Pracownik na wychowawczym pod szczególną ochroną

Urlop wychowawczy jest rodzajem bezpłatnego zwolnienia od pracy, którego celem jest sprawowanie przez pracownika
bezpośredniej opieki nad dzieckiem. Urlop ten jest jednym z podstawowych uprawnień pracowniczych związanych z rodzicielstwem,
często wykorzystywanym w praktyce.

Urlop wychowawczy dla wszystkich

Podstawowym warunkiem skorzystania z urlopu wychowawczego jest posiadanie statusu pracownika. Korzysta z niego osoba
ś

wiadcząca pracę na podstawie umowy o pracę, mianowania, powołania, wyboru oraz spółdzielczej umowy o pracę. Drugim

warunkiem jest uzyskanie przez pracownika co najmniej 6-miesięcznego okresu zatrudnienia. Zalicza się do niego wszystkie okresy
pracy oraz tzw. okresy zaliczalne, które podlegają uwzględnieniu w stażu pracowniczym na podstawie przepisów odrębnych.
Wskazane wymogi zawarte są w art. 186 Kodeksu pracy (Dz. U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.).

Udzielenie urlopu wychowawczego następuje na wniosek uprawnionego pracownika, przy czym pracodawca jest tym wnioskiem
związany. W przypadku gdy oboje rodzice lub opiekunowie są zatrudnieni, z uprawnienia może skorzystać jedno z nich.
Ograniczenie to nie obowiązuje jedynie przez okres 3 miesięcy korzystania z urlopu wychowawczego, kiedy to oboje opiekunowie
dziecka mogą równocześnie na nim przebywać.

Przykład wniosku pracownika o udzielenie urlopu wychowawczego

Mariola Kolasińska
ul. Topolowa 13
69-100 Słubice

Słubice, dnia 8 czerwca 2009 r.

Pan Dyrektor
Andrzej Rostowski
Zakład Komunikacji Miejskiej
ul. Powstańców Śląskich 23/2
69-100 Słubice

WNIOSEK O UDZIELENIE URLOPU WYCHOWAWCZEGO

Proszę o udzielenie mi urlopu wychowawczego na okres od 8 lipca 2009 r. do 7 lipca 2012 r.
w celu sprawowania osobistej opieki nad córką Anną, urodzoną w dniu 27 marca 2008 r.
Jednocześnie informuję, że do tej pory nie korzystałam z urlopu wychowawczego na to
dziecko. Do wniosku dołączam oświadczenie ojca dziecka Tomasza Kolasińskiego o braku
zamiaru korzystania z urlopu wychowawczego we wskazanym wyżej okresie.

Mariola Kolasińska

Maksymalny wymiar urlopu wychowawczego wynosi 3 lata na dane dziecko. Można go wykorzystać nie później niż do ukończenia
przez nie 4. roku życia. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy dziecko, ze względu na swój stan zdrowia potwierdzony orzeczeniem
o niepełnosprawności lub o stopniu niepełnosprawności, wymaga osobistej opieki pracownika. W takim przypadku urlop
wychowawczy można wykorzystać do ukończenia przez dziecko 18. roku życia. Należy zaznaczyć, że jest to dodatkowy urlop
wychowawczy w wymiarze 3 lat, przysługujący niezależnie od możliwości wykorzystania „podstawowego” urlopu wychowawczego
na dziecko niepelnosprawne.

Spokojnie na wychowawczym

Pracownik korzystający z uprawnień rodzicielskich znajduje się pod szczególną ochroną prawa pracy i cieszy się uprzywilejowaną
pozycją w porównaniu do innych pracowników. Ochrona ta wyraża się m.in. w zakazie wypowiadania lub rozwiązywania w trybie
natychmiastowym przez pracodawcę stosunków pracy z pracownikami korzystającymi z tych uprawnień. Dotyczy to również
pracownika na urlopie wychowawczym. Jest jednak kilka sytuacji, w których pracownicy na wychowawczym nie mogą być pewni
swojej posady. Dotyczy to przypadku:

•

upadłości lub likwidacji pracodawcy,

•

przeprowadzania zwolnień w oparciu o tzw. ustawę o zwolnieniach grupowych (patrz: uchwała SN z dnia 15 lutego 2006 r.,
sygn. akt II PZP 13/05),

•

wystąpienia przesłanek do dyscyplinarnego zwolnienia.

Pracownik uprawniony do urlopu wychowawczego, zamiast wniosku o ten urlop, może złożyć wniosek o obniżenie wymiaru jego
etatu (maksymalnie do połowy). W okresie korzystania z takiego uprawnienia pracodawca nie może wypowiedzieć ani rozwiązać
umowy o pracę. Zakaz ten obowiązuje do dnia powrotu przez pracownika do nieobniżonego wymiaru czasu pracy, nie dłużej jednak
niż przez łączny okres 12 miesięcy. Rozwiązanie przez pracodawcę umowy w tym czasie jest dopuszczalne tylko w tych
przypadkach, w których jest to możliwe na urlopie wychowawczym.

Praca i opieka

Korzystanie z urlopu wychowawczego nie oznacza konieczności całkowitej rezygnacji z aktywności zawodowej na rzecz
wychowywania dziecka. Prawo pracy dopuszcza zatrudnienie na wychowawczym. Pracownik może wówczas podjąć pracę
zarobkową u dotychczasowego lub innego pracodawcy. Jednak pod istotnym warunkiem - że praca ta nie spowoduje zaprzestania
sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Oceny, czy nie doszło do naruszenia przez pracownika zasad korzystania z urlopu
wychowawczego dokonuje pracodawca.

Konsekwencją oceny niekorzystnej dla pracownika może być wezwanie go do stawienia się w pracy. Termin stawiennictwa określa
pracodawca, w granicach nie później niż w ciągu 30 dni od powzięcia wiadomości o naruszeniu, ale nie wcześniej niż po upływie 3
dni od dnia wezwania.

Trzeba jednak pamiętać, że zaprzestanie sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem w okresie urlopu wychowawczego powinno
mieć charakter trwały.