2013-01-13

1

Kultura i język (socjolingwistyka)

Etykiety, przenośnie, banały i żargon pracy

Z życia korporacji…



Forwardnij mi ASAP brief, bo muszę dać response
zgodnie z timingiem!



Robię research i gugluję, więc jestem na stendbaju.



Sendnij mi response, to zbriefuję akanta

– czyli co powiedział do mnie kolega zza biurka obok.

I jak, do diaska, wytłumaczyć mamie, jakie stanowisko

zajmuję w moim nowym miejscu pracy?

Kultura organizacji

Kultura wchłania członków organizacji do społecznie skonstruowanej

rzeczywistości. Wspólnie posiadają oni tę rzeczywistość w podwójnym
znaczeniu – podobieństwa i różnicy.

Elementy, na których oparte jest współposiadanie kultury, to:
- artefakty (fizyczne objawy jej funkcjonowania)
- symbole
- normy i wartości
- przekonania i założenia

Kultura organizacji – model Scheina

2013-01-13

2

Socjolekt – definicja wg A. Wilkonia

Według typologii socjolektów A. Wilkonia, w zakresie kryteriów językowo-

społecznych, można wyróżnić:

1. socjolekty dużych znaczących grup społecznych, tworzących duże skupiska

na określonym terytorium, np. socjolekt środowisk górniczych itp.;

2. socjolekty grup zinstytucjonalizowanych i zorganizowanych, idzie o takie

grupy jak: wojsko, organizacje paramilitarne, marynarze, harcerstwo i inne.

3. socjolekty środowiskowo-towarzyskie, czyli środowisk powstałych na

zasadzie dobrowolnych zrzeszeń, towarzystw, klubów, można w tej grupie

wymienić język grup sportowych, język wędkarzy, taterników, a także i język

łowiecki;

4. socjolekty środowisk przestępczych bliżej nieokreślonych środowisk

lumpenproletariackich, kryminogennych, tworzących tzw. margines

społeczny;

5. socjolekty środowisk młodzieżowych: idzie o gwary uczniowskie, studenckie,

młodzieżowe grupy punków itp. Odmiany te kształtują się na zasadzie

opozycji wobec szkolnego i oficjalnego języka oraz wobec języka ludzi

dorosłych.

Od socjolektu do profesjolektu

W zależności od charakteru działalności grupy, rodzaju więzi łączącej jej

członków, miejsca, jakie grupa zajmuje w strukturze społecznej

- odmiany środowiskowe (socjolekty)
- zawodowe (profesjolekty).

profesjolekty, to odmiany języka tworzone przez wykonawców

zawodów, którzy nie kształtują środowiska społecznego (np.

elektryków, szewców, fryzjerów, architektów)

NOWOMOWA
Zapożyczenia właściwe

Zapożyczenia właściwe to obce wyrazy i zwroty, które zostały przejęte na grunt języka

polskiego razem ze swym znaczeniem. W obrębie niektórych wyrazów występuje
uproszczona pisownia. Np.:



banner (w wersji spolszczonej baner) - prostokątny napis reklamowym, zawierający np:

nazwę firmy, logo lub reklamę produktu;



slogan (które zadomowiło się w polskim systemie języka w tak znaczny sposób, że

przeciętny odbiorca może nie zauważyć, że jest to pożyczka)



logo - graficzne przedstawienie marki produktu, znaku firmowego i innych symboli

umieszczanych na opakowaniach produktów, w reklamie, drukach firmy itp..



spot (z ang. kropka) - krótki film reklamowy wyświetlany w przerwach pomiędzy

właściwym programem



lead - część informacji prasowej będąca jej streszczeniem



tabloid - typ gazety, przeważnie dziennika, wydawany najczęściej w specjalnym
formacie edycyjnym. Tabloidy skierowane są do masowego odbiorcy, najczęściej

skupiają się na opisywaniu sensacji;



cookies - niewielkie pliki tekstowe zapisywane na dysku komputera użytkownika w

momencie odwiedzania danej strony internetowej, pozwalający na jego identyfikację



public relations (z ang. relacje z otoczeniem) - kształtowanie wizerunku organizacji,

zarządzanie procesami komunikacyjnymi między organizacją i osobami, a ich grupami

odniesienia przez świadome, celowe i systematyczne kształtowanie tych procesów;

oraz jego odmiana w formie potocznej, jak „pijarowiec, pijarowcy”

