Wycena i ewidencja rozrachunków.
Rozrachunkami są należności u wierzyciela lub zobowiązania dłużnika jeżeli spełnione są trzy warunki:
osoby wierzyciela i dłużnika są określone
kwota należności lub zobowiązania jest akceptowana przez obie strony
termin uregulowania wierzytelności został uzgodniony między stronami lub wynika z przepisów
Kwota wierzytelności, która w części lub w całości nie jest akceptowana przez dłużnika określana jest mianem roszczenia, natomiast roszczenie dla wyegzekwowania którego wierzyciel odwołał się do sądu określane jest roszczeniem spornym.
Terminy zapłaty należności jednostki określają w umowach. W przypadku braku umownego terminu znajduje zastosowanie przepis ustalający obowiązek zapłaty niezwłocznie po otrzymaniu wezwania do zapłaty, którym jest faktura. Zapłata winna być dokonana w siedzibie wierzyciela, co oznacza, że przy rozliczeniach gotówkowych i za pomocą czeków momentem zapłaty jest doręczenie gotówki lub czeku wierzycielowi w jego siedzibie.
Przy rozliczeniach bezgotówkowych momentem zapłaty jest dzień uznania rachunku bankowego wierzyciela.
Nieterminowe uregulowanie należności daje wierzycielowi prawo żądania odsetek za czas opóźnienia w otrzymaniu zapłaty. Odsetki nalicza się za czas od dnia następnego po upływie terminu zapłaty wynikającego z umowy do dnia zapłaty. Stopa odsetek może wynikać z umowy, a w przypadku braku umownej stopy odsetek wierzycielowi przysługują odsetki ustawowe (35% od 1.01.1997 od zobowiązań niepodatkowych). Odsetki od zobowiązań podatkowych od 8.01.1996 wynoszą 0.14% za każdy dzień zwłoki.
Odsetki naliczane są zgodnie z formułą:
Odsetki za zwłokę w zapłacie powinny być naliczone i przekazane przez dłużnika nie regulującego w terminie swych zobowiązań. W przypadku, gdy dłużnik nie dopełnił tego obowiązku należne odsetki oblicza wierzyciel. Rozrachunki z punktu widzenia terminu spłaty podlegają podziałowi na długo- i krótkoterminowe.
Kolejnym podziałem rozrachunków jest podział podmiotowo - przedmiotowy.
Podział rozrachunków według kryterium podmiotowego:
odbiorcy [201]
dostawcy [201]
instytucje publicznoprawne (urzędy wojewódzkie, urzędy miast i gmin, urzędy skarbowe, celne, ZUS) [220, 223, 226, 229]
pracownicy [231, 234]
inne osoby prawne i fizyczne [249]
Podział rozrachunków według tytułów, których dotyczą:
z tytułu dostaw i usług [201]
z tytułu nabytych dostaw i usług [201]
z tytułu podatków obciążających koszty działalności podmiotu (dla urzędów gmin - od nieruchomości, od środków transportu oraz podatki odprowadzane w imieniu osób fizycznych) [220 rozrachunki z budżetami]
z tytułu podatków obciążających wynik finansowy - podatek dochodowy od osób prawnych [220]
z tytułu podatku VAT [223 rozrachunki z US z tytułu VAT]
z tytułu ceł i podatku VAT (z urzędami celnymi) [226 rozrachunki z Urzędem Celnym]
z tytułu składek ZUS i FGŚP [229 rozrachunki z ZUS]
z tytułu wynagrodzeń [231 rozrachunki z pracownikami z tytułu wynagrodzeń za pracę]
z tytułów pozapłacowych [234 rozrachunki z pracownikami z pozostałych tytułów]
pozabankowe pożyczki krótkoterminowe udzielone i otrzymane [249]
pozabankowe pożyczki długoterminowe otrzymane [249]
ubezpieczenia majątkowe i osobowe [249]
omyłkowe obciążenia i uznania przez bank rozrachunków jednostki [249]
Rozrachunki w ciągu roku obrotowego wyceniane są w wartości nominalnej wynikającej z dowodów rozrachunkowych, natomiast na dzień kończący rok obrotowy wycenia się je w kwotach wymagających zapłaty. W praktycznym ujęciu oznaczać to może konieczność naliczenia odsetek w przypadku rozrachunków nieuregulowanych w terminach zapłaty. Można odstąpić od naliczania odsetek za zwłokę w zapłacie należności, jeżeli wierzyciel oświadczy, że odstępuje od ich naliczania lub jeżeli jednostka otrzyma oświadczenie od kontrahenta o zrzeczeniu się odsetek.
