Specyfika obecnie przebiegających
procesów ekonomicznej globalizacji

Wykład

Opracowanie: Dr Dariusz Prokopowicz

WARSZAWA

200

4

© Copyright by Dariusz Prokopowicz

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

Ekonomia

2

Procesy globalizacji przebiegają na wielu płaszczyznach
życia i analizowane są m.in. w następujących obszarach:

na gruncie szeroko rozumianej

ekonomii

, w tym

makroekonomii i na tle zjawisk gospodarczych
przebiegających równocześnie w wielu krajach;

na tle problematyki społeczeństwa informacyjnego,
technologii

informatycznej

i teletransmisji danych;

w obszarze

finansów

, bankowości i inwestycji kapitałowych;

w kontekście nauk socjologicznych.

Globalizacja

Ekonomiczna globalizacja

a

3

Uniwersalny charakter pojęcia

W ostatnich latach termin ten pojawia się coraz częściej
na gruncie badań prowadzonych w różnych naukach,
tak różnych jak np.:

Ekonomia

Medycyna

Sztuka

Informatyka

Socjologia

globalizacja

4

... a jednak

Mimo wszechstronnego charakteru tego procesu,
globalizacja identyfikowana jest głównie jednak z
modyfikacją współczesnej ekonomii i komunikacji, a w tym:

finansów

bankowości

międzynarodowych przepływów kapitałowych

zarządzania transnarodowymi korporacjami

teletransmisją danych cyfrowych

ekonomiczna globalizacja

5

Badania procesów globalizacji

W związku z powyższym, analityczne, naukowe
podejście do analizy procesów globalizacyjnych może
być zastosowane do globalizacji badanej na gruncie
różnych obszarów wiedzy.

Jednak najbardziej praktyczne znaczenie wyników z tych

badań może być uzyskane przede wszystkim w procesie

analizy

globalizacji ekonomicznej

, a więc globalizacji na

gruncie ekonomii, w tym makro- i mikroekonomii,

finansów, bankowości, zarządzania, marketingu itd.

6

Dominacja

Do motywów wymienionej tezy zaliczyć można
następujące czynniki:

dynamikę zjawisk dokonujących się w wymienionych
obszarach rozumianych jako dziedziny wiedzy i elementy
otaczającej, współczesnego człowieka, rzeczywistości;

wysoki poziom złożoności zagadnień ekonomicznych
uformowanych z wielu powiązanych ze sobą czynników;

przewagę tego typu treści w medialnym obrazie
rzeczywistości.

globalizacji ekonomicznej

7

Uwarunkowania historyczne

W drugiej połowie ubiegłego wieku gospodarki wielu
krajów przeszły od ery industrialnej do ery dominacji
usług, społeczeństw informacyjnych, w których
technologia i informacja stają się coraz bardziej istotną
kategorią kapitału.

W tym kontekście globalizacja obejmuje ponadnarodowe
powiązania między gospodarkami zdeterminowane
międzynarodowym przepływem kapitału, wymianą
handlową oraz wymianą technologii, wiedzy, informatyki i
upowszechniania różnego rodzaju osiągnięć nauki.

8

Tak rozumiany proces globalizacji ekonomicznej analizowany
jest jako główny czynnik warunkujący przebieg wielu zjawisk
występujących w gospodarkach różnych krajów oraz w
globalnej gospodarce światowej.

Analizowana globalizacja jest znaczącym czynnikiem
generującym istotne zmiany na gruncie gospodarek wielu
krajów, szczególnie tych, które wkraczają w kolejne etapy
gospodarczej integracji, jak np. kraje Unii Europejskiej.

Uwarunkowania historyczne

Uwarunkowania historyczne

9

Modyfikacja

ś

wiata, w którym

ż

yjemy

Globalizacja ekonomiczna

modyfikuje m.in.

następujące czynniki systemów gospodarczych:

tempo wzrostu gospodarczego - przyczyniając się zwykle do jego
przyspieszenia w związku z liberalizacją przepływów kapitałowych;

poziom bezrobocia - modyfikując jego wielkość w ujęciu lokalnym,
krajowym lub wielonarodowym;

obroty na rynkach finansowych - generalnie przyczyniając się do
wzrostu ich wartości oraz standaryzacji poszczególnych rynków i
funkcjonujących na nich instrumentów finansowych;

10

rozliczanie operacji finansowych, które realizowane jest w
coraz krótszym przedziale czasu, głównie bezgotówkowo;

powstanie nowych kategorii ryzyka systemowego,
ekonomiczno-finansowego i inwestycyjnego w związku ze
wzrostem deregulacji rynków finansowych oraz zabezpieczanie
tych ryzyk z wykorzystaniem nowych terminowych
instrumentów finansowych, znajdujących się w obrocie na
giełdach obrotu terminowego i kasowego umiejscowionych w
różnych krajach, na różnych kontynentach.

