Regionalizacja tektoniczna Polski — Polska po³udniowa

(blok górnoœl¹ski i blok ma³opolski)

Zbigniew Bu³a

1

, Jerzy ¯aba

2

, Ryszard Habryn

1

Tectonic subdivision of Poland: southern Poland (Upper Silesian
Block and Ma³opolska Block). Prz. Geol., 56: 912–920.

A b s t r a c t. The attempt to divide the Upper Silesian Block and the
Ma³opolska Block into tectonic units has been based on a general map at
scale of 1:1000000, without Permian-Mesozoic and Cenozoic strata.
Cartographic, general and monographic works regarding formation of
Precambrian basement of both of the blocks have been discussed and
presented, and data concerning development of sedimentation, tectonics,
and structure of the Paleozoic cover of the blocks were the background
for the suggested division. The Upper Silesian Block is a part of a larger
unit determined as the Brunovistulicum, which together with the Brno
Block are entirely located within the borders of the Czech Republic. The

Brunovistulicum and the Ma³opolska Block vary in formation of Precambrian basement and covering Paleozoic formations, what
proves different paleogeographical-facial and paleotectonic development. Current data do not allow determining their southern
range, where both units are within the range of the orogeny of the Outer Carpathians and quite possibly in the range of the Inner
Carpathians. The boundary of the Brunovistulicum and the Ma³opolska Block along the part between Lubliniec and Cracow and far-
ther to the vicinity of Bochnia and Nowy S¹cz is relatively well defined and documented. It is a narrow Cracow–Lubliniec fault zone,
approximately 500 m wide, cutting and moving all rock series of the Precambrian and the Paleozoic. The fault zone of the Odra River
probably forms its NW continuation. The following tectonic units have been distinguished in the Upper Silesian Block: 1)
Moravian-Silesian Fold-and-Thrust Belt, 2) Upper Silesian Fold Zone, 3) Upper Silesian Trough, 4) Bielsko-Bia³a Dome, 5)
Rzeszotary Horst, 6) Liplas Graben. There is only one tectonic unit distinguished in the Ma³opolska Block — Kielce Fold Belt, dipping
towards NW-SE, along the NE boundary of the block. Paleozoic formations building the unit represent thrust fault structure. In this
case, the Kielce Fold Belt significantly varies from the other parts of the Ma³opolska Block, where Paleozoic formations build numer-
ous small block structures.

Keywords: regional subdivision, Brunovistulicum, Upper Silesian Block, Ma³opolska Block, sub-Permian-Mesozoic paleosurface,
tectonic units

Prezentowana propozycja tektonicznej regionalizacji

bloków górnoœl¹skiego i ma³opolskiego dotyczy jednostek
wg³êbnego piêtra strukturalnego bez pokrywy perm-
sko-mezozoicznej i kenozoicznej. Próbê regionalnego
podzia³u tych bloków na jednostki tektoniczne podjêto na
podstawie mapy przegl¹dowej w skali nie wiêkszej ni¿
1 : 1 000 000. Propozycja ta stanowi g³os w dyskusji
dotycz¹cej ujednolicenia i uporz¹dkowania tektonicznej
regionalizacji Polski zainicjowanej przed dwoma laty w
Komitecie Nauk Geologicznych Polskiej Akademii Nauk
w Warszawie. W niniejszej pracy uwzglêdniono wypraco-
wane w ramach tej dyskusji zasady wydzielania i nazywa-
nia jednostek tektonicznych oraz zalecan¹ i roboczo
przyjêt¹ terminologiê tektoniczn¹ maj¹c¹ opisowy (a nie
genetyczny) charakter.

Do przedstawienia podzia³u tektonicznego bloków

górnoœl¹skiego i ma³opolskiego na mapach bez utworów
permsko-mezozoicznych i kenozoicznych w skali nie
wiêkszej ni¿ 1 : 1 000 000 pos³u¿y³y w g³ównej mierze
najnowsze opracowania kartograficzne i monograficzne
(m.in. Poprawa & Nemèok, 1988–1989; Bu³a i in., 2002;
Cymerman, 2004; Bu³a & ¯aba, 2005, 2008; Jureczka i in.,
2005; Narkiewicz, 2005, 2007; Bu³a & Habryn, 2008), w
których zaprezentowano i przedyskutowano zagadnienia

dotycz¹ce budowy prekambryjskiego fundamentu, a tak¿e
rozwoju sedymentacji, tektoniki i struktury paleozoicznej
pokrywy osadowej na obszarach obu bloków.

Sytuacja strukturalna

Na po³udniu Polski s¹ wyró¿niane dwie du¿e, regional-

ne jednostki tektoniczne reprezentowane przez blok
ma³opolski i Brunovistulicum (z³o¿one z bloków górno-
œl¹skiego i Brna; ryc. 1). Ró¿ni¹ siê one zarówno budow¹
prekambryjskiego pod³o¿a, jak i pokrywaj¹cych je utwo-
rów paleozoicznych, wykazuj¹cych odmienny rozwój
paleogeograficzno-facjalny

oraz

paleotektoniczny.

Dotychczasowe dane nie pozwalaj¹ na precyzyjne ustale-
nie ich zasiêgu oraz granic. Dotyczy to g³ównie zasiêgu
po³udniowego, gdzie obie jednostki kontynuuj¹ siê w
pod³o¿u orogenu Karpat zewnêtrznych.

Dobrze zosta³a zdefiniowana i udokumentowana grani-

ca miêdzy Brunovistulicum i blokiem ma³opolskim na
odcinku miêdzy Lubliñcem i Krakowem, a tak¿e dalej po
okolice Bochni i Nowego S¹cza. Jest ni¹ w¹ska strefa
uskokowa Kraków–Lubliniec szerokoœci do ok. 500 m,
przecinaj¹ca i przemieszczaj¹ca wszystkie serie skalne
prekambru i paleozoiku (ryc. 1; Bu³a i in., 1997b; ¯aba,
1999; Bu³a, 2000). Jej pó³nocno-zachodnie przed³u¿enie
stanowi najprawdopodobniej strefa uskokowa Odry. Obie
te dyslokacje s¹ — jak siê wydaje — segmentami znacznie
wiêkszej, transkontynentalnej strefy tektonicznej Ham-
burg–Kraków (Brochwicz-Lewiñski i in., 1983; Oberc,
1993; ¯aba, 1994; Bu³a & ¯aba, 2005).

912

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

1

Pañstwowy Instytut Geologiczny, Oddzia³ Górnoœl¹ski,

ul. Królowej Jadwigi 1, 41-200 Sosnowiec; zbigniew.bula@
pgi.gov.pl; [e-mail]

2

Wydzia³ Nauk o Ziemi, Uniwersytet Œl¹ski, ul. Bêdziñska 60,

41-200 Sosnowiec; [e-mail]

Z. Bu³a

R. Habryn

J. ¯aba

POLSKA

POLAND

B

IE

LS

K

O

-

B

I

A

£

A

D

O

M

E

K

O

P

U

£

A

B

I

E

L

S

K

A

-B

I

A

£

E

J

N

IE

C

K

A

G

Ó

R

N

O

Œ

L¥

SK

A

U

P

P

E

R

S

I

LE

S

IA

N

TR

O

UG

H

M

OR

A

VIA

N-S

IL

ES

IA

N

F

OL

D-A

ND

-TH

R

UST

B

EL

T

M

OR

AW

SK

O-

ŒL

¥

SK

IE

P

AS

M

O

FA

£D

O

WO

-N

A

SU

W

C

ZE

G

Ó

R

N

O

Œ

L

¥

S

K

A

S

T

R

E

F

A

F

A

£D

O

W

A

U

P

P

E

R

S

IL

E

S

I

A

N

F

O

LD

ZO

N

E

RÓ

W

LI

PL

A

S

U

LI

L

P

AS

GR

A

B

E

N

K

IE

L

E

C

K

IE

P

A

S

M

O

F

A

£

D

O

W

E

ZR¥

B RZ

E

SZO

TA

R

R

Z

ESZO

TA

RY

HORS

T

K

IE

L

C

E

F

O

L

D

B

E

LT

Zo

n

e

d

s

l

y

o

k

y

s

k

a

a

œ

c

j

ê

a

w

i

t

o

k

r

z

UKCh

NOB

NN

NOB

s e

tr f

a

us

w

ko

o

k

a

H

án

a

Há

n

F

a

au

lt

Zo

ne

O

d

ra

F

au

lt

Z

o

n

e

s

tr

e

f

a

u

sk

o

ko

w

a

O

d

ry

NSt

NSt

NS

Fa

ult

m

ora

ws

ko

-

Mo

ra

v

i

a

n

n

-S

ia

ile

s

s

tre

fa

u

a

sk

w

ok

o

s

t

r

e

f

a

u

s

k

o

k

o

w

a

P

e

r

i-

P

ie

n

in

y

p

e

r

y

a

p

i

e

n

i

ñ

s

k

F

a

u

l

t

Z

o

n

e

UB

UD

-

œl¹

sk

a

C

r

a

c

o

w

-

u

L

b

l

e

i

o

n

u

ie

c

Fa

lt

Z

n

H

o

l

i

y

D

C

r

s

o

s

o

s

lo

c

a

ti

n

0

50

100

km

POLSKA

POLAND

CZECHY

CZECH

REPUBLIC

POLSKAPOLAND

CZECHY

CZECH

REPUBLIC

S£OW

ACJA

SLOV

AKIA

UKRAINA

UKRAINE

S£OW

ACJA

SLOV

AKIA

UB

–

or³owsko-boguszowickie

Orlova-Boguszowice

thrust

NOB

–

nasuniêcie

karpackie

Carpathian

Overthrust

nasuniêcie

Svojanowa

Svojanov

thrust

NS

–

nasuniêcie

Nyznerova

Nyznerov

thrust

NN

–

nasuniêcie

Str

zelina

Strzelin

thrust

NSt

–

granica

Górnoœl¹skiego

Zag³êbia

W

êglowego

border

of

the

Upper

Silesian

Coal

Basin

uskok

Boskovic

Boskovice

fault

strefy

uskokowe

pr

zypuszczalne

presumed

fault

zones

nasuniêcia

overthrusts

uskoki

faults

UKCh

–

uskok

Kr

zeszowice-Charsznica

Krzeszowice-Charsznica

fault

UD

–

uskok

Diendor

fu

Diendorf

fault

granice

pr

zejsciowe

jednostek

tektonicznych

intermediate

boundaries

of

tectonic

units

strefy

uskokowe

fault

zones

Ryc.