Rozrachunki zagraniczne.
Wycenia się je w ciągu roku obrotowego według średniego kursu ustalonego przez prezesa NBP obowiązującego w dniu przeprowadzenia operacji. Jeżeli dowód odprawy celnej wyznacza inny kurs waluty należy przyjąć kurs zastosowany w dowodzie odprawy celnej.
Rozrachunki zagraniczne z dostawcami i odbiorcami
|
W1: wartość nominalna przeliczona na złote polskie według kursu średniego ustalonego przez NBP na dzień powstania zobowiązania [301 rozliczenie zakupu] ujemne różnice kursowe [752 koszty finansowe] |
Jeżeli W1<>W2 mamy do czynienia z różnicami kursowymi:
W2 > W1 ujemne różnice kursowe
W2 < W1 dodatnie różnice kursowe
Na koniec roku obrotowego rozrachunki zagraniczne przelicza się według średniego kursu ustalonego przez NBP obowiązującego na dzień bilansowy.
Rozrachunki zagraniczne z dostawcami i odbiorcami
|
wartość nominalna przeliczona na złote polskie według kursu średniego ustalonego przez NBP na dzień powstania zobowiązania [301 rozliczenie zakupu] ujemne różnice kursowe - porównanie z średnim kursem NBP na dzień bilansowy [752 koszty finansowe] |
Po dniu bilansowym wycenę się odwraca, sprowadza do stanu pierwotnego i czeka na zapłatę by ponownie wykazać różnice kursowe na dzień uregulowania zobowiązania. W przypadku różnic kursowych na rozrachunkach wyrażonych w jednej walucie obowiązuje ich kompensata. Nadwyżka ujemnych nad dodatnimi jest kosztem finansowym, dodatnich nad ujemnymi - przychodem przyszłego okresu.
Ewidencja wynagrodzeń.
101 kasa 220 rozr. z budżet. 405 wynagrodzenia
|
8 |
|
2 |
1 |
|
131 rachunek bieżą. 231 rozr. z tyt. wyn. 406 świadczen. prac.
|
7 |
2 3 8 |
1 4 |
5 6 |
|
249 inne rozrachunki 851 zakł. fund. św.soc.
|
|
|
3 |
|
6 |
227 rozrach. z ZUS Rach. środków ZFŚS
|
|
4 |
5 |
7 |
|
lista płac - wynagrodzenie brutto
zaliczka na podatek dochodowy od osób fizycznych
składki PZU, kasa zapomogowo pożyczkowa (K.ZP.P.) - potrącenia dobrowolne
zasiłki rodzinne ujęte w liście płac osobowych
naliczone składki z tytułu ubezpieczeń społecznych (45%), funduszu pracy (3%) i FGŚP (0,18%)
odpis na ZFŚS - gdy jest ponad 20 zatrudnionych, jednorazowy w pierwszym kwartale roku obrotowego, rozliczany w czasie przez inne rozliczenia międzyokresowe kosztów (w 1996 obowiązywał wszystkie przedsiębiorstwa). Odpis to planowane przeciętne zatrudnienie pomnożone przez kwotę roczną odpisu na jednego pracownika (37,5% przeciętnego wynagrodzenia za ubiegły rok lub półrocze). Na ten fundusz podmiot powinien mieć utworzony odrębny rachunek bankowy (środków ZFŚS). Gdy nie ma takiego wydzielenia odpis nie może być wg przepisów podatkowych zaliczony do kosztów uzyskania przychodów.
przelew środków pieniężnych na rachunek Zakładowego Funduszu Świadczeń Socjalnych
wypłata wynagrodzeń (wraz zasiłkami rodzinnymi) na podstawie listy płac
Majątek trwały.
