

22.

Ha³as.

Ruch

drogowy,

silnik,

opony.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Nowoczesne

rozwi¹zania

izolacji

akustycznej

kabiny

ci¹gników

siod³owych

zwi¹zane

œciœle

z

miejscem

usytuowania

silnika.

23.

Wibracja

ogólna.

Uk³ad

napêdowy

samochodu,

nierównoœci

nawierzchni

drogi.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Mocowanie

kabiny

do

ramy

noœnej

pojazdu

za

pomoc¹

elementów

resoruj¹cych.

Stoso-

wanie

oddzielnych

elementów

t³umi¹cych

(kolumn

teleskopowo-hydraulicznych)

w

mocowaniu

fotela

kierowcy.

Dobry

stan

techniczny

ci¹gnika.

24.

Zmienne

warunki

atmosferyczne.

Praca

na

otwartej

przestrzeni.

Wysoka

temperatura

iprzeci¹gi

w

kabinie

samochodu.

Nag³e

zmiany

temperatur

po

wyjœciu

z

klimatyzowanej

kabiny.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Niezale¿ne

ogrzewanie

powietrzne,

ater

-

miczna

szyba

przednia,

a

szyby

boczne

elek

-

trycznie

sterowane.

Zewnêtrzna

os³ona

przeciws³oneczna,

elektrycznie

rozsuwane

rolety

przeciws³oneczne

dla

ka¿dej

szyby

osobno.

Elektryczny

szyberdach.

Odpowied

-

ni

ubiór

do

panuj¹cych

warunków

atmosfe

-

rycznych.

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

18

12

3

4

5

6

7

Przestrzeganie

zasad

zachowania

siê

w

cza

-

sie

prowadzenia

pojazdu

(unikanie

prze

-

ci¹gów,

opuszczania

szyb,

nieprawid³owego

ustawiania

regulacji

klimatyzacji

w

kabinie

samochodu).

Zapewnienie

napoi

(zimne

i

gor¹ce

w

zale¿noœci

od

warunków

atmo

-

sferycznych).

25.

Obci¹¿enie

narz¹du

wzroku.

Wielogodzinne

prowadzenie

pojazdu

zarówno

w

dzieñ

jak

i

w

nocy.

Bezpoœrednie

i

odbite

promienie

s³oneczne.

Oœlepia-

nie

przez

innych

u¿ytkowników

drogi.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

W³aœciwe

planowanie

jazdy

uwzglêdniaj¹ce

przerwy

i

okresy

odpoczynku.

Kontrolne

i

okresowe

badania

wzroku.

Stosowanie

w³aœciwie

dobranych

okularów

przeciw-

s³onecznych

chroni¹cych

przed

promienio-

waniem

ultrafioletowym

oraz

korekcyjnych

z

filtrami.

26.

Obci¹¿enie

nerwowo-

-psychiczne.

D³uga

i

monotonna

jazda

pojaz-

dem.

Ci¹g³a

jazda

bez

robienia

regularnych

przerw.

Nasilaj¹cy

siê

ruch

na

trasie

i

w

miastach.

Z³e

warunki

atmosferyczne.

Jazda

w

nocy.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Dba³oœæ

o

kondycjê

fizyczn¹

i

zdrowotn¹.

Odpowiednia

liczba

godzin

snu

poprze-

dzaj¹cego

jazdê

samochodem.

Przestrzega-

nie

ustawowych

godzin

wypoczynku

pomiê-

dzy

kolejnymi

okresami

jazdy.

Zwracanie

uwagi

czy

u

kierowcy

rozpoczynaj¹cego

pra-

cê

za

kierownic¹

nie

widaæ

pierwszych

oznak

zmêczenia

i

sennoœci.

Œcis³e

przestrze

-

ganie

okresów

prowadzenia

pojazdu.

Dzia³ania

ograniczaj¹ce

zmêczenie

i

sennoϾ

zw³aszcza

w

czasie

jazdy

noc¹,

np.

wypijanie

kawy

(pobudzaj¹ce

dzia³anie

kofeiny).

Prawo

powstrzymania

siê

pracownika

(po

uprzed

-

nim

zawiadomieniu

prze³o¿onego)

od

wyko

-

nywania

pracy

wymagaj¹cej

szczególnej

sprawnoœci

psychofizycznej,

w

przypadku

gdy

jego

stan

nie

zapewnia

bezpiecznego

wykonywania

pracy

i

stwarza

zagro¿enie

dla

innych

osób.

Zakaz

palenia

tytoniu

w

czasie

prowadzenia

pojazdu.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

19

12

3

4

5

6

7

27.

Stres

zawodowy.

Uczestniczenie

w

ruchu

ulicz

-

nym

–

ci¹g³e

napiêcie

(zw³asz

-

cza

w

niebezpiecznych

sytu

-

acjach).

OdpowiedzialnoϾ

za

pojazd,

towar

i

dokumentacjê.

Wymuszone

tempo

pracy.

TerminowoϾ

dostaw.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Ograniczanie

czynników

generuj¹cych

stres,

w

tym

stresuj¹cych

elementów

œrodowiska

pracy

poprzez

wprowadzanie

nowych

roz

-

wi¹zañ

technicznych

kabin

ci¹gników

siod³o

-

wych

charakteryzuj¹cych

siê

optymaln¹

funkcjonalnoœci¹,

przestronnoœci¹

i

komfor

-

tem.