1.

Tektoniczna

regionalizacja

bloków

górnoœl¹skiego

(Brunovistulicum)

i

m

a³opolskiego

w

p

lanie

podpermsko-mezozoicznym

Fig.

1.

Tectonic

regional

subdivision

of

the

Upper

Silesian

Block

(Brunovistulicum)

and

Ma³opolska

Block

at

the

sub-Permian-Mesozoic

paleosurface

Blok górnoœl¹ski (Brunovistulicum)

Blok górnoœl¹ski stanowi czêœæ wiêkszej jednostki tek-

tonicznej okreœlanej jako Brunovistulicum, któr¹ tworzy
wraz z blokiem Brna po³o¿onym ju¿ na terytorium Czech
(Dudek, 1980; Kotas, 1982, 1985a, b; Kalvoda i in., 2003;
Bu³a & ¯aba, 2005, 2008). Granica miêdzy tymi blokami
przebiega wzd³u¿ uskoku Hána (ryc. 1), bêd¹cym po³udnio-
wo-wschodnim przed³u¿eniem uskoku £aby (Elby).

Brunovistulicum rozci¹ga siê od okolic Wiednia–

Brna–Wroc³awia na zachodzie po strefê uskokow¹
Kraków–Lubliniec na pó³nocnym wschodzie (ryc. 1).
Po³udniowa czêœæ tej jednostki zalega w pod³o¿u Karpat
zewnêtrznych i rozci¹ga siê na po³udniowy wschód od
Krakowa (ryc. 1). Próbê okreœlenia jej zasiêgu w tym kie-
runku podjêli — na podstawie wyników badañ geofizycz-
nych — Ry³ko i Tomaœ (2005). Zachodnia granica
Brunovistulicum na kontakcie z Moldanubicum masywu
czeskiego (Sudetów Zachodnich) ma bardzo skompli-
kowany przebieg. Wyznacza j¹ strefa uskokowa moraw-
sko-œl¹ska, która ci¹gnie siê wzd³u¿ uskoków Diendorfu
i Boskovic oraz nasuniêæ Svojanova, Nyznerova i Strzelina
(ryc. 1). Jako po³udniow¹ granicê Brunovistulicum przyj-
muje siê perypieniñsk¹ strefê uskokow¹ (roz³am perypie-
niñski; ryc. 1).

Prekambryjskie pod³o¿e Brunovistulicum odznacza siê

heterogeniczn¹ budow¹. Do najstarszych utworów nale¿¹
archaiczne ska³y krystaliczne zrêbu Rzeszotar w okolicy
Krakowa (powsta³e 2,8–2,6 mld lat temu; ryc. 2), które
zosta³y po raz ostatni przeobra¿one we wczesnym protero-
zoiku ok. 2 mld lat temu (Bylina i in., 2000; Jachowicz i in.,
2002; ¯elaŸniewicz i in., 2004; Bu³a & ¯aba, 2005, 2008).
Pomiêdzy Bielsko-Bia³¹ i Brnem wystêpuj¹ neoprotero-
zoiczne ska³y krystaliczne (maj¹ce 540–660 mln lat)
wi¹zane z kadomskimi procesami tektonometamorficzny-
mi (Dudek, 1980; ¯elaŸniewicz i in., 1997, 2002, 2004;
Finger i in., 1999, 2000; Bu³a & ¯aba, 2005, 2008; ryc. 2).
W zachodniej czêœci Brunovistulicum, w rejonie Jesenika
i Strzelina (Sudety Wschodnie), wystêpuj¹ waryscyjskie
ortognejsy. Ich protolitem by³y g³ównie neo- i mezoprote-
rozoiczne granitoidy, których wiek waha siê w szerokich
granicach — od ok. 1020 mln lat przez 680–570 do ok. 520
mln lat (Kröner i in., 2000; Schulmann & Gayer, 2000;
Oberc-Dziedzic i in., 2001, 2003; Kröner & Mazur, 2003).

W w¹skim pasie pomiêdzy Gocza³kowicami, Wysok¹,

Potrójn¹ i Lachowicami (na pó³noc i wschód od Bielska
Bia³ej) stwierdzono wierceniami silnie tektonicznie zde-
formowane (lokalnie sfyllityzowane) anchimetamorficzne
utwory klastyczne reprezentuj¹ce ediakarski flisz (Cebulak
& Kotas, 1982; Jachowicz i in. 2002; ¯elaŸniewicz i in.
2004; Bu³a & ¯aba 2005, 2008).

W po³udniowo-wschodniej czêœci bloku górnoœl¹skie-

go (na po³udnie i po³udniowy zachód od Krakowa) wystê-
puje

lokalnie

kompleks

ediakarskich

zlepieñców

polimiktycznych (Bu³a & ¯aba, 2005; Bu³a & Habryn,
2008 i prace tam cytowane).

Dolnopaleozoiczna pokrywa osadowa Brunovistuli-

cum zosta³a poznana tylko fragmentarycznie (Bu³a i in.,
1997a; Bu³a & ¯aba, 2005). W po³udniowej czêœci tej jed-
nostki (blok Brna i blok górnoœl¹ski) w kilkudziesiêciu
otworach, wykonanych pomiêdzy Brnem i Krakowem oraz
w rejonie Olkusza, stwierdzono podobne pod wzglêdem
litologicznym i facjalnym klastyczne utwory dolnego kam-
bru (Bu³a & Jachowicz, 1996; Bu³a i in., 1997a; Jachowicz

& Pøichystal, 1997; Fatka & Vavrdowa, 1998; Bu³a, 2000;
Vavrdowa i in., 2003; Vavrdowa, 2004; Bu³a & ¯aba,
2005). Cz¹stkowy profil œrodkowokambryjskich klasty-
ków rozpoznano tylko w otworze Sosnowiec IG-1, nato-
miast fragmentaryczne profile klastyczno-wêglanowych
utworów ordowiku stwierdzono w kilku otworach wyko-
nanych w pó³nocno-wschodniej czêœci bloku górnoœl¹skie-
go (Bu³a & Jachowicz, 1996; Bu³a, 2000; Bu³a & ¯aba,
2005; Jachowicz, 2005). Utwory syluru — wystêpuj¹ce w
pozycji alochtonicznej na bloku Brna i reprezentowane
przez ³upki graptolitowe — zosta³y udokumentowane tyl-
ko w rejonie Stinavy na Wy¿ynie Drahañskiej (Bouèek,
1935; Kettner & Remeš, 1935; Kraft & Marek, 1999; Bu³a
& ¯aba, 2005).

Na ró¿nowiekowych ska³ach dolnopaleozoicznych (dol-

no- i œrodkowokambryjskich oraz ordowickich), a lokalnie
prekambryjskich, w obszarze Brunovistulicum zalegaj¹
utwory dewonu. Tylko w krawêdziowej, pó³nocno-wscho-
dniej czêœci tej jednostki tektonicznej, w strefie kontaktu
z blokiem ma³opolskim, ska³y dolnokambryjskie i ordo-
wickie ods³aniaj¹ siê na powierzchni podmezozoicznej
(ryc. 2). Niezgodnoœæ k¹tow¹ (ok. 20°) na kontakcie ska³
dewoñskich i dolnopaleozoicznych odnotowano w pó³noc-
no-wschodniej czêœci Brunovistulicum (Bu³a & ¯aba,
2005).

Ska³y górnopaleozoiczne (poza utworami permu) na

obszarze Brunovistulicum s¹ reprezentowane przez zró¿ni-
cowane litologicznie i facjalnie utwory dewonu i karbonu
tworz¹ce zwart¹ pokrywê (ryc. 2). W zachodniej czêœci
Brunovistulicum utwory dewoñskie s¹ wykszta³cone jako
ska³y metamorficzne ukszta³towane podczas waryscyj-
skich procesów tektonometamorficznych. Ich protolitami
by³y wulkaniczno-klastyczne osady o charakterze baseno-
wym (Hladil, 1988; Cwojdziñski & ¯elaŸniewicz, 1995;
Schulmann & Gayer, 2000). W kierunku wschodnim i po³u-
dniowym przechodz¹ one stopniowo w œrodkowo- i górno-
dewoñskie osady platformy wêglanowej. S¹ one podœciela-
ne przez dolnodewoñskie ska³y klastyczne typu old red,
natomiast ponad nimi zalegaj¹ dolnokarboñskie osady
wêglanowe (Chlupaè, 1988; Narkiewicz, 2005, 2007).

