Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

(834101)

Operatorzy monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

2

Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej, Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich

Publikacja opracowana w ramach projektu systemowego pn. „Rozwijanie zbioru
krajowych

standardów

kompetencji

zawodowych

wymaganych

przez

pracodawców”. Priorytet I PO KL, Działanie 1.1

Krajowy standard kompetencji zawodowych
Kierowca ci

ą

gnika rolniczego (834101)

© Copyright by Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich, Warszawa 2013

Kopiowanie i rozpowszechnianie mo

ż

e by

ć

dokonane za podaniem

ź

ródła

ISBN 978-83-7951-000-9 (cało

ść

)

ISBN 978-83-7951-295-9 (295)

Nakład 1000 egz.

Publikacja bezpłatna

Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich
00-697 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 65/79, tel. [phone], fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.crzl.gov.pl

Wydawnictwo Naukowe Instytutu Technologii Eksploatacji – Pa

ń

stwowego Instytutu Badawczego

26-600 Radom, ul. K. Pułaskiego 6/10, tel. centr. (48) 364-42-41, fax [phone]
e-mail: [e-mail] http://www.itee.radom.pl

3

Spis tre

ś

ci

1. Dane identyfikacyjne zawodu .............................................................

4

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu w klasyfikacjach ...

4

1.2. Notka metodologiczna i autorzy ................................................

4

2. Opis zawodu ..........................................................................................

6

2.1. Synteza zawodu .......................................................................

6

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania, obszary wyst

ę

powania

zawodu ....................................................................................

6

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia pracy,

zagro

ż

enia, organizacja pracy) ................................................

6

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne, w tym przeciwwska-

zania do wykonywania zawodu ................................................

7

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia pracy

w zawodzie ...............................................................................

7

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/walidacji

kompetencji ...............................................................................

8

2.7. Zadania zawodowe ...................................................................

8

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych..............................................

9

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi a poziomem

kwalifikacji w ERK/PRK .............................................................

9

3. Opis kompetencji zawodowych .......................................................... 10

3.1. Przygotowywanie do pracy ci

ą

gnika rolniczego oraz współ-

pracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych Kz1 ......................... 10

3.2. U

ż

ytkowanie ci

ą

gnika rolniczego oraz współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych Kz2 ....................................................... 12

3.3. Kompetencje społeczne KzS ................................................... 13

4. Profil kompetencji kluczowych ............................................................ 14

5. Słownik .................................................................................................. 15

4

1. Dane identyfikacyjne zawodu

1.1. Kod, nazwa zawodu i usytuowanie zawodu

w klasyfikacjach:

Według Klasyfikacji zawodów i specjalno

ś

ci na potrzeby rynku pracy (KZiS

2010):

834101 Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

Grupa wielka 8 – Operatorzy i monterzy maszyn i urz

ą

dze

ń

(w Mi

ę

dzynaro-

dowej Klasyfikacji Standardów Edukacyjnych ISCED 2011 – poziom 3).

Grupa elementarna 8341 – Operatorzy wolnobie

ż

nych maszyn rolniczych

i le

ś

nych (w Mi

ę

dzynarodowym Standardzie Klasyfikacji Zawodów ISCO-08

odpowiada grupie 8341 Mobile Farm and Forestry Plant Operators).

Według Polskiej Klasyfikacji Działalno

ś

ci (PKD 2007):

Sekcja A. Rolnictwo, le

ś

nictwo, łowiectwo i rybactwo; Sekcja F. Budownic-

two; Sekcja H. Transport i gospodarka magazynowa. Działalno

ść

zawodo-

wa zwi

ą

zana jest z prowadzeniem ci

ą

gnika rolniczego z przyczepami lub

agregatowaniem i eksploatowaniem ci

ą

gnika ze współpracuj

ą

cymi

ś

rod-

kami technicznymi, wykonuj

ą

c prace w rolnictwie, ogrodnictwie, le

ś

nictwie

i innych bran

ż

ach, gdzie wykorzystuje si

ę

maszyny współpracuj

ą

ce z ci

ą

g-

nikiem.

1.2. Notka metodologiczna i autorzy

Opis standardu kompetencji zawodowych wykonano na podstawie: analizy

ź

ródeł

(akty prawne, klasyfikacje krajowe, mi

ę

dzynarodowe) oraz głównie wyników bada

ń

analitycznych na 23 stanowiskach pracy w 9 przedsi

ę

biorstwach (du

ż

e – 1,

ś

rednie

– 2, małe − 1, mikro − 5, w tym produkcyjne − 4, handlowe − 1, usługowe − 3,
inne − 1), przeprowadzonych w lutym i marcu 2013 r.

