„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

MINISTERSTWO EDUKACJI

NARODOWEJ

Joanna Dorota Górzyńska

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04

Poradnik dla nauczyciela

Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji

–

Państwowy Instytut Badawczy

Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

1

Recenzenci:
mgr inż. Stanisław Pelczar
mgr inż. Krzysztof Kubit



Opracowanie redakcyjne:
Joanna Górzyńska



Konsultacja:
Czesław Nowak






Poradnik stanowi obudowę dydaktyczną programu jednostki modułowej 813[02].Z2.04
„Formowanie wyrobów szklarskich”, zawartej w modułowym programie nauczania dla
zawodu Operator urządzeń przemysłu szklarskiego.

























Wydawca

Instytut Technologii Eksploatacji – Państwowy Instytut Badawczy, Radom 2007

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

2

SPIS TREŚCI

1.

Wprowadzenie

3

2.

Wymagania wstępne

6

3.

Cele kształcenia

7

4.

Przykładowe scenariusze zajęć

8

5.

Ćwiczenia

13

5.1.

Zasady procesu formowania

13

5.1.1. Ćwiczenia

13

5.2.

Formowanie szkła budowlanego

15

5.2.1. Ćwiczenia

15

5.3.

Formowanie szkła gospodarczego i opakowaniowego

18

5.3.1. Ćwiczenia

18

5.4.

Formowanie szkła technicznego

21

5.4.1. Ćwiczenia

21

5.5.

Kontrola jakości formowanych wyrobów

23

5.5.1. Ćwiczenia

23

6.

Ewaluacja osiągnięć ucznia

26

7.

Literatura

42

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

3

1. WPROWADZENIE

Przekazujemy Państwu Poradnik dla nauczyciela, który będzie pomocny w prowadzeniu

zajęć dydaktycznych w szkole kształcącej w zawodzie operator urządzeń przemysłu
szklarskiego.

W poradniku zamieszczono:

−

wymagania wstępne, wykaz umiejętności, jakie uczeń powinien mieć już ukształtowane,
aby bez problemów mógł korzystać z poradnika,

−

cele kształcenia, wykaz umiejętności, jakie uczeń ukształtuje podczas pracy
z poradnikiem,

−

przykładowe scenariusze zajęć,

−

przykładowe ćwiczenia ze wskazówkami do realizacji, zalecanymi metodami nauczania –
uczenia oraz środkami dydaktycznymi,

−

ewaluację osiągnięć ucznia, przykładowe narzędzie pomiaru dydaktycznego,

−

literaturę uzupełniającą.

Wskazane jest, aby zajęcia dydaktyczne były prowadzone różnymi metodami ze

szczególnym uwzględnieniem aktywizujących metod nauczania.

Formy organizacyjne pracy uczniów mogą być zróżnicowane, począwszy od

samodzielnej pracy uczniów do pracy zespołowej.

Jako pomoc w realizacji jednostki modułowej dla uczniów przeznaczony jest Poradnik

dla ucznia. Nauczyciel powinien ukierunkować uczniów na właściwe korzystanie z poradnika
do nich adresowanego.

Materiał nauczania (w Poradniku dla ucznia) podzielony jest na rozdziały, które zawierają

podrozdziały. Podczas realizacji poszczególnych rozdziałów wskazanym jest zwrócenie
uwagi na następujące elementy:

−

materiał nauczania – w miarę możliwości uczniowie powinni przeanalizować
samodzielnie. Obserwuje się niedocenianie przez nauczycieli niezwykle ważnej
umiejętności, jaką uczniowie powinni bezwzględnie posiadać – czytanie tekstu
technicznego ze zrozumieniem,

−

pytania sprawdzające mają wykazać, na ile uczeń opanował materiał teoretyczny, i czy
jest przygotowany do wykonania ćwiczeń. W zależności od tematu można zalecić
uczniom samodzielne odpowiedzenie na pytania lub wspólne z całą grupą uczniów,
w formie dyskusji opracowanie odpowiedzi na pytania. Druga forma jest korzystniejsza,
ponieważ nauczyciel sterując dyskusją może uaktywniać wszystkich uczniów oraz
w trakcie dyskusji usuwać wszelkie wątpliwości,

−

dominującą rolę w kształtowaniu umiejętności oraz opanowaniu materiału spełniają
ć

wiczenia. W trakcie wykonywania ćwiczeń uczeń powinien zweryfikować wiedzę

teoretyczną oraz opanować nowe umiejętności. Przedstawiono propozycję ćwiczeń wraz
ze wskazówkami o sposobie ich przeprowadzenia, uwzględniając różne możliwości ich
realizacji w szkole. Nauczyciel jest w stanie zrealizować prawie wszystkie
z zaproponowanych ćwiczeń, w niektórych ćwiczeniach wymagane są odpowiednie
narzędzia i materiały, w które nauczyciel powinien zaopatrzyć się przed ich wykonaniem
z uczniami. Prowadzący może również zrealizować ćwiczenia, które sam opracował,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

4

−

sprawdzian postępów stanowi podsumowanie rozdziału, zadaniem uczniów jest
udzielenie odpowiedzi na pytania w nim zawarte. Uczeń powinien samodzielnie czytając
zamieszczone w nim stwierdzenia potwierdzić lub zaprzeczyć opanowanie określonego
zakresu materiału. Jeżeli wystąpią zaprzeczenia, nauczyciel powinien do tych zagadnień
wrócić, sprawdzając czy braki w opanowaniu materiału są wynikiem niezrozumienia
przez ucznia tego zagadnienia, czy niewłaściwej postawy ucznia w trakcie nauczania.
W tym miejscu jest szczególnie ważna rola nauczyciela, gdyż od postawy nauczyciela,

sposobu prowadzenia zajęć zależy między innymi zainteresowanie ucznia. Uczeń
niezainteresowany materiałem nauczania, wykonywaniem ćwiczeń nie nabędzie w pełni
umiejętności założonych w jednostce modułowej. Należy rozbudzić wśród uczniów tak zwaną
„ciekawość wiedzy”. Potwierdzenie przez ucznia opanowania materiału nauczania rozdziału
może stanowić podstawę dla nauczyciela do sprawdzenia wiedzy i umiejętności ucznia z tego
zakresu. Nauczyciel realizując jednostkę modułową powinien zwracać uwagę na
predyspozycje ucznia, ocenić, czy uczeń ma większe uzdolnienia manualne, czy może lepiej
radzi sobie z rozwiązywaniem problemów teoretycznych,