Z pocz¹tkiem karbonu na Brunovistulicum nast¹pi³a

zmiana warunków sedymentacji. Zaczê³y siê wówczas
osadzaæ utwory klastyczne o charakterze fliszowym i fli-
szopodobnym (kulm). W zachodniej czêœci Brunovistuli-
cum ich sedymentacja rozpoczê³a siê na prze³omie dewonu
i karbonu, a w czêœci po³udniowo-wschodniej i po³udnio-
wej dopiero w póŸnym wizenie. W okresie póŸniejszym —
od wczesnego namuru po najm³odszy westfal — w czêœci
wschodniej Brunovistulicum rozwija³y siê molasowe
utwory wêglonoœne, pocz¹tkowo paraliczne (paramolasa),
a póŸniej limniczne (ortomolasa) tworz¹ce Górnoœl¹s-
kie Zag³êbie Wêglowe (GZW) (Kotas, 1982, 1985a, b). Kar-
boñskie utwory klastyczne (kulm) wystêpuj¹ce w pod³o¿u
GZW wykazuj¹ ci¹g³oœæ sedymentacyjn¹ z zalegaj¹cymi
ponad nimi utworami wêglonoœnymi. Ten fakt dowodzi, ¿e te
ró¿ne genetycznie osady karboñskie tworzy³y siê w obrêbie
tego samego basenu, okreœlanego jako basen morawsko-
-œl¹ski (Unrug & Dembowski, 1971; Kumpera, 1980, 1988;
Kotas, 1982, 1985a, b; Kumpera & Martinec, 1995; Kumpera
& Grygar, 1997). Zdaniem cytowanych autorów rozwój tego
basenu by³ determinowany kompresj¹ wywo³an¹ kolizj¹
dwóch bloków (p³yt) skorupy kontynentalnej, tj. masywu
czeskiego i Brunovistulicum.

914

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

Najintensywniejsze deformacje tektoniczne pokrywy

paleozoicznej w obszarze Brunovistulicum, prowadz¹ce
do powstania obecnie obserwowanych struktur, nast¹pi³y
pod koniec karbonu. W wyniku póŸnokarboñskich ruchów
tektonicznych, z którymi wi¹¿e siê równie¿ przesuwcza
aktywnoœæ strefy uskokowej Kraków–Lubliniec (¯aba,
1999), utwory paleozoiczne zalegaj¹ce w zachodniej czê-
œci Brunovistulicum zosta³y sfa³dowane i od zachodu nasu-
niête na równowiekowe osady paleozoiczne tworz¹ce
pokrywê osadow¹ w czêœci wschodniej tej jednostki tekto-
nicznej. Wschodnia granica tych struktur fa³dowych
jest wyznaczana na nasuniêciu or³owsko-boguszowickim
w obszarze GZW (ryc. 1 i 2; Kotas 1982, 1985a, b; Po¿ary-
ski i in. 1992). W czêœci wschodniej Brunovistulicum (na
wschód od nasuniêcia or³owsko-boguszowickiego) defor-
macjom typu fa³dowego i fa³dowo-blokowego uleg³y ska³y
paleozoiczne przylegaj¹ce od po³udniowego zachodu do
strefy uskokowej Kraków–Lubliniec, w obszarze miêdzy
Tarnowskimi Górami, Siewierzem i Krzeszowicami oraz te
wystêpuj¹ce w pó³nocnej czêœci GZW (ryc. 2). Na pozo-
sta³ym obszarze, obejmuj¹cym po³udniowo-wschodni¹
i po³udniow¹ czêœæ Brunovistulicum, utwory paleozoiczne
wykazuj¹ blokowy styl budowy (ryc. 2).

Blok ma³opolski

Po³udniowo-zachodni¹ granicê bloku ma³opolskiego

stanowi strefa uskokowa Kraków–Lubliniec, a czêœciowo
te¿ strefa uskokowa Odry (ryc. 1). Natomiast jego pó³noc-
no-wschodnia granica przebiega wzd³u¿ dyslokacji œwiêto-
krzyskiej, która w kierunku po³udniowo-wschodnim
ci¹gnie siê od Sandomierza a¿ po okolice Lubaczowa (Bu³a
& Habryn, 2008). W tê stronê zarówno blok ma³opolski,
jak i dyslokacja œwiêtokrzyska przechodz¹ na terytorium
Ukrainy. Pó³nocno-zachodnia granica bloku ma³opolskie-
go, jak równie¿ przed³u¿enie w tym kierunku dyslokacji
œwiêtokrzyskiej ci¹gle pozostaj¹ niejasne.

Prekambryjskie pod³o¿e bloku ma³opolskiego tworz¹

s³abo przeobra¿one (anchimetamorficzne) i silnie tekto-
nicznie zdeformowane silikoklastyki ediakaru o charakte-
rze fliszowym (ryc. 2). Utwory te stwierdzono w ok. 1000
otworów wiertniczych zlokalizowanych od okolic Czêsto-
chowy po Przemyœl, pod ró¿nowiekowymi utworami (od
ordowiku po miocen; m.in. Jachowicz i in., 2002; ¯ela-
Ÿniewicz i in., 2004; Bu³a & Habryn, 2008 i prace tam cyto-
wane).

Dotychczas nierozpoznane krystaliczne pod³o¿e pre-

kambryjskie bloku ma³opolskiego — jak wskazuj¹ wyniki
interpretacji profilu Celebration 02 — wystêpuje dopiero
na g³êbokoœci poni¿ej 10 km (Malinowski i in., 2005).

Utwory dolnopaleozoiczne bloku ma³opolskiego s¹

reprezentowane przez klastyczne ska³y kambryjskie oraz
klastyczne i wêglanowe ska³y ordowiku i syluru (ryc. 2).
Kambryjskie klastyki wystêpuj¹ tylko w pó³nocno-
-wschodniej czêœci tego bloku — w regionie kieleckim Gór
Œwiêtokrzyskich, sk¹d strefa wystêpowania tych ska³
przed³u¿a siê w kierunku Stalowej Woli i Lubaczowa
(ryc. 2; m.in. Dziadzio & Jachowicz, 1996; Kowalska i in.,
2000; Kowalczewski i in., 2006; Bu³a & Habryn, 2008
i prace tam cytowane). Zró¿nicowane litologicznie i facjal-
nie — klastyczne i wêglanowe — utwory ordowiku i syluru
na tym bloku zalegaj¹ niezgodnie na ska³ach kambryjskich
i ediakarskich (Bu³a & Habryn, 2008 i prace tam cytowa-

ne). Zachowa³y siê one tylko lokalnie w obrêbie struktur
blokowych, fa³dowych b¹dŸ blokowo-fa³dowych (ryc. 2).

Na ska³ach prekambryjskich i ró¿nowiekowych ska-

³ach dolnopaleozoicznych w obszarze bloku ma³opolskie-
go zalegaj¹ niezgodnie utwory dewoñskie, a lokalnie
(w rejonie Dêbicy) karboñskie. Ska³y nale¿¹ce do wymie-
nionych systemów paleozoiku wystêpuj¹ tylko w czêœci
zachodniej tej jednostki tektonicznej, w obszarze na
zachód od linii ³¹cz¹cej miejscowoœci Sandomierz i Rze-
szów (ryc. 2). Utwory dewoñskie i karboñskie zalegaj¹-
ce na bloku ma³opolskim wykazuj¹ du¿e podobieñstwa
w wykszta³ceniu litologicznym do równowiekowych ska³
rozpoznanych w czêœci wschodniej i po³udniowej Brunovi-
stulicum. Dewon dolny jest reprezentowany przez ska³y
klastyczne typu old red, a dewon œrodkowy i górny przez
utwory wêglanowe (platforma wêglanowa; m.in. Narkie-
wicz, 2007; Bu³a & Habryn, 2008 i prace tam cytowane).
W profilach karbonu (dolnego) s¹ wyró¿niane general-
nie dwa kompleksy — wêglanowy i klastyczny (kulm),
a lokalnie (w obszarze miêdzy Tarnowem i Rzeszowem)
trzy: wêglanowo-klastyczny, wêglanowy i klastyczny (kulm;
m.in. Narkiewicz, 2007; Bu³a & Habryn, 2008 i prace tam
cytowane).

Utwory paleozoiczne tworz¹ce pokrywê osadow¹ na

bloku ma³opolskim by³y wielokrotnie poddawane de-
formacjom tektonicznym oraz epigenetycznej erozji.
Zaznaczaj¹ce siê w profilach utworów paleozoicznych luki
stratygraficzne (erozyjne) i niezgodnoœci tektoniczne
wskazuj¹, ¿e procesy te zachodzi³y na prze³omie kambru
i ordowiku, syluru i dewonu, a tak¿e po wizenie (lub wcze-
snym namurze) oraz póŸniej — w czasie ruchów alpej-
skich. Efektem tych procesów jest „mozaikowy” obraz
budowy paleozoiku na bloku ma³opolskim, wyra¿aj¹cy
siê m.in. obecnoœci¹ zrêbowych struktur utworzonych ze
ska³ ediakarskich oraz pojawiaj¹cymi siê wœród utwo-
rów dewoñsko-karboñskich wychodniami starszych ska³
(ryc. 2).

