1. Co to jest geodezja? Jakie elementy najcz

ęś

ciej podlegaj

ą

pomiarowi?

Geodezja – nauka zajmuj

ą

ca si

ę

ustalaniem wielko

ś

ci i kształtu Ziemi oraz okre

ś

laniem poło

ż

enia punktów

na jej powierzchni. Wynikiem prac i pomiarów terenowych w geodezji s

ą

mapy oraz inne dokumenty o

charakterze prawnym (np. podczas rozgraniczania nieruchomo

ś

ci).

Współczesna geodezja dzieli si

ę

na:

•

Geodezj

ę

wy

ż

sz

ą

– nauk

ę

o pomiarach wykonywanych na wielkich obszarach, o powierzchni ponad

50 km

2

, uwzgl

ę

dniaj

ą

cych kulisto

ść

Ziemi,

•

geodezj

ę

szczegółow

ą

(miernictwo)– nauk

ę

o pomiarach wykonywanych na powierzchniach małych,

do 50 km

2

, bez uwzgl

ę

dniania kulisto

ś

ci Ziemi.

Elementy podlegaj

ą

ce pomiarowi:

a) pomiar linii w terenie
b) tyczenie linii prostych
c) tyczenie linii prostopadłych
d) wyznaczanie punktów
e) pomiar k

ą

tów oraz długo

ś

ci w poligonach

f) pomiary wysoko

ś

ciowe (liniowe i k

ą

towe)

2. Jak dzielimy pomiary geodezyjne ze wzgl

ę

du na rodzaj ich wykonywania?

Pomiary sytuacyjne (pomiary poziome) – okre

ś

laj

ą

wzajemne poło

ż

enie wzgl

ę

dem siebie ró

ż

nych obiektów

szczegółowych znajduj

ą

cych si

ę

Pomiary wysoko

ś

ciowe maj

ą

na celu okre

ś

lenie tzw. Rze

ź

by terenu, który podlega pomiarowi, a wi

ę

c

okre

ś

lenie wzajemnego wysoko

ś

ciowego poło

ż

enia punktów i obiektów le

żą

cych na danym obszarze, czyli

okre

ś

lenie ukształtowania powierzchni ziemi w granicach mierzonego obiektu.

3. Jak dzielimy pomiary ze wzgl

ę

du na cel ich wykonywania

1.

pomiary osnów geodezyjnych, oraz pomiary podstawowych

2.

pomiary szczegółowe sytuacyjne i wysoko

ś

ciowe,

3.

pomiary realizacyjne i obsługa inwestycji,

4.

prace geodezyjne zwi

ą

zane z ewidencj

ą

gruntów,

5.

inne prace geodezyjne.

4. Jak dzielimy pomiary ze wzgl

ę

du na sposób ich wykonywania

1.

pomiary bezpo

ś

rednie

2.

pomiary po

ś

rednie

5. Na czym polega ró

ż

nica pomi

ę

dzy pomiarami bezpo

ś

rednimi i po

ś

rednimi. Podaj przykłady.

Pomiary bezpo

ś

rednie – polega na bezpo

ś

rednim porównaniu mierzonego elementu z jednostk

ą

miary.

Np. mierzenie ta

ś

m

ą

odcinka, domiar prostopadły ruletk

ą

, mierzenie k

ą

ta teodolitem, oznaczenie azymutu

odcinka, itp.
Pomiary po

ś

rednie – jest to wyznaczenie wielko

ś

ci danego elementu mierzonego polegaj

ą

ce na jego

rachunkowym obliczeniu, na podstawie bezpo

ś

redniego pomiaru pewnych elementów pomocniczych

zwi

ą

zanych w okre

ś

lony sposób z mierzonym elementem.

Np. obliczenie k

ą

ta w trójk

ą

cie, znaj

ą

c pozostałe dwa k

ą

ty tego trójk

ą

ta, obliczenie długo

ś

ci odcinka metod

ą

wci

ę

cia k

ą

towego, lub liniowego, itp.

6. W zale

ż

no

ś

ci od wielko

ś

ci mierzonego obszaru matematyczn

ą

powierzchni

ą

odniesienia mo

ż

e by

ć

elipsoida obrotowa, kula lub płaszczyzna. Geodezja ni

ż

sza zajmuje si

ę

pomiarami na niewielkich obszarach.

Na jakim obszarze mo

ż

emy nie uwzgl

ę

dnia

ć

wpływu kulisto

ś

ci

a.

przy pomiarach sytuacyjnych

b.

przy pomiarach wysoko

ś

ciowych

Uzasadnij odpowiedz, podaj wzory i rysunki.

7. Co decyduje o jednolito

ś

ci prac geodezyjnych

1) jednolity system miar,
2) jednolity system odniesienia i odwzorowania wyników pomiarów,
3) znormalizowana tre

ść

, dokładno

ść

i forma opracowa

ń

typowych.

8. Pomiary długo

ś

ci linii mo

ż

emy wykona

ć

:

a.

ta

ś

m

ą

stalow

ą

o długo

ś

ci 20 lub 50 m

b.

łatami poligonowymi

c.

drutami inwarowymi Jaederina

d.

metodami paralaktycznymi – przy stałej bazie

e.

dalmierzami elektro-optycznymi

Prosz

ę

poda

ć

dla wy

ż

ej wymienionych metod bł

ę

dy wzgl

ę

dne pomiaru

Bł

ę

dy wzgl

ę

dne dla:

Ta

ś

my stalowej

=

1/2000 – 1/5000 długo

ś

ci mierzonego odcinka

Łaty pomiarowe

=

1/5000 – 1/10000

Druty inwarowe

=

1/1 000 000

Metody paralaktyczne

=

1/10000 – 1/15000

Dalmierz elektro-optyczny =

2 mm + D*10

-6

9. Czemu jest równa ostateczna długo

ść

odcinka pomierzonego ta

ś

m

ą

stalow

ą

z uwzgl

ę

dnieniem poprawek.

Prosz

ę

poda

ć

wzory.

Długo

ść

odcinka D

0

= D

zm

± f

k

± f

t

- f

r

D

zm

– ostateczny pomiar odcinka jako

ś

rednia pomiarów „tam” i „ z powrotem”

R

L

n

D

gdzie

D

D

D

p

t

p

t

zm

+

=

+

=

*

2

)

,

(

f

k

– poprawka komparacyjna na wydłu

ż

enie lub skrócenie ta

ś

my (dlatego f

k

mo

ż

e mie

ć

znak + lub -)

nom

a

rzeczywist

k

k

nom

zm

k

l

l

f

gdzie

f

l

D

f

−

=

∆

∆

=

*

f

t

– poprawka termiczna ze wzgl

ę

du na współczynnik rozszerzalno

ś

ci stali =

Λ

=0,000013 1/1

o

C

oraz temperatur

ę

w jakiej odbywał si

ę

pomiar

)

(

*

*

k

p

zm

t

t

t

D

f

−

Λ

=

gdzie t

p

-temperatura pomiaru

t

k

-temperatura komparacji ta

ś

my

f

r

– poprawka redukcyjna (przy pomiarze terenu nachylonego)

2

sin

*

2

2

β

zm

r

D

f

=

gdzie

β

-k

ą

t nachylenia terenu

10. Co to jest poprawka komparacyjna dla jednej ta

ś

my

f

k

– poprawka komparacyjna na wydłu

ż

enie lub skrócenie ta

ś

my (dlatego f

k

mo

ż

e mie

ć

znak + lub -)

nom

a

rzeczywist

k

k

nom

zm

k

l

l

f

gdzie

f

l

D

f

−

=

∆

∆

=

*

11. Co to jest poprawka termiczna. W jakich jednostkach wyra

ż

ony jest współczynnik rozszerzalno

ś

ci

liniowej.

