- 113 -

Patofizjologia układu krążenia

- 114 -

POJĘCIA OKREŚLAJĄCE PRACĘ SERCA

obj

ę

to

ść

pó

ź

norozkurczowa

End-Diastolic Volume -

EDV

obj

ę

to

ść

pó

ź

noskurczowa

End-Stolic Volume -

ESV

obj

ę

to

ść

wyrzutowa serca

ś

r. 60-100 ml

Stroke Volume -

SV = EDV-ESV

frakcja wyrzutowa

Ejection Fraction –

EF

= = 60%

SV

EDV

cz

ę

sto

ść

akcji serca

Heart Rate -

HR

pojemno

ść

minutowa ~ 5,5 l/min

Cardiac Output -

CO = SV x HR

obci

ąż

enie wst

ę

pne

Preload

obci

ąż

enie nast

ę

pcze

Afterload

napi

ę

cie włókien komory tu

ż

przed rozpocz

ę

ciem skurczu

(wyra

ż

ane jako obj

ę

to

ść

pó

ź

norozkurczowa

lub ci

ś

nienie pó

ź

norozkurczowe)

napi

ę

cie

ś

ciany komory w czasie skurczu

(wyra

ż

ane jako ci

ś

nienie skurczowe w komorze

lub w t

ę

tnicach)

- 115 -

ż

yła główna górna

w

ę

zeł

zatokowo-

przedsionkowy (SA)

lewa odnoga p

ę

czka

przedsionkowo-komorowego

w

ę

zeł

przedsionkowo-
-komorowy (AV)

p

ę

czek

przedsionkowo-

-komorowy

prawa odnoga p

ę

czka

przedsionkowo-komorowego

przednia wi

ą

zka

lewej odnogi

tylna wi

ą

zka

lewej odnogi

przegroda mi

ę

dzykomorowa

SCHEMAT UKŁADU BODŹCOPRZEWODZĄCEGO SERCA

- 116 -

P

T

PQ

ST

PQ

ST

mV

ms

0

200

400

600

1,0

0

0,2

0,4

0,6

0,8

załamki

odcinki

odst

ę

py

QRS

- 117 -

ZABURZENIA RYTMU SERCA - określenia

dysrytmia

zaburzenia rytmu serca

arytmia

allorytmia

tachykardia

niemiarowo

ść

regularna niemiarowo

ść

przyspieszenie akcji serca

bradykardia

zwolnienie akcji serca

pobudzenie nomotopowe

pobudzenie ektopowe

rytmy czynne

rytmy bierne

- 118 -

- 119 -

ZABURZENIA TWORZENIA IMPULSÓW

impulsy nomotopowe

impulsy ektopowe

czynne

czynne

bierne

bradykardia zatokowa

tachykardia zatokowa

niemiarowo

ść

zatokowa

zespół chorego w

ę

zła

zatokowego

zahamowanie zatokowe

skurcze przedwczesne (ekstrasystole)

nadkomorowe

komorowe

cz

ę

stoskurcz napadowy

trzepotanie i migotanie przedsionków

trzepotanie i migotanie komór

rytmy zast

ę

pcze

automatyzm
o

ś

rodków

drugorz

ę

dowych

automatyzm

o

ś

rodków

trzeciorz

ę

dowych

- 120 -

MECHANIZMY POWSTAWANIA ZABURZEŃ RYTMU SERCA

zmiany fizjologiczne automatyzmu
komórek rozrusznikowych

zjawisko fali nawrotnej

zaburzenia przewodzenia
w układzie bod

ź

coprzewodz

ą

cym

przyspieszenie lub zwolnienie narastania
powolnej spoczynkowej depolaryzacji









lub









potencjału spoczynkowego









lub









potencjału progowego

- 121 -

ZWOLNIONY RYTM ZATOKOWY

załamki P i zespoły QRS s

ą

prawidłowe

lecz cz

ę

stotliwo

ść

pobudze

ń

< 60/min

- 122 -

TACHYKARDIA ZATOKOWA

NIEMIAROWOŚĆ ZATOKOWA

- 123 -

ZESPÓŁ CHOREGO WĘZŁA ZATOKOWEGO

krótkotrwały cz

ę

stoskurcz, po którym wyst

ę

puje

wolny rytm zatokowy

- 124 -

ZAHAMOWANIE ZATOKOWE

RYTM ZASTĘPCZY WĘZŁA AV

zespoły QRS o prawidłowej szeroko

ś

ci

nie s

ą

poprzedzone załamkami P

- 125 -

EKSTRASYSTOLE NADKOMOROWE

strzałka wskazuje ekstrasystol

ę

- 126 -

EKSTRASYSTOLE KOMOROWE POJEDYNCZE

- 127 -

szerokie zespoły QRS (0,20 s), cz

ę

sto

ść

QRS = 190/min

CZĘSTOSKURCZ KOMOROWY MONOMORFICZNY

- 128 -

widoczna fala migotania około 500/min, rytm komór niemiarowy

(150/min)