Zespół Ekspercki:

•

Tadeusz Budzisz – Centrum Kształcenia Rolniczego w Starym Lubiejewie,

•

Tomasz Jagiełło – Zespół Szkół Agrotechnicznych i Gospodarki

Ż

ywno-

ś

ciowej w Radomiu,

•

Piotr Sobolewski – Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Po-

wierciu,

•

Tomasz Kupidura – Instytut Technologii Eksploatacji – PIB w Radomiu.

Ewaluatorzy:

•

Szymon Jałocha – Moto-Start w Lublinie,

•

Marek Gałka – Zespół Szkół Centrum Kształcenia Praktycznego w Małkini

Górnej.

5

Recenzenci:

•

Dariusz Tyczy

ń

ski – AGROBARD w Przytyku,

•

Roman K

ę

pi

ń

ski – Zespół Szkół Rolniczych, Centrum Kształcenia Praktycz-

nego w Grodkowie.

Komisja Bran

ż

owa (zatwierdzaj

ą

ca):

•

Jacek W

ę

sierski (przewodnicz

ą

cy) – Federacja Stowarzysze

ń

Naukowo-

-Technicznych NOT w Warszawie,

•

Zbigniew Getler – Mazowiecka Izba Rolnicza Oddział w Radomiu,

•

Piotr Szymczak – NSZZ Rolników Indywidualnych „Solidarno

ść

” Ziemia Ra-

domska w Radomiu.

Data zatwierdzenia:

•

07.10.2013 r.

6

2. Opis zawodu

2.1. Synteza zawodu

Kierowca ci

ą

gnika rolniczego eksploatuje i prowadzi ci

ą

gnik rolniczy z przy-

czepami oraz zagregowanymi narz

ę

dziami i maszynami rolniczymi i innymi

ś

rodkami technicznymi.

2.2. Opis pracy i sposobu jej wykonywania,

obszary wyst

ę

powania zawodu

Kierowca ci

ą

gnika rolniczego jest zawodem o charakterze usługowym. Kie-

rowca prowadzi ci

ą

gnik wraz ze współpracuj

ą

cymi maszynami, narz

ę

dziami lub

przyczepami, wykonuj

ą

c prace polowe lub transportowe w rolnictwie, ogrodnic-

twie, le

ś

nictwie. Po zamontowaniu innych, specjalistycznych

ś

rodków technicz-

nych, mo

ż

e równie

ż

wykonywa

ć

prace w zakładach komunalnych lub budownic-

twie. Kierowca sprawdza stan techniczny i przygotowuje ci

ą

gnik do pracy, zesta-

wiaj

ą

c go z odpowiednim

ś

rodkiem technicznym. Wykonuje poł

ą

czenia niezb

ę

d-

nych instalacji elektrycznych, pneumatycznych, hydraulicznych oraz w razie po-
trzeby ł

ą

czy układ przenoszenia nap

ę

du ci

ą

gnika z maszyn

ą

towarzysz

ą

c

ą

.

Ustawia parametry robocze ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicz-

nych, uwzgl

ę

dniaj

ą

c warunki pracy. Kierowca ci

ą

gnika wykonuje równie

ż

czynno-

ś

ci kontrolno-obsługowe i konserwacyjne, w razie konieczno

ś

ci usuwa usterki

i niedomagania ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych. Kieruje

ci

ą

gnikiem rolniczym zgodnie z przepisami ruchu drogowego oraz u

ż

ytkuje ci

ą

-

gnik i sprz

ę

t techniczny zgodnie z przeznaczeniem. Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

mo

ż

e kierowa

ć

pojazdami wolnobie

ż

nymi, w tym maszynami samobie

ż

nymi.

2.3.