Cytaty

W masie wyrazów przejętych z angielszczyzny do profesjolektu można wyróżnić jednostki

tego typu:



payroll – ang. ‘lista płac’

w badanym użyciu ‘płace, premie, finanse’ lub ‘wszystkie składowe wynagrodzenia’;



cash flow – ang. ‘przepływ gotówki’;



power of brand – ang. ‘siła marki’;



fine no draft – ang. ‘szkic bez selekcji’

por. w języku trenerów: wersja fine no draft ‘wersja bez poprawek’;



icebreaker – ‘lodołamacz’,

w badanym języku ‘zamrażacz’, ‘przerywacz w dyskusji’;



lead – ang. ‘prowadzić, przewaga, wskazówka, główna rola i inne’

w badanym profesjolekcie znaczenie węższe ‘pojedynczy kontakt sprzedażowy’;



freelancer – ang. ‘wolny strzelec’

w języku menedżerów ‘osoba prowadząca kilka projektów dla kilku rożnych firm’,

‘bezfirmowiec’;



due diligence – ang. ‘należyta staranność’

w języku menedżerów ‘przegląd finansowo-prawno-merytoryczny firmy, najczęściej przed

jej zakupem’;



case studies – ang. ‘studia przypadku’;



workout – ang. ‘trening’

w języku trenerów ‘warsztaty nakierowane na cel’;

2013-01-13

3



divers – ang. ‘rożnoraki, rozmaity’

tu: ‘rozmaitości’ w użyciu rzeczownikowym;



marketing pool – ang. ‘marketingowa pula’, tu: ‘marketingowe rezerwy’;



cost cutting – ang. ‘obniżanie, redukcja kosztów’;

w badanym języku ma szersze znaczenie ‘polityka cięcia kosztów’;



sales kit – ang. ‘zestaw sprzedażowy’

w badanym profesjolekcie nastąpiła kontaminacja znaczeń ‘sprzedażowy kit’;



event – ang. ‘wydarzenie, zdarzenie’,

eventy w badanym języku to ‘wszelkie działania’;



outplacement – ang. ‘reorientacja zawodowa dla zwalnianych pracowników’,

także: ‘próba sprawdzenia lojalności pracownika przez proponowanie nowego miejsca pracy’.



assesment – ang. ‘ocena, oszacowanie’

w języku trenerów i menedżerów znaczenie węższe ‘badanie/ocena poziomu umiejętności i kompetencji

pracowników’;



outsourcing – ang. ‘korzystanie z obsługi zewnętrznej’, w badanym języku także:

‘wyprowadzenie na zewnątrz firmy, np. księgowości, twardego hr lub świadczenie usług przez jeden

podmiot dla kilku firm’.

W niektórych przypadkach ma tu miejsce zawężenie lub rozszerzenie znaczeń, które dają możliwość

takiego kodowania informacji, aby była dostępna tylko wybranym odbiorcom i odróżniała się od

języka potocznego.

Globish, ponglish, polish globish…

Angielski jest powszechnie uznawanym na świecie językiem biznesu. W różnych częściach globu mówi

się jednak innym angielskim - Chińczycy mówią swoim angielskim, Amerykanie swoim, a Anglicy
tradycyjnie swoim.

Trzecie tysiąclecie ma być okresem nowego, uniwersalnego i takiego samego dla wszystkich języka.

Nastaje era języka globish.

Globish to język opracowany w 1995 roku przez Francuza Jeana-Paula Nerriere, byłego dyrektora
marketingu IBM w Europie.

Nerriere zauważył, że w wielu regionach świata kontakty biznesowe są utrudnione przez słabą znajomość

języka angielskiego, albo tworzenie jego specyficznych odmian.

