CHOROBY JELIT

Objawy główne chorób jelit:

• ból brzucha (kolka),

• biegunka (diarhoe),

• zaparcie (obstipatio),

• wzdęcie (meteorismus).

Objawy kolkowe mogą być spowodowane:

spazmem mięśniówki (bóle spastyczne),

rozciąganiem jelit,

bólami otrzewnowymi,

wskutek rozciągania, naciągania krezki.

Ze względu na stopień nasilenia bóle kolkowe możemy podzielić na:

łagodne (niepokój, przestępowanie z nogi

na nogę, oglądanie się na boki lub na

powłoki brzuszne),

umiarkowane (o większym nasileniu),

znacznego stopnia - duże (uderzanie

kończynami o brzuch, nagłe upadanie,

objawy szału).

Biegunka

Skutki:

 utrata płynów ustrojowych (odwodnienie),

 utrata elektrolitów (Na, K, HCO3),

 zagęszczenie krwi, hypowolemia,

 hipoksja,

 zaburzenie równowagi kwasowo-zasadowej

(kwasica metaboliczna),

 hipoglikemia,

 wzrost koncentracji mocznika w surowicy,

 utrata białka (endogenny rozpad, niedostateczne

wchłanianie i trawienia białek).

Kolki u bydła

1.Jelitowa (enteralna)

a) Pasaż treści niezaburzony

- urazowe zapalenie czepca i otrzewnej

- kwasica żwacza

- wzdęcie żwacza

- zapalenie trawieńca

- enteritis acuta

- skurcz jelit ( spasmus intestini, enteralgia)

b) Pasaż treści zaburzony

- zatkanie ujścia czepcowo-księgowego

- skręt trawieńca

- wpochwienia jelit

- rozszerzenia i skręt jelita ślepego

- rozległe zapalenie otrzewnej

- skręt kreski dysku okrężnicy

3. Kolka pozajelitowa (extraenteralna)

- zatkanie przewodu żółciowego

- pyelonephritis

- urolithiasis

- cystitis

- torsio uteri

4. Kolka rzekoma

(w przebiegu np.:)

- choroba Aujeszki

- ostre zatrucia

- ukłucia owadów

- mykotoksyny

Skurcz jelit

(spasmus intestini, enteralgia catarrhalis)

Z reguły dotyczy jelit cienkich, głównie u koni.

Przyczyny: ostre zapalenie jelit, zbyt zimne poidło, nadmiar wody, oszroniona lub zmarznięta pasza,

stany biegunkowe na różnym tle.

Objawy: nagły niepokój, ból przez l -2 godziny, częste oddawanie rzadkiego kału w małych ilościach,

często mija samoistnie.

Leczenie: środki przeciwbólowe, środki hamujące ruch jelit, wykluczyć zimną wodę i złą karmę,

krótkotrwała głodówka.

Zapalenie jelit ( enteritis) Proces przebiegający z zaburzeniem czynności

motorycznej, wydzielniczej i wchłaniania.

Może przebiegać jako zapalenia: nieżytowe ( entritis catarrhalis), krwotoczne ( entritis huemorrhagica), włóknikowe ( enteritis fibrinosa).

Przyczyny:

» bakterie i wirusy,

» błędy żywieniowe (nagła zmiana, zapiaszczenie, zepsucie itp. paszy, zbyt duża ilość pasz wysokoenergetycznych),

» procesy chorobowe przedżołądków (kwasica, zasadowica

itp.),

» w przebiegu niektórych zatruć i chorób zakaźnych,

» zaburzenia gospodarki mineralnej (np.: niedobór miedzi).

Objawy:

upośledzenie lub utrata łaknienia,

osowiałość,

biegunka,

kał – w różnym stopniu uwodniony, czasem z

domieszką krwi,

parcie na kał

podkasany brzuch,

zagęszczenie krwi

Choroba ma przebieg ostry lub przewlekły.

W przewlekłym:

Kał zawiera dużą ilość śluzu.

Łaknienie jest zmienne, a pragnienie przeważnie zwiększone.

Zwierzęta chudną i są apatyczne.

Leczenie:

zastosowanie odpowiedniej diety (dobre siano,

zaprzestanie skarmiania paszami treściwymi i

kiszonkami),

podanie pozajelitowo, a najlepiej dożylnie izotonicznych płynów elektrolitowych (w zależności od stopnia

odwodnienia ustroju i zagęszczenia krwi).

w przypadkach infekcyjnych antybiotyki (gorączka,

krew w kale)

probiotyki

witaminy (B)

Wpochwienie jelit

(invaginatio intestini)

 Przy wzmożonej perystaltyce jelit dochodzi do nagłego wejścia jednego odcinka jelita w drugi. Często przyczyną są zmiany organiczne w przewodzie pokarmowym (blizny, guzy, zrosty). Powoduje to ból, zwężenie światła jelita oraz przekrwienie.

