PROPRIOCEPCJA

Kiedy mówimy o zastosowaniu różnego typu zaopatrzenia ortotycznego często pojawia się magiczne

dla wielu pacjentów w słowo propriocepcja. Czym jest propriocepcja i dlaczego ma tak duże

znaczenie w naszym codziennym funkcjonowaniu.

Najprościej mówiąc propriocepcja jest funkcją czuciową pozwalającą na dokładne określenie ułożenia

poszczególnych części naszego ciała w przestrzeni oraz rozpoznawanie ich wzajemnego

przemieszczania się. Dzięki propriocepcji czyli tzw. czuciu głębokiemu jesteśmy w stanie bez kontroli

wzroku dokładnie stwierdzić w jakiej pozycji aktualnie znajdują się nasz kończyny, poszczególne

stawy, jak rozciągnięte i napięte są nasze mięśnie. Dzięki receptorom czucia głębokiego siła skurczu

mięśniowego jest regulowana adekwatnie do zwiększających się obciążeń na drodze odruchowej.

Wyspecjalizowane zakończenia nerwowe tzw. mechanoreceptory znajdujące się w mięśniach,

stawach, więzadłach, torebkach stawowych wysyłają informację do ośrodkowego układu

nerwowego. W zależności od typu receptora odbierane są różne informacje:

ciałka blaszkowate Paciniego znajdujące się na powierzchniach stawowych oraz w okostnej są

pobudzane podczas ruchu od jego wyjściowego do końcowego stadium oraz przy zmianie szybkości

i kierunku ruchu

receptory Rufiniego czy ciałka buławkowate Golgiego są związane z czuciem ułożenia mięśni

i stawów, ponad to narządy ścięgnowe Golgiego chronią mięsień przed nadmiernym jego

uszkodzeniem na skutek nadmiernego rozciągnięcia

Taka nieuświadomiona informacja o położeniu naszego ciała jest wykorzystywana do zaplanowania

odpowiedniej odpowiedzi ruchowej lub właściwej w danym momencie reakcji ruchowej. Kiedy np.

chcemy napić się wody ze szklanki najpierw bez naszej wiedzy za pomocą właśnie czucia głębokiego

oceniona przez mózg zostaje sytuacja początkowa i następnie przedsięwzięte zostają kroki czyli

uruchomione właściwe mięśnie, aby ta czynność została wykonana. Podczas całego działania

receptory czucia głębokiego informują o zachodzących zmianach w położeniu ciała oraz napięciu

mięśni i na drodze sprzężenia zwrotnego są cały czas te działania są regulowane, dostrajane

i zmieniane tak, aby czynność została wykonana zgodnie z naszymi założeniami. Oczywiście

informacje niezbędne dla prawidłowego wykonania jakiejś czynności pochodzą również z innych

receptorów czyli np. wzroku. Wyjątek stanowią osoby z uszkodzeniem narządu wzroku, u których

czucie głębokie jest tym bardziej rozwinięte.

Jak widać prawidłowa propriocepcja jest jednym z warunków prawidłowego funkcjonowania narządu

ruchu. Ponieważ to właśnie propriocepcja integruje funkcje statycznych i dynamicznych

stabilizatorów stawu zapewniając w ten sposób ochronę stawu przed uszkodzeniem podczas ruchu.

Wiele jest jednak powodów przez które czucie głębokie może zostać uszkodzone. Mogą to być

przyczyny neurologiczne np. zaburzenie przewodzenia na poziomie rdzenia kręgowego (jamistość

rdzenia, wiąd rdzenia) ale również uszkodzenie mechaniczne tkanek w których znajdują się receptory

mogą prowadzić do upośledzenia propriocepcji. To skutkuje dysfunkcją stawu a w konsekwencji jego

wcześniejszym zużyciem (zmianami zwyrodnieniowo-wytwórczymi). W przypadku urazów stawowych

często dochodzi do uszkodzenia systemu stabilizatorów statycznych stawów co prowadzi do jego

niestabilności a przy tym pourazowa wiotkość torebki stawowej powoduje zaburzenia propriocepcji

czyli niedostateczną informację płynącą ze stawu, co sprawia, że również stabilizacja dynamiczna

(mięśniowa) również jest niedostateczna. Kombinacja tych zaburzeń prowadzi do dalszych

mikrourazów stawu i otaczających go tkanek miękkich a to redukuje ponownie liczbę

proprioreceptorów zamykając błędne koło przyczyn i skutków prowadzących do trwałych uszkodzeń

narządu ruchu i w konsekwencji upośledzeń funkcji ruchowych.

Uzasadniona zatem wydaje się konieczność stymulowania propriocepcji oraz zapobieganie jej

deficytom po niewielkich nawet urazach stawu np. skręcenie stawu skokowego. W tym celu stosuje

się odpowiednio przygotowany dla każdego pacjenta program ćwiczeń terapeutycznych. Pomocne

także są stabilizatory, które przez swoją konstrukcję zapewniają odpowiedni stopień kompresji stawu

– poprawiają jego zwartość. Wpływa to zarówno na jego mechaniczną stabilizację, ale przede

wszystkim poprawia stymulację mechanoreceptorów i lepszą regulację procesów stabilizacyjnych na

drodze odruchowej (poprzez poprawę czucia głębokiego).

Firma mdh z Łodzi posiada w swojej ofercie szeroki asortyment takiego sprzętu. Godnymi uwagi

produktami są nowości z linii Qmed Active Line. Są to stabilizatory stawu kolanowego oraz

skokowego, a w przygotowaniu są kolejne na bark, nadgarstek i łokieć.

Premierowe ortezy Qmed Active Line są idealnym rozwiązaniem dla osób aktywnych, ceniących

wysoki komfort i bezpieczeństwo ruchu. Dzianiny, z których wykonane są ortezy sprawiają, że skóra

nawet w bardzo ciepłe dni może oddychać, dzięki czemu nie ulega podrażnieniom i otarciom.

Ponadto jest to dzianina o elastyczności dwukierunkowej, dająca możliwość swobodnych ruchów;

jest łatwo spieralna, miękka w chwycie i hipoalergiczna (posiada certyfikat eko-tex).

Konstrukcja stabilizatorów zapewnia idealne dopasowanie do anatomicznych kształtów, oraz

terapeutyczny stopień kompresji. Ortezy te nie są tylko medycznym środkiem oddziaływania

terapeutycznego na pacjenta, ale także wygodnym elementem jego garderoby. Zaawansowana

technologia produkcji i nowatorski design sprawiają, że otrzymujecie Państwo produkt najwyższej

jakości.

Anna Zaremba-Ner – specjalista ds. medycznych

mdh sp. z o.o.

ul. ks. W. Tymienieckiego 22/24

90-349 Łódź

www.mdh.pl