WyraŸnie zaznacza siê zró¿nicowanie stylu budowy

strukturalnej paleozoicznej pokrywy osadowej bloku
ma³opolskiego. W jego pó³nocno-wschodniej czêœci, przy-
legaj¹cej do dyslokacji œwiêtokrzyskiej, a obejmuj¹cej
rejon kielecki Gór Œwiêtokrzyskich i obszar miêdzy San-
domierzem a Lubaczowem, utwory paleozoiczne (od kam-
bru po karbon) wykazuj¹ fa³dowy styl budowy. W innych
rejonach tej jednostki tektonicznej dominuj¹ struktury blo-
kowe zbudowane ze ska³ ediakarskich i ró¿nowiekowych
ska³ paleozoicznych (od ordowiku po karbon; ryc. 2).

Propozycja podzia³u tektonicznego

bloku górnoœl¹skiego i ma³opolskiego

w planie podpermsko-mezozoicznym

Zasiêg, granice oraz nazwy wyró¿nionych jednostek

tektonicznych zosta³y przedstawione na rycinie 1, nato-
miast na rycinie 2 jednostki te ukazano na tle mapy geo-
logicznej bloków górnoœl¹skiego i ma³opolskiego w planie
podpermsko-mezozoicznym. Przekroje geologiczne
(ryc. 3), których linie zaznaczono na rycinie 2, zosta³y
w g³ównej mierze opracowane na podstawie przekrojów
zawartych w pracach Po¿aryskiego i Tomczyka (1993),
Bu³y i in. (1997b), ¯aby (1999), Bu³y (2000) oraz Schul-
manna i Gayera (2000), które zmodyfikowano na podsta-
wie map geologicznych zawartych w atlasie pod redakcj¹
Bu³y i Habryna (2008).

915

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

górnoœl¹ska

seria

piaskowcowa

(namur

B-C)

Upper

Silesian

Sandstone

Series

(Namurian

B-C)

karboñskie

ska³y

klastyczne

(kulm)

Carboniferous

terrigenous

rocks

(Culm)

dolnodewoñskie

ska³y

klastyczne

Lower

Dewonian

terrigenous

rocks

ordowik

(formacja

z

B

ibieli

(fm))

Ordovician

–

Bibiela

Formation

(fm)

krakowska

seria

piaskowcowa

(westfal

B-D)

Cracow

Sandstone

Series

(W

estphalian

B-D)

seria

mu³owcowa

(westfal

A-B)

Mudstone

Series

(W

estphalian

A-B)

seria

paraliczna

(wy¿szy

namur

A)

Paralic

Series

(Upper

Namurian

A)

dewoñskie

ska³y

wêglanowe

Devonian

carbonate

rocks

sylur

Silurian

ordowik

Ordovician

BRUNOVISTUL

ICUM

kambr

yjskie

ska³y

klastyczne

Cambrian

terrigenous

rocks

kambr

dolny

holmiowy

i

subholmiowy

Lower

Cambrian

Holmia

and

Sub-holmia

Zone

kambr

dolny

subholmiowy

(formacja

z

B

or

zêt

(fm))

Lower

Cambrian

Sub-holmia

Zone

-

B

orzêta

Formation

(fm)

PREKAMBR

PRECAMBRIAN

ediakarskie

ska³y

anchimetamor

ficzne

Ediacaran

anchimetamorphic

rocks

ediakarskie

zlepieñce

polimiktyczne

Ediacaran

polymictic

conglomerates

ar

chaiczno-dolnoproterozoiczne

ska³y

kr

ystaliczne

s

Archaean-Lower

Proterozoic

cr

ystalline

rock

SKA£

Y

MAGMOWE

N

A

POWIERZCHNI

P

ALEOZOIKU

IGNEOUS

ROCKS

ON

THE

SURF

ACE

OF

THE

P

ALEOZOIC

por

fir

y,

granitoidy

porphyres,

granitoides

diabazy

,

melafir

y

diabases,

melaphyres

karboñskie

ska³y

wêglanowe

Carboniferous

carbonate

rocks

neoproterozoiczne

ska³y

kr

ystaliczne

Neoproterozoic

cr

ystalline

rocks

podr

zêdne

uskoki

minor

faults

granice

pr

zejsciowe

intermediate

boundaries

}

}

BRUNOVISTULICUM

górnokarboñskie

utwor

y

wêglonoœne

GZW

BRUNOVISTULICUM

Upper

Carboniferous

coal-bearing

deposits

of

the

Upper

Silesian

Coal

Basin

GÓRNY

P

ALEOZOIK

UPPER

P

ALEOZOIC

}

BRUNOVISTULICUM

I

B

LOK

MA£OPOLSKI

BRUNOVISTULICUM

AND

M

A£OPOLSKA

BLOCK

BLOK

MA£OPOLSKI

MA£OPOLSKA

BLOCK

}

BRUNOVISTULICUM

DOLNY

P

ALEOZOIK

LOWER

P

ALEOZOIC

BRUNOVISTULICUM

BLOK

MA£OPOLSKI

MA£OPOLSKA

BLOCK

}

BRUNOVISTULICUM

dewoñskie

ska³y

wulkaniczno-klastyczne

Devonian

volcanic-terrigenous

rocks

BRUNOVISTULICUM

I

BLOK

MA£OPOLSKI

BRUNOVISTULICUM

AND

MA£OPOLSKA

BLOCK

BRUNOVISTULICUM

I

B

LOK

MA£OPOLSKI

BRUNOVISTULICUM

AND

M

A£OPOLSKA

BLOCK

granice

jednostek

tektonicznych

boundaries

of

tectonic

units

linie

pr

zekrojów

geologicznych

lines

of

geological

cross-sections

podr

zêdne

nasuniêcia

minor

overthrusts

strefy

uskokowe

fault

zones

g³ówne

uskoki

major

faults

}

g³ówne

nasuniêcia

major

overthrusts

nasuniêcie

karpackie

Carpathian

Overthrust

I–I

POLSKA

POLAND

CZECHY

CZECH

REPUBLIC

NOWY

S¥CZ

¯ILINA

ZAKOP

ANE

KOŠICE

POLSKAPOLAND

CZECHY

CZECH

REPUBLIC

S£OW

ACJA

SLOV

AKIA

UKRAINA

UKRAINE

S£OW

ACJA

SLOV

AKIA

POLSKA

POLAND

0

50

100

km

Ryc.

2.

Mapa

geologiczna

prekambru

i

paleozoiku

Brunovistulicum

i

bloku

ma³opolskiego

—

odkryta

p

o

karbon

(na

podstawie

Poprawy

&

Nemèoka,

1988–1989;

Kump

ery

&

Martinca,

1995;

Bu³y

i

in.,

2002;

Cymermana,

2004;

Bu³y

&

¯aby,

2005;

Jureczki

i

in.,

2005;

Bu³y

&

Habryna,

2008)

Fig.

2.

Geological

map

o

f

the

Precambrian

and

Paleozoic

at

the

Brunovistulicum

and

Ma³opolska

Block

—

w

ithout

formations

younger

than

the

Carboniferous

(af

ter

Poprawa

&

Nemèok,

1988–1989;

Kumpera

&

Martinec,

1995;

Bu³a

et

al.,

2002;

Cymerman,

2004;

Bu³a

&

¯aba,

2005;

Jureczka

et

al.,

2005;

Bu³a

&

H

abryn,

2008)

W

Pr

ze

k

ró

j

I–

I

Cr

os

s-

sec

ti

o

n

I–I

?

?

?

?

?

0

-7

500

-2

500

-5

000

[m

n.

p.m.]

[m

a.

s.

l.]

E

Pr

ze

k

ró

j

IV

–I

V

Cr

os

s-

sec

ti

o

n

IV–IV

[m

n.

p.m.]

[m

a.

s.

l.]

Pr

ze

k

ró

j

III–III

Cr

os

s-

sec

ti

o

n

III–II

I

[m

n.

p.m.]

[m

a.

s.

l.]

Pr

ze

k

ró

j

II

–II

Cr

os

s-

sec

tio

n

II–II

0

-7

500

-2

500

-5

000

NE

SW

NE

0

-7

500

-2

500

-5

000

N

S

0

-7

500

-2

500

-5

000

[m

n.

p.m.]

[m

a.

s.

l.]

SW

ki

elecki

e

p

as

m

o

fa³

dow

e

K

iel

ce

Fol

d

B

elt

M

O

L

D

A

NUBI

C

UM

BL

O

KM

A

£

O

P

O

LS

KI

MA

£O

PO

LSKA

BLO

C

K

BL

OK

G

ÓRNOŒ

L

¥

SK

I

U

P

P

E

R

S

ILES

IA

N

B

LO

CK

mo

raws

ko-œl

¹skie

p

asm

o

fa³d

o

wo

-nasu

wcz

e

Mo

ravi

an-S

ilesian

Fo

ld

-an

d

-T

hru

st

B

elt

niec

ka

gó

rn

o

œl¹ska

Upp

er

S

iles

ian

Tr

oug

h

gór

noœl

¹ska

st

re

fa

fa³d

owa

Upp

er

S

ilesia

n

Fol

d

Zo

ne

ko

pu

³a

B

iel

sk

a-B

ia³

ej

B

iel

sk

o

-B

ia

³a

Do

m

e

NN

zr

¹b

Rz

es

zo

tar

Rz

esz

otar

y

Hor

st

ró

w

Li

pla

su

Li

pl

as

Gr

ab

en

0

10

20

30

km

p³

as

zc

zo

wi

ny

ka

rpa

ckie

C

ar

p

ath

ian

nap

p

es

ut

wo

ry

po

kr

ywy

p

er

msko

-me

zo

zo

icz

no

-k

enez

oi

cz

nej

P

er

m

ia

n-

Meso

zo

ic-

C

enoz

oi

c

co

ver

ro

cks

w

ar

yscy

jski

e

gran

ito

idy

V

ari

scan

gr

ani

toi

ds

gó

rn

ok

ar

bo

ñs

ki

e

u

tw

or

y

w

êg

lo

n

oœ

n

e

G

ó

rn

o

œl

¹s

ki

ego

Za

g

³ê

b

ia

W

êgl

ow

eg

o

U

ppe

r

C

arb

o

ni

fer

o

us

coa

l-b

ear

in

g

d

epos

its

of

the

Upp

er

S

ilesi

an

C

o

al

B

asi

n

ut

wo

ry

kl

astycz

ne

karb

o

nu

do

ln

ego

(ku

lm

)