Ś

rodowisko pracy (warunki pracy, maszyny i narz

ę

dzia

pracy, zagro

ż

enia, organizacja pracy)

Kierowca ci

ą

gnika rolniczego obsługuje i eksploatuje zespół sprz

ęż

onych

z ci

ą

gnikiem narz

ę

dzi, maszyn i urz

ą

dze

ń

rolniczych, ogrodniczych, le

ś

nych lub

specjalistycznych

ś

rodków technicznych przystosowanych do współpracy z ci

ą

-

gnikiem. Ci

ą

gnik rolniczy mo

ż

e by

ć

równie

ż

wykorzystywany do prac transporto-

wych przyczepami. Miejscem pracy kierowcy ci

ą

gnika mog

ą

by

ć

pola, ł

ą

ki, sady,

lasy, a tak

ż

e drogi i tereny miasta lub place budów. Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

mo

ż

e by

ć

zatrudniony w gospodarstwach rolnych, ogrodniczych, przedsi

ę

bior-

stwach le

ś

nych, budowlanych, a tak

ż

e w zakładach transportowych lub komunal-

nych i innych, gdzie wykorzystuje si

ę

ci

ą

gniki jako jednostki nap

ę

dowe i transpor-

towe. W pracy kierowcy ci

ą

gnika rolniczego istnieje wiele zagro

ż

e

ń

dla zdrowia

i

ż

ycia. S

ą

to mi

ę

dzy innymi drgania mechaniczne i hałas, a tak

ż

e przebywanie

w atmosferze zanieczyszczonej kurzem i spalinami oraz zmienne warunki klima-
tyczne. Podczas wykonywania prac zwi

ą

zanych z chemiczn

ą

ochron

ą

ro

ś

lin

kierowca jest nara

ż

ony na bezpo

ś

redni kontakt z agresywnymi

ś

rodkami che-

micznymi, a przy nawo

ż

eniu nawozami mineralnymi i wapnem – na zapylenie.

7

Praca kierowcy ci

ą

gnika rolniczego mo

ż

e przebiega

ć

w systemie jedno-, dwu- lub

trzyzmianowym.

2.4. Wymagania psychofizyczne, zdrowotne,

w tym przeciwwskazania do wykonywania zawodu

Kierowca ci

ą

gnika rolniczego powinien mie

ć

dobry ogólny stan zdrowia i by

ć

w dobrej kondycji. Ponadto powinien cechowa

ć

si

ę

zdolno

ś

ci

ą

prawidłowego,

logicznego my

ś

lenia, wyobra

ź

ni

ą

, zdolno

ś

ci

ą

do podejmowania decyzji, a tak

ż

e

spostrzegawczo

ś

ci

ą

i zdolno

ś

ci

ą

do skupienia uwagi. Bardzo wa

ż

na jest zdol-

no

ść

koncentracji i podzielno

ść

uwagi, gdy

ż

cz

ę

sto musi obserwowa

ć

jednocze-

ś

nie wiele parametrów pracy ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków tech-

nicznych. Specyfika zawodu wymaga uzdolnie

ń

technicznych. Praca kierowcy

ci

ą

gnika ma charakter indywidualny, chocia

ż

wyst

ę

puj

ą

te

ż

prace wymagaj

ą

ce

umiej

ę

tno

ś

ci pracy w zespole. Kierowca ci

ą

gnika rolniczego odpowiada zarówno

za stan techniczny obsługiwanego sprz

ę

tu, jak i za jako

ść

wykonanych prac.

Cz

ę

sto musi sam podejmowa

ć

decyzje. Jego pracy towarzyszy wysiłek fizyczny

i długotrwała, wymuszona pozycja ciała, a tak

ż

e stres. Z uwagi na konieczno

ść

poruszania si

ę

po drogach publicznych i mo

ż

liwo

ść

zetkni

ę

cia si

ę

z wieloma

czynnikami szkodliwymi, kierowanie pojazdem jest czynno

ś

ci

ą

wymagaj

ą

c

ą

od

wykonuj

ą

cej j

ą

osoby pełnej sprawno

ś

ci psychoruchowej. Dlatego zatrudnianie

niepełnosprawnych jest ograniczone i mo

ż

e dotyczy

ć

tylko szczególnych przy-

padków.

2.5. Wykształcenie i uprawnienia niezb

ę

dne do podj

ę

cia

pracy w zawodzie

Kandydat do pracy w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika rolniczego musi posiada

ć

prawo jazdy kategorii: ci

ą

gnikowej (T) lub uprawnienia na kierowanie ci

ą

gnikiem

rolniczym z przyczep

ą

/przyczepami (B+E) lub ci

ą

gnikiem rolniczym z przycze-

p

ą

/przyczepami (C+E). Pracodawcy zatrudniaj

ą

na tym stanowisku osoby posia-

daj

ą

ce prawo jazdy z wykształceniem zasadniczym zawodowym w zawodach

zwi

ą

zanych z rolnictwem (613003 Rolnik, 834103 Mechanik – operator pojazdów

i maszyn rolniczych, 611303 Ogrodnik). W przypadku nieposiadania przez kan-
dydata na kierowc