−

test zamieszczony w rozdziale Ewaluacja osiągnięć ucznia zawiera zadania z zakresu całej
jednostki modułowej i należy je wykorzystać do oceny uczniów, a wyniki osiągnięte przez
uczniów powinny stanowić podstawę do oceny pracy własnej nauczyciela realizującego tę
jednostkę modułową. Każdemu zadaniu testu przypisano określoną liczbę możliwych do
uzyskania punktów (0 lub 1 punkt). Ocena końcowa uzależniona jest od ilości uzyskanych
punktów. Nauczyciel może zastosować test według własnego projektu oraz zaproponować
własną skalę ocen. Należy pamiętać, żeby tak przeprowadzić proces oceniania ucznia, aby
umożliwić mu jak najpełniejsze wykazanie swoich umiejętności.

Metody polecane do stosowania podczas kształcenia modułowego to:

−

pokaz,

−

ć

wiczenie (laboratoryjne lub inne),

−

projektów,

−

przewodniego tekstu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

5

Schemat układu jednostek modułowych

813[02].Z2

Technologia

wytwarzania szkła

813[02].Z2.02

Sporządzanie zestawów

szklarskich

813[02].Z2.03

Topienie szkła

813[02].Z2.06

Zdobienie wyrobów

szklarskich

813[02].Z2.07

Przetwarzanie

szkła

813[02].Z2.04

Formowanie wyrobów

szklarskich

813[02].Z2.05

Wykonywanie obróbki

wyrobów szklarskich

813[02].Z2.01

Badanie właściwości

surowców szklarskich i

szkła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

6

2. WYMAGANIA WSTĘPNE

Przystępując do realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

—

posługiwać się podstawowymi pojęciami z zakresu technologii szkła,

—

charakteryzować surowce szklarskie,

—

rozpoznawać wady masy szklarskiej,

—

odczytywać schematy technologiczne procesów produkcyjnych,

—

posługiwać się dokumentacją technologiczną,

—

dobierać maszyny i urządzenia stosowane do produkcji wyrobów szklarskich,

—

określić zasady bezpiecznej eksploatacji maszyn i urządzeń,

—

posługiwać się przyrządami pomiarowymi,

—

organizować stanowisko pracy zgodnie z wymaganiami ergonomii,

—

stosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas użytkowania i obsługiwania maszyn i urządzeń,

—

obsługiwać komputer,

—

współpracować w grupie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

7

3. CELE KSZTAŁCENIA

W wyniku realizacji programu jednostki modułowej uczeń powinien umieć:

-

sklasyfikować wyroby ze szkła ze względu na sposób formowania,

-

określić metody formowania szkła,

-

dobrać techniki formowania wyrobów ze szkła,

-

dobrać maszyny i urządzenia do formowania szkła różnymi technikami,

-

zastosować zasady formowania szkła techniką rozdmuchiwania porcji masy szklanej,

-

dobrać technikę formowania szkła opakowaniowego,

-

określić sposoby ciągnienia rur i prętów,

-

dobrać metody ciągnienia szkła płaskiego,

-

zastosować etapy formowanie szkła techniką float,

-

dobrać sposób walcowania szkła,

-

wyjaśnić proces spieniania oraz rozwłókniania szkła,

-

określić etapy formowania włókien szklanych techniką jedno- i dwustopniową,

-

zastosować techniki wytłaczania i odlewania wyrobów ze szkła,

-

scharakteryzować proces odprężania szkła,

-

ocenić jakość uformowanych wyrobów na podstawie dokumentacji,

-

rozpoznać wady formowania wyrobów ze szkła,

-

posłużyć się dokumentacją techniczną, normami oraz katalogami podczas procesów
związanych z formowaniem wyrobów,

-

zastosować przepisy bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej oraz
ochrony środowiska podczas związanych z formowania wyrobów ze szkła.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

8

4. PRZYKŁADOWE SCENARIUSZE ZAJĘĆ

Scenariusz zajęć 1

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02]

Moduł:

Technologia wytwarzania szkła 813[02].Z2

Jednostka modułowa:

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04

Temat: Etapy procesu formowania. Rozpoznawanie wad formowania wyrobów–

Wycieczka do huty szkła.

Cel ogólny: Dokonać analizy etapów procesu formowania. Rozpoznać wady formowania

wyrobów szklanych.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

zdefiniować proces formowania,

−

określić etapy procesu formowania,

−

ocenić zagrożenia dla zdrowia osób pracujących na stanowiskach formujących wyroby
szklane,

−

zdefiniować proces odprężania,

−

rozpoznać wady formownia wyrobów.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenia,

−

pokaz

−

metoda tekstu przewodniego.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

klasa zostanie podzielona na 2 grupy.

Czas: 4 godziny dydaktyczne + 2 w klasie celem wykonania zadania po wycieczce.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie operator urządzeń przemysłu szklarskiego.

Środki dydaktyczne:

−

papier, ołówki

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Zadanie dla ucznia:

Ć

wiczenie 1 – Scharakteryzuj proces formowania wyrobów szklanych.