Lo

w

er

C

ar

bon

ife

rou

s

cl

ast

ic

dep

o

si

ts

(C

ul

m)

ut

wo

ry

wêg

la

now

e

d

ew

on

u

ikar

bo

nu

do

ln

eg

o

D

evon

ian

an

d

L

ow

er

C

arb

oni

fer

ous

carb

o

na

te

de

pos

its

m

etakl

astyki

de

won

u

gó

rn

eg

o

(?)

ikar

bo

nu

dol

neg

o

U

ppe

r

D

ev

oni

an

(?)

and

Lo

wer

C

arb

oni

fe

ro

us

met

acl

ast

ic

ro

cks

m

etaw

u

lk

ano

klas

tyki

dew

onu

D

evon

ian

met

a-i

gne

ous

-t

er

rig

eno

us

roc

ks

ut

wo

ry

syl

ur

u

S

ilu

ria

n

ro

cks

ut

wo

ry

or

do

wik

u

O

rdo

vi

cian

ro

cks

ut

wo

ry

kam

bru

œro

dko

w

eg

o

ikam

bru

g

ór

ne

go

(?

)

b

lo

ku

gó

rn

oœl

¹ski

ego

M

id

d

le

C

ambr

ia

n

an

d

(?)

U

ppe

r

C

amb

ri

an

rocks

of

th

e

U

pp

er

S

ilesi

an

B

lock

ut

wo

ry

kam

bru

d

ol

ne

go

bl

oku

g

ór

no

œl¹

skie

g

o

Lo

w

er

C

am

bri

an

roc

ks

of

th

e

U

pp

er

S

ile

sian

B

lo

ck

sf

a³d

o

w

ane

ut

wo

ry

kamb

ryjs

kie

blo

ku

m

a³

opo

lsk

ieg

o

fo

ld

ed

C

am

b

ri

an

roc

ks

o

f

the

M

a³o

pol

ska

B

lock

an

ch

ime

tamo

rfi

cz

ne

sk

a³y

klas

tycz

ne

ed

iak

aru

Ed

iacar

an

an

ch

ime

tamor

ph

ic

si

lici

cla

stics

ro

cks

ne

op

ro

tero

zo

icz

ne

ska³

y

kr

ysta

lic

zn

e

blok

u

gó

rn

oœl

¹ski

ego

(B

ru

n

ov

istu

licum

)

N

eop

rote

roz

oic

cr

ys

tall

in

e

ro

cks

of

the

U

pp

er

S

ilesi

an

B

lock

(B

run

ovi

stul

ic

u

m)

pr

ot

ero

zo

icz

ne

ska³

y

kr

ysta

lic

zn

e

S

ud

etów

Zach

od

ni

ch

(M

ol

dan

u

bi

cu

m)

P

rot

er

oz

oi

c

cr

yst

al

line

roc

ks

o

f

th

e

W

est

Su

det

es

(M

o

ld

an

ubi

cum

)

pr

ot

ero

zo

icz

ne

(m

eta-)

b

az

yty

i(m

eta-

)

u

ltra

baz

yty

(p

rz

ypus

zc

za

ln

y

sz

ew

o

fiol

ito

w

y)

P

rot

er

oz

oi

c

(m

et

a-)

bas

ite

s

and

(met

a-

)

u

ltr

aba

sit

es

(su

pp

osed

op

hio

lit

e

su

tur

e

zo

n

e)

ar

chai

cz

no

-do

ln

o

pr

ote

roz

oi

cz

ne

(kar

els

kie)

ska³

y

kr

ys

tali

cz

n

e

blok

u

gó

rn

oœl

¹ski

ego

A

rchean

-L

ow

er

P

ro

tero

zo

ic

(K

arel

ia

n

)

cr

ystal

line

ro

cks

of

th

e

U

pp

er

S

ilesi

an

B

lock

usko

ki:

S

UK

L

–

str

efa

uskoko

wa

K

raków

-L

ubl

in

ie

c

fa

ul

ts

:

S

UK

L

–

Kr

aków

-L

ubl

in

ie

c

Fau

lt

Zone

nasu

ni

êcia

:

NN

–

N

yz

ner

o

va

,

NOB

–

or³

ow

sko-

b

ogus

zo

wi

ckie

over

thru

sts:

NN

–

N

yz

nero

v

th

rus

t,

NOB

–

O

rl

ova-

B

o

g

us

zo

w

ic

e

th

ru

st

NO

B

SU

KL

SU

KL

SU

KL

SU

KL

BL

OK

G

ÓRNOŒ

L

¥

SK

I

U

P

P

E

R

S

ILES

IA

N

B

LO

CK

BLO

K

MA

£

O

PO

LS

KI

MA

£O

PO

LSKA

BLO

C

K

niec

ka

gó

rn

o

œl¹ska

Upp

er

S

iles

ian

Tr

oug

h

zr¹

bRz

eszotar

Rzesz

otary

Hor

st

ró

w

Lipl

asu

L

ipl

as

Gr

ab

en

BLOK

MA

£O

PO

LSKI

MA£O

POLS

KA

BLOC

K

niec

ka

gó

rn

o

œl¹ska

Upp

er

S

iles

ian

Tr

oug

h

ko

pu

³a

B

ie

ls

ka-

B

ia

³e

j

B

iel

sko

-B

ia

³a

D

o

m

e

BL

OK

G

ÓRNOŒ

L

¥

SK

I

U

P

P

E

R

S

ILES

IA

N

B

LO

CK

zr¹

bRz

eszotar

Rzesz

otary

Hor

st

n

iec

ka

gó

rn

o

œl

¹sk

a

Upp

er

Si

le

si

an

Tr

oug

h

BL

OK

GÓR

N

O

ŒL

¥S

KI

U

PPE

R

S

IL

E

S

IA

N

BL

O

C

K

BL

OK

M

A

£

O

P

O

LS

KI

M

A

£

O

POL

S

KA

BL

OC

K

Ryc.

3.

Przekroje

geologiczne

(linie

przekrojów

zaznaczono

na

ryc.

2)

Fig.

3.

Geological

cross-sections

(for

geological

cross-sections

lines

see

Fig.

2)

Jednostki tektoniczne bloku górnoœl¹skiego

Morawsko-œl¹skie pasmo fa³dowo-nasuwcze (ryc.

1–3) rozci¹ga siê w zachodniej czêœci bloku górnoœl¹skie-
go (a tak¿e bloku Brna), w przybli¿eniu odpowiada
morawsko-œl¹skiej strefie fa³dowej (w ujêciu Kotasa 1982,
1985a, b oraz Po¿aryskiego i in. 1992). Obejmuje ono kar-
boñskie utwory wêglonoœne zachodniej czêœci GZW, a tak¿e
proterozoiczne i dewoñskie ska³y krystaliczne oraz karboñ-
skie utwory fliszowe po³o¿one na zachód od GZW. Jego
zachodni¹ granicê stanowi strefa uskokowa morawsko-
-œl¹ska, natomiast wschodni¹ — nasuniêcie or³owsko-bo-
guszowickie. Od pó³nocy jednostka ta jest ograniczana
przez strefê uskokow¹ Kraków–Lubliniec, która ku
pó³nocnemu zachodowi ³¹czy siê najprawdopodobniej ze
stref¹ uskokow¹ Odry. W kierunku po³udniowym omawia-
na jednostka przechodzi na terytorium Czech. Wystêpuj¹ce
na tym obszarze utwory proterozoiczne, dewoñskie i kar-
boñskie cechuj¹ siê fa³dowo-nasuwczym stylem budowy.
Struktury fa³dowe wykazuj¹ subpo³udnikowy przebieg
oraz przewa¿nie wschodni¹ wergencjê. Na zachodzie tej
jednostki czêœæ nasuniêæ, rozwiniêtych g³ównie w obrêbie
utworów dewoñskich i karboñskich, odznacza siê zwrotem
skierowanym ku zachodowi.