ę

ci

ą

gnika rolniczego odpowiednich uprawnie

ń

mo

ż

liwe jest

równie

ż

przyuczenie go na stanowisku pracy i zdobywanie przez niego niezb

ę

d-

nego do

ś

wiadczenia w trakcie wykonywania zawodu. Warunkiem wykonywania

niektórych specjalistycznych prac jest posiadanie dodatkowych uprawnie

ń

. Tak

jest w przypadku wykonywania chemicznej ochrony ro

ś

lin – kierowca musi mie

ć

uko

ń

czone szkolenie w zakresie ochrony ro

ś

lin. Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

powinien bra

ć

udział w szkoleniach organizowanych przez producentów maszyn

lub w wyspecjalizowanych szkołach i o

ś

rodkach szkoleniowych, poszerzaj

ą

c

swoj

ą

wiedz

ę

i umiej

ę

tno

ś

ci w zakresie nowych rozwi

ą

za

ń

konstrukcyjnych ci

ą

g-

ników i obsługiwanego sprz

ę

tu.

8

2.6. Mo

ż

liwo

ś

ci rozwoju zawodowego, potwierdzania/

/walidacji kompetencji

Kierowca ci

ą

gnika rolniczego mo

ż

e podejmowa

ć

prac

ę

w gospodarstwach

rolniczych, ogrodniczych, przedsi

ę

biorstwach technicznej obsługi wsi i rolnictwa,

le

ś

nictwie, budownictwie, gospodarce komunalnej, a tak

ż

e mo

ż

e samodzielnie

podj

ąć

i prowadzi

ć

działalno

ść

gospodarcz

ą

w zakresie

ś

wiadczenia usług ci

ą

g-

nikiem rolniczym. Posiadaj

ą

c kwalifikacje w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika rolnicze-

go, po zdobyciu odpowiednich uprawnie

ń

mo

ż

e pracowa

ć

na równorz

ę

dnych

stanowiskach robotniczych w zawodach z grupy 832 Kierowcy samochodów
osobowych, dostawczych i motocykli oraz 834 Operatorzy pojazdów wolnobie

ż

-

nych i pokrewni. Po uzupełnieniu wykształcenia i potwierdzeniu odpowiednich
kwalifikacji mo

ż

e uzyska

ć

kwalifikacje na poziomie zasadniczym i

ś

rednim zawo-

dowym, a potem uko

ń

czy

ć

studia wy

ż

sze. Zawody pokrewne: 613003 Rolnik;

834103 Mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych.

2.7. Zadania zawodowe

Z1.

Organizowanie stanowiska pracy kierowcy ci

ą

gnika rolniczego z uwzgl

ę

d-

nieniem zasad i przepisów BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii i ochrony

ś

ro-

dowiska (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, Kz2, KzS).

Z2.

Wykonanie obsługi codziennej ci

ą

gnika rolniczego, dobieranie materia-

łów eksploatacyjnych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z3.

Sprawdzenie stanu technicznego narz

ę

dzi, maszyn i urz

ą

dze

ń

rolni-

czych oraz innych

ś

rodków technicznych współpracuj

ą

cych z ci

ą

gnikiem

rolniczym, usuwanie usterek i niewielkich uszkodze

ń

(niezb

ę

dne kompe-

tencje: Kz1, KzS).

Z4.

Dobieranie ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych do

rodzaju i warunków wykonywanych prac (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1,

KzS).

Z5.

Agregatowanie i przygotowanie do pracy ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz1, KzS).

Z6.

Kierowanie ci

ą

gnikiem rolniczym (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z7.

Wykonanie prac za pomoc

ą

agregatu ci

ą

gnikowego i współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych (niezb

ę

dne kompetencje: Kz2, KzS).

Z8.

Wykonanie prac konserwacyjnych, mycie i czyszczenie ci

ą

gnika rolnicze-

go i współpracuj

ą

cych

ś

rodków technicznych (niezb

ę

dne kompetencje:

Kz2, KzS).

9

2.8. Wykaz kompetencji zawodowych

Kz1 – Przygotowywanie do pracy ci

ą

gnika rolniczego oraz współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z2,

Z3, Z4, Z5).

Kz2 – U

ż

ytkowanie ci

ą

gnika rolniczego oraz współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków

technicznych (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1, Z6, Z7, Z8).

KzS – Kompetencje społeczne (potrzebne do wykonywania zada

ń

: Z1÷Z8).

