Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

1

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Vademecum dla osób niepełnosprawnych

- przewodnik zawodowy

Część II. Edukacja osób niepełnosprawnych

B. Kształcenie

specjalne i nauczanie

indywidualne

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

2

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

SPIS TREŚCI:………………………………………………………2

B. Kształcenie specjalne i nauczanie indywidualne

Szkolnictwo specjalne……………………………………….....………………………3

Adresy szkół:

Przedszkola specjalne……………………………………………..……..……...5
Przedszkola z oddziałami specjalnymi…………………………..……..…….…5
Szkoły specjalne…………………………………………………..….…….……5
Gimnazja specjalne………………………………………………..………...…..8
Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne……………………….………10

Nauczanie indywidualne…………………………………………………………….....12

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

3

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Szkolnictwo specjalne

Przemiany zachodzące w szkolnictwie specjalnym polegają przede wszystkim na zmianie
podejścia do niepełnosprawnego ucznia, na zwróceniu uwagi na jego indywidualne,
zmienione przez dysfunkcje potrzeby oraz na podejmowaniu działań w celu stworzenia mu
jak najlepszych warunków do normalnego funkcjonowania w społeczeństwie. Doświadczenia
wielu krajów pokazują, że integracji dzieci i młodzieży o specjalnych potrzebach
edukacyjnych najlepiej służą szkoły integracyjne, które są otwarte dla wszystkich dzieci
w danej społeczności. To właśnie w szkołach i klasach integracyjnych dzieci i młodzież
niepełnosprawna mogą osiągnąć najlepsze wyniki w nauce i zintegrować się ze
społeczeństwem. Szkoły i klasy integracyjne sprzyjają w dużej mierze również uczniom
zdrowym, którzy uczą się pomagać swoim niepełnosprawnym kolegom.

Dzieci niepełnosprawne, które uczą się w szkołach z pełnosprawnymi rówieśnikami,
w większym stopniu rozwijają swoje społeczne i zawodowe umiejętności, które są potrzebne
w codziennym życiu i na rynku pracy. Nauka w tej samej szkole jest nie tylko korzystna dla
dzieci niepełnosprawnych, ale także dla ich pełnosprawnych kolegów. Pozwala im lepiej
rozumieć, że osoby z niepełnosprawnością mają prawo do pełnego uczestnictwa i równości
w społeczeństwie. Szkolnictwo integracyjne jest więc najskuteczniejszym środkiem
budowania solidarności między dziećmi o specjalnych potrzebach i ich rówieśnikami.

Dzieci i młodzież ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi to uczniowie, którzy mają
upośledzenia fizyczne, upośledzenia sensoryczne bądź poważne problemy w nauce lub też
problemy emocjonalne, ale nie tylko. Pojęcie „uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych”
jest szersze i obejmuje zarówno uczniów niepełnosprawnych fizycznie, psychicznie,
intelektualnie, społecznie, jak również uczniów wybitnych. Zwrócenie uwagi na
podmiotowość osób niepełnosprawnych jest wynikiem głębokich przemian, jakie dokonały
się w świadomości naszego społeczeństwa. Wiąże się to ze zmianą hierarchii wartości i metod
działania w wielu dziedzinach życia, wyzbyciem się uprzedzeń oraz dostrzeganiem partnera
w każdym człowieku. Działania reformatorskie zmierzające do zapewnienia każdemu dziecku
dostępu do edukacji podejmowane przez różne gremia zbliżają Polskę do standardów
obowiązujących w krajach Unii Europejskiej.

Szkolnictwo specjalne w Unii Europejskiej

Koncepcja szkolnictwa specjalnego została opracowana w XIX wieku z myślą przewodnią,
aby zagwarantować wszystkim dzieciom prawo do kształcenia. W państwach członkowskich
Unii Europejskiej stworzono odrębne struktury, których celem było kształcenie dzieci
„upośledzonych” – dziś powszechnie określanych jako dzieci ze specjalnymi potrzebami

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

4

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

edukacyjnymi. W różnych krajach UE, EFTA/EOG i krajach kandydujących zmierza się
obecnie do integracji dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi w szkołach głównego
nurtu.