f

t

– poprawka termiczna ze wzgl

ę

du na współczynnik rozszerzalno

ś

ci stali =

Λ

=0,000013 1/1

o

C

oraz temperatur

ę

w jakiej odbywał si

ę

pomiar

)

(

*

*

k

p

zm

t

t

t

D

f

−

Λ

=

gdzie t

p

-temperatura pomiaru

t

k

-temperatura komparacji ta

ś

my

12. Co to jest poprawka redukcyjna.

f

k

– poprawka komparacyjna na wydłu

ż

enie lub skrócenie ta

ś

my (dlatego f

k

mo

ż

e mie

ć

znak + lub -)

nom

a

rzeczywist

k

k

nom

zm

k

l

l

f

gdzie

f

l

D

f

−

=

∆

∆

=

*

13. Ta

ś

ma stalowa jest za krótka w stosunku do swojej nominalnej długo

ś

ci o 4mm. Oblicz poprawk

ę

komparacyjn

ą

dla odcinka o długo

ś

ci 250 m. Ile wyniesienie długo

ść

tego odcinka po uwzgl

ę

dnieniu tej

poprawki.

∆

f

k

=19,996m – 20,000m = - 0,004 m; f

k

=

m

m

m

05

,

0

)

004

,

0

(

*

20

250

−

=

−

; D

0

= 250

m – 0,05m = 245,95 m

14. Odcinek 200 m zmierzono ta

ś

m

ą

stalow

ą

z bł

ę

dem bezwzgl

ę

dnym 10 cm. Obliczy

ć

bł

ą

d wzgl

ę

dny tego

pomiaru.

Długo

ść

ta

ś

my = 20 m, a wi

ę

c je

ś

li bł

ą

d bezwzgl

ę

dny = 10 cm na 200 m to bł

ą

d wzgl

ę

dny wynosi:

200/20 = 10 przyło

ż

e

ń

⇒

10 cm/10 = 1 cm

15. Bok zmierzono dwukrotnie otrzymuj

ą

c wynik 300,67m oraz 300,82m. Oblicz bł

ą

d wzgl

ę

dny tego pomiaru.

Czy pomiar ten spełnia standardy dokładno

ś

ciowe.

D

zm

=

m

75

,

300

2

82

,

300

67

,

300

=

+

; bł

ą

d dopuszczalny dla odl. 300 m =

m

D

zm

15

,

0

*

2000

1

=

Sprawdzenie: 300,75-300,67=0,08m<0,15m; 300,82-300,75= 0,07m<0,15m
Wniosek: Bł

ą

d wzgl

ę

dny tego pomiaru mie

ś

ci si

ę

w granicach dopuszczalnych.

16. W terenie pomierzono odcinek AB uzyskuj

ą

c

ś

redni

ą

długo

ść

z pomiaru 280,62 m. Oblicz ostateczn

ą

długo

ść

odcinka z uwzgl

ę

dnieniem poprawek komparacyjnej, termicznej, regukcyjnej je

ż

eli:

∆

f

k

= - 0,005;

α

= 6

o

; T

p

= -15

o

C ; T

k

=20

o

C ;

Λ

=0,000013

C

o

1

; L

n

= 20,00m

D

0

= D

zm

± f

k

± f

t

- f

r

m

f

l

D

f

k

nom

zm

k

07

,

0

)

005

,

0

(

*

20

62

,

280

*

−

=

−

=

∆

=

m

D

f

zm

r

54

,

1

537

,

1

2

6

sin

*

62

,

280

*

2

2

sin

*

2

2

2

≈

=

=

=

β

)

(

*

*

k

p

zm

t

t

t

D

f

−

Λ

=

= 280,62*0,000013*(-15-20) = - 0,127

≈

- 0,13 m

D

0

= 280,62 – 0,07 – 1,54 – 0,13 = 278,88 m

17. W wyniku pomiaru odcinka metod

ą

schodkow

ą

ta

ś

ma stalow

ą

o długo

ś

ci nominalnej 20 m uzyskano

ś

redni

ą

długo

ść

D= 200,05m. Oblicz ostateczn

ą

długo

ść

odcinka D

0

je

ż

eli :

∆

f

k

= - 0,005;

α

= 6

o

; T

p

= 20

o

C ; T

k

=20

o

C ;

Λ

=0,000013

C

o

1

; L

n

= 20,00m

UWAGA: przy metodzie schodkowej pomija si

ę

poprawk

ę

redukcyjn

ą

a wi

ę

c k

ą

t nachylenia nie ma

znaczenia dla oblicze

ń

.

D

0

= D

zm

± f

k

± f

t

- f

r

m

f

l

D

f

k

nom

zm

k

05

,

0

)

005

,

0

(

*

20

05

,

200

*

−

=

−

=

∆

=

UWAGĄ

z

zgodnie

f

r

,

00

,

0

=

)

(

*

*

k

p

zm

t

t

t

D

f

−

Λ

=

= 200,05*0,000013*(20-20) = 0,00

D

0

= 200,05 – 0,05 = 200,00 m

18. Rozstaw skrajnych słupów hali według dokumentacji wynosi 200m. Podaj jak

ą

wielko

ść

nale

ż

y odło

ż

y

ć

w

terenie maj

ą

c ta

ś

m

ę

stalow

ą

dla której w T

k

= 20

o

C poprawka komparacyjna jest równa 0,005m. Długo

ść

nominalna ta

ś

my 20m; T

p

= 35,5

o

C;

Λ

=0,000013

C

o

1

;

α

= 0

o

D

0

= D

zm

+ f

k

+ f

t

⇒

Dzm = D

0

- f

k

- f

t

(f

r

=0)

m

f

n

f

k

k

05

,

0

005

,

0

*

10

*

+

=

=

∆

=

)

(

*

*

*

k

p

nom

t

t

t

L

n

f

−

Λ

=

= 20,00*0,000013*(35,5-20) = + 0,04 m

D

zm

= 200,00 – 0,05 – 0,04 = 199,91 m

19. Co nazywamy skal

ą

, a co podziałk

ą

(podaj interpretacj

ę

matematyczn

ą

skali)

Skal

ą

danego planu (mapy) nazywamy stosunek długo

ś

ci (d) dowolnego odcinka narysowanego na mapie

(planie) do poziomego rzutu tej długo

ś

ci w terenie (D). Skal

ę

wyra

ż

amy w postaci ułamka

M

1

, którego

licznikiem jest jedno

ść

, za

ś

mianownik M wskazuje stopie

ń

zmniejszenia liniowego danego odwzorowania w

stosunku do rzeczywistej wielko

ś

ci obiektu w terenie. Wyra

ż

a si

ę

wzorem:

D

d

M

=

1

Podziałka liniowa jest graficznym obrazem skali i dzi

ę

ki niej mo

ż

emy dokonywa

ć

szybkiego pomiaru na

mapie. Zasada jej budowy jest bardzo prosta, a opiera si

ę

na liniii prostej odpowiednio podzielonej i

opisanej, na której jest przedstawiony stosunek odległo

ś

ci na mapie i w terenie.