Górnoœl¹ska strefa fa³dowa (ryc. 1–3) obejmuje

wystêpuj¹ce w pó³nocnej czêœci GZW struktury karboñ-
skie wyró¿niane jako siod³o g³ówne (np. Kotas, 1972,
1982, 1985a, b) oraz po³o¿one na pó³noc i pó³nocny
wschód od granicy GZW — pomiêdzy Tarnowskimi Góra-
mi, Siewierzem i Krzeszowicami — struktury dewoñ-
sko-karboñskie, które wczeœniej by³y w³¹czane m.in. do:
krakowskiej ga³êzi waryscydów (Bukowy, 1964), antykli-
norium œl¹sko-krakowskiego (Bukowy, 1972) b¹dŸ kra-
kowskiej strefy fa³dowej (Kotas, 1982, 1985a, b). Od
pó³nocy i pó³nocnego wschodu jednostka ta jest ograniczo-
na przez strefê uskokow¹ Kraków–Lubliniec, a na
po³udniowym wschodzie przez uskok Krzeszowice–
–Charsznica. Na po³udniu graniczy ona z nieck¹ górno-
œl¹sk¹ (granica ta ma charakter przejœciowy), natomiast na
zachodzie — z morawsko-œl¹skim pasmem fa³dowym. Na
obszarze górnoœl¹skiej strefy fa³dowej wystêpuj¹ — pociê-
te licznymi uskokami — w¹sko- b¹dŸ szerokopromienne
antykliny i synkliny o zró¿nicowanych amplitudach. Osie
tych struktur — wykazuj¹ce znaczne undulacje — na
pó³nocy omawianej jednostki odznaczaj¹ siê subrówno-
le¿nikowym przebiegiem, natomiast w po³udniowo-wschod-
niej czêœci wyginaj¹ siê ku po³udniowemu wschodowi.
Stopieñ deformacji tektonicznych utworów paleozoicz-
nych w obrêbie tej jednostki tektonicznej wzrasta od
po³udniowego zachodu w kierunku pó³nocno-wschodnim
— w miarê zbli¿ania siê do strefy uskokowej Kraków–
–Lubliniec.

Niecka górnoœl¹ska (ryc. 1–3) obejmuje w ca³oœci

tzw. nieckê g³ówn¹ (np. Kotas, 1972, 1982, 1985a, b),
wyraŸnie zaznaczaj¹c¹ siê zarówno w strukturze karboñ-
skich utworów wêglonoœnych GZW, jak i w podœcie-
laj¹cych je starszych utworach karboñskich oraz dewoñ-
skich (Bu³a & Habryn, 2008). Oœ tej struktury biegnie
³ukiem od zachodu w kierunku po³udniowym, od okolic
¯or po rejon Zawoi. Jednostka ta od zachodu graniczy

z morawsko-œl¹skim pasmem fa³dowym wzd³u¿ nasuniê-
cia or³owsko-boguszowickiego, a od po³udnia z kopu³¹
Bielska-Bia³ej. Od po³udniowego wschodu kontaktuje tek-
tonicznie ze zrêbem Rzeszotar. Niecka górnoœl¹ska jest
poprzecinana przez liczne, przewa¿nie subrównole¿niko-
we uskoki o znacznych amplitudach zrzutu, dochodz¹-
cych nawet do 1000 m, które schodowo przemieszczaj¹
utwory paleozoiczne i prekambryjskie w kierunku po-
³udniowym.

Kopu³a Bielska-Bia³ej (ryc. 1–3) obejmuje tarczowato

wysklepione ku górze, neoproterozoiczne ska³y krystalicz-
ne oraz anchimetamorficzne utwory klastyczne ediakaru
wystêpuj¹ce tu pod osadami mioceñskimi, na które
nasuniête s¹ utwory fliszu karpackiego. Struktura ta —
okreœlana dotychczas jako wyniesienie lub rygiel Biel-
ska-Bia³ej–Andrychowa (Kotas, 1972) — od pó³nocy,
zachodu i wschodu jest otoczona wychodniami ró¿nowie-
kowych ska³ paleozoicznych tworz¹cych po³udniowe
skrzyd³o niecki górnoœl¹skiej.

Zr¹b Rzeszotar (ryc. 1–3) okreœlany m.in. jako wy-

piêtrzenie rzeszotarskie (Konior, 1974) — stanowi w¹ski
element strukturalny o subpo³udnikowym przebiegu
(NNW–SSE), ci¹gn¹cy siê od pó³nocnych granic Krako-
wa, gdzie kontaktuje ze stref¹ uskokow¹ Kraków–Lubli-
niec, w kierunku Myœlenic–Wiœniowej. Jednostkê tê od
wschodu i zachodu ograniczaj¹ strome uskoki normal-
no-zrzutowe o amplitudzie przekraczaj¹cej nawet 1500 m.
Lokalnie zr¹b ten jest przecinany i przemieszczany przez
subrównole¿nikowe uskoki poprzeczne. W jego obszarze
ods³aniaj¹ siê na powierzchni podmezozoicznej archaicz-
no-wczesnoproterozoiczne ska³y krystaliczne, ediakarskie
zlepieñce polimiktyczne, dolnokambryjskie ska³y kla-
styczne i lokalnie (w rejonie Krakowa) dewoñskie ska³y
klastyczne i wêglanowe.

Rów Liplasu (ryc. 1–3) tektonicznie graniczy od

zachodu ze zrêbem Rzeszotar, natomiast jego pó³nocno-
-wschodni¹ granicê wyznacza strefa uskokowa Kra-
ków–Lubliniec. Tê subpo³udnikowo przebiegaj¹c¹ struk-
turê wype³niaj¹ utwory klastyczne kambru dolnego,
wêglanowe ska³y dewonu oraz wêglanowe i klastyczne
(kulm) ska³y karbonu.

Jednostki tektoniczne bloku ma³opolskiego

Na obszarze bloku ma³opolskiego wyró¿niono tylko

jedn¹ jednostkê tektoniczn¹ dobrze zaznaczaj¹c¹ siê na
mapie przegl¹dowej w skali nie wiêkszej od 1 : 1 000 000.
Jest to kieleckie pasmo fa³dowe (ryc. 1–3) rozci¹gaj¹ce
siê w kierunku NW-SE wzd³u¿ pó³nocno-wschodniej kra-
wêdzi bloku ma³opolskiego przylegaj¹cej do dyslokacji
œwiêtokrzyskiej. W jego obrêbie wystêpuj¹ utwory kam-
bru, ordowiku, syluru, dewonu i karbonu odznaczaj¹ce siê
fa³dowym stylem budowy. Pod tym wzglêdem struktura ta
wyraŸnie ró¿ni siê od pozosta³ej czêœci bloku ma³opolskie-
go, gdzie utwory prekambryjskie (ediakar) i paleozoiczne
tworz¹ liczne, przewa¿nie niewielkie struktury blokowe.
Wyj¹tek stanowi tu rozleg³a struktura zrêbowa utworzona
z ediakarskich ska³ klastycznych ods³aniaj¹cych siê miê-
dzy Baranowem Sandomierskim a Przemyœlem, okreœlana

918

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

przez autorów ró¿nych prac jako antyklinorium dolnego
Sanu, wyniesienie dolnego Sanu lub masyw le¿ajski
(Le¿ajska) (np. Mizerski & Stupka, 2005). Po³udniowo
zachodni¹ granicê kieleckiego pasma fa³dowego wyzna-
czono wzd³u¿ uskoków, które oddzielaj¹ ska³y ediakarskie
od kambryjskich. Uskoki te przecinaj¹ równie¿ m³odsze
utwory paleozoiczne.

Podsumowanie

Propozycja tektonicznej regionalizacji bloków górno-

œl¹skiego i ma³opolskiego zosta³a oparta przede wszystkim
na kryteriach tektonicznych. Podjêto te¿ starania, ¿eby
nazwy wydzielanych jednostek w jak najwiêkszym stopniu
okreœla³y ich to¿samoœæ strukturaln¹. Du¿¹ wagê przy-
wi¹zano do wyznaczenia granic jednostek w taki sposób,
aby by³o mo¿liwe jednoznaczne przedstawienie ich na
mapach

przegl¹dowych

w

skali

nie

wiêkszej

ni¿

1 : 1 000 000. W wiêkszoœci przypadków granice propo-
nowanych jednostek tektonicznych maj¹ charakter usko-
kowy. Zosta³y one wyznaczone wzd³u¿ œciœle zdefiniowa-
nych uskoków, stref uskokowych b¹dŸ nasuniêæ. Tylko
w dwóch przypadkach granice te s¹ nieco mniej precy-
zyjne, gdy¿ maj¹ charakter przejœciowy. Jest to pó³nocna
i po³udniowa granica niecki górnoœl¹skiej. Niecka ta ku
pó³nocy przechodzi bowiem stopniowo w górnoœl¹sk¹
strefê fa³dow¹, natomiast na po³udniu jej granice wy-
znaczaj¹ wychodnie ska³ paleozoicznych (kambryjskich
i dewoñskich) otaczaj¹cych kopu³ê Bielska-Bia³ej (ryc.
1–3).

Autorzy propozycji uwa¿aj¹, i¿ GZW nie ma charak-

teru jednostki tektonicznej i dlatego jej nie wyró¿niaj¹.
Granica GZW ma w istocie postaæ linii intersekcyjnej
wyznaczaj¹cej zasiêg karboñskich utworów wêglonoœnych
na powierzchni podpermsko-mezozoicznej i podkeno-
zoicznej w obszarze bloku górnoœl¹skiego. W zwi¹zku
z tym GZW nale¿y traktowaæ jako jednostkê z³o¿owo-eko-
nomiczn¹.