MIGOTANIE PRZEDSIONKÓW

- 129 -

MIGOTANIE KOMÓR

fale migotania o cz

ę

sto

ś

ci 350 – 500/min

- 130 -

ZABURZENIA PRZEWODZENIA IMPULSÓW

mi

ę

dzy w

ę

złem zatokowo-przedsionkowym a przedsionkami

mi

ę

dzy w

ę

złem przedsionkowo-komorowym a komorami

- 131 -

BLOK PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY (I

0

)

PQ = 0,32 s
prawidłowe przewodzenie

ś

ródkomorowe (QRS = 0,08 s)

PQ = 0,28 s
QRS poszerzone do 0,18 s (blok odnogi p

ę

czka Hisa)

- 132 -

BLOK

PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY

(II

0

) – TYPU MOBITZ I

odst

ę

p PQ stopniowo si

ę

wydłu

ż

a a

ż

do wypadni

ę

cia zespołu QRS

po załamku P,
przewodzenie

ś

ródkomorowe jest prawidłowe (QRS = 0,08)

- 133 -

BLOK PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY (II

0

) - TYPU MOBITZ II

przewodzenie 3:2,

zaburzone przewodzenie

ś

ródkomorowe (QRS = 0,12)

- 134 -

BLOK PRZEDSIONKOWO-KOMOROWY (III

0

)

rytm zast

ę

pczy z w

ę

zła przedsionkowo-komorowego,

rytm przedsionków 84/min,
rytm komór 38/min
zespoły QRS nieposzerzone

rytm zast

ę

pczy z komór,

zespoły QRS poszerzone (0,12)
rytm przedsionków około 76/min,
rytm komór 28/min
- widoczne ,,przepełzanie” załamka P przez zespół QRS-T

- 135 -

P

R

T

U

HIPOKALEMIA

[K

+

]

~ 3,5 mmol/l

PR = 0,2s

QRS = 0,06s

QT = 0,4s

obni

ż

ony odcinek ST

spłaszczony załamek T

wyra

ź

ny załamek U

T

U

HIPOKALEMIA

[K

+

]

~ 2,5 mmol/l

wydłu

ż

enie PR do 0,32s

odwrócenie załamka T

obni

ż

enie odcinka ST

wyra

ź

nie zaznaczony załamek U

odst

ę

p QT prawidłowy

- 136 -

HIPERKALEMIA

[K

+

]

~ 7 mmol/l

odst

ę

p PR i szeroko

ść

QRS w granicach normy

wysoki, smukły, spiczasty załamek T

HIPERKALEMIA

[K

+

]

~ 8,5 mmol/l

brak czynno

ś

ci przedsionków

zespół QRS poszerzony i zniekształcony

załamek T wysoki i smukły

- 137 -

HIPOKALCEMIA

[Ca

+2

]









2,25 mmol/l

wydłu

ż

enie odcinka QT

HIPERKALCEMIA

[Ca

+2

]









2,75 mmol/l

skrócenie odcinka QT

- 138 -

NIEWYDOLNOŚĆ KRĄśENIA

pochodzenia sercowego

pochodzenia obwodowego

zaburzenia mieszane

(pochodzenia sercowego

i naczyniowego)