Podziałka zło

ż

ona (poprzeczna lub transwersalna) jest du

ż

o bardziej skomplikowana ni

ż

podziałka liniowa,

chocia

ż

budowa jej opiera si

ę

wła

ś

nie na bazie podziałki liniowej.

Nie rysuje si

ę

jej jednak na mapach, a tak

ż

e kartografowie rzadko j

ą

rysuj

ą

na nowo, bowiem w swoich

pracach wykorzystuj

ą

gotowe, wygrawerowane na mosi

ęż

nych płytkach podziałki, o wymiarach 250x40 mm.

Najcz

ęś

ciej maj

ą

4 gotowe skale 1:1000, 1:2000, 1:4000, 1:5000

20. Dana jest mapa w skali 1:4000 i podziałka w skali 1:5000. Cyrklem wzi

ę

to odcinek z mapy d, i przyło

ż

ono

do podziałki i odczytano D=125,00m. Jaka jest rzeczywista długo

ść

odcinka.

Obliczamy d (długo

ść

odcinka na mapie) w skali 1:5000

mm

m

m

d

m

d

25

025

,

0

5000

125

125

5000

1

=

=

=

⇒

=

Obliczamy D (rzeczywist

ą

długo

ść

odcinka w terenie) w skali 1:4000

m

mm

mm

D

D

mm

100

100000

4000

*

25

25

4000

1

=

=

=

⇒

=

21 Z jak

ą

minimaln

ą

dokładno

ś

ci

ą

nale

ż

y mierzy

ć

szczegóły w terenie aby mo

ż

na je było umie

ś

ci

ć

na mapie

w skali 1:200 w sposób wyra

ź

ny i wierny.

Dokładno

ść

mapy wykonanej w skali 1:200 wynosi

∆

M=0,1mm*200 = 2 cm i z tak

ą

minimaln

ą

dokładno

ś

ci

ą

nale

ż

y zdejmowa

ć

szczegóły w terenie.

22. Co nazywamy dokładno

ś

ci

ą

skali, a co dokładno

ś

ci

ą

podziałki

Dokładno

ś

ci

ą

skali nazywamy 1/10mm linii mapy wyra

ż

onej w warto

ś

ci terenowej (rzeczywistej)

Dokładno

ść

skali mapy –

∆

M = 0,1mm * M

Np. dla skali 1:500 dokładno

ść

równa jest

∆

M = 0,1mm * 500 = 5 cm

Dokładno

ść

podziałki jest to długo

ść

odcinka w terenie odpowiadaj

ą

ca najmniejszej cz

ęś

ci podstawy

podziałki, która nie mo

ż

e by

ć

mniejsza ni

ż

1 mm.

Np. je

ś

li najmniejsza cz

ęść

podstawy podziałki równa jest 1mm to w skali 1:500 to dokładno

ść

podziałki

równa jest:

m

cm

mm

mm

D

D

mm

50

,

0

50

500

500

*

1

1

500

1

=

=

=

=

⇒

=

23. Prosz

ę

skonstruowa

ć

podziałk

ę

poprzeczn

ą

dla skali 1:5000 i zaznaczy

ć

na niej odcinek 125,5 m

skala 1:5000
obieramy podstaw

ę

podziałki np. 100 m

obliczamy długo

ść

podstawy podziałki na mapie: d =

⇒

=

=

cm

m 2

50

1

5000

100

1mm podziałki = 5 m w terenie

24. Jak mo

ż

na przetoczy

ć

odcinek AB. Do dyspozycji: ta

ś

ma , szpilki, ruletka, tyczki.

25. Jak mo

ż

na okre

ś

li

ć

długo

ść

odcinka AB. Do dyspozycji: ta

ś

ma, szpilki, ruletka, tyczki.

26. Jak mo

ż

na okre

ś

li

ć

szeroko

ść

rzeki

27. Na czym polega pomiar długo

ś

ci metod

ą

schodkow

ą

?

Metoda schodkowa stosowana jest do pomiaru w terenie nachylonym i na znacznych spadkach, polega na
tym,

ż

e zamiast mierzy

ć

długo

ść

D „po terenie” mierzymy rzut poziomy długo

ś

ci D. Wymaga to uło

ż

enia

ta

ś

my w poziomie. W tym celu stosuje si

ę

pion (ci

ęż

arek na sznurku).

Technika pomiaru polega na tym,

ż

e przykładamy zero ta

ś

my w punkcie pocz

ą

tkowym, doprowadzamy

ta

ś

m

ę

do poło

ż

enia poziomego (najbardziej wysuni

ę

te poło

ż

enie pionu w kierunku ko

ń

ca odcinka) i za

pomoc

ą

szpilki oznaczamy poło

ż

enie pionu w terenie. Itd. A

ż

do ko

ń

ca mierzonego odcinka. Pomiary

wykonujemy „tam” i „z powrotem”.
Uwaga w metodzie schodkowej nie uwzgl

ę

dnia si

ę

poprawki redukcyjnej (f

r

=0)

28 Co to jest w

ę

gielnica, jaka jest dokładno

ść

i zasi

ę

g przy zdejmowaniu szczegółów grupy I?

W

ę

gielnica jest to przyrz

ą

d do tyczenia k

ą

tów prostych. Szczególnie u

ż

yteczna jest w sporz

ą

dzaniu

domiarów prostopadłych (prostok

ą

tnych).

Ś

redni bł

ą

d wytyczania k

ą

ta za pomoc

ą

w

ę

gielnic waha si

ę

± 3’-5’

29. Zamie

ń

na stopnie, minuty i sekundy 144

g

48

c

92

cc

1.sposób

144

g

*

'

36

129

6

,

129

10

9

o

o

o

=

=













48

c

*

"

55

'

25

'

92

,

25

100

54

'

=

=













Σ

=

'

36

129

o

+

"

55

'

25

+

"

29

= 130

o

02’25”

92

cc

*

"

30

"

81

,

29

1000

324

"

=

=













2 sposób

144,4892 * 0,9 = 130,04028

o

= 130

o

02’25”

30. Zamie

ń

na grady: 306

o

24’30”

1 sposób

306

o

*

g

g

340

9

10

=













24’

*

c

c

44

,

44

54

100

=













Σ

= 340,00+0,4444+0,0093 = 340,4537= 340

g

45

c

37

cc

30” *

cc

cc

cc

93

59

,

92

324

1000

=

=













2 sposób

306

o

24’30” = 30”+24*60+306*3600= 30+1440+1101600=1103070”

1103070” * 1000 / 324 = 3404537,037

cc

= 340

g

45

c

37

cc

31. Zamie

ń

na miar

ę

łukow

ą

1

o

12’46”

1 sposób

1

o

*

o

o

o

ρ

ρ

0175

,

0

360

2

=













Π

12’

*

'

'

00349

,

0

21600

2

ρ

ρ

=













Π

Σ

= 0,0175+0,00349+0,000223=0,021213

46” *

"

000223

,

0

1296000

2

ρ

=













Π

cc

2 sposób: 1

o

12’46”

⇒

1/57,3 +12/3438 + 46/206265 = 0,0175+0,00349+0,000223= 0,021213

32. Co to jest mapa zasadnicza. Podaj krótk

ą

definicj

ę

.