Górnoœl¹skie Zag³êbie Wêglowe znajduje siê w wiêk-

szoœci na obszarze niecki górnoœl¹skiej, jednak jego
pó³nocna czêœæ le¿y ju¿ w obrêbie górnoœl¹skiej strefy
fa³dowej, natomiast zachodnia nale¿y do morawsko-
-œl¹skiego pasma fa³dowo-nasuwczego (ryc. 1 i 2). Na tê
niejednorodnoœæ strukturaln¹ GZW od dawna i wielokrot-
nie wskazywa³ Kotas (1972, 1982, 1985a, b), zaliczaj¹c
jego zachodni¹ czêœæ do struktur strefy morawsko-œl¹skiej.
Podkreœla³ on równie¿, ¿e zarówno utwory wêglonoœne,
jak i wystêpuj¹ce z nimi w ci¹g³oœci sedymentacyjnej utwo-
ry klastyczne kulmu oraz ska³y starsze zosta³y poddane
tym samym procesom tektonicznym, które doprowadzi³y
do ukszta³towania struktury GZW, a które z najwiêksz¹
intensywnoœci¹ zachodzi³y pod koniec karbonu. Górno-
œl¹skie Zag³êbie Wêglowe po³o¿one jest w ca³oœci na
bloku górnoœl¹skim, lecz jego granice nie pokrywaj¹ siê
z granicami tej jednostki. Natomiast struktury obserwo-
wane w obrêbie GZW przechodz¹ poza jego granice.

W pracy zaprezentowano tylko podstawowe jednostki

tektoniczne bloków górnoœl¹skiego i ma³opolskiego, które
mog¹ byæ bez trudu przedstawione na mapach prze-
gl¹dowych w skali nie wiêkszej ni¿ 1 : 1 000 000. W obrêbie
tych g³ównych jednostek da siê wydzieliæ liczne jednostki
tektoniczne ni¿szego rzêdu mo¿liwe do ukazania na bar-

dziej szczegó³owych mapach w wiêkszych skalach (od
1 : 500 000 do 1 : 50 000). Dotyczy to w szczególnoœci
bloku ma³opolskiego. Podzia³ na jednostki ni¿szego rzêdu
nie by³ jednak przedmiotem niniejszej pracy.

Literatura

BOUÈEK B. 1935 — O silurskì faunì od Stinavy (zãpadnì od Plum-
lova) na Drahanskì vysoèinì. Èas. Vlasten. Spol. Mus., 48: 129–138.
BROCHWICZ-LEWIÑSKI W., PO¯ARYSKI W., TOMCZYK H. 1983
— Ruchy przesuwcze w po³udniowej Polsce w paleozoiku. Prz. Geol.,
31: 651–658.
BUKOWY S. 1964 — Nowe pogl¹dy na budowê pó³nocno-wschodnie-
go obrze¿enia Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego. Biul. Inst. Geol.,
184: 5–34.
BUKOWY S. 1972 — Budowa pod³o¿a karbonu Górnoœl¹skiego
Zag³êbia Wêglowego, [W:] Karbon Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglo-
wego. Pr. Inst. Geol., 61: 23–50.
BU£A Z. 2000 — Dolny paleozoik Górnego Œl¹ska i zachodniej
Ma³opolski. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 171: 1–63
BU£A Z. & HABRYN R. (red.) 2008 — Atlas geologiczno-struktural-
ny pod³o¿a paleozoicznego Karpat zewnêtrznych i zapadliska przedkar-
packiego. Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
BU£A Z., HABRYN R., KRIEGER W., KUREK S., MARKOWIAK M.
& WO

îNIAK P. 2002 — Atlas geologiczny paleozoiku bez permu w

strefie kontaktu bloków górnoœl¹skiego i ma³opolskiego. Pañstwowy
Instytut Geologiczny, Warszawa.
BU£A Z. & JACHOWICZ M. 1996 — The Lower Palaeozoic sedi-
ments in the Upper Silesian Block. Geol. Quart., 40: 299–336.
BU£A Z., JACHOWICZ M. & PØICHYSTAL A. 1997a — Lower
Palaeozoic deposits of the Brunovistulicum. Terra Nostra, 11: 32–38.
BU£A Z., JACHOWICZ M. & ¯ABA J. 1997b — Principal characte-
ristics of the Upper Silesian Block and Ma³opolska Block border zone
(southern Poland). Geol. Mag., 133: 669–677.
BU£A Z. & ¯ABA J. 2005 — Pozycja tektoniczna Górnoœl¹skiego
Zag³êbia Wêglowego na tle prekambryjskiego i dolnopaleozoicznego
pod³o¿a, [W:] Jureczka J., Bu³a Z. & ¯aba J. (red.), Geologia i zagad-
nienia ochrony œrodowiska w regionie górnoœl¹skim. Pañstwowy
Instytut Geologiczny, Polskie Towarzystwo Geologiczne, Warszawa:
14–42.
BU£A Z. & ¯ABA J. 2008 — Struktura prekambryjskiego pod³o¿a
wschodniej czêœci bloku górnoœl¹skiego (Brunovistulicum). Prz. Geol.,
56: 473–480.
BYLINA P., ¯ELA

îNIEWICZ A. & DÖRR W. 2000 — Archean base-

ment in the Upper Silesia Block: U-Pb zircon age from amphibolites of
the Rzeszotary Horst, [In:] Joint Meeting of Europrobe (TESZ) and
PACE Projects. Zakopane/Holy Cross Mountains, Poland, September
16–23, 2000. Abstracts volume. Warszawa: 11–12.
CEBULAK S. & KOTAS A. 1982 — Profil utworów intruzywnych i
prekambryjskich w otworze Gocza³kowice IG-1, [W:] Przewodnik 54
Zjazdu Polskiego Towarzystwa Geologicznego. Sosnowiec. Wyd. Geol.,
Warszawa: 205–210.
CHLUPAÈ I. 1988 — The Devonian of Czechoslovakia and its strati-
graphical significance, [In:] McMillan N.J., Embry A.F. & Glass D.J.
(eds.), Devonian of the World. Proceedings of the Second International
Symposium on the Devonian System. Mem. Canad. Soc. Petrol. Geol.,
14: 481–497.
CWOJDZIÑSKI S. & ¯ELA

îNIEWICZ A. 1995 — Pod³o¿e krysta-

liczne bloku przedsudeckiego, [W:] Przewodnik 66 Zjazdu Polskiego
Towarzystwa Geologicznego, Wroc³aw. Rocz. Pol. Tow. Geol. — wyd.
spec.: 11–28.
CYMERMAN Z. 2004 — Tectonic map of the Sudetes and the
Fore-Sudetic Block, 1 : 200 000. Pañstwowy Instytut Geologiczny,
Warszawa.
DUDEK A. 1980 — The crystalline basement block of the Outer Car-
pathians in Moravia: Bruno-Vistulicum. Roz. ÈS. Akad. Vìd, Ø. Mat.
Pàír. Vìd, 90: 1–85.
DZIADZIO P. & JACHOWICZ M. 1996 — Budowa pod³o¿a utworów
mioceñskich na SW od wyniesienia Lubaczowa. Prz. Geol., 44:
1124–1130.
FATKA O. & VAVRDOVA M. 1998 — Early Cambrian Acritarcha
from sediments underlying the Devonian in Moravia (Menin borehole,
southern Moravia). Czech. Geol. Surv. Bull., 73: 55–60.
FINGER F., HAN

L P., PIN C., VON QUADT A., STEYRER H.P.

2000 — The Brunovistulian: Avalonian Precambrian sequence at the
eastern and of the Central European Variscides? [In:] Franke W.,
Haak V., Oncken O. & Tanner D. (eds.), Orogenic processes: Quantifi-

919

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008

cation and modelling in the Variscan Belt. Geol. Soc. London, Spec.
Publ., 179: 103–112.
FINGER F., SCHITTER F., RIEGLER G. & KRENN E. 1999 — The
history of the Brunovistulian total-Pb monazite ages from the metamor-
fic complex. Geolines, 8: 21–23.
HLADIL J. 1988 — Zonality in the Devonian carbonate sediments in
Moravia (CSFR), [In:] Proc. Ist. Int. Conf. Bohemian Massif. Praha:
121–126.
JACHOWICZ M. 2005 — Ordowickie akritarchy bloku górnoœl¹skie-
go. Prz. Geol., 53: 756–762.
JACHOWICZ M. & PØICHYSTAL A. 1997 — Lower Cambrian sedi-
ments in deep boreholes in south Moravia. Vìst. Èes. Geol. Úst., 72:
329–332.
JACHOWICZ M., ¯ELA