Ustalenie

jasnego

podzia³u

obowi¹z

-

ków

pomiêdzy

pracownikami

(kierowc¹

a

pracownikami

magazynu).

Dba³oœæ

o

poprawne

stosunki

miêdzyludzkie.

Lepsze

planowanie

pracy.

Ustalenie

jasnych

zasad

wynagradzania,

premiowania

i

kar

regulami

-

nowych.

Anga¿owanie

pracowników

w

usta-

lanie

sposobów

i

terminów

wykonania

po-

szczególnych

prac

i

ustalanie

grafików

czasu

wolnego

(przestrzeganie

maksymalnych

okresów

prowadzenia

pojazdów

przez

kie-

rowców

oraz

wymaganych

minimalnych

okresów

odpoczynków

i

przerw

w

pracy).

Szkolenie

pracowników

w

zakresie

opano-

wania

stresu

(wzmocnienie

odpornoœci

na

stres

poprzez

æwiczenia

fizyczne

albo

techni-

ki

relaksacyjne).

28.

Szkodliwe

czynniki

che

-

miczne

wystêpuj¹ce

przy

obs³udze

samo

-

chodu.

P³yny

eksploatacyjne,

olej,

paliwo,

oraz

inne

czynniki

zwi¹zane

z

myciem

pojazdów.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

procedur

ujêtych

w

kartach

charakterystyki

stosowanych

substancji.

Pro

-

filaktyczne

badania

lekarskie

(niedopuszcza

-

nie

do

pracy

ze

œrodkami

chemicznymi

pra

-

cowników

wra¿liwych

alergicznie).

Zmiana

stosowanych

œrodków.

Stosowanie

œrodków

ochrony

indywidualnej

(zw³aszcza

ochrony

r¹k,

np.

zalecenie

stosowania

kremu

ochron

-

nego

na

nieos³oniête

czêœci

cia³a).

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

20

12

3

4

5

6

7

Zagro¿enia

biologiczne

Lp.

Zagro¿enie

ród³o

zagro¿enia

Ciê¿koœæ

szkód

Prawdopodo

-

bieñstwo

Oszacowanie

ryzyka

Dzia³ania

profilaktyczne

Grupa

ryzyka

Droga

przenoszenia

Przechowywanie

akt

29.

Wirusy

grypy

(typu

A,

B,

C)

Orthomyxoviridae.

Ludzie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

tylk

oAiB

.

Gr.

2,

szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

30.

Gronkowiec

z³ocisty

Staphylococcus

aureus.

Ludzie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Œrodki

ochrony

indywidualnej,

przestrzega

-

nie

zasad

higieny.

Gr.

2,

brak

szczepieñ

A.

Powietrzno-kropelkowa,

po-

wietrzno-py³owa,

pokarmowa,

bezpoœrednia.

Nie.

31.

Pr¹tek

gruŸlicy

Myco-

bacterium

tuberculosis.

Ludzie.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne,

przestrzeganie

zasad

higieny.

Gr.

3,

szczepienia.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

32.

Salmonella

choleraesuis.

Woda,

produkty

roœlinne

i

zwierzêce,

posi³ki

spo¿ywane

w

drodze

czêsto

w

przydro

-

¿nych

barach.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Bezwzglêdne

przestrzeganie

zasad

higieny,

spo¿ywanie

posi³ków

w

pewnych

punktach

¿ywienia

zbiorowego.

Gr.

3,

szczepienia.

Posi³ki.

Nie.

33.

Kropidlak

bia³y

Candida

,

albicans

.

Ludzie.

Korzystanie

z

publicz

-

nych

³aŸni

i

toalet.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Stosowanie

myde³

i

zasypek

z

dodatkiem

œrodków

przeciwgrzybicznych,

œrodki

ochrony

indywidualnej.

Gr.

2,

brak

szczepieñ

A.

Bezpoœrednia,

wilgotne

œro

-

dowisko.

Nie.

WZÓR

Rozdział 5/2.F.6.

21

12

3

4

5

6

7

34.

Herpesvirus

ospy

wietrznej,

pó³paœca.

Ludzie.

Œrednia

Ma³o

prawdopodobne

Ma³e

–

dopuszczalne

Przestrzeganie

zasad

higieny.

Gr.

2,

brak

szczepieñ.

Powietrzno-kropelkowa.

Nie.

35.

Laseczka

tê¿ca

Clostridium

tetani

.

Gleba.

Du¿a

Ma³o

prawdopodobne

Œrednie

–

dopuszczalne

Szczepienia

ochronne,

natychmiastowe

opa

-

trywanie

ran.

Gr.

2.

Bezpoœrednia

po

zranieniach.

Nie

Uwagi:

Brak

lub

niestosowanie

zabezpieczeñ

powoduje

podwy¿szenie

kategorii

ryzyka,

tzn.

zwiêksza

prawdopodobieñ

-

stwo

zaistnienia

wypadku,

choroby.

Zatwierdzi³:

Rozdział 5/2.F.6.

WZÓR

22