Zarządzanie kryzysowe

Włodzimierz URBANIAK
Wydział Technologii i Inżynierii Chemicznej UTP, Bydgoszcz
Wydział Chemii UAM, Poznań

2

Zarządzanie kryzysowe

Zespół przedsięwzięć organizacyjnych, logistycznych i

finansowych, których celem jest zapobieganie
powstawaniu sytuacji kryzysowych, zapewnienie
sprawności struktur decyzyjnych na wszystkich
szczeblach zarządzania , ciągłej gotowości sił i
ś

rodków do podjęcia działań, sprawnego reagowania

oraz likwidacji skutków zaistniałej sytuacji

.

3

Kompleksowe zarządzanie kryzysowe obejmuje:

Wszystkie trzy rodzaje zagrożeń:

naturalne

techniczne

wojenne

Wszystkie poziomy zarządzania (związane z poziomami władzy)

lokalny

wojewódzki

centralny

Poziom lokalny to poziom wykonawczy. Pozostałe poziomy spełniają przede

wszystkim rolę koordynującą.

Obejmuje także sektory:

publiczny

prywatny

oraz ogół ludności

4

Struktura zarządzania kryzysowego

Poziom 1

Minister Spraw Wewn

ętrznych i Administracji

Rz

ądowy Zespół Koordynacji Kryzysowej

Rz

ądowe Centrum Koordynacji Kryzysowej

Poziom 2

Wojewoda

Wojewódzki Zespó

ł Zarządzania Kryzysowego

Wojewódzkie Centrum Zarz

ądzania Kryzysowego

Poziom 3

Starosta Powiatowy

Powiatowy Zespó

ł Zarządzania Kryzysowego

Powiatowe Centrum Zarz

ądzania Kryzysowego

Poziom 4

Wójt (Burmistrz, Prezydent Miasta)

Gminny Zespó

ł Zarządzania Kryzysowego

Gminne Centrum Zarz

ądzania Kryzysowego

5

Zarządzanie kryzysowe

Zarządzanie kryzysowe funkcjonuje w trzech podstawowych
obszarach:

Zarządzanie ryzykiem dotyczącym powstania sytuacji
kryzysowych;

Zarządzanie działaniami związanymi z sytuacją kryzysową;

Zarządzanie skutkami zdarzeń niekorzystnych (odbudowa).

6

Fazy zarządzania kryzysowego

Zarządzanie kryzysowe przebiega w czterech fazach:

Zapobiegania

Przygotowania (gotowości)

Reagowania

Odbudowy

7

Fazy zarządzania kryzysowego

Zapobieganie

analiza zagro

żeń i ocena wrażliwości

wspieranie bada

ń stosowanych i transferu technologii

u

świadamianie społeczeństwa i powszechna edukacja w

zakresie przeciwdzia

łania zagrożeniom

stworzenie systemu zach

ęt i restrykcji finansowych oraz

w

łaściwe wykorzystanie zasobów

zapewnienie przywództwa i koordynacji

Zapobieganie odnosi się do działań, które eliminują lub redukują

prawdopodobieństwo wystąpienia katastrofy, albo ograniczają
jej skutki.

8

Fazy zarządzania kryzysowego

Przygotowanie

Kluczowym elementem przygotowań jest opracowanie planów
reagowania kryzysowego, które to plany opisują kto, co i kiedy
będzie robił, za pomocą jakich sił i środków i na jakiej podstawie
prawnej - przed, w czasie i natychmiast po zdarzeniu kryzysowym.

Przygotowanie to także zapewnienie zasobów specjalistycznych sił i
ś

rodków reagowania, takich jak: stanowisko kierowania, system

łączności kryzysowej, system alarmowania oraz personel
reagowania kryzysowego, a także ewidencja zasobów sił i środków
przydatnych do reagowania kryzysowego.