Ć

wiczenie 2 – Rozpoznaj wady formownia wyrobów, określ przyczyny ich powstania

oraz sposoby zapobiegania wadom formowania wyrobów w zwiedzonej przez Ciebie hucie.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

9

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Przyjazd uczniów do huty.

2.

Określenie tematu lekcji.

3.

Wyjaśnienie głównego celu lekcji.

4.

Podanie zadań do wykonania po odbyciu wycieczki.

5.

Podział uczniów na dwie grupy.

Karta pracy teksu przewodniego:
I.

Pytania kontrolne.
Odpowiedź na pytania:

1.

Jak zdefiniujesz proces formowania?

2.

Określ etapy procesu formowania?

3.

Określ czynniki wpływające na proces formowania?

4.

Jakie wyroby były formowane w zwiedzonej hucie?

5.

Jakimi sposobami były formowane wyroby?

6.

Za pomocą jakich maszyn były formowane wyroby?

7.

Jak zdefiniujesz proces odprężania?

8.

Jakich urządzeń używa się w hucie do odprężania wyrobów?

9.

Jakie są wady formownia wyrobów?

10.

Na jakie niebezpieczeństwa są narażeni pracownicy pracujący przy formowaniu
i odprężaniu wyrobów?

II.

Planowanie.

1.

Dobierz narzędzia i czynności formowania wyrobów w danej (odwiedzanej) hucie szkła.

2.

Dobierz narzędzia i przyrządy do oceny jakości formownia wyrobów.

3.

Dobierz odzież dla pracownika pracującego na stanowisku formowania wyrobów.

III.

Wykonanie.

1.

Rozpoznaj wady formowania wyrobów, określ przyczyny ich powstawania oraz sposoby
zapobiegania wadom wyrobów w zwiedzonej przez Ciebie hucie.

Wady formowania wyrobów

Przyczyny powstania

Sposób zapobiegania

IV.

Uwagi i refleksje.

1.

Co sprawiło Ci trudności?

2.

Co wykonałeś bez problemu?

3.

Jak zrobiłbyś to wykonując tekst przewodni po raz drugi?
Zadania z tekstu przewodniego wykonacie po wycieczce, w związku z tym bardzo

uważajcie podczas wycieczki przyglądając się procesom, sporządzajcie notatki podczas
wycieczki.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

10

Faza realizacji
1.

Powitanie uczniów przez osoby oprowadzające po hucie.

2.

Uczniowie podczas wycieczki zostają zapoznani z: procesem i urządzeniami do
formowania, procesem i urządzeniami do odprężania, oceną jakości formowanego szkła.
Przebieg procesów omawia przedstawiciel huty, a uczniowie sporządzają notatki. Po
procesie odprężania uczniowie są zapoznani z wadami formowania wyrobów. Uczniowie
sami dokonują oceny jakości wyrobów.

3.

Zebranie uczniów w sali konferencyjnej, celem rozmowy dydaktycznej na temat
obejrzanych procesów i dodatkowych pytań dla oprowadzającego, zadanych mu przez
uczniów.

Faza podsumowująca
1.

Uczniowie w klasie wykonują zadanie, na podstawie sporządzonych przez siebie notatek.

2.

Uczniowie prezentują swoje wykonane zadanie.

3.

Inne grupy, weryfikują, sprawdzają informacje.

4.

Nauczyciel ocenia teksty przewodnie uczniów.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel powinien podsumować wycieczkę oraz całe zadanie, wskazać, jakie

umiejętności były ćwiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

11

Scenariusz zajęć 2

Osoba prowadząca

…………………………………….………….

Modułowy program nauczania:

Operator urządzeń przemysłu szklarskiego 813[02]

Moduł:

Technologia wytwarzania szkła 813[02].Z2

Jednostka modułowa:

Formowanie wyrobów szklarskich 813[02].Z2.04

Temat: Kontrola jakości uformowanych wyrobów szklanych – opakowania szklane.

Cel ogólny: Ocenianie zgodności wykonania wyrobów z dokumentacją.

Po zakończeniu zajęć edukacyjnych uczeń powinien umieć:

−

określić parametry wyrobu poddane ocenie zgodności z dokumentacją,

−

dobrać narzędzia oraz przyrządy do oceny zgodności wyrobów z dokumentacją,

−

sporządzić sprawozdanie z przeprowadzonej oceny zgodności wyrobów z dokumentacją.

Metody nauczania–uczenia się:

−

ć

wiczenie,

−

pokaz.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

−

uczniowie pracują w grupach 2-osobowych.

Czas: 3 godziny dydaktyczne.

Uczestnicy:

−

uczniowie kształcący się w zawodzie operator urządzeń przemysłu szklarskiego.

Środki dydaktyczne:

−

opakowania szklane,

−

dokumentacja wyrobów,

−

katalogi produktów szklanych,

−

przyrządy i narzędzia do oceny zgodności wyrobów z dokumentacją,

−

papier, ołówki,

−

instrukcja,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Zadanie dla ucznia:

Ć

wiczenie 1 – Dokonaj oceny zgodności opakowań szklanych z dokumentacją pod

względem – pojemności, masy oraz wysokości, a następnie przyporządkuj opakowania do
spełniających i nie spełniających warunek tolerancji, jeżeli wiadomo, że przyjęta tolerancja
wynosi ± 0,1%.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

12

Tabela do ćwiczenia.

Warunek tolerancji± 0,1%

Pojemność do główki

Masa

Wysokość (z główką)

Opakowanie

szklane nr

Spełniająca Niespełniająca

Sp.

Niesp.

Sp.

Niesp.

1

2

3

4

5

6

Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1.

Określenie tematu lekcji.

2.

Wyjaśnienie głównego celu lekcji.

3.

Podział uczniów na 2-osobowe grupy.

4.

Rozdanie arkuszy papieru oraz form do analizy.

Faza realizacji
1.