Mapa zasadnicza - nazywana równie

ż

Podstawow

ą

Map

ą

Kraju to podstawowe opracowanie

geodezyjno-kartograficzne wykonywane w danym kraju. Powinno obejmowa

ć

swoim zasi

ę

giem obszar

całego pa

ń

stwa. Słu

ż

y celom ewidencyjnym, gospodarczym, planistycznym i strategicznym. Jest podstaw

ą

do wykonywania robót budowlanych.
Mapa zasadnicza to mapa wielkoskalowa wykonywana w skalach 1:500 dla obszarów miast, 1:1000 dla
obszarów wiejskich i 1:5000 dla obszarów le

ś

nych. (dodatkowa skala 1:2000)

Tre

ś

ci

ą

mapy s

ą

punkty poziomej i wysoko

ś

ciowej osnowy geodezyjnej, obejmuje ona aktualne dane o:

•

ewidencji gruntów i budynków (katastrze),

•

zagospodarowaniu terenu (ulice, drzewa, obiekty u

ż

yteczno

ś

ci publicznej),

•

podziemnym, naziemnym i nadziemnym uzbrojeniu terenu (Geodezyjna Ewidencja Sieci Uzbrojenia
Terenu),

•

ukształtowaniu terenu (wysoko

ś

ci szczegółów sytuacyjnych, formy ukształtowania terenu).

33. Prosz

ę

wymieni

ć

nakładki mapy zasadniczej i poda

ć

co na ka

ż

dej z nich przedstawiamy.

S – sytuacja nadziemna i naziemna
W – wysoko

ś

ciowa (rze

ź

ba terenu)

U – uzbrojenia terenu i urz

ą

dze

ń

podziemnych

E – ewidencji gruntów (ewentualnie budynków)
R – realizacyjna (przewidywane inwestycje i przewidywane przeznaczenie terenu)
O – osnowy geodezyjnej

34. Prosz

ę

krótko omówi

ć

zasady oblicze

ń

przy pomocy liczb przybli

ż

onych – podaj reguły rachunkowe

Kriłowa-Bradisa

1. Wyniki pomiarów i oblicze

ń

wyra

ż

one liczbami przybli

ż

onymi powinny by

ć

tak obliczane i

zapisywane aby charakteryzowały rz

ą

d wielko

ś

ci liczby i jej dokładno

ść

.

Na przykład, je

ż

eli obliczono długo

ść

odcinka:

- z bł

ę

dem nie przekraczaj

ą

cym 1 m prawidłowym zapisem jest 1614 m

- z bł

ę

dem nie przekraczaj

ą

cym 0,1 m prawidłowym zapisem jest 1613,8 m

- z bł

ę

dem nie przekraczaj

ą

cym 0,01 m prawidłowym zapisem jest 1613,83 m.

2. Cyfry znacz

ą

ce i zera wyst

ę

puj

ą

ce na ko

ń

cu liczby powinny mie

ć

znaczenie dwojakie - wskazywa

ć

rz

ą

d wielko

ś

ci liczby oraz jej dokładno

ść

.

3. Przy dodawaniu i odejmowaniu liczb przybli

ż

onych nale

ż

y w wyniku zachowa

ć

tyle znaków

dziesi

ę

tnych ile zawiera ich liczba przybli

ż

ona o najmniejszej ilo

ś

ci znaków dziesi

ę

tnych.

4. Przy mno

ż

eniu i dzieleniu nale

ż

y w wyniku zachowywa

ć

tyle cyfr znacz

ą

cych, ile zawiera ich liczba

przybli

ż

ona o najmniejszej ilo

ś

ci cyfr znacz

ą

cych.

5. Przy podnoszeniu do kwadratu i sze

ś

cianu nale

ż

y w wyniku zachowywa

ć

tyle cyfr znacz

ą

cych, ile

ich zawiera pot

ę

gowana liczba przybli

ż

ona.

6. Przy wyci

ą

ganiu pierwiastka kwadratowego nale

ż

y w wyniku zachowywa

ć

tyle cyfr znacz

ą

cych, ile

ich zawiera liczba pierwiastkowana.

7. Przy obliczaniu wyników po

ś

rednich stadiów rachunku nale

ż

y bra

ć

zawsze o jedn

ą

cyfr

ę

wi

ę

cej, ni

ż

to wskazuj

ą

zasady podane w ust. 2-6,

8. Je

ż

eli niektóre dane zawieraj

ą

wi

ę

cej znaków dziesi

ę

tnych w działaniach pierwszego stopnia lub

wi

ę

cej cyfr znacz

ą

cych w działaniach drugiego i trzeciego stopnia ni

ż

pozostałe, nale

ż

y je przede

wszystkim zaokr

ą

gli

ć

zachowuj

ą

c przy tym jedn

ą

dodatkow

ą

według reguł cyfr

ę

.

9. Je

ż

eli dane wyj

ś

ciowe do rachunku mo

ż

na bra

ć

z dowoln

ą

dokładno

ś

ci

ą

, wówczas aby otrzyma

ć

wynik o k cyfrach nale

ż

y bra

ć

dane z liczb

ą

cyfr, która zgodnie z regułami 2-6 daje k + 1 cyfr wyniku.

35. W jakich układach odniesienia prowadzona jest mapa zasadnicza

Mapa zasadnicza prowadzona jest w układzie współrz

ę

dnych „1965” pa

ń

stwowej osnowy geodezyjnej.

36. Przy wykonywaniu mapy do celów projektowych geodeta zobowi

ą

zany jest do wykonania tzw. wywiadu

bran

ż

owego. Co to jest wywiad bran

ż

owy, w jakim celu si

ę

go wykonuje i co powinien obj

ąć

swoim zakresem

Wywiad bran

ż

owy jest to wykonanie pomiarów w terenie przedstawiaj

ą

cych aktualny stan

zagospodarowania działki, zmiany w konfiguracji terenu (np. nasypy, doły), istniej

ą

ce sieci uzbrojenia terenu

oraz rosn

ą

ce drzewa i naniesienie tych zmian na map

ę

. Obszar pomiarów obejmuje obszar dotycz

ą

cy

planowanej inwestycji wraz z pasem przyległym szeroko

ś

ci co najmniej 30 metrów.

37. Jakie organy odpowiedzialne s

ą

za prowadzenie ewidencji gruntów i budynków.

Zgodnie z Ustaw

ą

Prawo Geodezyjne i Kartograficzne ewidencj

ę

gruntów i budynków prowadz

ą

starostwa

powiatowe.

38. Co to s

ą

opisy topograficzne punktów osnowy geodezyjnej.

Opis topograficzny punktu osnowy geodezyjnej jest to opisanie
miejsca poło

ż

enia punktu w terenie za pomoc

ą

rysunku na którym

naniesione s

ą

odległo

ś

ci pomi

ę

dzy charakterystycznymi punktami

a punktem osnowy. Jest on pomocny w przypadku, gdy punkt
osnowy zostanie zniszczony lub zabudowany (cho

ć

jest to

prawnie zabronione).

39 Gdzie mo

ż

na uzyska

ć

dane punktów geodezyjnych osnowy znajduj

ą

cej si

ę

na danym terenie.

W starostwie.

40. Jakie znasz dwie podstawowe zasady obowi

ą

zuj

ą

ce przy wykonywaniu pomiarów geodezyjnych i jak je

realizujesz w praktyce.

1. zasada kontroli pomiaru – wykonujemy wszystkie pomiary, nawet te oczywiste, mierzymy

elementy niezb

ę

dne jak i elementy dodatkowe ka

ż

dy pomiar wykonywany jest co najmniej

dwukrotnie

2. zasada przechodzenia od ogółu do szczegółu – zało

ż

enie osnowy pomiarowej (ogólnej),

zdejmowanie szczegółów z nawi

ą

zaniem ich do osnowy pomiarowej

41. Jakie znasz metody zdj

ęć

sytuacyjnych szczegółowych. Prosz

ę

wykona

ć

rysunki zaznaczaj

ą

c wielko

ś

ci

podlegaj

ą

ce pomiarowi.