Możliwość nauki uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi wraz z ich
pełnosprawnymi rówieśnikami zapewniają wszystkie kraje Unii Europejskiej, chociaż każde
państwo członkowskie przyjęło odmienne rozwiązania, zależnie od potrzeb. W niektórych
krajach, na przykład we Włoszech, całkowicie zrezygnowano ze szkół specjalnych na rzecz
placówek jednego typu dostępnych zarówno dla niepełnosprawnych, jak i dla dzieci
pełnosprawnych.

Państwa Unii Europejskiej można podzielić na trzy główne modele, jeśli chodzi o organizację
szkolnictwa specjalnego:

– Kategoria „jednej ścieżki” – kraje opracowują politykę i praktyczne rozwiązania
ukierunkowane na integrację prawie wszystkich dzieci w głównym nurcie edukacji. Podejście
to funkcjonuje w Grecji, Hiszpanii, Włoszech, Portugalii, Szwecji i Norwegii oraz na Cyprze.
– Kategoria „dwóch ścieżek” – istnieją dwa odrębne systemy edukacji, które funkcjonują na
podstawie odrębnych przepisów dla szkolnictwa głównego nurtu i szkolnictwa specjalnego.
Dość dobrze rozwinięte szkolnictwo specjalne uznane za odrębny sektor działa w Belgii,
Holandii oraz w Bułgarii, Rumunii i na Łotwie.
– Kategoria „wielu ścieżek” – nie proponuje się jednego rozwiązania, lecz raczej oferuje się
różne koncepcje łączące elementy obydwu wymienionych systemów. Do krajów tej kategorii
należą Dania, Niemcy, Francja, Irlandia, Luksemburg, Austria, Finlandia, Wielka Brytania,
Islandia i Lichtenstein oraz Czechy, Estonia, Litwa, Polska, Słowacja, Słowenia i Węgry.

Szkolnictwo specjalne w Polsce

Część uczniów niepełnosprawnych może się uczyć w szkołach ogólnodostępnych,
odpowiednio przygotowanych do realizacji tego procesu. Część dzieci i młodzieży,
szczególnie z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim lub znacznym, wymaga
kształcenia w szkołach specjalnych.

Na continuum od edukacji segregacyjnej do edukacji włączającej Polska znajduje się
zdecydowanie bliżej krańca segregacyjnego. Jednakże dzięki determinacji rodziców
niepełnosprawnych dzieci i młodzieży oraz dorosłych zrzeszonych w rosnącej lawinowo
liczbie organizacji pozarządowych, a także zaangażowaniu wielu nauczycieli powstaje coraz
więcej klas integracyjnych w szkołach powszechnych. Inicjatywy te należy widzieć jako
istotny krok w kierunku realizacji ostatecznego celu – edukacji włączającej.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

5

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Adresy szkół:

Przedszkola specjalne

Przedszkole Specjalne
Ostrogskich 5b, 33-100 Tarnów
Nr tel.: [phone]

Specjalne Przedszkole "Chatka Puchatka"
Różyckiego 5, 31-324 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Przedszkoli Specjalnych
Paderewskiego 19, 33-300 Nowy Sącz
Nr tel.: [phone]

Przedszkola z oddziałami specjalnymi

Przedszkole Samorządowe nr 14
Młyńska Boczna 4, 30-082 Kraków
Nr tel.: [phone]

Przedszkole Samorządowe nr 122
Fiołkowa 13, 31-478 Kraków
Nr tel.: [phone]

Przedszkole Samorządowe nr 71
Ludwinowska 6, 30-331 Kraków
Nr tel.: [phone]


Szkoły specjalne

Podregion tarnowski

Zespół Szkół Specjalnych dla Niesłyszących i Słabosłyszących w Tarnowie
Lippóczy'ego 4a; 33-100 Tarnów

Tel: [phone]

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

6

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Podregion krakowski

Szkoła Podstawowa Specjalna
Zagorzyce, 32-200 Miechów
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym
3 Maja, 32-400 Myślenice
Nr tel.: [phone]

Zespół Palcówek Oświatowych w Szpitalu Rehabilitacyjnym dla Dzieci - Szkoła Podstawowa
Podlesie173, 32-050 Radziszów
Nr tel.: 0*12 275 14 88, 275 17 51