Podanie ćwiczenia dla grup.

2.

Uczniowie wykonują ćwiczenie.

Faza podsumowująca
1.

Uczniowie prezentują swoje wykonane zadanie.

2.

Grupy oceniają siebie nawzajem pod względem kryterium, jakie poda nauczyciel.

3.

Inne grupy, weryfikują, sprawdzają informacje.

4.

Nauczyciel ocenia grupy.

Zakończenie zajęć

Nauczyciel powinien podsumować całe zadanie, wskazać, jakie umiejętności były

ć

wiczone, jakie wystąpiły nieprawidłowości i jak unikać ich w przyszłości.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

13

5. ĆWICZENIA

5.1. Zasady procesu formowania

5.1.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Określić metodę formowania dla otrzymanych wyrobów szklanych.

Tabela do ćwiczenia 1.

Nr z kolekcji

Rodzaj wyrobu szklanego

Metoda formowania

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opisy metod formowania,

2)

dokonać analizy wyrobu,

3)

dobrać metodę formowania wyrobów,

4)

zapisać informacje w tabeli uzupełnić tebele.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kolekcja wyrobów ze szkła,

−

tabela,

−

ołówki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Na podstawie obejrzanego filmu z technikami formowania wyrobów ze szkła uzupełnij

tabelę wpisując do określonej techniki formowania urządzenie formujące.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

14

Tabela do ćwiczenia 2.

Technika formowania

Urządzenie formujące

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

obejrzeć film,

2)

określić techniki formowania,

3)

zapisać w tabeli techniki formowania,

4)

dobrać urządzenia do technik formowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

tabela,

−

poradnik dla ucznia,

−

film przedstawiający techniki formowania wyrobów ze szkła,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

15

5.2. Formowanie szkła budowlanego

5.2.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Z rozsypanki dobierz odpowiednie opisy do punktów rysunku przedstawiającego schemat

linii float.

Rozsypanka: podawanie zestawu szklarskiego, topienie, formowanie, kontrola procesu,

odprężanie, kontrola jakości, rozkrój szkła.

Rysunek do ćwiczenia 1.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się ze schematem produkcji szkła float w poradniku dla ucznia,

2)

przeanalizować rysunek przedstawiający produkcję szkła float,

3)

zapoznać się z rozsypanką wyrazową,

4)

dokonać odpowiedniego przyporządkowania wyrazów z rozsypanki do odpowiednich
punktów z rysunku.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

16

Ś

rodki dydaktyczne:

−

rysunek,

−

rozsypanka wyrazowa,

−

ołówki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przedstaw za pomocą schematu blokowego metodę produkcji szkła piankowego.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia treści dotyczące produkcji szkła piankowego,

2)

przeanalizować etapy produkcyjne,

3)

sporządzić schemat blokowy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier A4,

−

pisaki,

−

ołówki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dokonaj analizy metod formowania szkła płaskiego na podstawie schematów, modeli

urządzeń.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opis metod formowania szkła płaskiego,

2)

dokonać analizy treści,

3)

zapoznać się ze schematami urządzeń,

4)

zapoznać się z modelami urządzeń,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

17

5)

dokonać analizy metod formowania szkła płaskiego,

6)

określić zasady działania urządzeń.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier A4,

−

flamastry,

−

ołówki,

−

schematy, modele urządzeń,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

18

5.3. Formowanie szkła gospodarczego i opakowaniowego

5.3.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj analizy narzędzi do ręcznego formowania wyrobów a następnie określ

przeznaczenie poszczególnych narzędzi.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z narzędziami dostępnymi w pracowni,

2)

określić, które z narzędzi służą do ręcznego formowania wyrobów,

3)

określić nazwy wybranych narzędzi,

4)

określić przeznaczenie narzędzi,

5)

przedstawić zadanie na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

kolekcja narzędzi do ręcznego formowania szkła,

−

poradnik dla ucznia,

−

papier, ołówki,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dokonaj przeglądu szkła gospodarczego formowanego różnymi technikami. Określ

metody formowania wyrobów z kolekcji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opisy metod formowania szkła gospodarczego,

2)

dokonać analizy wyrobów z kolekcji,

3)

określić metodę formowania wyrobów z kolekcji,

4)

przedstawić zadanie na forum grupy.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

19

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

kolekcja szkła gospodarczego,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 6 poradnika.

Ćwiczenie 3

Określ etapy formowania wyrobów wąskootworowych metodą wytłaczajaco-

wydmuchującą.

Rysunek do ćwiczenia 4.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opis formowania opakowań szklanych techniką
wytłaczająco-wydmuchującą,

2)

dokonać analizy treści,

3)

określić etapy formowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

rysunek ze schematem,

−

ołówki,

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

20

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 5

Wykonaj wyrób ze szkła techniką wytłaczania.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odebrać od nauczyciela materiały oraz sprzęt potrzebny do wykonania ćwiczenia,
instrukcję ćwiczeniową, instrukcję stanowiskową bhp,

2)

zapoznać się z instrukcjami,

3)

założyć odzież ochronną,

4)

wykonać ćwiczenie,

5)

przedstawić pracę na forum grupy.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

instrukcja wykonywania ćwiczenia,

−

materiały, sprzęt potrzebne do wykonania ćwiczenia,

−

papier,

−

ołówki,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

21

5.4. Formowanie szkła technicznego

5.4.1. Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Dokonaj porównania metod formowania włókien szklanych techniką jedno- i dwustopniową.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opisy technik formowania włókien szklanych,

2)

dokonać porównania technik,

3)

dokonać porównania metod formowania.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

katalogi, normy, poradniki,

−

broszury maszyn i urządzeń,

−

dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Dokonaj oceny jakościowej włókien szklanych formowanych różnymi metodami

.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym oceny jakości włókien szklanych,

2)

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczeń,

3)

ocenić jakość włókien szklanych.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

22

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

włókna szklane, formowane różnymi metodami,

−

instrukcja wykonanie ćwiczenia,

−

stanowisko pracy z mikroskopem,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Dokonaj formowania rurki szklanej za pomocą piszczeli i przylepiaka.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym formowania rur sposobem ręcznym,

2)

przygotować stanowisko pracy,

3)

zapoznać się z instrukcjami,

4)

założyć odzież ochronną,

5)

wykonać ćwiczenie.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

narzędzia do ręcznego formowania rur szklanych,

−

instrukcja wykonania ćwiczenia, instrukcja stanowiskowa, instrukcja bhp,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

23

5.5. Kontrola jakości formowanych wyrobów

5.5.1.

