Własność intelektualna

Ochrona własności przemysłowej

Własność przemysłowa

Pojęcie „własność przemysłowa” zostało
zaczerpnięte z Konwencji Paryskiej o
Ochronie Własności Przemysłowej z 1883 r.
Własność przemysłowa oraz prawa autorskie
i prawa pokrewne tworzą łącznie pojęcie
„własność intelektualna”.

Własność przemysłowa

Własność przemysłową należy odnosić nie
tylko do przemysłu i handlu ale również do
rolnictwa, przemysłu wydobywczego, a
także do wszystkich produktów naturalnych
lub wytworzonych.

Akty prawne

- Ustawa z 30 czerwca 2000 r. Prawo własności

przemysłowej (Dz. U. 2001 Nr 49 poz. 508)

- Ustawa z 14 marca 2003 r.o dokonywaniu

europejskich zgłoszeń patentowych oraz o
skutkach patentu europejskiego w Rzeczpospolitej
Polskiej (Dz. U. 2003 Nr 65 poz. 598).

- Rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów w

sprawie dokonywania i rozpatrywania zgłoszeń

wynalazków, wzorów użytkowych (2001 r.),

znaków towarowych (2002 r.), wzorów

przemysłowych (2002 r.) i oznaczeń
geograficznych (2002 r.).

Międzynarodowe akty prawne obowiązujące w Polsce

- Konwencja Paryska z 1883 r. o ochronie własności

przemysłowej - ratyfikowana w marcu 1975 r. (do
konwencji należą 183 państwa, dane z 2009 r.)

- Układ o współpracy patentowej z 1970 r. (PCT),

Dz. U. 1991 Nr 70 poz. 303 - ratyfikowany w
grudniu 1990 r.

- Porozumienie Madryckie z 1891 r. o

międzynarodowej rejestracji znaków towarowych,
Dz. U. 1975 Nr 116 poz. 514 - ratyfikowany
w marcu 1991 r.

Własność przemysłowa

Gdy dojdzie do konfliktu prawa
krajowego z prawem unijnym (UE)
pierwszeństwo ma prawo unijne.

Własność przemysłowa – Urząd Patentowy

Urząd Patentowy Rzeczpospolitej Polskiej

jest głównym organem administracji

rządowej, który udziela ochrony

przedmiotom własności przemysłowej.

Własność przemysłowa – Urząd Patentowy

Do chwili obecnej UPRP udzielił ok. 200
tyś. patentów na wynalazki, zarejestrował
ok. 64 tys. wzorów użytkowych i ok.14 tyś.
wzorów przemysłowych oraz ok. 220 tyś.
znaków towarowych.
Aktualnie w Polsce obowiązuje ok. 144 tyś.
praw wyłącznych, w tym 16 tyś. patentów.

Prawo własności przemysłowej

Obowiązujące tytuły ochronne:
- patent na wynalazek

- prawo ochronne na wzór użytkowy

- prawo z rejestracji topografii układu scalonego

- prawo z rejestracji wzoru przemysłowego

(zamiast wzoru zdobniczego)

- prawo ochronne na znak towarowy (zamiast prawa

z rejestracji znaku towarowego)

- prawo z rejestracji oznaczenia geograficznego

Prawa wyłączne - ograniczenia

Patent, prawo ochronne i prawo z rejestracji

są to prawa wyłączne, które podlegają
ograniczeniom:

1) Czasowe – ochrona trwa od 10 do 25 lat,

wyjątek bezterminowa ochrona dla
oznaczeń geograficznych,

2) Terytorialne – ochrona obowiązuje na

terenie kraju, w którym zostało udzielone
prawo wyłączne.

Prawa wyłączne – ograniczenia

3) Zakaz nadużywania patentu – gdy

zajdzie konieczność zaspokojenia rynku

krajowego ze względu na niedostateczną

ilość wyrobu lub jego wysoka cenę,

4) Prawo używacza uprzedniego – gdy

korzystający w dobrej wierze z wynalazku

na obszarze Polski, z chwilą ustalenia

pierwszeństwa do uzyskania patentu, może

z niego dalej korzystać bezpłatnie w

zakresie, w jakim korzystał do tej pory.