Szkoła Podstawowa Nr 5 Specjalna
Park Kingi 6, 32-020 Wieliczka

Podregion m. Kraków

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 6
Wietora7, 31-067 Kraków
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121
Saska 2, 30-715 Kraków
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 42
Praska64, 30-322 Kraków
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 46
Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 59
Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 71

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

7

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków
Nr tel.: [phone] 6443417

Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 131
Lubomirskiego21, 31-509 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 150
Al. Dygasińskiego 25, 30-820 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Szkoła Podstawowa Specjalna
nr 154
Niecała 8, 30-425 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych Nr 13 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 69
Szopkarzy 8, 31-228 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 122
Kopernika32, 31-501 Kraków
Nr tel.: [phone] 4214123

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 44 im. Jana Brzechwy
Senatorska9, 30-106 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 79
Ptaszyckiego9, 31-979 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 118
Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków
Nr tel.: [phone] w. 414

Zespół Szkół Specjalnych Nr 8 -Szkoła Podstawowa Nr 120
Prądnicka80, 31-202 Kraków
Nr tel.: [phone]

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

8

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Szkoła Podstawowa Specjalna nr 121
Łanowa, 30-725 Kraków
Nr tel.: [phone] w. 47

Podregion oświęcimski

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna
Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów
Nr tel.: [phone]

Szkoła Specjalna
Orkana24, 34-220 Maków Podhalański
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna nr 8
Kochanowskiego2, 32-300 Olkusz
Nr tel.: [phone]

Szkoła Podstawowa Specjalna
Kościelna6, 32-600 Oświęcim
Nr tel.: [phone]

Podregion nowosądecki

Niepubliczna Szkoła Specjalna
M. Konopnickiej 21, 38-300 Gorlice
Nr tel.: 0*18 353 51 60

Szkoła Podstawowa Specjalna w Prewentorium Kolejowym
Kowaniec, 34-400 Nowy Targ


Gimnazja specjalne

Podregion m. Kraków

Gimnazjum Specjalne nr 59
Górka Narodowa 115, 31-234 Kraków
Nr tel.: [phone]

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

9

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Gimnazjum Specjalne nr 64
Wietora 7, 30-067 Kraków
Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 65
Spadochroniarzy 1, 31-455 Kraków
Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 66
Praska 66, 30-322 Kraków
Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 67
Zamoyskiego 100, 30-523 Kraków
Nr tel.: [phone]

Gimnazjum Specjalne nr 68
Tyniecka 7, 30-319 Kraków
Nr tel.: [phone] 2676022

Zespół Szkół Specjalnych nr 1 - Gimnazjum Specjalne nr 71
Os. Sportowe28, 31-966 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 10 - Gimnazjum Specjalne nr 61
Lubomirskiego 21, 31-509 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 11 - Gimnazjum Specjalne nr 62
Dobczycka 20, 30-820 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 12 dla Dzieci Niedosłyszących - Gimnazjum Specjalne nr 63
Niecała 8, 30-425 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 2 - Gimnazjum Specjalne nr 69
Kopernika 32, 31-501 Kraków
Nr tel.: [phone] 4214123

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

10

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Zespół Szkół Specjalnych nr 3 - Gimnazjum Specjalne nr 70
Wielicka 265, 30-663 Kraków
Nr tel.: [phone] w. 567

Zespół Szkół Specjalnych nr 4 - Gimnazjum Specjalne nr 55
Senatorska 9, 30-106 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 6 - Gimnazjum Specjalne nr 56
Ptaszyckiego 9, 31-979 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 7 - Gimnazjum Specjalne nr 57
Os. Na Skarpie 66, 31-913 Kraków
Nr tel.: [phone] w. 414

Zespół Szkół Specjalnych nr 8 - Gimnazjum Specjalne nr 58
Prądnicka 80, 31-202 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zespół Szkół Specjalnych nr 9 - Gimnazjum Specjalne nr 60
Łanowa , 30-075 Kraków
Nr tel.: [phone] w. 47

Podregion nowosądecki

Gimnazjum Specjalne
Dietla 5, przy GOR5, 34-700 Rabka
Nr tel.: [phone]