Ćwiczenia

Ćwiczenie 1

Na podstawie kolekcji opakowań szklanych rozpoznaj wady formowania oraz określ

sposoby ich eliminacji.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w poradniku dla ucznia opis wad formowania opakowań szklanych,

2)

dokonać oględzin zewnętrznych opakowań szklanych,

3)

rozpoznać wady wyrobów,

4)

określić sposoby eliminacji wad.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

kolekcja opakowań szklanych,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 2

Przeprowadź

proces

odprężenia

wyrobu

szklanego

w

piecu

elektrycznym,

laboratoryjnym, a następnie oceń jakość odprężenia wyrobu za pomocą polorymetru.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania dotyczącym procesu odprężania wyrobów
szklanych,

2)

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,

3)

założyć odzież ochronną,

4)

przeprowadzić proces odprężania wyrobu,

5)

ocenić jakość odprężania wyrobu.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

24

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

metoda tekstu przewodniego.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

wyrób ze szkła,

−

instrukcja ćwiczeniowa, instrukcja obsługi pieca, instrukcja stanowiskowa bhp,

−

poradnik dla ucznia,

−

polorymetr.

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 3

Sprawdź zgodność z dokumentacją wyrobu szklanego – formowanego sposobem

ręcznym.

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

zapoznać się z materiałem nauczania, dotyczącym ręcznego formowania wyborów,

2)

dokonać analizy dokumentacji wyrobu,

3)

zapoznać się z instrukcją wykonania ćwiczenia,

4)

sprawdzić zgodność wyrobu z dokumentacja.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

pokaz.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówki,

−

wyrób szklany,

−

instrukcja wykonania ćwiczenia,

−

przyrządy pomiarowe,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

Ćwiczenie 4

Wykreśl krzywą odprężenia dla wyrobów grubościennych formowanych ręcznie oraz dla

opakowań szklanych. Wyjaśnij różnice pomiędzy krzywymi odprężenia.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

25

Wskazówki do realizacji

Przed przystąpieniem do realizacji ćwiczenia nauczyciel powinien omówić zakres

i technikę wykonania ćwiczenia z uwzględnieniem przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy.

Sposób wykonania ćwiczenia

Uczeń powinien:

1)

odszukać w materiale nauczania treści dotyczących odprężenia wyrobów szklanych,

2)

dokonać analizy treści,

3)

wykreślić krzywą,

4)

wyjaśnić różnice pomiędzy krzywymi.

Zalecane metody nauczania–uczenia się

–

ć

wiczenie,

–

dyskusja dydaktyczna.

Ś

rodki dydaktyczne:

−

papier,

−

ołówek,

−

poradnik dla ucznia,

−

literatura zgodna z punktem 7 poradnika.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

26

6. EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA

Przykłady narzędzi pomiaru dydaktycznego

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„

Formowanie wyrobów

szklarskich”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 2, 3, 4, 7, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 5, 6, 8 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. d, 3. c, 4. d, 5. a, 6. b, 7. d, 8. c, 9. c, 10. a, 11. d,
12. d, 13. b, 14. a, 15. a, 16. a, 17. d, 18. c, 19. a, 20. c, 21. a, 22. d.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Opisać etap procesu formowania szkła

C

P

b

2

Rozróżnić

etapy

formowania

wyrobów

szklarskich

B

P

d

3

Dobrać rodzaj szkła do określonej metody
formowania

B

P

c

4

Rozpoznać proces polerowania ogniowego

A

P

d

5

Określić wpływ właściwości szkła na wady szkła

C

PP

a

6

Dobrać podstawowy surowiec do wytwarzania
szkła piankowego

C

PP

b

7

Dobrać urządzenie do wytwarzania szkła

B

P

d

8

Dobrać urządzenie do produkcji szkła na
podstawie analizy schematu

C

PP

c

9

Rozpoznać rodzaj wytwarzanego szkła na
podstawie opisu

B

P

c

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

27

10

Rozpoznać urządzenie do formowania szkła na
podstawie schematu

B

P

a

11

Określić metody formowania szkła na podstawie
schematu

B

P

d

12 Dobrać rodzaj urządzenia do formowania

C

P

d

13

Określić ilość osób pracującą przy produkcji
szkła

B

P

b

14 Rozpoznać metody formowania szkła

A

P

a

15

Dobrać odpowiednie urządzenie do metody
formowania

C

P

a

16

Dobrać sposoby poziomego ciągnienia rur
i prętów

B

P

a

17

Dobrać element konstrukcyjny urządzenia do
ciągnienia rur i prętów sposobem Dannera

B

P

d

18 Rozpoznać sposób formowania rur i prętów

C

P

c

19

Rozpoznać

główne

elementy

metody

jednostopniowej produkcji włókna szklanego

B

P

a

20

Określić etap procesu odprężania na podstawie
schematu

C

P

c

21

Dobrać urządzenie do badania oceny naprężeń
w szkłach

C

P

a

22 Określić zaletę procesu odprężania

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

28

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem, co najmniej

jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

8.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

9.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie

zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 22 zadania. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

29

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Etap formowania wyrobów ze szkła następuje po procesie
a)

odprężania szkła.

b)

studzenia masy szklanej.

c)

krystaliazcji masy.

d)

hartowania szkła.