Prawo własności przemysłowej – podmiot

Podmiotem, który może ubiegać się o

uznanie danego dobra za własność
przemysłową oraz skorzystać z prawa
do ochrony własności przemysłowej
jest twórca, a także przedsiębiorca.

Prawo własności przemysłowej – przedmiot

Do przedmiotów chronionych prawem

własności przemysłowej zaliczamy:

 wynalazki,
 wzory użytkowe
 wzory przemysłowe
 znaki towarowe
 oznaczenia geograficzne
 topografie układów scalonych

Prawo własności przemysłowej – pojęcia

Wynalazek aby był określany tym mianem

musi spełniać takie cechy jak:

- mieć nowe rozwiązanie

- posiadać poziom wynalazczy

- nadawać się do przemysłowego stosowania.

Wynalazek chroni patent.

Prawo własności przemysłowej – wynalazek

Określenie „nowy” (art.25) i poziom wynalazczy”

(art. 26) odnosi się do bieżącego stanu techniki
w danej dziedzinie.

„Przemysłowe stosowanie” (art. 27) oznacza że

wynalazek nadaje się do wdrożenia, gdy
możliwe będzie wykonanie wg niego wytworu
lub wykorzystanie metody działania na potrzeby
działalności gospodarczej/przemysłowej.

Wynalazki

Kategorie wynalazków:

 sposób, czyli przebiegający w określonych

warunkach i w uporządkowanej kolejności

ciąg etapów,

 urządzenie, czyli wzajemne położenie i

połączenie poszczególnych elementów

tworzących razem przestrzenną całość,

 produkt, czyli zestaw składników o

określonych własnościach fizykochemicznych

i zawartości ilościowej.

Wynalazek – czajnik

Wynalazek – czajnik

Wynalazek – długopis

Wynalazek – patent

1.

Patent
Daje prawo na wyłączność zarobkowego
(zawodowego) korzystania z wynalazku na całym

terytorium państwa.

2. Co chroni patent?

Nowe rozwiązania, które posiadają poziom

wynalazczy i można je stosować na skalę

przemysłową.

3.

Rodzaje patentów

- Patent krajowy (Krajowy Urząd Patentowy)
- Patent europejski (Europejski lub Krajowy Urząd

Patentowy)

- Patent w trybie PCT (WIPO lub Krajowy Urząd

Patentowy)

.

Własność przemysłowa – patent

Słowo „patent” jest skrótem łacińskiego

wyrażenia litterae patentes, które oznacza
„listy otwarte”. Patenty były dokumentem
urzędowym, który potwierdzał
wymienionym w nim podmiotom nadanie
określonych przywilejów, praw lub tytułów.

Własność przemysłowa – patent

Historia ochrony patentowej.
Okres przywilejów
Okres ustaw krajowych

Okres internacjonalizacji ustaw krajowych

Okres globalizacji ochrony patentowej

Michał du Vall „Geneza i rozwój prawa patentowego”, 2009

Własność przemysłowa – historia patentu

Okres przywilejów
Średniowiecze
Korzystali z nich głównie kupcy, tkacze i rzemieślnicy.

Z tych przywilejów wynikała wyłączność w zakresie
produkcji lub handlu.

Najstarszy przywilej o charakterze patentowym

pochodzi z 1234 r.

W Polsce najstarszy przywilej pochodzi z XV w. Wydał

go Władysław Jagiełło na rzecz Piotra mistrza cieśli,
na wybudowanie maszyny odwadniającej.

Własność przemysłowa – historia patentu

Okres ustaw krajowych

Ustawa Wenecka z 1474 r. – pierwszy na
świecie akt prawny zawierający zasady
ochrony patentowej aktualne do dziś. Celem
ustawy była ochrona wynalazców i zachęta
do nowych odkryć i budowy urządzeń
użytecznych i przynoszących korzyści
społeczeństwu.

Własność przemysłowa – historia patentu

Tzw. Ustawa Wenecka, 1474 r.