Modyfikacja

Modyfikacja

ś

ś

wiata, w kt

wiata, w kt

ó

ó

rym

rym

ż

ż

yjemy

yjemy

11

struktur rynkowych

Od lat 70. ubiegłego wieku obserwuje się proces intensyfikacji
różnego rodzaju czynników integrujących gospodarki
poszczególnych państw i regionów.
Odnotowany wzrost integracji uwarunkowany jest głównie:

wchodzeniem gospodarek wielu krajów w etap
dominacji usług w wartości wypracowanego PKB
oraz społeczeństw w epokę informacji,

postępem technicznym i technologicznym,

Integracja

12

metamorfozę infrastruktury zarządzania i ekonomii wielu
organizacji i przedsiębiorstw, wywołanej implementacją
nowoczesnych rozwiązań informatycznych w wiele obszarów
działania poszczególnych podmiotów,

wzrostem standaryzacji usług i produktów konsumpcyjnych
oraz finansowych oferowanych przez transnarodowe
korporacje i instytucje finansowe działające na różnych
międzynarodowych rynkach pieniężnych i kapitałowych.

Integracja struktur rynkowych

Integracja struktur rynkowych

13

Podstawowe uwarunkowania

Wymienione procesy przyczyniły się do znacznego
obniżenia kosztów jednostkowych realizowanych
operacji finansowych i transakcji handlowych oraz
pośrednio również do

wzrostu PKB

przeważającej

większości krajów uczestniczących w ekonomicznej
globalizacji.

Adam Smith i wyzwolenie się kolonii

brytyjskiej w Ameryce Północnej.

ekonomiczne

14

Zmiana mi

ę

dzynarodowego

Postępująca od lat 70. liberalizacja przepływów kapitałowych

zdeterminowana była wieloma czynnikami ekonomicznymi i

politycznymi, w tym zmianą międzynarodowego systemu

walutowego. Zmiana ta polegała na zastąpieniu systemu

dolarowego, zwanego systemem z Bretton Woods na system

wolnych (swobodnych, płynnych) kursów walutowych.

Zmiana ta przyczyniła się w znacznym stopniu do deregulacji
rynków finansowych, znoszeniu ograniczeń w kształtowaniu się
kursów różnego rodzaju dóbr i elementów składowych giełd
kapitałowego obrotu kasowego i terminowego.

systemu

walutowego

15

Globalizacja

Globalizacja następowała w różnych okresach i kulturach
rozwoju cywilizacji, przy czym w odległej przeszłości miała
zwykle bardziej radykalny i gwałtowny charakter.

Od starożytności do połowy XX wieku procesy globalizacji
zdeterminowane były głównie działaniami zbrojnymi, interwencją
wojskową jednych krajów w innych, agresją mającą na celu
przejęcie najważniejszego kapitału jakim wówczas była

ziemia i

zawarte w niej surowce

.

Z drugiej strony bardziej precyzyjnym określeniem dla
ówczesnych procesów globalizacyjnych jest

internacjonalizacja

ze względu na ograniczony zasięg terytorialny tych procesów

.

w przeszłości

16

Internacjonalizacja ta dotyczyła bardzo często niemal całości
cywilizacyjnej sfery osiągnięć poszczególnych społeczeństw
w tym wynalazków techniki i technologii, głównie:

wojskowej

budownictwa

środków transportu

rolnictwa

a w późniejszych okresach również

przemysłu

Globalizacja w przesz

Globalizacja w przesz

ł

ł

o

o

ś

ś

ci

ci

17

Poza tym internacjonalizacja ta realizowała się w zakresie
poszczególnych dziedzin wiedzy i nauki, a także sztuki,
filozofii i niekiedy również religii oraz finansów

:

w zakresie religii

różne kultury przyjmowały tych

samych lub analogicznych bogów

w zakresie finansów

tę samą walutę

.

Globalizacja w przesz

Globalizacja w przesz

ł

ł

o

o

ś

ś

ci

ci

18

Obecnie dokonująca się internacjonalizacja mająca w
zasadzie globalny zasięg ma odmienny charakter:

Współcześnie realizujące się procesy globalizacyjne
wychodzą poza bariery geograficzno-przyrodnicze i dokonują
się równolegle na wszystkich kontynentach

Obecna standaryzacja w zakresie osiągnięć nauki i techniki
uwarunkowana głównie czynnikami ekonomicznymi, przebiega
jednak ewolucyjnie w zasadzie bez działań zbrojnych, które w
odległej przeszłości były głównym źródłem tych procesów

Globalizacja

obecnie

19

Z pewnym opóźnieniem ujednolicenie dotyczy

również takich dziedzin jak:

W trakcie obecnej globalizacji najszybciej ujednoliceniu
standaryzacji ulegają składowe infrastruktury ekonomiczno-
biznesowej, tj. środki transportu, telekomunikacja,
organizacja systemu finansowego danego kraju.

Globalizacja obecnie

Globalizacja obecnie

język

, jakim porozumiewają się ludzie danej

społeczności, obecnie społeczności globalnej

1.

20

2.

ceny

podstawowych nośników energetycznych i surowców

oraz produktów finalnych

szeroko rozumianej

kultury

ale głównie w zakresie mediów,

marketingu globalnych produktów wytwarzanych przez

transnarodowe przedsiębiorstwa, filozofii i pojmowania

otaczającej człowieka rzeczywistości w związku z

internacjonalizacją osiągnięć przemysłu filmowego

3.

Globalizacja obecnie

Globalizacja obecnie