Rozdział 15

Zarządzanie systemem
Windows NT Server

Najważniejszym zadaniem administratora sieci jest dodawanie
nowych komputerów i

użytkowników lub modyfikowanie

istniejących kont użytkowników, konfigurowanie zarówno serwera,
jak i stacji robo-czych-klientów oraz wykrywanie i rozwiązywanie
wszystkich proble-mów, jakie mogą zaistnieć w systemie.

W rozdziale tym zajmiemy się możliwościami zarządzania
lokalnym serwerem, jakie stwarza system NT Server. Najważniejszy
jest oczywiście sam program Server Manger. Zobaczymy też, w jaki
sposób należy używać tej aplikacji do wykonywania funkcji związa-
nych z

zarządzaniem systemem, takich jak tworzenie kont

komputero-wych (computer domain accounts) i synchronizowanie
kontrolerów domen. W

dalszej kolejności przedyskutujemy

zarządzanie usługami i zasobami współdzielonymi (shares) serwera.

Następnie przejdziemy do opisu sposobów i przyczyn stosowania
usługi Directory Replication Utility oraz do konfigurowania
serwera. Przyjrzymy się także, jak do wykrywania i rozwiązywania
problemów można wykorzystać program Event Viewer, oraz
zapoznamy z metodą bieżącego monitorowania pracy serwera.

Podrozdział poświęcony wersji usługi Microsoft Mail dla grup
roboczych wyjaśnia, w jaki sposób NT Server może pełnić rolę
podstawowego serwera poczty elektronicznej dla małych grup
użytkowników w grupach roboczych. Na końcu omówimy usługę
Remote Boot Service, umożliwiającą ładowanie z sieci systemów
stacji roboczych Windows 3.x oraz Windows 95.

Uwaga: W całym rozdziale wprowadzono zapis komend dla tych
administratorów, którzy w codziennym zarządzaniu siecią wolą
korzystać z interfejsu linii komend.

596

Rozdział 15

Server Manager

Server Manager to naprawdę doskonałe narzędzie do zarządzania
systemem. Obejmuje on w jednym programie wszystkie operacje,
niezbędne do zarządzania zasobami komputerów zdalnych. Dzięki
niemu można zarządzać dzielonymi zasobami komputera będącego
klientem sieci, a nawet dowiadywać się, jakie zasoby są właśnie
używane przez innych klientów. Może być ponadto
wykorzystywany do tworzenia kont użytkowników
i

synchronizowania bazy danych kontrolera zapasowego

z kontrolerem głównym. A

wszystkie te operacje możemy

wykonywać z własnego serwera lub własnej stacji roboczej.

Uwaga: W celu umożliwienia realizacji powyższych operacji
klientowi działającemu w systemie NT, Windows 95 lub 3.x, trzeba
najpierw zainstalować niezbędne oprogramowanie. Znajduje się
ono w katalogu \CLIENTS\SRVTOOLS\ na dysku CD z systemem
Windows NT Server. Można też je zainstalować z

zasobu

współdzielonego sieci. Zasób taki można utworzyć (a następnie
skopiować oprogramowanie instalacyjne) - za pomocą programu
Network Client Administrator, według opisu zawartego w rozdziale
21.

Uwaga: Zakładamy tutaj, że do zarządzania systemem używamy
domeny lokalnej. Jeśli chcemy administrować inną domeną, należy
wybrać pozycję Select Domain (Wybór domeny) z menu Computer,
a następnie - w oknie dialogowym Select Domain (Wybór domeny)
- domenę, którą chcemy administrować.

Server Manager instalowany jest domyślnie w grupie programów
Administrative T ools. Jego główne okno (rysunek 15.1) zawiera
wszystkie konta komputerów, utworzone w ramach domeny.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

597

Z każdą pozycją, wyświetloną w oknie Server Manager, skojarzona
jest ikona, która umożliwia szybkie rozpoznanie roli, jaką odgrywa
dany komputer w strukturze domeny. T rzy ikony przedstawione na
rysunku odpowiadają głównemu kontrolerowi domeny - PDC
(Primary Domain Controller), rezerwowemu kontrolerowi domeny
- BDC (Backup Domain Controller) oraz stacji roboczej.

Tworzenie kont komputerów

W strukturze domen systemu NT jednym z najważniejszych zadań
zarządzania serwerami jest tworzenie kont komputerów. Konto
komputera musi być takie samo, jak nazwa komputera-klienta.
Klientem może być np. rezerwowy kontroler domeny (BDC)
pracujący w systemie Windows NT Server, komputer funkcjonujący
w NT Server jako serwer typu member lub stacja robocza pracująca
pod nadzorem Windows NT Workstation.