Szkoły zawodowe ponadgimnazjalne specjalne

Podregion tarnowski

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna
Okrężna, 33-100 Tarnów
Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna przy Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym
Romanowicza 9,

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

11

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

33-100 Tarnów
Nr tel.: [phone]

Podregion m. Kraków

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna
Dobczycka 20, 30-620 Kraków
Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 3
Os. Sportowe 28, 31-966 Kraków
Nr tel.: [phone] 6445347

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna
Szujskiego2, 31-123 Kraków
Nr tel.: [phone]

Podregion oświęcimski

Specjalny Ośrodek Szkolno-Wychowawczy Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna
Paderewskiego1, 32-500 Chrzanów

Podregion nowosądecki

Zespół Szkół Zawodowych
Niepodległości5, 38-300 Gorlice
Nr tel.: [phone]

Zasadnicza Szkoła Zawodowa Specjalna nr 4
Magazynowa6, 33-300 Nowy Sącz
Nr tel.: [phone]

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

12

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Nauczanie indywidualne

Nauczanie indywidualne to system nauczania, w którym uczeń realizuje materiał nauczania w
formie indywidualnej w domu lub w szkole.

Zgodnie z art. 71b ust. 1a ustawy o systemie oświaty "indywidualnym nauczaniem obejmuje
się dzieci i młodzież, których stan zdrowia uniemożliwia lub znacznie utrudnia uczęszczanie
do szkoły". Ta forma nauczania przeznaczona jest dla uczniów poważnie chorych, z ciężkimi
urazami, po wypadkach, operacjach itp. Upośledzenie umysłowe, wady wzroku, słuchu -
nawet poważne, nie kwalifikują dziecka do nauczania indywidualnego. Uczeń dotknięty
niepełnosprawnością może być nauczany indywidualnie tylko ze względu na chorobę.


Decyzja w sprawie nauczania indywidualnego

Decyzję wydaje dyrektor szkoły, do której uczęszcza uczeń. Podstawą wydania decyzji jest
"orzeczenie o potrzebie indywidualnego nauczania" wydane przez zespół orzekający
działający w publicznej poradni psychologiczno-pedagogicznej lub innej publicznej poradni
specjalistycznej oraz wniosek rodziców. Decyzja wydaje się w porozumieniu z organem
prowadzącym szkołę.

Zwolnienie z części zajęć

Uczeń może być zwolniony wyłącznie z wychowania fizycznego, informatyki lub technologii
informatycznej (na ogólnych zasadach, to jest na podstawie opinii o ograniczonych
możliwościach uczestniczenia ucznia w tych zajęciach, wydanej przez lekarza, oraz na czas
określony w tej opinii) - §8 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z
dnia z dnia 7 września 2004 r. w sprawie warunków i sposobu oceniania klasyfikowania i
promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w
szkołach publicznych (Dz. U. Nr 199 poz. 2046, ze zmianami) oraz z nauki drugiego
obowiązkowego języka obcego (dotyczy ucznia z wadą słuchu lub z głęboką dysleksją – §9
ust.1 ww. rozporządzenia). Pozostałe przedmioty ujęte w szkolnym planie nauczania dla
danej klasy muszą być realizowane, oczywiście proporcjonalnie do ogólnej liczby godzin
nauczania indywidualnego. Uczeń musi być z tych przedmiotów oceniony. Jest to podstawa
do klasyfikacji i uzyskania promocji.
Nie należy lekceważyć takich przedmiotów jak plastyka i muzyka. Dla dziecka chorego mają
one szczególne walory terapeutyczne.
§3 ust. 5 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 29 stycznia 2003 r. w
sprawie sposobu i trybu organizowania indywidualnego nauczania dzieci i młodzieży (Dz. U.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

13

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Nr 23, poz. 193) stanowi, że "dyrektor szkoły, na wniosek nauczyciela prowadzącego zajęcia
indywidualnego nauczania może zezwolić na odstąpienie od realizacji niektórych treści
nauczania objętych obowiązkowymi zajęciami edukacyjnymi, stosownie do możliwości
psychofizycznych ucznia i warunków organizacyjnych nauczania".