"... proponuje się podjęcie uchwały naszej Rady, każdy, kto w

naszym mieście dokona jakiegokolwiek nowego i wynalazczego

urządzenia, przedtem na tym terenie nie wykonywanego, a

wynalazek ten będzie udoskonalony do tego stopnia, że będzie

mógł być zastosowany i wykorzystany, ma obowiązek podać go

do wiadomości właściwemu urzędowi naszego miasta. Będzie

zabronione każdemu innemu na naszym terenie wykonywać

podobne urządzenia bez zgody i zezwolenia twórcy wynalazku w

ciągu lat dziesięciu. Gdyby kto dopuścił się tego, twórca

wynalazku będzie miał prawo pozwać go przed jakikolwiek urząd

naszego miasta. Przez urząd ten będzie on zasądzony na zapłatę

twórcy stu dukatów, a wykonane przezeń urządzenie będzie

natychmiast zniszczone. Zastrzega się jednak naszemu Senatowi
pełną swobodę stosowania i wykorzystania dla swoich potrzeb

każdego z tych wynalazków i urządzeń z tym jednak warunkiem,

nikt inny, a jedynie ich wynalazca, będzie je mógł wykonywać".

„O prawie autorskim i prawach pokrewnych” Ryszard Naskręcki – wykład,

październik 2009

Własność przemysłowa – historia patentu

Angielska ustawa o monopolach z 1623 r. –

celem tej ustawy była likwidacja przywilejów.

Najważniejsza ustawa ze względu na

gospodarcze znaczenie Anglii i globalny zasięg
jej praw.

USA – ochrona wynalazku znalazła się w

Konstytucji: „Kongres posiada kompetencję

ustawodawczą do popierania postępu nauki
poprzez zapewnienie na czas ograniczony

wynalazcom wyłącznych praw do ich odkryć”

Własność przemysłowa – historia patentu

Francja – w 1791 r. uchwalono ustawę : w
sprawie pożytecznych odkryć i środków
zapewniających na nich własność tym,
którzy zostaną uznani za ich autorów”.
Francja jako pierwsza wprowadziła nazwę
„własność przemysłowa” oraz system
rejestracyjny (patenty zawierały dopisek
„bez gwarancji rządu).

Własność przemysłowa – historia patentu

Królestwo Polskie – w 1817 r.
wprowadzono prawo patentowe na wzór
francuskiego, tzw. „Prawo o listach
swobody i listach przyznania”. Pierwszy
patent wydano w 1820 r. na 9 lat, który
dotyczył młockarni.

Własność przemysłowa – historia patentu

Okres internacjonalizacji ochrony

patentowej

Konwencja Paryska 1883 r. – pozwalała na

uzyskiwanie ochrony patentowej w każdym
kraju, który do niej przystąpił.

Własność przemysłowa – historia patentu

Okres globalizacji ochrony

(Porozumienie TRIPS)

Ujednolicanie przepisów dotyczących

ochrony własności przemysłowej w
szczególności systemów ochrony
wynalazków.

Patent

Co daje patent?

 silną pozycję na rynku i przewagę

konkurencyjną,

 wyższe dochody lub zwrot nakładów inwestycyjnych,
 dodatkowy dochód z licencji lub przeniesienia praw,
 dostęp do technologii poprzez licencję wzajemną,
 możliwość pozyskiwania funduszy (grantów),
 silne narzędzie przeciwko naruszającym,
 pozytywny wizerunek.

Wynalazek – patent

Jak uzyskać patent ?

1.

Sprawdzić w UP, czy istnieje patent na ten
wynalazek.

2.

Przygotować zgłoszenie – wypełnić wniosek

(opis danego rozwiązania, zastrzeżenie

patentowe, rysunki, skrót opisu, inne dodatkowe
dokumenty)

3.

Dokonać opłat.

Patent na wynalazek chroni go max. przez 20 lat.

Pośrednikiem w uzyskaniu patentu może być

rzecznik patentowy.