9

Fazy zarządzania kryzysowego

Reagowanie

następuje po wystąpieniu realnego zagrożenia lub zdarzenia. Jego celem
jest uruchomienie działań prewencyjnych zapobiegających lub
minimalizujących możliwość zniszczeń, a po ich wystąpieniu, podjęcie
akcji ratowniczej celem dostarczenia pomocy poszkodowanym i
ograniczenia wtórnych szkód i strat.

Faza reagowania wymaga:

przestrzegania dyscypliny obiegu informacji

gromadzenia informacji i dokumentowania dzia

łań

unikania dzia

łań nieprzemyślanych

profesjonalnej informacji (rzecznika)

prognozowania rozwoju wydarze

ń

przewidywania skutków podejmowanych decyzji

uwzgl

ędniania implikacji prawnych decyzji

zagwarantowania funkcjonowania instytucji publicznych

dysponowania odpowiednią liczbą ekspertów

10

Fazy zarządzania kryzysowego

Odbudowa

jest końcową fazą cyklu zarządzania kryzysowego. Odbudowę
kontynuuje się, aż wszystkie systemy wrócą do stanu
poprzedniego albo lepszego niż poprzedni. Odbudowę dzieli
się na krótkoterminową i długoterminową. Krótkoterminowa
polega na przywróceniu systemów niezbędnych do życia do
minimalnych standardów operacyjnych. Odbudowa
długoterminowa może trwać wiele lat, aż do kompletnej
odbudowy całego obszaru dotkniętego katastrofą.
Jednocześnie odbudowa ta powinna być realizowana w nowy
sposób, tak aby rejon dotknięty katastrofą był po odbudowie
mniej wrażliwy na kolejną katastrofę.

11

Fazy zarządzania kryzysowego

12

Podstawowym działaniem bezpośrednio związanym z
zarządzaniem ryzykiem sytuacji kryzysowych jest:

Opis społeczności lokalnej

Identyfikacja zagrożeń

Najczęściej wykonywana jest tylko identyfikacja zagrożeń

13

W sprawach bezpieczeństwa obowiązuje zasada:

„Prawo wiedzieć-obowiązek ostrzegać”

Dostęp do informacji o bezpieczeństwie jest prawem każdego
obywatela- wymusza działania redukujące ryzyko.

Informacja i ostrzeżenie to podstawowe zadania władzy
publicznej

14

Kryteria akceptacji ryzyka

Każda analiza i ocena ryzyka musi odpowiedzieć na
następujące pytania:

Co złego może się stać?

Jak często może wystąpić?

Jakie mogą być tego skutki?

15

16

Zasady zarządzania kryzysowego

Zasada prymatu uk

ładu terytorialnego – uznaje za podstawową konstrukcje

tego modelu uk

ład terytorialny państwa i sprowadza do funkcji

pomocniczej uk

ład branżowy.

Jednoosobowe kierownictwo – decyzje podejmuje si

ę jednoosobowo i się

odpowiada za nie.

Zasada odpowiedzialno

ści organów władzy publicznej – przyjmują

kompetencje i odpowiedzialno

ść w zakresie podejmowania decyzji w

sytuacji kryzysowych

Zasada zespolenia – przyznanie organom w

ładz administracyjnych ogólnej

kompetencji gwarantuj

ących wywiązanie się z nałożonych na nie

odpowiedzialno

ści.

Zasada kategoryzacji zagro

żeń – polega na podziale zagrożeń na grupy wg

rodzaju i rozmiaru oraz przyporz

ądkowaniu im określonych rozwiązań

prawnych, organizacyjnych i finansowych

Zasada powszechno

ści – zarządzanie kryzysowe organizują organy władzy

publicznej we wspó

łdziałaniu z istniejącymi specjalistycznymi instytucjami

i organizacjami oraz ogó

łem społeczeństwa

17

Podstawy prawne

USTAWA

z dnia 26 kwietnia 2007 r.

o zarządzaniu kryzysowym

(Dz. U. z 2007 roku, nr 89, poz. 590)

Ustawa określa organy właściwe w sprawach zarządzania
kryzysowego oraz ich zadania i zasady działania w tej dziedzinie, a
także zasady finansowania zadań zarządzania kryzysowego.