2.

Końcowym etapem formowania jest
a)

wytop masy szklanej.

b)

pobranie masy szklanej.

c)

wydzielenie określonej porcji masy szklanej.

d)

utrwalenie kształtu.

3.

Metodą float są formowane
a)

szkła techniczne.

b)

szkła gospodarcze.

c)

szkła budowlane.

d)

opakowania szklane.

4.

Operacja polegająca na nadaniu połysku i gładkości powierzchni wyrobom wytłaczanym to
a)

formowanie.

b)

odprężanie.

c)

zatapianie obrzeży.

d)

polerowanie ogniowe.

5.

Rozszerzalność cieplna szkła wpływa na wady w procesie formowania wyrobów
w postaci
a)

mikropęknięć.

b)

zarysowań.

c)

młotowatości.

d)

porowatości.

6.

Ś

rodek spieniający do produkcji szkieł piankowych, to

a)

skaleń.

b)

miał węglowy.

c)

potaż.

d)

biel cynkowa.

7.

Urządzenie stosowane do produkcji szkła płaskiego zbrojonego, to
a)

ciągarka bezdyszowa.

b)

stół walcowniczy.

c)

ciągarka dyszowa.

d)

walcarka uniwersalna.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

30

8.

W pusty blok schematu przedstawiającego linię produkcyjną pewnego szkła budowlanego
należy wpisać

a)

komora plimeryzująca.

b)

urządzenie do spawania.

c)

wanna z kąpielą cynową.

d)

piec do spieniania.

9.

Szkło płaskie z wtopioną siatką stalową to szkło

a)

wzorzyste.

b)

opakowe.

c)

zbrojone.

d)

profilowe.

10.

Na schemacie przedstawiono urządzenie do produkcji szkła płaskiego metodą
a)

pionową bezdyszową.

b)

float.

c)

pionową dyszową.

d)

poziomą bezdyszową.

11.

Na rysunku przedstawiono proces formowania szkła metodą
a)

prasowania.

b)

ciągnienia.

c)

spieniania.

d)

rozwłókniania.

12.

Formowanie ręczne wyrobów ze szkła przeprowadzamy za pomocą

a)

automatu.

b)

półautoautomatu.

c)

wytłocznika.

d)

piszczeli.

Piec

wannowy

Urządzenie
do podawania
masy szklanej

Odprężarka
tunelowa

Urządzenie
do rozkroju
szkła

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

31

13.

Ilość osób pracujących w zespole hutniczym podczas ręcznego formowania wyrobów
zależy od
a)

kształtu wyrobu.

b)

wymiaru wyrobu.

c)

masy wyrobu.

d)

pojemności wyrobu.

14.

Proces jednorazowego nalania z pieca za pomocą łyżki masy szklanej do otwartej formy
nazywamy
a)

odlewaniem.

b)

wytłaczaniem.

c)

rozdmuchiwaniem.

d)

spienianiem.

15.

Odlewanie odśrodkowe przebiega w
a)

szybkoobracajacej się formie.

b)

walcarce.

c)

studni podmaszynowej.

d)

wytłoczniku.

16.

Metoda ciągnienia rur i prętów ze szkła poziomo, to
a)

Philipsa.

b)

Korolewa.

c)

Przelewna.

d)

Maetz-Schullera.

17.

Podstawowym elementem urządzenia do produkcji rur i prętów metodą Dannera jest:
a)

trzpień.

b)

przelew.

c)

dysza szamotowa.

d)

piszczel mechaniczna.

18.

Na rysunku obok przedstawiono formowanie rur sposobem
a)

Velo.

b)

Dannera

c)

Przelewnym.

d)

Odśrodkowym.

19.

Głównym elementem metody jednostopniowej produkcji włókna szklanego jest
a)

łódka platynorodowa.

b)

preform ze szkła.

c)

dysza Dannera.

d)

piszczel Velo.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

32

20.

Na rysunku przedstawiono krzywą odprężania. Powolne studzenie wyrobu do dolnej
temperatury odprężania wskazuje etap
a)

A.

b)

B.

c)

C.

d)

D.

21.

Do oceny jakościowej naprężeń w opakowaniach szklanych służy
a)

polaryskop.

b)

polaryzator.

c)

mikroskop wysokotemperaturowy.

d)

mikroskop polaryzacyjny.

22.

Proces odprężania wyrobów szklanych ma na celu
a)

usunięcie smug w szkle.

b)

usunięcie mikrospękań w szkle.

c)

usuniecie pęcherzy w szkle.

d)

usuniecie naprężeń w szkle.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

33

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.........................................................................................................................

Formowanie wyrobów szklarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

22

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

34

Test 2

Test dwustopniowy do jednostki modułowej

„

Formowanie wyrobów

szklarskich”

Test składa się z 22 zadań wielokrotnego wyboru, z których:

−

zadania 1, 3, 5, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 15, 16, 17, 18, 19, 20, 21, 22 są z poziomu
podstawowego,

−

zadania 2, 4, 6 są z poziomu ponadpodstawowego.

Punktacja zadań: 0 lub 1 punkt

Za każdą prawidłową odpowiedź uczeń otrzymuje 1 punkt. Za złą odpowiedź lub jej brak

uczeń otrzymuje 0 punktów.

Proponuje się następujące normy wymagań – uczeń otrzyma następujące
oceny szkolne:

−

dopuszczający – za rozwiązanie co najmniej 9 zadań z poziomu podstawowego,

−

dostateczny – za rozwiązanie co najmniej 12 zadań z poziomu podstawowego,

−

dobry – za rozwiązanie 18 zadań, w tym co najmniej 1 z poziomu ponadpodstawowego,

−

bardzo dobry – za rozwiązanie 20 zadań, w tym co najmniej 2 z poziomu
ponadpodstawowego.