Uwaga: Wprowadzenie kont zarówno dla użytkowników, jak i dla
komputerów jest zupełnie nowym rozwiązaniem w

świecie

produktów sieciowych firmy Microsoft. Przed wprowadzeniem
Windows NT konto użytkownika było jedynym prawdziwym
środkiem weryfikacji. Obecnie również tożsamość stacji roboczej
lub serwera może być jej poddana. Dzięki takiej weryfikacji
możemy ustalić, z których komputerów może korzystać użytkownik
do zarejestrowania się w sieci. Większe znaczenie ma jednak fakt, iż
sieć NT (w szczególności kontrolery domen) może zaufać
tożsamości danego komputera.

Rys. 15.1
W szystkie konta
komputerów,
utworzone
w ramach
domeny, w oknie
Server Manager’a

598

Rozdział 15

Uwaga: Konieczność tworzenia kont komputerów dotyczy tylko
serwerów NT i stacji roboczych domeny. Nie należy tworzyć kont
komputerów dla innych systemów w sieci (takich jak Windows 95,
Windows 3.x oraz Macintosh). Klienci pracujący pod nadzorem
tych systemów nie będą mieli z takich kont żadnych korzyści. Poza
tym i ktoś mógłby, wykorzystując istniejące konto, skonfigurować -
jako kontroler domeny - jakąś inną stację roboczą NT lub serwer
NT.

Aby do istniejącej domeny dołączyć komputer pracujący jako stacja
robocza lub serwer w Windows NT , trzeba koniecznie utworzyć dla
niego konto komputera. (Pamiętajmy, że do utworzenie takiego
konta niezbędne jest zezwolenie na administrowanie domeną).
Uniemożliwi to zwykłemu użytkownikowi uruchomienie nowego
systemu NT w domenie bez zezwolenia.

Są dwa sposoby tworzenia kont komputerów: z poziomu programu
Server Manager lub w trakcie instalowania Windows NT Server lub
NT Workstation.

Główna korzyść z

utworzenia konta komputera za pomocą

programu Server Manager wynika z faktu, iż dzięki wstępnemu
utworzeniu takiego konta podać można również nazwę komputera-
klienta. Pozwala to na ujednolicenie - zgodnie z

naszymi

wymaganiami - konwencji nazewnictwa dla stacji roboczych-
klientów w naszej sieci. Zamiast więc takich określeń, jak: FRODO,
SUPERMAN można pracować ze znaczącymi i

rzeczywiście

opisowymi nazwami, jak: JEDN_FREDA, KSIEGOWOSC czy
MARKET ING. Server Manager ma jeszcze jedną zaletę:
użytkownikowi nie trzeba ujawniać hasła administratora (które
potem należałoby przecież zmienić), ani też nie trzeba fizycznie
udawać się do miejsca, w którym znajduje się komputer-klient
i wpisywać hasła i

konta administratora w

oknie dialogowym

Domain/Workgroup Settings

(Ustawienia Domeny/Grupy) apletu

Control Panel Netw ork

.

Kiedy dołączamy do domeny stację roboczą NT lub serwer NT ,
skonfigurowaną jako serwer typu member, to do lokalnej grupy

Administrators

(Administratorzy) komputera-klienta zostaje

dodana globalna grupa użytkowników o nazwie

Domain Admins

.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

599

Pozwala to administratorowi domeny zarządzać klientem lokalnie
lub zdalnie. Ponadto, do lokalnej grupy

Users

(Użytkownicy)

klienta zostaje dodana globalna grupa

Domain Users

(Użytkownicy

Domeny).

Ostrzeżenie: Jeśli w sieci, w której występują wzajemne związki
zaufania (trust relationships) nie mamy konta komputera - oznacza
to, iż nie jesteśmy członkiem-dysponentem domeny i nie mamy
dostępu do kontrolera domeny. Tym samym, nawet jeśli mamy
konto użytkownika w kontrolerze domeny, ale bez konta komputera,
to nie otrzymamy autoryzacji na poziomie użytkownika. Jeśli zaś
nie można otrzymać autoryzacji, nie ma się dostępu do zasobów
sieciowych. W sieci bez wzajemnych związków zaufania konto
użytkownika można przyporządkować kontu użytkownika
w odległym komputerze. Takie przyporządkowanie lokalnego konta
odległemu umożliwia ograniczony dostęp do zasobów sieciowych.