Metoda domiarów prostok

ą

tnych (prostopadłych)

Metoda biegunowa

Metoda wci

ę

cia liniowego

Metoda wci

ę

cia k

ą

towego

1(x

1

,y

1

)

2 (x

2

,y

2

)

Y

X

d

1-2

∆Y

∆X

y

2

x

2

x

1

y

1

42. Z jak

ą

dokładno

ś

ci

ą

w stosunku do osnowy pomiarowej nale

ż

y zdejmowa

ć

szczegóły sytuacyjne I, II i III

grupy dokładno

ś

ciowej

- dla I grupy szczegółów terenowych ± 0,10 m
- dla II grupy szczegółów terenowych ± 0,30 m
- dla III grupy szczegółów terenowych ± 0,50 m

43. Jakie znasz osnowy pomiarowe. Prosz

ę

wykona

ć

rysunki zaznaczaj

ą

c wielko

ś

ci podlegaj

ą

ce pomiarowi.

1. Linia (baza) pomiarowa

- mierzymy długo

ść

i azymuty

2. Osnowa trójk

ą

tna

- mierzymy długo

ś

ci boków, k

ą

ty i azymuty

3. Osnowa wielok

ą

tna

- mierzymy długo

ś

ci boków, k

ą

ty i azymuty

4. Osnowa w postaci wieloboku zamkni

ę

tego (poligon, ci

ą

g zamkni

ę

ty) – jw.

5. Osnowa w postaci poligonu (ci

ą

gu) otwartego, powi

ą

zanego z osnow

ą

pa

ń

stwow

ą

w :

a. sposób pełny
b. sposób niepełny
c. ci

ą

g wisz

ą

cy

44. Na czym polega zasadnicza ró

ż

nica pomi

ę

dzy ci

ą

giem poligonowym otwartym nawi

ą

zanym do osnowy

szczegółowej

a. w sposób pełny
b. w sposób niepełny

Ci

ą

g poligonowy otwarty nawi

ą

zany do osnowy szczegółowej w sposób pełny pozwala na pełn

ą

kontrol

ę

współrz

ę

dnych , azymutów oraz długo

ś

ci boków.

W ci

ą

gu otwartym nawi

ą

zanym dwustronnie w sposób niepełny , dowi

ą

zanie takie nie pozwala na

sprawdzenie rachunków azymutów, cho

ć

umo

ż

liwia kontrol

ę

współrz

ę

dnych.

45. Co to jest ci

ą

g pomiarowy wisz

ą

cy.

Jest to ci

ą

g jednostronnie dowi

ą

zany do sieci wy

ż

szej klasy. Mo

ż

e mie

ć

co najwy

ż

ej dwa punkty. Ci

ą

g

wisz

ą

cy jest metod

ą

bardzo „niebezpieczn

ą

” i nie gwarantuj

ą

c

ą

dokładno

ś

ci.

46.Ile boków maksymalnie mo

ż

e zawiera

ć

osnowa pomiarowa zało

ż

ona w postaci ci

ą

gu wisz

ą

cego.

Odpowied

ź

zilustruj rysunkiem zaznaczaj

ą

c wielko

ś

ci podlegaj

ą

ce pomiarowi.

Ci

ą

g wisz

ą

cy nie powinien zawiera

ć

wi

ę

cej ni

ż

dwa punkty.

47. Narysuj układ współrz

ę

dnych geodezyjnych i oznacz na nim poło

ż

enie dwóch punktów 1 i 2. Oznacz na

rysunku bok (linii) ł

ą

cz

ą

cej punkty 1 i 2, długo

ść

tego boku, współrz

ę

dne punktów 1 i 2 oraz przyrosty

współrz

ę

dnych mi

ę

dzy tymi punktami. Zapisz wzorami zale

ż

no

ś

ci jakie zachodz

ą

pomi

ę

dzy oznaczonymi na

rysunku wielko

ś

ciami.

Wielko

ść

wzór

przyrosty

∆

X = x

2

– x

1

∆

Y =y

2

– y

2

długo

ść

d

2

2

y

x

∆

+

∆

C(x

c

,y

c

)

D

Y

X

d

C-D

∆Y

C-D

∆X

C-D

x

c

y

c

Az

C-D

48. Co to jest azymut:

a. geograficzny
b. topograficzny
c. magnetyczny

Azymut to k

ą

t zawarty mi

ę

dzy północn

ą

cz

ęś

ci

ą

południka odniesienia, a danym kierunkiem poziomym.

Warto

ść

azymutu liczy si

ę

zgodnie z ruchem wskazówek zegara i wyra

ż

a w mierze k

ą

towej. Azymut mo

ż

e

słu

ż

y

ć

do orientacji w terenie i do orientowania pomiarów geodezyjnych.

W zale

ż

no

ś

ci od przyj

ę

tego południka odniesienia wyró

ż

nia si

ę

:

Azymut magnetyczny - k

ą

t mi

ę

dzy północn

ą

cz

ęś

ci

ą

południka magnetycznego a danym kierunkiem

poziomym. Azymut magnetyczny mo

ż

e by

ć

wyznaczony w terenie z u

ż

yciem busoli. Ró

ż

nica mi

ę

dzy

azymutem magnetycznym a azymutem geograficznym to deklinacja magnetyczna
Azymut geograficzny - k

ą

t mi

ę

dzy północn

ą

cz

ęś

ci

ą

południka geograficznego a danym kierunkiem

poziomym. Azymut geograficzny wyznaczany jest w terenie z u

ż

yciem

ż

yroskopu. Ró

ż

nica mi

ę

dzy

azymutem geograficznym a azymutem topograficznym (kartograficznym) to zbie

ż

no

ść

południków.

Azymut topograficzny (kartograficzny) - k

ą

t mi

ę

dzy północn

ą

cz

ęś

ci

ą

południka kartograficznego a danym

kierunkiem poziomym. Azymut kartograficzny mo

ż

e by

ć

wyznaczony k

ą

tomierzem na mapie lub obliczony na

podstawie ró

ż

nic współrz

ę

dnych. Ró

ż

nica mi

ę

dzy azymutem kartograficznym a azymutem geograficznym to

zbie

ż

no

ść

południków.

49. Podaj zale

ż

no

ś

ci mi

ę

dzy azymutami wymienionymi w pytaniu 48.

Ró

ż

nica mi

ę

dzy azymutem magnetycznym a azymutem geograficznym to deklinacja magnetyczna.

Mo

ż

e ona by

ć

wschodnia (dodatnia) lub zachodnia (ujemna).

Ró

ż

nica mi

ę

dzy azymutem geograficznym a azymutem topograficznym (kartograficznym) to zbie

ż

no

ść

południków. Mo

ż

e ona by

ć

wschodnia (dodatnia) lub zachodnia (ujemna).

Ró

ż

nica mi

ę

dzy azymutem kartograficznym a azymutem geograficznym to uchylenie magnetyczne.

Mo

ż

e by

ć

wschodnie (dodatnie) lub zachodnie (ujemne).