Tygodniowy wymiar godzin indywidualnego nauczania wynosi:

•

dla uczniów zerowego etapu edukacyjnego (klasy wstępnej) – od 4 do 6 godzin

•

dla uczniów klas I – III szkoły podstawowej – od 6 do 8 godzin

•

dla uczniów klas IV – VI szkoły podstawowej – od 8 do 10 godzin

•

dla uczniów gimnazjum – od 10 do 12 godzin

•

dla uczniów szkół ponadpodstawowych i ponadgimnazjalnych – od 12 do 16 godzin

Kwalifikacje nauczycieli uczących dziecko zakwalifikowane do indywidualnego
nauczania

W zakresie przygotowania do nauczania przedmiotowego takie samo jak do pracy w szkole.
W pracy z dziećmi ze starszych klas, gdzie liczba przedmiotów jest duża, wskazane jest
łączenie treści przedmiotów humanistycznych i matematyczno-przyrodniczych, tak aby
ograniczyć liczbę nauczycieli pracujących z dzieckiem. Takich ograniczeń wymaga
organizacja nauczania oraz specyficzne potrzeby dziecka chorego. Z powyższych względów
organizujący nauczanie dyrektor szkoły musi przydzielić nauczanie odpowiednim
nauczycielom. Byłoby wskazane i bardzo pomocne, gdyby prowadzący nauczanie posiadali
przygotowanie z zakresu pedagogiki leczniczej (terapeutycznej). Nauczanie dziecka chorego
a równocześnie niepełnosprawnego prowadzić powinien nauczyciel z przygotowaniem z
zakresu właściwego działu pedagogiki specjalnej (oligofrenopedagogiki, surdopedagogiki,
tyflopedagogiki). Gdy w szkole brak jest odpowiednio przygotowanego nauczyciela z zakresu
pedagogiki

specjalnej,

który

poprowadziłby

nauczanie

indywidualne

dziecka

zakwalifikowanego jednocześnie do kształcenia specjalnego należy wyczerpać wszystkie
możliwości pozyskania takiego nauczyciela. Dobrym sposobem jest zwrócenie się do
najbliższej szkoły specjalnej, która ma wiedzę na temat pedagogów specjalnych,
poszukujących pracy. Wyjściem jest także zawarcie umowy z nauczycielem ze szkoły
specjalnej. Zatrudnienie nauczyciela specjalisty jest bezwzględnie konieczne w przypadku
organizowania nauczania indywidualnego dla ucznia upośledzonego w lekkim oraz w stopniu
umiarkowanym lub znacznym albo indywidualnych zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla
dziecka upośledzonego w stopniu głębokim.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

14

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Podstawa programowa

W nauczaniu indywidualnym nauczyciel ma swoisty komfort. Może bowiem realizować
program w pełni dostosowany do indywidualnych możliwości ucznia. Musi uwzględnić
poziom rozwoju intelektualnego oraz właściwą podstawę programową. Uczniów z
upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim oraz dzieci z normą intelektualną obowiązuje ta
sama podstawa: "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla szkól podstawowych
i gimnazjów", natomiast dzieci z upośledzeniem umysłowym w stopniu umiarkowanym lub
znacznym "Podstawa programowa kształcenia ogólnego dla uczniów z upośledzeniem
umysłowym w stopniu umiarkowanym lub znacznym w szkołach podstawowych i
gimnazjach" (Dz. U. z 2002 r. Nr 51. poz. 458, z 2003 Nr 210 poz.2041, z 2005 r. Nr 19 poz.
165). Nauczyciel uczący dziecko chore musi także uwzględnić wpływ choroby na
funkcjonowanie w sterze społecznej i emocjonalnej oraz warunki organizacyjne.

Miejsce organizacji zajęć

Zgodnie z §2 ust.4 w/w rozporządzenia "zajęcia w ramach indywidualnego nauczania
prowadzi się w miejscu pobytu ucznia, w szczególności w domu rodzinnym, specjalnym
ośrodku szkolno-wychowawczym lub w placówce opiekuńczo-wychowawczej". Jednakże "w
celu pełnego osobowego rozwoju uczniów objętych indywidualnym nauczaniem oraz ich
integracji ze środowiskiem rówieśników, dyrektor szkoły w miarę posiadanych możliwości,
uwzględniając stan zdrowia dzieci, organizuje im uczestniczenie w życiu szkoły, np. w
uroczystościach okolicznościowych".