Rzeczowy majątek trwały: środki trwałe, inwestycje rozpoczęte, zaliczki na poczet inwestycji.
Środki trwałe to nieruchomości, maszyny i urządzenia, środki transportu i inne przedmioty, a także inwentarz żywy, jeżeli spełnione są jednocześnie następujące warunki:
stanowią własność lub współwłasność jednostki.
ich używanie przewiduje się przez okres dłuższy niż 1 rok.
są kompletne i zdatne do użytku w momencie przyjmowania do używania.
są przeznaczone na własne potrzeby jednostki bądź do oddania w używanie na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej o podobnym charakterze.
Brak jest kryterium wartości przesądzającego o zakwalifikowaniu obiektu do środków trwałych. Można nie obejmować ewidencją środków trwałych obiektów o cenie zakupu lub koszcie wytworzenia niższym niż 2.000 PLN. Środki trwałe wycenia się w cenie nabycia, która obejmuje:
cenę zakupu należną sprzedającemu (bez podatku VAT) łącznie z ewentualnym cłem i podatkiem akcyzowym
koszty zakupu, montażu, łącznie z opłatami notarialnymi, skarbowymi poniesionymi do momentu przyjęcia do używania obiektu w stanie kompletnym i zdatnym do użytku
podatek VAT obciążający zakup w części, w której nie podlega odliczeniu lub zwrotowi
prowizje i odsetki od kredytów lub pożyczek w okresie realizacji inwestycji oraz różnice kursowe od kredytów, pożyczek, zobowiązań w okresie realizacji inwestycji.
Wartość początkowa środka trwałego może podlegać zwiększeniu o:
koszt jego ulepszenia: rozbudowy, przebudowy, adaptacji i modernizacji powodującego wzrost wartości użytkowej obiektu
doposażenie obiektu w dodatkowe części, jeżeli łączna wartość doposażenia jednorazowo przekracza 1.000 PLN.
kwotę wynikłą z aktualizacji wyceny (również zmniejszenie).
Amortyzacji podlegają wszystkie własne i traktowane na równi z nimi obce środki trwałe, które tracą w miarę upływy czasu na wartości, a więc wszystkie obiekty z wyjątkiem gruntów, dzieł sztuki, eksponatów muzealnych, inwentarza żywego. Amortyzacja może być ustalana metodą liniową i degresywną. Liniowa znajduje zastosowanie do wszystkich obiektów majątku rzeczowego, natomiast degresywna do produkcyjnych środków trwałych objętych grupami 3-8 klasyfikacji GUS z wyłączeniem samochodów osobowych. Ustawa zezwala na stosowanie stawek ustalanych przez same jednostki, natomiast rozporządzenie MF określa katalog stawek. Dla nowo nabytych, używanych oraz oddanych do używania po przeprowadzeniu ulepszenia środków trwałych wprowadza się stawki indywidualne.
Wp1 - nieumorzona część wartości początkowej środka trwałego na dzień ustalenia stawki
Wp2 - wartość początkowa łącznię z kosztami ulepszenia, dla której ustala się stawkę
Odpisy amortyzacyjne dokonuje się zgodnie z planem amortyzacji według aktualnej stawki amortyzacyjnej w ciężar kosztów działalności
Amortyzacja nieplanowa ma miejsce w przypadku utraty wartości środków trwałych spowodowanej zmianą techniki produkcji oraz przeznaczeniem do likwidacji lub wycofaniem z używania, jeżeli do dnia bilansowego nie nastąpi sprzedaż lub likwidacja. Amortyzacja nieplanowa obciąża pozostałe koszty operacyjne. Do pozostałych kosztów operacyjnych zalicza się również koszty likwidacji i sprzedaży środków trwałych. Środki trwałe w bilansie wykazywane są w ich wartości netto (początkowej skorygowanej o dotychczasowe umorzenie).
Kamil Wasylów gr.371, rachunkowość przedsiębiorstw, wykład 15. Kamil Wasylów gr.371, rachunkowość przedsiębiorstw, wykład 15.