niewydolno

ść

lewokomorowa

•

zaburzenia czynno

ś

ci skurczowej

zawał serca

przemijaj

ą

ce niedokrwienie

mi

ęś

nia sercowego

niedomykalno

ść

mitralna

niedomykalno

ść

aortalna

kardiomiopatia rozstrzeniowa

nie leczone nadci

ś

nienie

zw

ęż

enie uj

ś

cia aorty

•

zaburzenia czynno

ś

ci rozkurczowej

przerost lewej komory

kardiomiopatia przerostowa

•

utrudnienie napełniania lewej komory

zw

ęż

enie uj

ś

cia

ż

ylnego lewego

tamponada

•

niewydolno

ść

lewokomorowa

•

pierwotne

nadci

ś

nienie płucne

•

masywna zatorowo

ść

płucna

•

zw

ęż

enie t

ę

tnicy płucnej

•

kardiomiopatia rozstrzeniowa

•

zawał

•



obj

ę

to

ś

ci krwi kr

ążą

cej

•

nerwowe, humoralne

lub mieszane zaburzenia regulacji

napi

ę

cia

ś

ciany naczyniowej

niewydolno

ść

prawokomorowa

- 139 -

- 140 -

MECHANIZMY KOMPENSACYJNE W NIEWYDOLNOŚCI KRĄśENIA

mechanizmy neurohormonalne









aktywno

ś

ci adrenergicznej

aktywacja układu RAA









uwalniania AVP









wydzielania peptydów

natriuretycznych: ANP i BNP









obj

ę

to

ś

ci krwi

centralizacja kr

ąż

enia









przepływu krwi

przez naczynia
wie

ń

cowe i mózgowe









przepływu krwi

przez skór

ę

, mi

ęś

nie

szkieletowe i trzewia

przerost mi

ęś

nia sercowego









siły skurczu

→

→

→

→









pojemno

ś

ci minutowej

wzgl

ę

dna niewydolno

ść

naczy

ń

wie

ń

cowych

pocz

ą

tkowo:

pó

ź

niej:

niedokrwienie i zwłóknienie miocytów

upo

ś

ledzenie funkcji skurczowej i rozkurczowej

rozstrze

ń

serca

- 141 -

OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA









ci

ś

nienia w kr

ąż

eniu płucnym

przemieszczenie osocza z naczy

ń

kapilarnych płuc

do przestrzeni

ś

ródmi

ąż

szowej i p

ę

cherzyków

- 142 -

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA

zastój w kr

ąż

eniu płucnym









obj

ę

to

ś

ci wyrzutowej lewej komory

duszno

ść

tachypnoë

orthopnoë

sinica

astma sercowa

obrz

ę

k płuc

kaszel

odkrztuszanie krwistej wydzieliny

blado

ść

powłok









perfuzja nerek









diureza dzienna









perfuzja mi

ęś

ni

szkieletowych

uczucie zm

ę

czenia

i osłabienia

upo

ś

ledzona

perfuzja OUN









zdolno

ś

ci koncentracji

zaburzenia pami

ę

ci

ból głowy

bezsenno

ść

upo

ś

ledzenie zdolno

ś

ci serca

do









obj

ę

to

ś

ci wyrzutowej

w trakcie wysiłku

znaczne ograniczenie

wydolno

ś

ci fizycznej

- 143 -

NIEWYDOLNOŚĆ LEWOKOMOROWA

przyj

ę

cie pozycji horyzontalnej









podatno

ść

płuc na rozci

ą

ganie









pracy oddechowej o 25%

przemieszczenie krwi

do zbiornika płucnego

pogorszenie wymiany

gazowej w płucach

hiperkapnia

hipoksemia

DUSZNO

ŚĆ

SERCOWA

(asthma cardiale)

przyj

ę

cie pozycji siedz

ą

cej

oparcie r

ą

k o brzeg łó

ż

ka

ułatwienie pracy

mi

ęś

ni oddechowych









dopływu krwi

ż

ylnej

do prawego serca









ilo

ś

ci krwi tłoczonej do płuc

poprawa wentylacji









przekrwienia biernego płuc









duszno

ś

ci

lub ust

ą

pienie

- 144 -

PRZEWLEKŁA NIEWYDOLNOŚĆ PRAWOKOMOROWA

zastój i









ci

ś

nienia

w

ż

yłach obwodowych

przekrwienie

i powi

ę

kszenie w

ą

troby

przekrwienie jelit
i

ż

oł

ą

dka

obrz

ę

ki obwodowe

przyrost masy ciała

poszerzenie

ż

ył szyjnych

brak apetytu

anoreksja









napływu krwi

do lewej komory



obj

ę

to

ś

ci minutowej



ci

ś

nienia t

ę

tniczego

wstrz

ą

s









perfuzji

naczy

ń

płucnych

hipoksemia

niewydolno

ść

oddechowa