2.9. Relacje mi

ę

dzy kompetencjami zawodowymi

a poziomem kwalifikacji w ERK/PRK

Kompetencje zawodowe potrzebne do wykonywania zada

ń

w zawodzie su-

geruje si

ę

wykorzysta

ć

do opisu kwalifikacji na poziomie 3 wła

ś

ciwym dla wy-

kształcenia zasadniczego zawodowego w Europejskiej i Polskiej Ramie Kwalifi-
kacji. Poziom ten jest uzasadniony miejscem usytuowania zawodu w Klasyfika-
cji zawodów i specjalno

ś

ci (grupa wielka 8 i jej odpowiednik w ISCED 2011).

Osoba wykonuj

ą

ca zawód kierowcy ci

ą

gnika rolniczego:

1) w zakresie wiedzy: zna i rozumie podstawowe fakty, zasady, procesy

i poj

ę

cia ogólne w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika rolniczego oraz w szerszym

zakresie elementarne uwarunkowania w eksploatacji ci

ą

gnika rolniczego

wraz z towarzysz

ą

cymi mu

ś

rodkami technicznymi;

2) w zakresie umiej

ę

tno

ś

ci: posiada umiej

ę

tno

ś

ci wymagane do realizacji

niezbyt prostych zada

ń

i rozwi

ą

zywania prostych, typowych problemów

w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika rolniczego przez wybieranie podstawowych

metod, narz

ę

dzi, materiałów i informacji. Potrafi wykonywa

ć

zadania zwi

ą

-

zane z przygotowaniem do pracy i u

ż

ytkowaniem ci

ą

gnika rolniczego we-

dług ogólnej instrukcji, w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach, potrafi formuło-

wa

ć

wypowiedzi na elementarnym poziomie, równie

ż

w j

ę

zyku obcym.

10

3. Opis kompetencji zawodowych

Opis kompetencji dotyczy tylko kompetencji zawodowych zdefiniowanych

w badaniach na stanowiskach pracy.

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z2, Z3, Z4, Z5 wymaga posiadania kom-

petencji zawodowej Kz1.

3.1. Przygotowywanie do pracy ci

ą

gnika rolniczego oraz

współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych Kz1

Wiedza – zna i rozumie podstawowe
fakty, zasady, procesy i poj

ę

cia ogól-

ne w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika

rolniczego oraz w szerszym zakresie
elementarne uwarunkowania w eks-
ploatacji ci

ą

gnika rolniczego wraz

z towarzysz

ą

cymi mu

ś

rodkami tech-

nicznymi, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony

ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodo-

wiska w zakresie przygotowania
do pracy ci

ą

gnika rolniczego oraz

współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków

technicznych;

−

zasady organizowania stanowiska

pracy kierowcy ci

ą

gnika rolniczego;

−

przepisy ruchu drogowego;

−

typowe narz

ę

dzia i sprz

ę

t technicz-

ny do obsługi ci

ą

gnika rolniczego;

−

czynno

ś

ci obsługi codziennej ci

ą

-

gnika rolniczego;

−

budow

ę

i działanie ci

ą

gnika rolni-

czego

oraz

współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych;

−

poszczególne układy, podzespoły

i ich poło

ż

enie w ci

ą

gniku;

−

dokumentacj

ę

pojazdu;

−

materiały eksploatacyjne u

ż

ytko-

wane w ci

ą

gniku rolniczym, ma-

szynach i urz

ą

dzeniach;

−

budow

ę

i zasady działania narz

ę

dzi

i maszyn rolniczych oraz innych

ś

rodków technicznych współpracu-

j

ą

cych z ci

ą

gnikiem rolniczym;

Umiej

ę

tno

ś

ci – realizuje niezbyt

proste zadania i rozwi

ą

zuje proste,

typowe problemy przygotowania do
pracy ci

ą

gnika rolniczego oraz współ-

pracuj

ą

cym z nim

ś

rodków technicz-

nych. Potrafi wykonywa

ć

zadania

według ogólnej instrukcji, w cz

ęś

ciowo

zmiennych warunkach, w szczególno-

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii,

ochrony

ś

rodowiska w zakresie

przygotowania do pracy ci

ą

gnika

rolniczego oraz współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych;

−

przestrzega

ć

przepisów ruchu dro-

gowego;

−

organizowa

ć

stanowisko

pracy

kierowcy ci

ą

gnika;

−

zachowywa

ć

ład i porz

ą

dek na

stanowisku pracy;