50. Oblicz azymut kierunku AB maj

ą

c dane współrz

ę

dne punktu A i B (samodzielnie przerobi

ć

dla własnych

danych)

Maj

ą

c dane współrz

ę

dne punktów A i B obliczamy azymut kierunku AB:

arctg

X

Y

∆

∆

= czwartak azymutu A

A-B

w zale

ż

no

ś

ci od znaków przyrostów X i Y A

A-B

równy jest:

X+;Y+ (I

ć

wiartka)

⇒

A

A-B

= czwartakowi k

ą

ta

X- ;Y+ (II

ć

wiartka)

⇒

A

A-B

= 180

o

- czwartak k

ą

ta

X- ; Y- (III

ć

wiartka)

⇒

A

A-B

= 180

o

+ czwartak k

ą

ta

X+; Y- (IV

ć

wiartka)

⇒

A

A-B

= 360

o

- czwartak k

ą

ta

51. Maj

ą

c dane współrz

ę

dn

ą

punktu C oraz azymut boku CD i długo

ść

boku oblicz współrz

ę

dne punktu D

X

D

= X

c

+

∆

X

C-D

= X

c

+ d

C-D

* cos Az

C-D

Y

D

= Y

c

+

∆

Y

C-D

= Y

c

+ d

C-D

* sin Az

C-D

C

C’

A

B

Az

A-B

52. Narysuj rysunek i na jego podstawie napisz wzór na azymut boku nast

ę

pnego maj

ą

c dany azymut boku

poprzedniego i k

ą

t lewy.

53. Maj

ą

c dany azymut boku pocz

ą

tkowego Ap=60” oraz kolejne k

ą

ty prawe 1=120

o

;2=60

o

; 3= 120

o

oblicz

azymut kolejnych boków oraz okre

ś

l znaki przyrostów dla danych boków

A

1-2

=A

0-1

+180

o

-

β

1

= 60+180-120=120

o

A

2-3

=A

1-2

+180

o

-

β

2

=120+180- 60=240

o

A

3-0

=A

2-3

+180

o

-

β

3

=240+180-120=300

o

Znaki przyrostów:
Dla boku 0-1

∆

X+;

∆

Y+

Dla boku 1-2

∆

X-;

∆

Y +

Dla boku 2-3

∆

X -;

∆

Y –

Dla boku 3-4

∆

X+;

∆

Y –

54. Oblicz współrz

ę

dne punktu C na domiarze

1) Obliczamy azymut Az

A-B

∆

X

B-A

= - 113,50 - ( -112,46) = - 1,04

∆

Y

B-A

= - 202,16 - ( -117,26) = - 84,91

tg

Az

A-B

=

- 84,91

= 81,64423077

(III

ć

wiartka)

-1,04

arctg

Az

A-B

= 89,2983 = 89

o

17’54”

Az

A-B

= 180

o

+ 89

o

17’54” =

269

o

17’54”

2) Obliczmy współrz

ę

dne punktów C’ i C

X

C’

= X

A

+

∆

X

A-C’

= X

A

+ d

A-C’

.

cos Az

A-B

= -112,46 + (11,26

.

cos Az

A-B

) = -112,60

Y

C’

= Y

A

+

∆

Y

A-C’

= Y

A

+ d

A-C’

.

sin Az

A-B

= -117,25 + (11,26

.

sin Az

A-B

) = -128,51

Az

C’-C

= Az

A-B

+ 90

o

= 269

o

17’54” + 90

o

=

359

o

17’54”

X

C

= X

C’

+

∆

X

C’-C

= X

C’

+ d

C’-C

.

cos Az

C”-C

= -112,60 + (19,22

.

cos Az

C’-C

) =

-93,38

Y

C

= Y

C’

+

∆

Y

C’-C

= Y

C’

+ d

C’-C

.

sin Az

C’-C

= -128,51 + (19,22

.

sin Az

C’-C

) =

-128,75

55. Oblicz współrz

ę

dne punktu C metod

ą

biegunow

ą

Nr punktu

X

Y

A

- 112,46

- 117,25

B

- 113,50

- 202,16

A

B

56. Oblicz współrz

ę

dne punktu C metod

ą

k

ą

towego wci

ę

cia w przód

57. Oblicz współrz

ę

dne punktu C metod

ą

liniowego wci

ę

cia w przód

58. Oblicz k

ą

t ze współrz

ę

dnych.

Nr punktu

X

Y

A

100,10

- 20,10

O

- 200,11

80,42

B

84,62

284,57

1) Obliczamy azymut Az

O-B

tg

Az

O-B

=

0

-

B

0

-

B

X

Y

∆

∆

=0,716995 (I

ć

wiartka)

arctg

Az

O-B

= 35,6403 = 35

o

38’25”

⇒

Az

O-B

=

35

o

38’25”

2) Obliczamy azymut Az

O-A

Obliczamy k

ą

t

β

tg

Az

A-B

=

0

-

A

0

-

A

X

Y

∆

∆

= - 0,334832 (IV

ć

w.)

arctg

Az

O-A

=18,5122 =18

o

30’43”

⇒

Az

O-A

=360-18

o

30’43”=

341

o

29’17”

3) Obliczamy k

ą

t

β’(zewnętrzny)

β’

= Az

O-A

- Az

O-B

= 341

o

29’17” - 35

o

38’25” =

305

o

50’52”

4) Obliczamy k

ą

t

β (wewnętrzny) – wynik ostateczny zadania

K

ą

t AOB =

β

= 360

o

- 305

o

50’52”=

54

o

10’08”

59. Jak sprawdzasz prawidłowo

ść

pomiaru k

ą

tów w ci

ą

gu poligonowym zamkni

ę

tym?

Suma pomierzonych k

ą

tów:

[

β

P

] =

β

1

+

β

2

+

β

3

...... +

β

n

Suma teoretyczna k

ą

tów wewn

ę

trznych w poligonie zamkni

ę

tym zgodnie z wzorem:

[

β

T

] = (n-2)*180

o

(miara stopniowa)

lub
[

β

T

] = (n-2)*200

g

(miara gradowa)

Ró

ż

nica pomi

ę

dzy sum

ą

teoretyczn

ą

k

ą

tów i sum

ą

pomierzonych k

ą

tów daje nam odchyłke nie

zamkni

ę

cia k

ą

towego poligonu

f

k

= [

β

T

] - [

β

P

]

Aby k

ą

ty mo

ż

na było wyrówna

ć

musi zachodzi

ć

nast

ę

puj

ą

ca zale

ż

no

ść

:

f

k

≤

f

kmax

gdzie f

kmax

= 2m

n

Je

ś

li jest zachowany ten warunek mo

ż

emy wyrówna

ć

k

ą

ty („po równo” dla ka

ż

dego k

ą

ta).

Je

ś

li nie to pomiary nale

ż

y powtórzy

ć

60. Jak sprawdzasz prawidłowo

ść

pomiaru k

ą

tów w ci

ą

gu poligonowym otwartym?

Suma pomierzonych k

ą

tów:

[

β

P

] =

β

1

+

β

2

+

β

3

...... +

β

n

Suma teoretyczna k

ą

tów wewn

ę

trznych w poligonie zamkni

ę

tym zgodnie z wzorem:

[

β

T

] = A

pocz

- A

kon

+ n*180

o

(miara stopniowa)

lub

[

β

T

] = A

pocz

- A

kon

+ n*200

g

(miara gradowa)

Ró

ż

nica pomi

ę

dzy sum

ą

teoretyczn

ą

k

ą

tów i sum

ą

pomierzonych k

ą

tów daje nam odchyłk

ę

nie zamkni

ę

cia

k

ą

towego poligonu

f

k

= [

β

T

] - [

β

P

]

Aby k

ą

ty mo

ż

na było wyrówna

ć

musi zachodzi

ć

nast

ę

puj

ą

ca zale

ż

no

ść

:

f

k

≤

f

kmax

gdzie f

kmax

= 2m

n

Je

ś

li jest zachowany ten warunek mo

ż

emy wyrówna

ć

k

ą

ty („po równo” dla ka

ż

dego k

ą

ta).