îNIEWICZ A., BU£A Z., BOBIÑSKI W.,

HABRYN R., MARKOWIAK M. & ¯ABA J. 2002 — Geneza i pozy-
cja stratygraficzna podkambryjskich i podordowickich anchimetamor-
ficznych ska³ w po³udniowej Polsce — przedpole orogenu
neoproterozoicznego? Arch. Pañstwowego Instytutu Geologicznego,
Sosnowiec-Warszawa.
JURECZKA J., DOPITA M., GA£KA M., KRIEGER W., KWARCIÑSKI J.
& MARTINIEC P. 2005 — Atlas geologiczno-z³o¿owy polskiej i cze-
skiej czêœci Górnoœl¹skiego Zag³êbia Wêglowego, 1 : 200 000.
Pañstwowy Instytut Geologiczny, Warszawa.
KALVODA J., LEICHMANN J., BÁBEK O. & MELICHAR R. 2003
— Brunovistulian terrane (Central Europe) and Istanbul Zone (NW
Turkey): Late Proterozoic and Paleozoic tectonostratigraphic deve-
lopment and paleogeography. Geol. Carpath., 54: 139–152.
KETTNER R. & REMEŠ M. 1935 — Objev silurskych bøidlic s grap-
tolitovou faunou na Moravì. Vìst. Kral. Èes. Spol. Nauk., 16: 1–7.
KONIOR K. 1974 — Budowa geologiczna wypiêtrzenia rzeszotarskie-
go w œwietle najnowszych danych wiertniczych i geofizycznych. Rocz.
Pol. Tow. Geol., 44: 321–375.
KOTAS A. 1972 — Wa¿niejsze cechy budowy geologicznej Górno-
œl¹skiego Zag³êbia Wêglowego na tle pozycji tektonicznej i budowy
g³êbokiego pod³o¿a utworów produktywnych, [W:] Problemy geodyna-
miki i t¹pañ. Komitet Górnictwa PAN, Kraków: 5–55.
KOTAS A. 1982 — Zarys budowy geologicznej Górnoœl¹skiego
Zag³êbia Wêglowego, [W:] Przewodnik 54 Zjazdu Polskiego Towarzy-
stwa Geologicznego. Sosnowiec. Wyd. Geol., Warszawa: 45–72.
KOTAS A. 1985a — Uwagi o ewolucji strukturalnej Górnoœl¹skiego
Zag³êbia Wêglowego, [W:] Trzepierczyñski J. (red.) Tektonika Górno-
œl¹skiego Zag³êbia Wêglowego. 31.05–1.06 1985 Sosnowiec. Wyd.
UŒl, Katowice: 17–46.
KOTAS A. 1985b — Structural evolution of the Upper Silesian Coal
Basin (Poland). 10 Congr. Int. Strat. Geol. Carb., Madrid 1983. Compt.
Rend., 3: 459–469.
KOWALCZEWSKI Z., ¯YLIÑSKA A. & SZCZEPANIK Z. 2006 —
Kambr w Górach Œwiêtokrzyskich, [W:] Przewodnik 77 Zjazdu
Polskiego Towarzystwa Geologicznego, Ameliówka k. Kielc. Warsza-
wa: 14–27.
KOWALSKA S., KRANC A., MAKSYM A. & ŒMIST P. 2000 —
Budowa geologiczna pod³o¿a miocenu w pó³nocno-wschodniej czêœci
zapadliska przedkarpackiego, w rejonie Lubaczów-Biszcza. Nafta-Gaz,
3: 158–178.
KRAFT P. & MAREK J. 1999 — Siluršti graptoliti a hlavonoci z
lokality Stinava-Repešsky leb (Drahanska vrchovina, morava). Pøiro-
dovìdne studie Muzea Prostìjovska. Svazek 2: Geologicky vyzkum
okoli Stinavy na Drahanske vrchovinì. Muzeum Prostìjovska v Prostì-
jovì: 1–16.
KRÖNER A. & MAZUR S. 2003 — Proterozoic and Palaeozoic cru-
stal components across the East/Central Sudetes boundary at the
eastern margin of the Bohemian Massif: new U/Pb single zircon ages
from the eastern Fore-Sudetic block (SW Poland). J. Czech Geol. Soc.
Abstract Volume, 48: 83–84.
KRÖNER A., ŠTÍPSKÁ P. SCHULMANN K. & JAECKEL P. 2000 —
Chronological constraints on the pre-Variscan evolution of the north-
eastern margin of the Bohemian Massif, Czech Republik, [In:] Franke W.,
Haak V., Oncken O. & Tanner D. (eds.) Orgenic process: Quantifica-
tion and modelling in the Variscan Belt. Geol. Soc. London, Spec.
Publ., 179: 175–197
KUMPERA O. 1980 — Structural and geotectonic zonality of the
Moravo-Silesian Carboniferous (Bohemian Massif). VII Congr. Int.
Strat. Carb. C. R., 6: 191–198.
KUMPERA O. 1988 — Brunovistulicum ve variskem vyvoji. Acta
Univ. Carolinae, Geol., 4: 401–410.
KUMPERA O. & GRYGAR R. 1997 — Hlavni rysy geologickeho
vyvoje a stavby èeske èasti hornoslezké pánve, [W:] Dopita M. (red.)

Geologie èeske èasti hornslezske pánve. Min. ivotniho prostredi ÈR.
Praha: 17–33.
KUMPERA O. & MARTINEC P. 1995 — The development of the Car-
boniferous accretionary wedge in the Moravian-Silesian Paleozoic
basin J. Czech. Geol. Soc., 40: 49–66.
MALINOWSKI M., ¯ELA

îNIEWICZ A., GRAD M., GUTERCH A.

& JANIK T. 2005 — Seismic and geological structure of the crust in
the transition from Baltica to paleozoic Europe in SE Poland —
Celebration 2000 experiment, profile CEL 02. Tectonophysics, 401:
55–77.
MIZERSKI W. & STUPKA O. 2005 — Zachodni i po³udniowy zasiêg
kratonu wschodnioeuropejskiego. Prz. Geol., 53: 1030–1039.
NARKIEWICZ M. 2005 — Seria wêglanowa dewonu i karbonu w
po³udniowej czêœci bloku górnoœl¹skiego. Pr. Pañstw. Inst. Geol., 177:
5–43.
NARKIEWICZ M. 2007 — Development and inversion of Devonian
and Carboniferous basins in the eastern part of the Variscan foreland
(Poland). Geol. Quart., 51: 231–256.
OBERC J. 1993 — The role of longitudinal dislocation zones and
strike-slip transversal deep fracture of Silesia–Lubusza (Hamburg–
Kraków) in formation of main zone of meridional folds on Silesia and
Moravia areas. Geol. Quart., 37: 1–18.
OBERC-DZIEDZIC T., KLIMAS K., KRYZA R. & FANNING C.M.
2001 — SHRIMP zircon geochronology of the Neoproterozoic Strzelin
gneiss: evidence for the Moravo-Silesian zone affinity of the Strzelin
massif, Fore-Sudetic block, SW Poland. Geolines, 13: 96–97.
OBERC-DZIEDZIC T., KLIMAS K., KRYZA R. & FANNING C.M.
2003 — SHRIMP U-Pb zircon geochronology of the Strzelin gneiss,
SW Poland: evidence for a Neoproterozoic thermal event in the
Fore-Sudetic block, Central European Variscides. Int. J. Earth Sci
(Geol. Rundsch.), 92: 701–711.
POPRAWA D. & NEMÈOK J. (eds.) 1988–1989 — Geological atlas of
the Western Outer Carpatians and their foreland. Pañstwowy Instytut
Geologiczny, Warszawa.
PO¯ARYSKI W., GROCHOLSKI A., TOMCZYK H., KARNKOWSKI P.
& MORYC W. 1992 — Mapa tektoniczna Polski w epoce waryscyj-
skiej. Prz. Geol., 40: 643–651.
PO¯ARYSKI W. & TOMCZYK H. 1993 — Przekrój geologiczny
przez Polskê po³udniowo-wschodni¹. Prz. Geol., 41: 683–694.
RY£KO W. & TOMAŒ A. 2005 — Basement structure below the
West Carpathian–East Carpathian orogen junction (eastern Poland,
north-eastern Slovakia and western Ukraine). Geol. Carpath., 56:
29–40.
SCHULMANN K. & GAYER R. 2000 — A model for a continental
accretionary wedge developed by oblique collision: the NE Bohemian
Massif. J. Geol. Soc. London, 157: 401–416.
UNRUG R. & DEMBOWSKI Z. 1971 — Rozwój diastroficzno-sedy-
mentacyjny basenu morawsko-œl¹skiego. Rocz. Pol. Tow. Geol., 41:
119–168.
VAVRDOVA M. 2004 — The Brunovistulicum; assumptions and data.
Z. Deutsch. Ges., 155: 1–9.
VAVRDOVA M., MIKULÁŠ R. & NEHYBA S. 2003 — Lower Cam-
brian siliciclastic sediments in southern Moravia (Czech Republic) and
their paleographical constraints. Geol. Carpath., 54: 67–79.
¯ABA J. 1994 — Mezoskopowe struktury kwiatowe w dolnopaleo-
zoicznych utworach NE obrze¿enia GZW — rezultat transpresyjnego
œcinania w strefie dyslokacyjnej Kraków–Myszków (Hamburg–Kra-
ków). Prz. Geol., 8: 643–648.
¯ABA J. 1999 — Ewolucja strukturalna utworów dolnopaleozoicznych
w strefie granicznej bloków górnoœl¹skiego i ma³opolskiego. Pr.
Pañstw. Inst. Geol., 166: 1–162.
¯ELA

îNIEWICZ A., BIERNACKA J., BOBIÑSKI W., BU£A Z.,

DYMNA K., DZIADZIO P., FLOREK R., FANNING M., HABRYN R.,
JACHOWICZ M., KOWALSKA S., KOZ£OWSKI W., KRZEMIÑSKI L.,
MARKIEWICZ J., MARKOWIAK M., NOWAK I., TRELA W.,
WO

îNIAK P. & ¯ABA J. 2004 — Paleozoiczna akrecja Polski —

Zadanie 1: Budowa geologiczna bloku górnoœl¹skiego i po³udniowej
czêœci bloku ma³opolskiego — model tektogenezy przedwaryscyjskiej.
Arch. Pañstwowego Instytutu Geologicznego, Sosnowiec-Warszawa.
¯ELA

îNIEWICZ A., BU£A Z. & JACHOWICZ M. 2002 — Neo-

proterozoic granites in the Upper Silesia massif of Bruno-Vistulicum,
S Poland: U-Pb SHRIMP evidence. Schrift. Deutsch. Geol. Ges., 21:
361–362.
¯ELA

îNIEWICZ A., BU£A Z., JACHOWICZ M. & ¯ABA J. 1997

— Crystalline basement SW of the Trans-European Sutur Zone in
Poland: Neoproterozoic (Cadomian?) orogen. Terra Nostra, 11:
167–171.

920

Przegl¹d Geologiczny, vol. 56, nr 10, 2008