Za pomocą kont komputerów można też ograniczyć
użytkownikowi dostęp jedynie do pewnego zbioru stacji roboczych
(temat ten omawia podrozdział ,,Menedżer Użytkownika dla
domen'', a

tworzenie kont użytkowników - rozdział 16,

,,Zarządzanie kontami użytkowników'').

Aby utworzyć konto komputera, należy wykonać następujące
czynności:

1. Otworzyć program Server Manager, znajdujący się w grupie

programów

Administrativ e Tools

(Narzędzia do administrowa-

nia).

2. Z menu

Computer

wybrać pozycję

Add to

Domain

(Dodaj do

domeny). Pojawi się okno dialogowe

Add Computer to Domain

(Dodaj komputer do domeny), zgodnie z rysunkiem 15.2.

Rys. 15.2.
Podawanie nazwy
tworzonego konta
komputera.

600

Rozdział 15

3. Wybrać typ komputera. Istnieją następujące możliwości: stacja

robocza NT lub serwer NT skonfigurowany jako serwer typu

member

, lub rezerwowy kontroler domeny NT . Następnie -

w polu

Computer

- wpisać nazwę komputera.

4. Kliknąć przycisk

Add

(Dodaj).

5. Dla każdego (następnego) tworzonego konta komputera należy

powtórzyć czynności od 2 do 4 włącznie. Na koniec należy
kliknąć

Close

.

Aby usunąć konto komputera wystarczy je zaznaczyć i nacisnąć
klawisz

Delete

. Zamiast tego, można też wykonać komendę

Remov e

from

Domain

(Usuń z Domeny), znajdującą się w menu

Computer. Przed usunięciem konta komputera zostaniemy
poproszeni o potwierdzenie zamiaru jego usunięcia (rys. 15.3).

Ostrzeżenie: Konta komputerów mają unikalne identyfikatory
ochrony - SID (Security Identifier). Jeśli konto zostanie usunięte,
a następnie utworzone ponownie, to komputer będący klientem
trzeba będzie ponownie dodać do domeny. Nie powiedzie się żadna
próba ponownego dodania komputera do pierwotnej domeny przy
użyciu pierwotnego konta komputera, po przeniesieniu komputera
do innej domeny. Nie powiedzie się też próba ponownego dodania
komputera do pierwotnej domeny przy użyciu pierwotnego konta
komputera, po zmianie konfiguracji komputera-klienta z domeny
na grupę roboczą. Próba taka nie przyniesie efektu również po
zmianie nazwy komputera, bez utworzenia konta dla tej nowej
nazwy. Wynika stąd, iż zawsze, gdy zmieniamy domenę lub nazwę
komputera, musimy też utworzyć dla niego nowe konto.

Wskazówka: Konta komputerów łatwo dodaje się lub usuwa
korzystając z linii komend (tak jak w przypadku większości innych
operacji związanych z siecią, należy zacząć od komendy

NET)

.

Rys. 15.3.

Usunięcie konta

komputera

powoduje

skasowanie

skojarzonych

z nim informacji

dotyczących

ochrony.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

601

Poniższa wersja komendy NET jest dostępna tylko w komputerach
pracujących pod kontrolą NT Server:

NET COMPUTER \\ ComputerName /ADD /DEL

A oto objaśnienia dotyczące składni:

\\ComputerName:

Nazwa konta komputera, które chcemy

utworzyć

/ADD:

Przełącznik określający, że chcemy utworzyć konto

komputera i dodać komputer do domeny.

/DEL:

Przełącznik określający, że chcemy usunąć konto

komputera, a komputer usunąć z domeny

Synchronizacja bazy danych domeny

Główna baza danych domeny, zawierająca informacje o naszym
komputerze oraz konta użytkowników, rezyduje fizycznie
w głównym kontrolerze domeny (PDC). Zmiany dokonywane w tej
bazie danych przenoszą się okresowo do rezerwowego kontrolera
domeny (BDC), zgodnie z ustawieniem w spisie Registry.

Czasem proces aktualizacji danych kończy się niepowodzeniem (na
przykład z powodu złej jakości połączeń w sieci). Programu Server
Manager można użyć do wymuszenia natychmiastowej aktualizacji
bazy danych - bądź we wszystkich rezerwowych kontrolerach
domeny (BDC), bądź też tylko w

wybranym, rezerwowym

kontrolerze.