Je

ś

li nie to pomiary nale

ż

y powtórzy

ć

61. Jak sprawdzasz prawidłowo

ść

pomiaru długo

ś

ci boków w ci

ą

gu poligonowym zamkni

ę

tym?

Podstawowy warunek prawidłowo

ś

ci pomiaru boków w poligonie zamkni

ę

tym :

[

∆

x] = 0 i [

∆

y] = 0 gdzie

∆

x i

∆

y – przyrosty

Dopuszczalna odchyłka wynosi:

0

f

l

=

[ ] [ ]

2

2

y

x

∆

+

∆

Aby boki mo

ż

na było wyrówna

ć

musi by

ć

spełniona nast

ę

puj

ą

ca zale

ż

no

ść

:

f

l

≤

f

lmax

gdzie f

lmax

=













−

4000

1

1000

1

Je

ś

li ten warunek nie jest spełniony to pomiary nale

ż

y powtórzy

ć

62. Jak sprawdzasz prawidłowo

ść

pomiaru długo

ś

ci boków w ci

ą

gu poligonowym otwartym?

Podstawowy warunek prawidłowo

ś

ci pomiaru boków w poligonie zamkni

ę

tym :

[

∆

x

P

] = [

∆

x

T

] gdzie niedomkni

ę

cie f

x

=[

∆

x

P

] - [

∆

x

T

]

[

∆

y

P

] = [

∆

y

T

] gdzie niedomkni

ę

cie f

y

=[

∆

y

P

] - [

∆

y

T

]

Dopuszczalna odchyłka wynosi:

f

l

=

2

2

y

x

f

f

+

Aby boki mo

ż

na było wyrówna

ć

musi by

ć

spełniona nast

ę

puj

ą

ca zale

ż

no

ść

:

f

l

≤

f

lmax

gdzie f

lmax

=













−

4000

1

1000

1

[d

i

]

gdzie [di] to suma długo

ś

ci boków

Je

ś

li ten warunek nie jest spełniony to pomiary nale

ż

y powtórzy

ć

63. Oblicz wyrównane współrz

ę

dne dla zał

ą

czonego dziennika współrz

ę

dnych (samodzielnie przerobi

ć

dla

własnych danych) poligon zamkni

ę

ty.

64. Oblicz wyrównane współrz

ę

dne dla zał

ą

czonego dziennika współrz

ę

dnych (samodzielnie przerobi

ć

dla

własnych danych) poligon otwarty.

65. Jak obliczamy odchyłk

ę

liniow

ą

w ci

ą

gu obustronnie nawi

ą

zanym, a jak liniow

ą

odchyłk

ę

dopuszczaln

ą

.

Co uwzgl

ę

dniamy ustalaj

ą

c warto

ść

odchyłki dopuszczalnej.

66. W ci

ą

gu poligonowym składaj

ą

cym si

ę

z czterech punktów pomierzono k

ą

ty prawe których suma

wyniosła 900

g

02

c

. Azymut boku pocz

ą

tkowego równy jest 200

g

, za

ś

azymut boku ko

ń

cowego równy jest

100

g

. Przyjmuj

ą

c dokładno

ść

odczytu 1

c

. Oblicz odchyłk

ę

k

ą

tow

ą

w tym ci

ą

gu i stwierd

ź

czy jest ona

dopuszczalna (czy k

ą

ty mo

ż

na wyrówna

ć

)

β

t

= A

p

– A

k

+ n*200

g

⇒

200

g

– 100

g

+ 4*200

g

= 900

g

β

p

= 900

g

02

c

f

k

=

β

p

-

β

t

= - 2

c

f

kmax

= 1,5

4

= 3

c

K

ą

ty mo

ż

na wyrówna

ć

gdy

ż

odchyłka k

ą

towa jest mniejsza od dopuszczalnej odchyłki k

ą

towej.

67. Obliczy

ć

azymut ko

ń

cowy A

k

gdy dany jest azymut pocz

ą

tkowy A

p

= 128

o

03’, liczba k

ą

tów prawych n=6

oraz ich suma

β

p

= 1075

o

28’

A

p

= 128

o

03’

β

p

= 1075

o

28’

A

k

= A

p

+ n*180

o

-

β

p

⇒

A

k

= 128

o

03’ +6*180

o

-1075

o

28’ = 132

o

35’

68. Z ilu k

ą

tów składa si

ę

ci

ą

g otwarty, w którym azymut pocz

ą

tkowy A

p

= 247

o

19’; A

k

= 142

o

07’, a suma

k

ą

tów lewych

β

l

= 794

o

48’

A

k

= A

p

- n*180

o

+

β

p

⇒

n =

5

180

48'

794

07'

19'-142

247

180

o

o

o

o

=

+

=

+

−

o

l

k

p

A

A

β

69. Co nazywamy k

ą

tem pionowym , a co k

ą

tem poziomym. Zrób rysunek

K

ą

t pionowy - w geodezji, k

ą

t zawarty w płaszczyznie pionowej mi

ę

dzy kierunkiem odniesienia, a

kierunkiem na dany punkt terenowy. Je

ż

eli kierunkiem odniesienia jest poziom, k

ą

t pionowy wyznaczony w

jego oparciu nazywa si

ę

k

ą

tem pochylenia. Je

ż

eli za

ś

kierunkiem odniesienia jest zenit, k

ą

t pionowy

wyznaczony w jego oparciu nazywa si

ę

k

ą

tem zenitalnym.

K

ą

t pionowy mo

ż

e by

ć

mierzony teodolitem lub tachimetrem.

K

ą

t poziomy - w geodezji, k

ą

t dwu

ś

cienny zawarty mi

ę

dzy dwiema płaszczyznami pionowymi

przechodz

ą

cymi przez punkty terenowe. K

ą

t poziomy nie podlega bezpo

ś

redniemu pomiarowi w terenie.

Pomiarem obj

ę

te s

ą

kierunki poziome, których ró

ż

nica daje warto

ść

k

ą

ta poziomego.

K

ą

ty poziome mog

ą

by

ć

mierzone z u

ż

yciem teodolitów lub tachimetrów.

70. Budowa teodolitu – nale

ż

y wykaza

ć

si

ę

znajomo

ś

ci

ą

zasadniczych cz

ęś

ci teodolitu, umie

ć

je wskaza

ć

i

nazwa

ć

.

Teodolit skł

ą

da si

ę

z trzech podstawowych cz

ęś

ci

1) spodarka z limbusem
2) alidada
3) luneta

Spodarka zaopatrzona jest w trzy

ś

ruby nastawcze do poziomowania.

Przechodzi ona w walec (ww) w którego wydr

ąż

eniu obsadzona jest alidada

przekr

ę

cona

ś

rub

ą

. Na alidadzie ustawione s

ą

na stałe dwa d

ź

wigarki lunety

(p1,p2)zako

ń

czone u góry ło

ż

yskami w których obraca si

ę

luneta.

Do unieruchomienia alidady i lunety słu

żą

ś

ruby zaciskowe.