 Usposabiająco działa wzrost ciśnienia w jamie brzusznej.

Najczęściej u sztuk młodych do 3 lat, notowane zimą i wiosną.

 Występuje przy przejściu jelita czczego w biodrowe, w końcowym odcinku dysku okrężnicy i w jelicie ślepym.

 U bydła wpochwienie małego stopnia może występować fizjologicznie, jak też w okresie agonii.

W przebiegu choroby możemy wyróżnić trzy okresy: I) początkowy, trwa od 2 do 6 godzin: nagle pojawia się ból (kolka wskutek wpochwienia), niepokój różnego stopnia (oglądanie się na brzuch, ruchy ogona, parcia do przodu, pokładanie się itp.),

II) posmutnienie, trwa do 2 dni: brak wydalania kału, mniejsze nasilenie objawów kolkowych, posmutnienie, w prostnicy kał z domieszką krwi (badanie per rectum), zaburzenia w krążeniu,

III) autointoksykacja - zatrucie i wstrząs: niewydolność serca znacznego stopnia, zaleganie, zaburzenia świadomości, oziębienie obwodowych części ciała, sinica błon śluzowych, śpiączka (niedotlenienie mózgu).

Wpochwienie u bydła trwa stosunkowo długo, bo nawet 6-9

dni, a wyjątkowo do 2 tygodni.

• Rozpoznanie: obraz kliniczny, badanie per rectum (w dolnej części jamy brzusznej, za kością

łonową, duży kiełbasowaty lub wielkości uda

twór, bolesny przy palpacji -zazwyczaj choroba

dotyczy jelita biodrowego), zmiana zarysu

powłok brzusznych.

• Leczenie: środki przeciwbólowe i rozkurczowe

oraz zabieg chirurgiczny polegający na resekcji

odcinka wpochwionego.

Przeciwwskazane stosowanie środków

przeczyszczających.

Rozszerzenie, przemieszczenie i skręt jelita ślepego

( dilatatio, dislocatio et torsio caeci)

Często dołącza się skręt okrężnicy.

 Przyczyny i patogeneza: poprzedzone jest

rozszerzeniem przez gazy, przeładowanie płynną

treścią i gazem osłabia czynność ruchową; ciężar

ciągnie jelito ślepe do dołu z jednoczesnym

pociągnięciem więzadeł (ligamentum ileocaecale);

 Postacie:

rozszerzenie z nieznacznym przemieszczeniem,

rozszerzenie ze skrętem w prawo, rozszerzenie ze

skrętem w lewo.

Objawy: niestrawność, objawy kolkowe małego lub średniego stopnia, niepokój, postawa kozła gimnastycznego,

posmutnienie, stękanie, autointoksykacja, niewydolność

krążenia,

zmiana zarysu powłok brzusznych – uwypuklenie dołu

głodowego po prawej stronie na całej długości, napięcie powłok brzusznych (ostry brzuch),

zmniejszone lub brak wydalania kału lub powleczony śluzem, włóknikiem, krwią, wypuk bębenkowy niekiedy z

podźwiękiem metalicznym, pluskanie przy osłuchiwaniu, brak zmian w zakresie pola stłumienia wątrobowego,

badanie per rectum: balonowaty lub rurowaty cienkościenny twór w prawej górnej połowie jamy brzusznej, przysłaniający

nerkę.

Leczenie:

głębokie wlewy z ciepłej wody,

środki przeciwbólowe,

punkcja jelita ślepego igłą wprowadzoną do

prostnicy lub punkcja od zewnątrz po wykonaniu

laparotomii, po upuszczeniu gazów zwykle

następuje samoistna repozycja,

bardziej zalecana jest operacja, jak najwcześniej.

Skręt krezki dysku okrężnicy

(torsio mesenterici)

Dochodzi do skrętu dysku okrężnicy wraz z przylegającym jelitem czczym, niekiedy ślepym i biodrowym, wokół kreski.

Przyczyny: upadek, tarzanie się (przy znacznym wypełnieniu jelita ślepego), zmiany chorobowe w

żwaczu, atonia.

Objawy: przebieg nadostry: kolka bardzo silnie wyrażona, charakterystyczna postawa wchodzenie

przednimi kończynami do żłobu, autointoksykacja,

wzrost tętna i oddechów, śmierć na skutek

autointoksykacji.

Leczenie: operacyjne (zazwyczaj za późno).