Nowy globalny język składa się z zaledwie 1500 słów (przeciętny słownik angielski zawiera 7500-8500

słów), preferuje krótkie, jasne zdania. Sam twórca nazywał go „angielskim bez kofeiny”, bo jako

podstawa i platforma globish służy właśnie angielski. Większość ludzi potrafi się nauczyć tego

języka w sześć miesięcy poświęcając na naukę ledwie godzinę dziennie.

Zwrotami z języka globish są często używane w środkach nowoczesnej komunikacji:

"Lol," "gr8," "2m" i "u".
Znany angielski idiom "A friend in need is a friend indeed" w globish brzmi następująco: “e frend in nid

iz a frend indid”.

Globish rozwija się naturalnym dla nowego języka tempem. Dane World Trade Organization (WTO)

pokazują jednak, że od momentu zaprezentowania globish w 1995 roku do 2009 roku wartość

światowego eksportu wzrosła o 300 proc. Zdaniem ekspertów nic tak nie ułatwia i nie przyspiesza

handlu, jak dobra i równa dla obu stron komunikacja.

Redakcja Pulsu Biznesu

Słowniczek najczęściej spotykanych
stanowisk



Key Account Manager – Kierownik ds. kluczowych klientów



Brand Manager – Menadżer ds. marki, opiekun marki



Product Manager – Kierownik produktu



Preseller – Przedstawiciel handlowy odpowiedzialny za obsługę klienta

przedsprzedażową



Trade Marketing Manager – Kierownik ds. marketingu handlowego



Chief of Technical Departament – Szef Działu Technicznego



Technical Office Engineers – Inżynier Działu Technicznego



Chief of Quantity Surveying Department – Szef Działu Kontroli Kosztów



Quantity Surveyors – Kontroler Kosztów



Purchasing Specialists – Specjalista ds. Zakupów/Kupiec



Settlement Specialists – Specjalista ds. Rozliczeń



Foreman of Roads – Brygadzista Robót Drogowych



Senior Business Development Consultant – Starszy Konultant ds. nieruchomości



Supply Planner – Zaopatrzeniowiec



Executive Assistant – Asystent Zarządu

W polskich firmach rządzi ponglish,
a w japońskich – japlish…



Czy takie zapożyczanie słów z języka angielskiego to trend równie wyrazisty w
innych krajach?

Tak. W Niemczech używa się nawet więcej zwrotów angielskich niż w Polsce. Teraz na

topie jest angielski, ale kto wie, może za kilkaset lat na topie będzie na przykład

hiszpański. Za to językiem, który uwielbia pożyczać słowa z angielskiego, jest japoński.

Na przykład „kohi-miruku” to „coffee with milk”, czyli kawa z mlekiem, albo

„masu-komi”, czyli „mass communication”, komunikacja masowa.

Mówi się na to „japlish”, czyli połączenie japońskiego z angielskim. U nas mamy

„ponglish”, bardzo popularny w środowisku biznesowym misz-masz polskiego i

angielskiego. O! Kolejny przykład – „misz-masz” to oczywiście zapożyczenie z języka
angielskiego!

Fragment wywiadu z Rafałem Uzarem - tłumaczem, językoznawcą, anglistą i trenerem, który pracuje w Szkole Wyższej

Psychologii Społecznej w Warszawie, gdzie prowadzi zajęcia z zakresu specjalistycznego języka angielskiego oraz

teorii i praktyki przekładu. Współpracuje z Instytutem Lingwistyki Stosowanej UW. Jest dwujęzycznym
Brytyjczykiem.

2013-01-13

4

Bibliografia



Jan Łompieś - CZYM JEST BUSINESS COMMUNICATION?
Debiuty Naukowe 2_2008



Joanna Kuc - Nowe profesjolektalne słownictwo polskie



S. Grabias - Środowiskowe i zawodowe odmiany języka - socjolekty .
Lublin, 2001



A.Wilkoń - Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny.
UŚ Katowice, 2000



Wojciech Nerwiński - Słownictwo z dziedziny mediów, reklamy i
public relations jako przykład języka środowiskowego