CHOROBY JELIT

Objawy główne chorób jelit:

• ból brzucha (kolka),

• biegunka (diarhoe),

• zaparcie (obstipatio),

• wzdęcie (meteorismus).

Objawy kolkowe mogą być spowodowane:

spazmem mięśniówki (bóle spastyczne),
rozciąganiem jelit,
bólami otrzewnowymi,
wskutek rozciągania, naciągania krezki.

Ze względu na stopień nasilenia bóle kolkowe

możemy podzielić na:

łagodne (niepokój, przestępowanie z nogi

na nogę, oglądanie się na boki lub na
powłoki brzuszne),

umiarkowane (o większym nasileniu),
znacznego stopnia - duże (uderzanie

kończynami o brzuch, nagłe upadanie,
objawy szału).

Biegunka

Skutki:

 utrata płynów ustrojowych (odwodnienie),
 utrata elektrolitów (Na, K, HCO3),
 zagęszczenie krwi, hypowolemia,
 hipoksja,
 zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej

(kwasica metaboliczna),

 hipoglikemia,
 wzrost koncentracji mocznika w surowicy,
 utrata białka (endogenny rozpad, niedostateczne

wchłanianie i trawienia białek).

Kolki u bydła

1.Jelitowa (enteralna)

a) Pasaż treści niezaburzony

-

urazowe zapalenie czepca i otrzewnej

- kwasica żwacza

- wzdęcie żwacza

- zapalenie trawieńca

- enteritis acuta

- skurcz jelit (spasmus intestini, enteralgia)

b) Pasaż treści zaburzony

- zatkanie ujścia czepcowo-księgowego

- skręt trawieńca

- wpochwienia jelit

- rozszerzenia i skręt jelita ślepego

- rozległe zapalenie otrzewnej

- skręt kreski dysku okrężnicy

3. Kolka pozajelitowa (extraenteralna)

- zatkanie przewodu żółciowego

- pyelonephritis

- urolithiasis

- cystitis

- torsio uteri

4. Kolka rzekoma

(w przebiegu np.:)

- choroba Aujeszki

- ostre zatrucia

- ukłucia owadów

- mykotoksyny

Skurcz jelit

(spasmus intestini, enteralgia catarrhalis)

Z reguły dotyczy jelit cienkich, głównie u koni.
Przyczyny: ostre zapalenie jelit, zbyt zimne poidło,

nadmiar wody, oszroniona lub zmarznięta pasza,

stany biegunkowe na różnym tle.

Objawy: nagły niepokój, ból przez l -2 godziny,

częste oddawanie rzadkiego kału w małych ilościach,

często mija samoistnie

.

Leczenie: środki przeciwbólowe, środki hamujące

ruch jelit, wykluczyć zimną wodę i złą karmę,

krótkotrwała głodówka.

Zapalenie jelit (enteritis)

Proces przebiegający z zaburzeniem czynności
motorycznej, wydzielniczej i wchłaniania.

Może przebiegać jako zapalenia: nieżytowe (entritis
catarrhalis), krwotoczne (entritis huemorrhagica),
włóknikowe (enteritis fibrinosa).

» bakterie i wirusy,

» błędy żywieniowe (nagła zmiana, zapiaszczenie, zepsucie

itp. paszy, zbyt duża ilość pasz wysokoenergetycznych),

» procesy chorobowe przedżołądków (kwasica, zasadowica

itp.),

» w przebiegu niektórych zatruć i chorób zakaźnych,

» zaburzenia gospodarki mineralnej (np.: niedobór miedzi).

Przyczyny:

upośledzenie lub utrata łaknienia,
osowiałość,
biegunka,
kał – w różnym stopniu uwodniony, czasem z

domieszką krwi,

parcie na kał
podkasany brzuch,
zagęszczenie krwi

Objawy:

Choroba ma przebieg ostry lub przewlekły.

W przewlekłym:

Kał zawiera dużą ilość śluzu.

Łaknienie jest zmienne, a pragnienie przeważnie zwiększone.

Zwierzęta chudną i są apatyczne.

zastosowanie odpowiedniej diety (dobre siano,

zaprzestanie skarmiania paszami treściwymi i
kiszonkami),

podanie pozajelitowo, a najlepiej dożylnie izotonicznych

płynów elektrolitowych (w zależności od stopnia
odwodnienia ustroju i zagęszczenia krwi).

w przypadkach infekcyjnych antybiotyki (gorączka,

krew w kale)

probiotyki
witaminy (B)

Leczenie:

Wpochwienie jelit

(invaginatio intestini)

 Przy wzmożonej perystaltyce jelit dochodzi do nagłego

wejścia jednego odcinka jelita w drugi. Często przyczyną są

zmiany organiczne w przewodzie pokarmowym (blizny, guzy,

zrosty). Powoduje to ból, zwężenie światła jelita oraz

przekrwienie.