−

posługiwa

ć

si

ę

dokumentacj

ą

tech-

niczn

ą

(instrukcje obsługi, instrukcje

napraw);

−

ocenia

ć

stan ogumienia ci

ą

gnika

rolniczego i przyczep;

−

smarowa

ć

punkty smarne oraz

sprawdza

ć

i uzupełnia

ć

poziom ole-

ju i płynów eksploatacyjnych w ci

ą

g-

niku rolniczym i współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodkach technicznych;

−

sprawdza

ć

działanie elementów

oraz poszczególnych podzespo-
łów i zespołów roboczych ci

ą

gnika

i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków

technicznych;

11

−

zasady

dobierania

parametrów

pracy ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych

ś

rodków technicznych do panuj

ą

-

cych warunków pracy;

−

zasady ł

ą

czenia z ci

ą

gnikiem

ró

ż

nych

ś

rodków technicznych;

−

rodzaje sprz

ę

gów ci

ą

gnika ze

ś

rodkami technicznymi.

−

ustawia

ć

lusterka zewn

ę

trzne i we-

wn

ę

trzne ci

ą

gnika, umo

ż

liwiaj

ą

c do-

br

ą

obserwacj

ę

.

−

sprawdza

ć

przewidziane przepi-

sami o

ś

wietlenie ci

ą

gnika;

−

sprawdza

ć

wyposa

ż

enie dodatkowe

(ga

ś

nice, apteczka, trójk

ą

t ostrze-

gawczy);

−

sprawdza

ć

kompletno

ść

i aktual-

no

ść

dokumentacji ci

ą

gnika;

−

rozpoznawa

ć

mechanizmy zespo-

ły i układy ci

ą

gnika rolniczego oraz

współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków

technicznych;

−

dobiera

ć

wła

ś

ciwe materiały eks-

ploatacyjne u

ż

ywane w ci

ą

gniku

rolniczym, maszynach i urz

ą

dze-

niach;

−

dobiera

ć

ś

rodki techniczne do

współpracy z ci

ą

gnikiem;

−

ustawia

ć

wst

ę

pne parametry pracy

ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z ci

ą

-

gnikiem

ś

rodków technicznych;

−

ł

ą

czy

ć

z ci

ą

gnikiem współpracuj

ą

-

ce z nim

ś

rodki techniczne;

−

zabezpiecza

ć

współpracuj

ą

ce

z ci

ą

gnikiem

ś

rodki

techniczne

przed rozł

ą

czeniem.

12

Wykonanie zada

ń

zawodowych Z1, Z6, Z7, Z8 wymaga posiadania kompe-

tencji zawodowej Kz2.

3.2. U

ż

ytkowanie ci

ą

gnika rolniczego oraz współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych Kz2

Wiedza – zna i rozumie podstawowe
fakty, zasady, procesy i poj

ę

cia ogól-

ne w zawodzie kierowcy ci

ą

gnika

rolniczego oraz w szerszym zakresie
elementarne uwarunkowania w eks-
ploatacji ci

ą

gnika rolniczego wraz

z towarzysz

ą

cymi mu

ś

rodkami tech-

nicznymi, w szczególno

ś

ci zna:

−

zasady i przepisy BHP, ochrony

ppo

ż

., ergonomii, ochrony

ś

rodowi-

ska w zakresie u

ż

ytkowania ci

ą

gni-

ka rolniczego oraz współpracuj

ą

-

cych z nim

ś

rodków technicznych;

−

zasady kierowania ci

ą

gnikiem rolni-

czym zgodnie z obowi

ą

zuj

ą

cymi

przepisami;

−

przepisy ruchu drogowego;

−

obowi

ą

zkowe wyposa

ż

enie ci

ą

g-

nika rolniczego;

−

zasady zabezpieczenia ci

ą

gnika

przed kradzie

żą

, uruchomieniem

i u

ż

ytkowaniem przez osoby nie-

upowa

ż

nione;

−

zasady wykonywania prac za po-

moc

ą

agregatu

ci

ą

gnikowego

i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków

technicznych;

−

techniki pracy ci

ą

gnikiem rolniczym

w ró

ż

nych warunkach terenowych;

−

zasady transportu przyczepami;

−

zasady i procedury rozpoznawania

i usuwania usterek i uszkodze

ń

ci

ą

gnika i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych;

−

budow

ę

podstawowych zespołów

i podzespołów ci

ą

gnika rolniczego;

−

zasady wykonywania prac konser-

wacyjnych, mycia i czyszczenia ci

ą

-

gnika rolniczego i współpracuj

ą

cych

z nim

ś

rodków technicznych;