Postępowanie patentowe

1. Zgłoszenie

2. Publikacja

3. Badanie

4. Decyzja

a) pozytywna: wniesienie opłat,

wydanie patentu

b) negatywna: odwołanie,

decyzja ostateczna

Postępowanie patentowe

Zgłoszenie
- podanie (oznaczenie zgłaszającego,

określenie przedmiotu zgłoszenia, wniosek
o udzielenie patentu)

- opis wynalazku ujawniający jego istotę

- zastrzeżenie

- skrót opisu

- rysunki

Postępowanie patentowe

Opis wynalazku

- tytuł (zwięzły i jednoznaczny)

- stan techniki (znane rozwiązania zbliżone do

przedmiotu wynalazku)

- przedmiot rozwiązania (szczegółowe wyjaśnienie

istoty wynalazku)

- zastrzeżenie patentowe (cechy znane oddzielone

od cech nowych)

W końcowej części opisu podać zastosowanie

wynalazku

Postępowanie patentowe

Zastrzeżenie patentowe
Służy ocenie zdolności patentowej wynalazku

i wyznacza zakres udzielonej ochrony.

Jeśli wynalazek dotyczy kilku kategorii, to

każda powinna mieć odrębne zastrzeżenie.

Każde zastrzeżenie należy sformułować w

jednym zdaniu.

Postępowanie patentowe

Nie publikuje się :
- zgłoszeń wynalazków tajnych

- zgłoszeń, którym nie udzielono patentu

- o umorzeniu postępowania

Przykład patentu

Patent - przykład

Prawo własności przemysłowej – wynalazek

Za wynalazki nie uznaje się:
teorii i odkryć naukowych,
wytworów o charakterze czysto estetycznym,
planów i zasad oraz metod dotyczących

działalności umysłowej człowieka,

programów do maszyn cyfrowych
przedstawienia informacji

Prawo własności przemysłowej – wynalazek

Wynalazki wyłączone spod ochrony:
1.

Wynalazki, których wykorzystanie byłoby

sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi
obyczajami.

2.

Odmiany roślin lub rasy zwierząt oraz czysto
biologiczne sposoby ich hodowli ( nie dotyczy

mikrobiologicznych sposobów hodowli i wytworów
uzyskiwanych takimi sposobami).

3.

Sposoby leczenia ludzi i zwierząt metodami
chirurgicznymi lub terapeutycznymi, sposoby

diagnostyki ludzi i zwierząt ( nie dotyczy

produktów stosowanych w leczeniu i diagnostyce).

Własność przemysłowa – wynalazek

Wynalazki o charakterze biotechnologicznym:

- wytwór składający się z materiału

biologicznego

- wytwór zawierający materiał biologiczny

- sposób za pomocą którego materiał

biologiczny jest wytwarzany, przetwarzany lub
wykorzystywany

Własność przemysłowa – patent biotechnologiczny

Patentowanie genów roślin i zwierząt,
a przede wszystkim człowieka napotyka na

szereg trudności.Obecnie przyjmuje się, że
gen spełnia kryteria zdolności patentowej,
jeżeli znane są : jego struktura, sekwencja i
produkt ekspresji oraz podane są informacje
na temat jego zastosowania i przeznaczenia.

Ile patentów wykorzystano przy produkcji maszynek do

golenia firmy Gillette?

Patenty międzynarodowe

European Patent Office – w 2007 r. przyznał

54 699 patentów międzynarodowych w tym:

USA - 25,3% ,

Niemcy - 17,9%,

Japonia - 16,3%,

Francja - 5,9%

Polska – 0,05% (27 patentów na 107 zgłoszeń)

Patenty – statystyki

Stany Zjednoczone (największy rynek

patentowy na świecie), gdzie rocznie
zgłaszanych jest 200 tyś. wynalazków. W
2001 r. Polska uzyskała 16 patentów, a
Hiszpania 340.

Patenty – statystyki

Polska (dane z 2002 r.)
Mazowieckie, Śląskie, Małopolskie – ponad

100 patentów.

Wielkopolskie, Dolnośląskie, Opolskie – od

82 do 361 patentów.

Pozostałe województwa poniżej 25 patentów

Patent

Czy zawsze warto opatentować wynalazek?

Nie.
Uzyskanie patentu nie oznacza, że jego

zastosowanie przyniesie korzyści finansowe
i technologiczne.