W celu synchronizacji wszystkich rezerwowych kontrolerów
domeny (BDC) należy wykonać następujące czynności:

1. Otworzyć program Server Manager, znajdujący się w grupie

programów

Administrativ e Tools

(Narzędzia do administrowa-

nia).

2. W głównym oknie programu Server Manager wybrać pozycję

PDC

.

3. W menu

Computer

wybrać pozycję

Synchronize Entire Domain

(Sychronizacja całej domeny). W

odpowiedzi pojawi się

komunikat informujący, że proces synchronizacji może potrwać

602

Rozdział 15

kilka minut (rysunek 15.4). W celu kontynuowania procesu
należy kliknąć

Yes.

Komunikat ten pojawia się, ponieważ synchronizacja bazy
danych z kontami może istotnie zaangażować zasoby sieci
i wpłynąć na jej wydajność. T ak więc, w czasie szczytowego
obciążenia sieci komendy tej nie powinniśmy używać. Wyjątek
stanowi absolutna konieczność, zwłaszcza gdy jej zastosowanie
wymusiłoby przesłanie do BDC dużej liczby informacji
o kontach i użytkownikach.

4. Kliknąć

OK

- by proces kontynuować.

5. Pojawia się komunikat o konieczności sprawdzenia protokołu

zdarzeń głównego (PDC) i rezerwowego (BDC) kontrolera
domeny - aby się upewnić, że proces aktualizacji miał pomyślny
przebieg. W tym celu porównujemy liczbę kont wysłanych przez
PDC - z liczbą kont odebranych przez BDC. Informację o liczbie
kont zawiera systemowy protokół zdarzeń Net Logon.

W przypadku dysponowania wieloma rezerwowymi kontrolerami
domeny może zaistnieć potrzeba synchronizacji tylko jednego
z nich. Dzieje się tak najczęściej wówczas, gdy główne (PDC)
i rezerwowe (BDC) kontrolery domeny znajdują się geograficznie
w różnych miejscach, połączone wzajemnie za pomocą rozległej
(WAN) sieci. W celu synchronizacji danego BDC z PDC należy:

1. W głównym oknie programu Server Manager wybrać pozycję

BDC

.

2. W menu

Computer

wybrać

Synchronize w ith Primary

Domain

Controller

(Sychronizacja z głównym kontrolerem domeny).

W odpowiedzi pojawi się komunikat informujący, że proces
synchronizacji może potrwać kilka minut (rys. 15.4). Będzie on
kontynuowany po kliknięciu przycisku

Yes

.

3. Pojawia się komunikat o konieczności sprawdzenia protokołu

zdarzeń głównego (PDC) i rezerwowego (BDC) kontrolera

Rys. 15.4
Komunikat
informujący
o czasie trwania
synchronizacji.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

603

domeny - by upewnić się, że proces aktualizacji miał pomyślny
przebieg.

Ponieważ wszystkie konta komputerów i konta użytkowników
muszą być tworzone w bazie danych głównego kontrolera domeny
(PDC), w przypadku awarii PDC i zerwania jego połączenia z siecią
żadna modyfikacja kont nie będzie możliwa. W takiej sytuacji rolę
głównego kontrolera domeny (PDC) można czasowo przydzielić
kontrolerowi rezerwowemu (aby dokonać modyfikacji kont). Po
usunięciu awarii PDC można go ponownie podłączyć do sieci.
Przyłączając kontroler główny z

powrotem do sieci lub

przydzielając jego rolę kontrolerowi rezerwowemu musimy być
świadomi, iż:

!

Przydzielając kontrolerowi rezerwowemu (BDC) rolę kontrolera

głównego (PDC), wszystkie połączenia klientów w

obu

domenach zostaną zakończone. Ponieważ może to spowodować
utratę danych przez użytkowników, przed przydzieleniem BDC
roli PDC należy ich poprosić o zamknięcie sesji w sieci.

!

Domeny nie można zsynchronizować, jeśli jesteśmy przyłączeni

do sieci przez serwer NT RAS, pracujący jako kontroler domeny
(którą zamierzamy zsynchronizować). Wynika to z faktu, iż
podczas synchronizacji domeny połączenia RAS zostaną
zakończone przed zamianą roli. Po utracie połączenia z siecią,
system NT kończy obsługę żądania synchronizacji, wskutek
czego rola kontrolera głównego nie zostanie przydzielona
kontrolerowi rezerwowemu.

!