Umiej

ę

tno

ś

ci – realizuje niezbyt proste

zadania i rozwi

ą

zuje proste, typowe

problemy u

ż

ytkowania ci

ą

gnika rolni-

czego i współpracuj

ą

cych z nim

ś

rod-

ków technicznych. Potrafi wykonywa

ć

zadania

według

ogólnej

instrukcji,

w cz

ęś

ciowo zmiennych warunkach,

w szczególno

ś

ci potrafi:

−

przestrzega

ć

zasad i przepisów

BHP, ochrony ppo

ż

., ergonomii

i ochrony

ś

rodowiska w zakresie

u

ż

ytkowania ci

ą

gnika rolniczego

oraz współpracuj

ą

cych z nim

ś

rod-

ków technicznych;

−

kierowa

ć

ci

ą

gnikiem

rolniczym

zgodnie z przepisami ruchu dro-
gowego;

−

interpretowa

ć

wskazania przyrz

ą

-

dów kontrolno-pomiarowych w ci

ą

g-

niku rolniczym;

−

dobiera

ć

pr

ę

dko

ść

jazdy ci

ą

gnika

do warunków jazdy;

−

zabezpiecza

ć

pojazd przed nie-

powołanym u

ż

yciem;

−

u

ż

ywa

ć

wyposa

ż

enia ci

ą

gnika uła-

twiaj

ą

cego proces pracy;

−

regulowa

ć

parametry pracy ci

ą

g-

nika i współpracuj

ą

cych z ci

ą

gni-

kiem

ś

rodków technicznych;

−

rozmieszcza

ć

i zabezpiecza

ć

ładun-

ki na przyczepie;

−

sterowa

ć

wewn

ę

trznymi i ze-

wn

ę

trznymi podzespołami hydrau-

licznymi w ci

ą

gniku rolniczym;

−

diagnozowa

ć

usterki

powstałe

w czasie pracy ci

ą

gnikiem rolni-

czym;

−

usuwa

ć

drobne usterki i współpra-

cuj

ą

ce z nim

ś

rodki techniczne;

13

−

terminy przegl

ą

dów technicznych;

−

czynno

ś

ci obsługi ci

ą

gnika po

zako

ń

czeniu pracy.

−

utrzymywa

ć

w czysto

ś

ci ci

ą

gnik

rolniczy i współpracuj

ą

ce z nim

ś

rodki techniczne;

−

konserwowa

ć

ci

ą

gnik

rolniczy

i współpracuj

ą

ce z nim

ś

rodki tech-

niczne.

Wykonanie wszystkich zidentyfikowanych w standardzie zada

ń

zawodo-

wych wymaga posiadania kompetencji społecznych KzS.

3.3. Kompetencje społeczne KzS:

– ponosi odpowiedzialno

ść

za realizacj

ę

zada

ń

przygotowania i u

ż

ytkowania

ci

ą

gnika rolniczego oraz współpracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych,

– dostosowuje zachowanie do okoliczno

ś

ci,

– pracuje cz

ęś

ciowo samodzielnie i podejmuje współprac

ę

w zorganizowa-

nych warunkach w zakresie u

ż

ytkowania ci

ą

gnika rolniczego oraz współ-

pracuj

ą

cych z nim

ś

rodków technicznych,

– potrafi ocenia

ć

swoje działania dotycz

ą

ce przygotowania i u

ż

ytkowania

ci

ą

gnika rolniczego wykonywane w ramach współpracy zespołowej oraz

przyjmowa

ć

odpowiedzialno

ść

za ich skutki.

14

4. Profil kompetencji kluczowych

Ocen

ę

wa

ż

no

ś

ci kompetencji kluczowych dla zawodu kierowcy ci

ą

gnika

rolniczego przedstawia rys. 1.

Wykaz kompetencji kluczowych opracowano na podstawie wykazu stoso-

wanego w Mi

ę

dzynarodowym Badaniu Kompetencji Osób Dorosłych − projekt

PIAAC (OECD).