Klucz odpowiedzi: 1. b, 2. c, 3. b, 4. c, 5. d, 6. c, 7. c, 8. c, 9. d, 10. d, 11. d,
12. a, 13. c, 14. a, 15. c, 16. c, 17. d, 18. a, 19. a, 20. b, 21. a, 22. a.

Plan testu

Nr
zad.

Cel operacyjny
(mierzone osiągnięcia ucznia)

Kategoria

celu

Poziom

wymagań

Poprawna

odpowiedź

1

Dobrać urządzenie do wytwarzania określonego
szkła

B

P

b

2

Dobrać

surowiec

do

otrzymania

szkła

piankowego

C

PP

c

3

Dobrać urządzenie do linii produkcyjnej szkła
float

B

P

b

4

Rozpoznać schemat produkcji szkła zbrojonego
na podstawie rysunków

C

PP

c

5

Określić właściwość masy szklanej mającą
wpływ na proces ciągnienia szkła

B

P

d

6

Dobrać metodę formowania szkła na podstawie
wskaźników produkcyjnych

B

PP

c

7

Dobrać

urządzenie

do

wytwarzania

szkła

płaskiego zbrojonego

B

P

c

8

Dobrać urządzenie do produkcji szkła
o określonej jakości

B

P

c

9

Określić sposób ciągnienia rur i prętów pionowo
do góry

B

P

d

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

35

10

Określić

podstawowe

elementy

metody

przelewnej produkcji rur i prętów

B

P

d

11

Określić metody bezdyszowej produkcji rur
i prętów

B

P

d

12 Określić metody produkcji rur i prętów

B

P

a

13 Określić metody produkcji szkła technicznego

C

P

c

14 Dobrać parametr temperatury odprężania

B

P

a

15 Określić typ odprężarki

C

P

c

16 Określić urządzenie do formowania wyrobów

B

P

c

17

Określić przyczynę powstania wady wyrobu
szklanego

B

P

d

18

Określić rodzaj szkła formowanego w automacie
wytłaczająco-wydmuchujacym

C

P

a

19

Określić sposób zapobiegania wad w wyrobach
szklanych

C

P

a

20 Określić parametr formy szklarskiej

C

P

b

21

Określić środek zapobiegawczy wad wyrobów
szklanych

C

P

a

22 Określić wady włókien szklanych

B

P

a

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

36

Przebieg testowania

Instrukcja dla nauczyciela

1.

Ustal z uczniami termin przeprowadzenia sprawdzianu z wyprzedzeniem co najmniej
jednotygodniowym.

2.

Omów z uczniami cel stosowania pomiaru dydaktycznego.

3.

Zapoznaj uczniów z rodzajem zadań zawartych w zestawie oraz z zasadami punktowania.

4.

Przygotuj odpowiednią liczbę testów.

5.

Zapewnij samodzielność podczas rozwiązywania zadań.

6.

Przed rozpoczęciem testu przeczytaj uczniom instrukcję dla ucznia.

7.

Zapytaj, czy uczniowie wszystko zrozumieli. Wszelkie wątpliwości wyjaśnij.

2.

Nie przekraczaj czasu przeznaczonego na test.

3.

Kilka minut przed zakończeniem testu przypomnij uczniom o zbliżającym się czasie
zakończenia udzielania odpowiedzi.

Instrukcja dla ucznia

1.

Przeczytaj uważnie instrukcję.

2.

Podpisz imieniem i nazwiskiem kartę odpowiedzi.

3.

Zapoznaj się z zestawem zadań testowych.

4.

Test zawiera 22 zadania. Do każdego zadania dołączone są 4 możliwości odpowiedzi.
Tylko jedna jest prawidłowa.

5.

Udzielaj odpowiedzi na załączonej karcie odpowiedzi, stawiając w odpowiedniej rubryce
znak X. W przypadku pomyłki należy błędną odpowiedź zaznaczyć kółkiem, a następnie
ponownie zakreślić odpowiedź prawidłową.

6.

Pracuj samodzielnie, bo tylko wtedy będziesz miał satysfakcję z wykonanego zadania.

7.

Jeśli udzielenie odpowiedzi będzie Ci sprawiało trudność, wtedy odłóż jego rozwiązanie
na później i wróć do niego, gdy zostanie Ci wolny czas.

8.

Na rozwiązanie testu masz 60 minut.

Powodzenia!

Materiały dla ucznia:

−−−−

instrukcja,

−−−−

zestaw zadań testowych,

−−−−

karta odpowiedzi.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

37

ZESTAW ZADAŃ TESTOWYCH

1.

Do wytwarzania szkła płaskiego ornamentowego zastosujesz
a)

ciągarkę bezdyszowa.

b)

walcarkę uniwersalna.

c)

ciągarkę dyszowa.

d)

stół walcowniczy.

2.

Ś

rodki spieniające zobojętniające stosowane do produkcji szkła piankowego, to

a)

węgiel pod różnymi postaciami.

b)

saletra potasowa.

c)

węglan wapnia, węglan magnezu.

d)

biel cynkowa.

3.

Charakterystycznym urządzeniem linii produkcyjnej float jest
a)

komora polimeryzująca.

b)

wanna z kąpielą cynową.

c)

piec do spieniania.

d)

klasyfikator materiałów.

4.

Wskaż schemat wytwarzania szkła zbrojonego

5.

W procesie ciągnienia masy szklanej wykorzystuje się
a)

przewodnictwo cieplne masy szklanej.

b)

gęstość szkła.

c)

wytrzymałość mechaniczną szkła.

d)

lepkość masy szklanej.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

38

6.