71. Co to jest libela rurkowa, a co pudełkowa. Na czym polega zasadnicza ró

ż

nica w budowie tych libel.

Libella pudełkowa- Jest to naczynie szklane w kształcie walca obsadzonego pionowo, którego górn

ą

powierzchni

ę

stanowi wycinek kuli . Poziomica wbudowana jest w metalow

ą

obudow

ę

, wypełniona jest

lekk

ą

ciecz

ą

(eter, spirytus) który napełnia si

ę

przyrz

ą

d w stanie pogranicznym . Po ostygni

ę

ciu w

zbiornikach tworzy si

ę

wolna przestrze

ń

tzw p

ę

cherzyk libelli

Na

ś

rodku poziomicy znajduje si

ę

punkt zerowy libeli.

Libella rurkowa wykonywana jest w sposób taki jak pudełkowa, lecz w formie podłu

ż

nej rurki zamocowanej

poziomo, mo

ż

e by

ć

ona jednowarstwowa lub dwustronna (rewersyjna). Odchylenie p

ę

cherzyka od punktu

zerowego nazywa si

ę

odskokiem.

Libella pudełkowa jest mniej dokładna i słu

ż

y do zgrubszego (wstepnego) wypoziomowania teodolitu, libella

rurkowa słu

ż

y do ostatecznego spoziomowania teodolitu.

72. Co nazywamy osi

ą

libeli rurkowej.

Osi

ą

libeli rurkowej nazywamy

ś

rodek podziału rurki. Je

ż

eli

ś

rodek p

ę

cherzyka znajduje si

ę

w punkcie

głównym G (w osi libeli) to o

ś

libeli zajmuje w przestrzeni poło

ż

enie pionowe.

73. Co nazywamy osi

ą

celow

ą

.

Osi

ą

celow

ą

lunety nazywamy prost

ą

przechodz

ą

c

ą

przez

ś

rodek optyczny obiektywu i

ś

rodek krzy

ż

a nitek.

74. Co to jest przewaga libeli? W jakich granicach si

ę

ona kształtuje w niwelatorach lub w teodolitach.

Przewaga libeli jest to k

ą

t o jaki nale

ż

y pochyli

ć

libell

ę

, aby jej p

ę

cherzyk przesun

ą

ł si

ę

o jedn

ą

działk

ę

czyli

o 2 mm. Kształtuje si

ę

ona w granicach 5”- 60”

75. Narysuj schematycznie lunet

ę

geodezyjn

ą

oraz omów w punktach jej budow

ę

Luneta składa si

ę

z dwóch współosiowych walców. W jednym

z nich znajduje si

ę

obiektyw, soczewka ogniskuj

ą

ca oraz

płytka ogniskowa. Drugi to okular słu

żą

cy do ustawienia

ostro

ś

ci krzy

ż

a nitek.

76. Na czym polega nastawienie na ostro

ść

w lunecie.

Pierwsz

ą

czynno

ś

ci

ą

jest ustawienie ostro

ś

ci krzy

ż

a nitek. Wykonuje si

ę

to za pomoc

ą

okularu.

Nast

ę

pnie po wst

ę

pnym wycelowaniu lunety za pomoc

ą

muszki i szczerbinki, pokr

ę

camy pier

ś

cieniem

ogniskuj

ą

cym i nastawiamy obraz na ostro.

77.Co nazywamy bł

ę

dem paralaksy.

Bł

ą

d paralaksy wyst

ę

puje przy nastawianiu na ostro

ść

obrazu , jest to tzw. Pozorne pokrycie si

ę

płaszczyzny obrazu z płaszczyzn

ą

krzy

ż

a nitek (obraz widoczny jest ostry, ale płaszczyzny si

ę

nie

pokrywaj

ą

) Paralaks

ę

mo

ż

na łatwo wykry

ć

przesuwaj

ą

c oko z góry na dół.

78. Co jest zadaniem okularu w lunecie geodezyjnej. Do czego on słu

ż

y?

Okular słu

ż

y do ustawienia ostro

ś

ci krzy

ż

a nitek.

79. Co nazywamy osi

ą

celow

ą

lunety, osi

ą

optyczn

ą

lunety, osi

ą

geometryczn

ą

lunety.

Osi

ą

celow

ą

lunety nazywamy prost

ą

przechodz

ą

c

ą

przez

ś

rodek optyczny obiektywu i

ś

rodek krzy

ż

a nitek.

Osi

ą

optyczn

ą

lunety nazywamy prost

ą

przechodz

ą

c

ą

przez

ś

rodek optyczny obiektywu i okularu

Osi

ą

geometryczn

ą

lunety nazywamy prost

ą

ł

ą

cz

ą

ca

ś

rodki pier

ś

cieni lunety, tj. o

ś

symetrii lunety..

80. Jakie znasz systemy odczytowe stosowane w teodolitach?

Noniusze
Mikroskopy odczytowe
Mikrometry odczytowe
Systemy odczytów elektronicznych

81. Narysuj widok w polu widzenia mikroskopu skalowego podziałki horyzontalnej i zaznacz odczyt 122

o

36’

je

ż

eli

δ

= 1’

82. Podaj z jak

ą

dokładno

ś

ci

ą

mo

ż

emy scentrowa

ć

teodolit za pomoc

ą

pionu:

a. sznurkowego
b. dr

ąż

kowego

c. optycznego

sznurkowy: 2-3 mm
dra

ż

kowy: 1 mm

optyczny: 0,3-0,5 mm

83. Narysuj schematycznie układ osiowy teodolitu, oznacz osie i podaj jakie warunki geometryczne musz

ą

spełni

ć

. Nazwij je

C

1. Warunek libeli (zawsze musi by

ć

spełniony) L

┴

V

V 2. Warunek kolimacji (gwarancja płaszczyzny celowej) C

┴

H

H 3. Warunek inklinacji (gwarancja pionowo

ś

ci płaszczyzny celowej) H

┴

V

Osie:
C - o

ś

celowa, H – o

ś

obrotu lunety,

L L – o

ś

libeli rurkowej, V – o

ś

obrotu instrumentu

Pozostałe warunki to:

4. przy pionowym ustawieniu osi obrotu instrumentu kreski krzy

ż

a nitek powinny zajmowa

ć

poło

ż

enie

pionowe i poziome
5. o

ś

obrotu alidady powinna pokrywa

ć

si

ę

z osi

ą

obrotu limbusa

6. przy poziomej osi celowej i spoziomowanej libeli odczyt na kole pionowym powinien by

ć

równy „0”

84. Czy wszystkie warunki teodolitu musz

ą

by

ć

spełnione aby mo

ż

na było mierzy

ć

k

ą

ty.

Musi by

ć

spełniony warunek libelli, czyli o

ś

libelli rurkowej musi by

ć

prostopadła do osi obrotu

instrumentu: L

┴

V

Pozostałe warunki powinny by

ć

spełnione ale nie s

ą

one konieczne.

85. Jak przebiega poziomowanie teodolitu?

Poziomowanie teodolitu:
1. Ustawiamy nogi statywu w taki sposób, aby o

ś

główna teodolitu znajdowała si

ę

w przybli

ż

eniu w pionie i

przechodziła przez punkt geodezyjny. Rozstawione nogi statywu powinny tworzy

ć

trójk

ą

t równoboczny.

Ustawienie instrumentu powinno równie

ż

zapewnia

ć

przybli

ż

one spoziomowanie teodolitu.

2. Patrz

ą

c cały czas