Niedopuszczalna jest natomiast sytuacja, gdy dziecko regularnie uczęszcza na lekcje oraz jest
„douczane indywidualnie" w ramach przyznanego mu nauczania indywidualnego.

Nauczanie indywidualne odbywa się na życzenie rodziców. To oni występują z wnioskiem do
poradni psychologiczno-pedagogicznej o wydanie orzeczenia o potrzebie indywidualnego
nauczania, przedkładają zaświadczenie lekarza–specjalisty o chorobie dziecka. Na ich
wniosek dyrektor szkoły organizuje indywidualne nauczanie w oparciu o obowiązujące
przepisy. Jeżeli rodzice nie życzą sobie, by nauczyciele przychodzili do domu, aby uczyć
chore dziecko, to należy domniemywać, że nie zdają sobie sprawy z tego, czym jest
indywidualne nauczanie. Rodzice powinni być informowani o sposobie organizacji
indywidualnego nauczania – przez poradnię psychologiczno-pedagogiczna i przez szkołę,
wówczas ich decyzje będą w pełni świadome.

Centra Informacji i Planowania Kariery Zawodowej

Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Krakowie

w Krakowie, Nowym Sączu i Tarnowie

15

Opracowano w CIiPKZ w Tarnowie na podstawie:
Ustawy z 07.10.1991 o systemie oświaty (Dz.U. 1991 Nr 95 poz. 425)

http://www.wrotamalopolski.pl

http://www.mpips.gov.pl/index.php?gid=230

http://www.niepelnosprawni.pl/ledge

MEN o kształceniu integracyjnym i specjalnym, Biblioteczka reformy, Warszawa 2001.
Justyna Osiecka „Kształcenie osób niepełnosprawnych w Polsce - stan obecny i perspektywy”
Informacja nr 635

Październik 2009

Dokumentacja zajęć z dzieckiem nauczanym indywidualnie

Zgodnie z §11 ust. 3 Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 19 lutego
2002 r. w sprawie sposobu prowadzenia przez publiczne przedszkola, szkoły i placówki
dokumentacji przebiegu nauczania, działalności wychowawczej i opiekuńczej oraz rodzajów
tej dokumentacji (Dz. U. Nr 23 poz. 225 oraz z 2003 r. Nr 107, poz. 1003) w przypadku
ucznia nauczanego indywidualnie szkoła/przedszkole prowadzą odrębny dla każdego
ucznia/wychowanka dziennik indywidualnego nauczania. Dziecko nauczane indywidualnie
pozostaje uczniem konkretnej klasy – powinno więc być wpisane do dziennika lekcyjnego (z
odpowiednią adnotacją). Do tego dziennika należy wpisać ustalone dla ucznia oceny
końcoworoczne (semestralne) oraz ocenę z zachowania. Pozostała dokumentacja prowadzona
jest analogicznie jak w stosunku do innych uczniów. Dotyczy to również wydawania
ś

wiadectw.

Indywidualne zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze

Zajęcia rewalidacyjno-wychowawcze są formą realizacji obowiązku szkolnego przez dzieci i
młodzież z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim. Mogą one być prowadzone w
formie indywidualnej lub zespołowej. Organizację tych zajęć regulują odrębne przepisy:
Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 stycznia 1997 r. w sprawie zasad
organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży upośledzonych
umysłowo w stopniu głębokim (Dz. U. Nr 14, poz. 76). Określony w §9 ust. 1 pkt 2 ww.
rozporządzenia wymiar godzin (2 godzin dziennie na zajęciach indywidualnych) jest
obligatoryjny. Zajęcia te może prowadzić wyłącznie nauczyciel posiadający kwalifikacje z
zakresu oligofrenopedagogiki. Sposób organizowania tych zajęć jest analogiczny jak w
przypadku nauczania indywidualnego.

Opracowała: Wioletta Niewola – Inspektor wojewódzki