1

2

3

4

5

Umiejętność obsługi komputera i wykorzystania Internetu

Umiejętności matematyczne

Umiejętność czytania ze zrozumieniem i pisania

Sprawność motoryczna

Planowanie i organizowanie pracy

Wywieranie wpływu/przywództwo

Komunikacja ustna

Współpraca w zespole

Rozwiązywanie problemów

Serie1

Zbędne

Mało ważne

Ważne

Istotne

Bardzo ważne

Rys. 1. Profil kompetencji kluczowych dla zawodu 834101 Kierowca ci

ą

gnika rolniczego

15

5. Słownik

Zawód

−

zbiór zada

ń

(zespół czynno

ś

ci) wyodr

ę

bnionych w wyniku społecz-

nego podziału pracy, wykonywanych stale lub z niewielkimi zmianami
przez poszczególne osoby i wymagaj

ą

cych odpowiednich kwalifikacji

i kompetencji (wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych)

zdobytych w wyniku kształcenia lub praktyki. Wykonywanie zawodu
stanowi

ź

ródło dochodów.

Specjalno

ść

−

jest wynikiem podziału pracy w ramach zawodu, zawiera cz

ęść

czynno

ś

ci o podobnym charakterze (zwi

ą

zanych z wykonywan

ą

funkcj

ą

lub przedmiotem pracy) wymagaj

ą

cych pogł

ę

bionej lub do-

datkowej wiedzy i umiej

ę

tno

ś

ci zdobytych w wyniku dodatkowego

szkolenia lub praktyki.

Zadanie
zawodowe

−

logiczny wycinek lub etap pracy w ramach zawodu o wyra

ź

nie okre-

ś

lonym pocz

ą

tku i ko

ń

cu, wyodr

ę

bniony ze wzgl

ę

du na rodzaj lub

sposób wykonywania czynno

ś

ci zawodowych powi

ą

zanych jednym

celem, ko

ń

cz

ą

cy si

ę

produktem, usług

ą

lub decyzj

ą

.

Kompetencje
zawodowe

−

wszystko to, co pracownik wie, rozumie i potrafi wykona

ć

, odpowied-

nio do sytuacji w miejscu pracy. Opisywane s

ą

trzema zbiorami: wie-

dzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompetencji społecznych.

Wiedza

−

zbiór opisów faktów, zasad, teorii i praktyk przyswojonych w procesie

uczenia si

ę

, odnosz

ą

cych si

ę

do dziedziny uczenia si

ę

lub działalno-

ś

ci zawodowej.

Umiej

ę

tno

ś

ci

−

zdolno

ść

wykonywania zada

ń

i rozwi

ą

zywania problemów wła

ś

ci-

wych dla dziedziny uczenia si

ę

lub działalno

ś

ci zawodowej.

Kompetencje
społeczne

−

zdolno

ść

autonomicznego i odpowiedzialnego uczestniczenia w

ż

yciu

zawodowym i społecznym oraz kształtowania własnego rozwoju,
z uwzgl

ę

dnieniem kontekstu etycznego.

Kompetencje
kluczowe

−

wiedza, umiej

ę

tno

ś

ci i postawy odpowiednie do sytuacji, niezb

ę

dne

do samorealizacji i rozwoju osobistego, bycia aktywnym obywatelem,
integracji społecznej i zatrudnienia.

Standard
kompetencji
zawodowych

−

norma opisuj

ą

ca kompetencje zawodowe konieczne do wykonywania

zada

ń

zawodowych wchodz

ą

cych w skład zawodu, akceptowana

przez przedstawicieli organizacji zawodowych i bran

ż

owych, praco-

dawców, pracobiorców i innych kluczowych partnerów społecznych.

Kwalifikacja

−

zestaw efektów uczenia si

ę

(zasób wiedzy, umiej

ę

tno

ś

ci oraz kompe-

tencji społecznych), których osi

ą

gni

ę

cie zostało formalnie potwier-

dzone przez uprawnion

ą

instytucj

ę

.

Europejska
Rama
Kwalifikacji

−

przyj

ę

ta w Unii Europejskiej struktura i opis poziomów kwalifikacji,

umo

ż

liwiaj

ą

cy porównywanie kwalifikacji uzyskiwanych w ró

ż

nych

krajach. W Europejskiej Ramie Kwalifikacji wyró

ż

niono 8 poziomów

kwalifikacji opisywanych za pomoc

ą

efektów uczenia si

ę

; stanowi

ą

one układ odniesienia krajowych ram kwalifikacji.

Polska Rama
Kwalifikacji

−

opis hierarchii poziomów kwalifikacji wpisywanych do zintegrowane-

go rejestru kwalifikacji w Polsce.

Krajowy
System
Kwalifikacji

−

ogół rozwi

ą

za

ń

słu

żą

cych ustanawianiu i nadawaniu kwalifikacji

(potwierdzaniu efektów uczenia si

ę

) oraz zapewnianiu ich jako

ś

ci.