Po przydzieleniu kontrolerowi BDC roli PDC oraz po usunięciu

awarii PDC i ponownym podłączeniu go do sieci, będziemy mieli
w domenie dwa główne kontrolery. Uniemożliwia to
dokonywanie jakichkolwiek zmian bazy danych. Sytuacja wróci
do normy po ,,zdegradowaniu'' jednego z dwóch PDC do roli
rezerwowego kontrolera domeny.

!

Przed ponownym podłączeniem PDC musimy pamiętać, iż jako

źródła synchronizacji nie wolno nigdy używać kontrolera z nie-
aktualnymi danymi. Skuteczną metodą zapobieżenia tej sytuacji
jest ,,zdegradowanie'' naprawionego PDC do roli BDC,
a następnie wymuszenie synchronizacji kontrolera BDC
z

aktualnym kontro-lerem PDC. Kolejnym krokiem jest

604

Rozdział 15

ponowne przydzielenie kontrolerowi BDC (czyli oryginalnemu
kontrolerowi - temu, który przed awarią pełnił rolę kontrolera
PDC) roli kontrolera PDC. Synchronizowanie bazy danych
w pierwszej kolejności zapewnia, że jej uaktualnienie zostanie
przeprowadzone pomyślnie (ponieważ można to sprawdzić
w protokole zdarzeń) i że wszystkie zmiany poczynione podczas
awarii oryginalnego kontrolera głównego zostaną zapamiętane.
Jeśli nie zsynchronizujemy bazy danych przed
,,zdegradowaniem'' aktualnego PDC, to można nawet
doprowadzić do zapisania starymi (nieaktualnymi, czyli tymi,
które zawiera „uszkodzony” PDC) danymi bazy danych
użytkowników, która znajduje się w kontrolerze rezerwowym, i -
w

konsekwencji - do utraty wszystkich zmian kont,

poczynionych w czasie awarii oryginalnego kontrolera PDC.

Przydzielenie roli kontrolera głównego kontrolerowi rezerwowemu
przebiega w następujących etapach:

1. Wybranie BDC w głównym oknie programu Server Manager

2. Wybranie - z menu

Computer

- opcji

Promote to Primary

Domain Controller

(Przydzielenie roli kontrolera głównego).

W odpowiedzi pojawi się komunikat informujący, że proces
synchronizacji może potrwać kilka minut oraz ostrzeżenie, że
zamknięte zostaną wszystkie połączenia z

obecnym PDC

i ,,promowanym'' BDC (rysunek 15.5). Klikamy

OK

.

3. Po zakończeniu procesu synchronizacji kont, główne okno

wyświetla kontroler BDC jako PDC, a stary PDC - jako BDC
(zgodnie z rysunkiem 15.6, na którym zauważyć możemy
zmianę ikony i opisu starego kontrolera PDC, noszącego nazwę
T EST PDC oraz nowego PDC - o nazwie PDC1).

Rys. 15.5. Zostaną

zamknięte

wszystkie

połączenia

z istniejącym

PDC oraz

komputerem,

któremu

przydziela się

rolę PDC.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

605

Wskazówka: Bazę danych z

kontami całej domeny można

zsynchronizować za pomocą następującej komendy wpisywanej
w linii komend:

NET ACCOUNTS /SYNC /DOMAIN

A oto objaśnienia składni:

/SYNC

: synchronizacja całej domeny, jeśli komendę wykonamy

w kontrolerze PDC, lub tylko kontrolera BDC z kontrolerem
PDC - jeśli uruchomimy ją w kontrolerze BDC

/DOMAIN: synchronizacja całej domeny - niezależnie od tego,
gdzie uruchomimy program realizujący komendę. Zwykle
przełącznika tego używa się tylko wówczas, gdy komenda
wykonywana jest na stacji roboczej NT lub na serwerze NT ,
funkcjonującym jako serwer typu member.

Zarządzanie zdalnymi zasobami komputerowymi

Server Manager wykorzystywany jest do zarządzania lokalnymi lub
zdalnymi zasobami komputerowymi. Autor książki uważa
możliwość zarządzania zdalnymi zasobami komputerowymi za
bardzo użyteczną w

swoich działaniach (związanych

z administrowaniem), gdyż może je wykonywać zza własnego
biurka. Za pomocą programu Server Manager można zatrzymać,
uruchomić, wstrzymać lub wznowić realizację usługi systemowej

Rys. 15.6.