Przeanalizuj dane zawarte w tabeli i dobierz metodę formowania szkieł płaskich tak, aby
dla grubości szkła 4 mm uzyskać długość 3160 m tafli szklanej w ciągu 8 godzin

Prędkość ciągnienia w poszczególnych metodach [m/h]

Grubość szkła
[mm]

Foulcaulta

Pittsburgh

Asahi

Float

2

85

120

110

1080

3

57

80

70

750

4

35

57

50

520

5

26

40

30

360

a)

Asahi.

b)

Foulcaulta.

c)

Float.

d)

Pittsburgha.

7.

Do wytwarzania szkła płaskiego zbrojonego stosowana jest
a)

walcarka okresowa.

b)

dysza ciągnąca.

c)

walcarka ciągła.

d)

prasa automatyczna.

8.

Idealnie gładką powierzchnię szkła uzyskuje się stosując
a)

ciągarkę Pittsburgha.

b)

walcarkę uniwersalną.

c)

wannę z kąpielą cynową.

d)

ciągarkę Fourcaulta.

9.

Metoda ciągnienia rur i prętów pionowo do góry to
a)

ręczna.

b)

Philipsa.

c)

Dannera.

d)

Korolewa.

10.

Podstawowym elementem metody przelewnej produkcji rur i prętów jest
a)

dysza.

b)

piszczel.

c)

metalowa rurka.

d)

rura szamotowa.

11.

Metoda produkcji rur i prętów to ze swobodnej powierzchni lustra szkła
a)

Philipsa.

b)

Dannera.

c)

Korolewa.

d)

Maetz–Schullera.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

39

12.

Na rysunku obok przedstawiona jest metoda produkcji rur i prętów
a)

Velo.

b)

Philipsa.

c)

Przelewna.

d)

Maetz-Schullera.

13.

Na rysunku obok przedstawiono metodę produkcji
a)

rur sposobem pionowo w dół.

b)

prętów szklanych metodą przelewną.

c)

włókna szklanego sposobem dwustopniowym.

d)

ś

wiatłowodów sposobem osadzania z fazy gazowej.

14.

Całkowity czas odprężenia wyrobów zależy od
a)

grubości ścianek wyrobu.

b)

długości odprężarki.

c)

ilości odprężanych wyrobów.

d)

szybkości formowania wyrobów.

15.

Rodzaj pieca do odprężenia wyrobów to odprężarka
a)

bębnowa.

b)

grabkowa.

c)

tunelowa.

d)

powietrzna.

16.

Urządzeniem mechanicznym do formowania wyrobów szklanych jest
a)

zasilacz.

b)

odprężarka.

c)

półautomat.

d)

rytownica.

17.

Wada w postaci owalności okrągłych naczyń gospodarczych tworzy się na skutek
a)

złego rozłożenia masy szklanej w bańce.

b)

nadmiernego zużycia formy.

c)

zbyt długiego czasu formowania.

d)

nieumiejętności wyjęcia wyrobu w formy.

18.

Automaty wytłaczająco-wydmuchujące formują
a)

szklanki.

b)

aparaturę laboratoryjną.

c)

włókno szklane.

d)

szkło piankowe.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

40

19.

W celu uniknięcia wady w postaci porysowanej powierzchni szkła należy:
a)

wprowadzić częstszą kontrolę form przed procesem formowania.

b)

bardzo długo wygrzewać elementy wyrobu.

c)

zwiększyć liczbę otworów w formie.

d)

znakować wyroby.

20.

Forma szklarska do urządzeń formujących wyroby powinna odznaczać się
a)

niską żaroodpornością.

b)

odpornością chemiczną.

c)

sprężystością.

d)

kruchością.

21.

Celem zapobiegania plamom na powierzchni szkła gospodarczego powinniśmy
zastosować
a)

częstszą kontrolę form użytych do produkcji.

b)

utrzymywać stałą temperaturę formy.

c)

zmniejszyć porcję masy szklanej.

d)

zwiększyć studzenie formy.

22.

Do wad włókna szklanego zaliczamy
a)

rozwłóknienie i rozsyp.

b)

nieodpowiednie wymiary.

c)

intensywna barwa.

d)

młotkowatość powierzchni.

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

41

KARTA ODPOWIEDZI

Imię i nazwisko.........................................................................................................................

Formowanie wyrobów szklarskich

Zakreśl poprawną odpowiedź.

Nr

zadania

Odpowiedź

Punkty

1

a

b

c

d

2

a

b

c

d

3

a

b

c

d

4

a

b

c

d

5

a

b

c

d

6

a

b

c

d

7

a

b

c

d

8

a

b

c

d

9

a

b

c

d

10

a

b

c

d

11

a

b

c

d

12

a

b

c

d

13

a

b

c

d

14

a

b

c

d

15

a

b

c

d

16

a

b

c

d

17

a

b

c

d

18

a

b

c

d

19

a

b

c

d

20

a

b

c

d

21

a

b

c

d

22

a

b

c

d

Razem:

„Projekt współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego”

42

7.

LITERATURA

1.

Bosakirski M.: Szklarstwo budowlane. Arkady, Warszawa1987

2.

Chabrowski L., Nowotny W.: Piece szklarskie. Państwowe Wydawnictwa Szkolnictwa
Zawodowego, Warszawa 1966

4.

Faustyn R.: Maszyny i urządzenia w przemyśle szklarskim. WSiP, Warszawa 1980

5.

Nowotny W.: Technologia szkła. cz.2.,WSiP, Warszawa 1986

6.

Praca zbiorowa: Technologia szkła I. Arkady, Warszawa 1987

7.

Praca zbiorowa: Technologia szkła II. Arkady, Warszawa 1987

8.

Wójcicki J.(red.): Technologia szkła 2. Arkady, Warszawa1987

9.

Ziemba B.(red.): Technologia szkła 1. Arkady, Warszawa1987