 Usposabiająco działa wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.

Najczęściej u sztuk młodych do 3 lat, notowane zimą i wiosną.

 Występuje przy przejściu jelita czczego w biodrowe, w

końcowym odcinku dysku okrężnicy i w jelicie ślepym.

 U bydła wpochwienie małego stopnia może występować

fizjologicznie, jak też w okresie agonii.

W przebiegu choroby możemy wyróżnić trzy okresy:

I) początkowy, trwa od 2 do 6 godzin: nagle pojawia się ból

(kolka wskutek wpochwienia), niepokój różnego stopnia

(oglądanie się na brzuch, ruchy ogona, parcia do przodu,

pokładanie się itp.),

II) posmutnienie, trwa do 2 dni: brak wydalania kału,

mniejsze nasilenie objawów kolkowych, posmutnienie, w

prostnicy kał z domieszką krwi (badanie per rectum),

zaburzenia w krążeniu,

III) autointoksykacja - zatrucie i wstrząs: niewydolność serca

znacznego stopnia, zaleganie, zaburzenia świadomości,

oziębienie obwodowych części ciała, sinica błon śluzowych,

śpiączka (niedotlenienie mózgu).

Wpochwienie u bydła trwa stosunkowo długo, bo nawet 6-9

dni, a wyjątkowo do 2 tygodni.

• Rozpoznanie: obraz kliniczny, badanie per

rectum (w dolnej części jamy brzusznej, za kością
łonową, duży kiełbasowaty lub wielkości uda
twór, bolesny przy palpacji -zazwyczaj choroba
dotyczy jelita biodrowego), zmiana zarysu
powłok brzusznych.

• Leczenie: środki przeciwbólowe i rozkurczowe

oraz zabieg chirurgiczny polegający na resekcji
odcinka wpochwionego.

Przeciwwskazane stosowanie środków

przeczyszczających.

Rozszerzenie, przemieszczenie i skręt

jelita ślepego

(dilatatio, dislocatio et torsio caeci)

Często dołącza się skręt okrężnicy.
 Przyczyny i patogeneza: poprzedzone jest

rozszerzeniem przez gazy, przeładowanie płynną
treścią i gazem osłabia czynność ruchową; ciężar
ciągnie jelito ślepe do dołu z jednoczesnym
pociągnięciem więzadeł (ligamentum ileocaecale);

 Postacie:
rozszerzenie z nieznacznym przemieszczeniem,

rozszerzenie ze skrętem w prawo, rozszerzenie ze
skrętem w lewo.

Objawy: niestrawność, objawy kolkowe małego lub średniego

stopnia, niepokój, postawa kozła gimnastycznego,

posmutnienie, stękanie, autointoksykacja, niewydolność

krążenia,

zmiana zarysu powłok brzusznych – uwypuklenie dołu

głodowego po prawej stronie na całej długości, napięcie

powłok brzusznych (ostry brzuch),

zmniejszone lub brak wydalania kału lub powleczony śluzem,

włóknikiem, krwią, wypuk bębenkowy niekiedy z

podźwiękiem metalicznym, pluskanie przy osłuchiwaniu, brak

zmian w zakresie pola stłumienia wątrobowego,

badanie per rectum: balonowaty lub rurowaty cienkościenny twór

w prawej górnej połowie jamy brzusznej, przysłaniający

nerkę.

głębokie wlewy z ciepłej wody,
środki przeciwbólowe,
punkcja jelita ślepego igłą wprowadzoną do

prostnicy lub punkcja od zewnątrz po wykonaniu
laparotomii, po upuszczeniu gazów zwykle
następuje samoistna repozycja,

bardziej zalecana jest operacja, jak najwcześniej.

Leczenie:

Skręt krezki dysku okrężnicy

(torsio mesenterici)

Przyczyny: upadek, tarzanie się (przy znacznym

wypełnieniu jelita ślepego), zmiany chorobowe w
żwaczu, atonia.

Objawy: przebieg nadostry: kolka bardzo silnie

wyrażona, charakterystyczna postawa wchodzenie
przednimi kończynami do żłobu, autointoksykacja,
wzrost tętna i oddechów, śmierć na skutek
autointoksykacji.

Leczenie: operacyjne (zazwyczaj za późno).

Dochodzi do skrętu dysku okrężnicy wraz z przylegającym
jelitem czczym, niekiedy ślepym i biodrowym, wokół kreski.