Przydzielanie

kontrolerowi

BDC roli PDC

powoduje

,,degradację''

dotychczasowego

PDC

606

Rozdział 15

w zdalnym komputerze pracującym pod kontrolą systemu Windows
NT , bądź też taką usługę skonfigurować. Server Manager umożliwia
również tworzenie nowych zasobów współdzielonych oraz
modyfikację i usuwanie już istniejących zasobów współdzielonych.
Dzięki temu programowi możemy sprawdzić, kto jest połączony
z komputerem zdalnym, a nawet - które zasoby współdzielone są na
nim dostępne.

Zarządzanie usługami

Aplet lokalnego komputera, zatytułowany

Control Panel Serv ices

(Usługi Panelu sterowania) oferuje jedną z metod sterowania
usługami na komputerze pracującym pod nadzorem Windows NT .
Dzięki niemu możemy zatrzymać, uruchomić, wstrzymać lub
wznowić realizację usługi oraz określić, czy ma być ona
automatycznie uruchamiana w trakcie ładowania systemu. Mamy
też możliwość przeprowadzenia konfiguracji definiującej, jakich
przywilejów konta użytkownika usługa wymaga do realizacji
swojego zadania.

Do wykonania tych samych czynności można się posłużyć
programem Server Manager, wybierając komputer w jego głównym
oknie, a następnie

Serv ices

(Usługi) - z menu

Computer

. Pojawia

się pozycja

Serv ices

,

w oknie dialogowym

PRIMUS

(rysunek

15.7).

Rys. 15.7. Server

Manager może

być wykorzystany

do sterowania

usługami

w systemie NT

Zarządzanie systemem Windows NT Server

607

Wskazówka: Przed zakończeniem usługi, której może właśnie
używać klient, należy ją najpierw wstrzymać. Uniemożliwia to
połączenie się z nią nowemu klientowi. Następnie można wysłać
komunikat - wybierając pozycję

Send Message

(Wysłanie

komunikatu) - do podłączonych użytkowników, w

celu

poinformowania ich o zamiarze zamknięcia usługi.

A oto funkcje, których możemy użyć, aby wykonać wybrane
zadania:

!

Start: Uruchomienie usługi, która nie jest (jak dotąd)

realizowana. Wszystkie parametry linii komend, wpisane w polu

Startup Parameters

(Parametry startowe), zostają przekazane

usłudze przed jej uruchomieniem.

!

Stop: Zatrzymanie aktualnie realizowanej usługi.

!

Pause: Zablokowanie nowych połączeń z usługą (jeśli jest to

usługa mająca związek z

siecią, np. usługa Server) przy

utrzymaniu obsługi aktualnie połączonych użytkowników.

!

Continue: Wznowienie realizacji wstrzymanej usługi

!

Startup: Zmiana profilu autostartu dla usługi. Opcje dostępne

w oknie dialogowym

Serv ices

(Usługi) określone są przez pola

Startup

Type

(T yp startu) i

Log On As

(Zarejestrowanie jako).

Możliwe są następujące typy autostartu:

Automatic

(Automa-

tyczny),

Manual

(ręczny) lub

Disabled

(Nieaktywny). Pole

Log

On As

określa, czy usługa ma korzystać z domyślnego konta

systemowego, czy konta użytkownika, utworzonego przez nas
za pomocą programu User Manager for Domains (Menedżer
użytkownika dla domen). Jeśli ma być użyte konto użytkownika,
należy również podać hasło użytkownika.

Zarządzanie zasobami współdzielonymi

Dzięki programowi Server Manager mamy możliwość ingerowania
zarówno w bazie danych Menedżera usług w komputerze zdalnym,
jak również w sieciowych zasobach współdzielonych komputera
zdalnego.

W tym celu wybieramy najpierw komputer - w głównym oknie
programu Server Manager (podświetlamy go) - oraz pozycję

608

Rozdział 15

Shared

Directories

(Katalogi współdzielone) z menu

Computer

.

Pojawi się okno dialogowe

Shared

Directories

(Katalogi

współdzielone), zgodnie z rysunkiem 15.8.

Nowy sieciowy zasób współdzielony można utworzyć klikając
pozycję

New Share

(Nowy zasób współdzielony). Pojawi się okno

dialogowe

New Share

, z prośbą o podanie nazwy zasobu, ścieżki,

komentarza i liczby użytkowników, którzy mogą z niego (z zasobu)
korzystać. Po wybraniu

Permissions

(Zezwolenia) możemy podać

zezwolenia dotyczące poziomu udostępnienia zasobu.

Istniejący zasób współdzielony możemy modyfikować,
podświetlając współdzielony katalog i

klikając

Properties

(Właściwości). Pojawi się okno dialogowe

Shared

Directory

(Współdzielony katalog), podobne do okna dialogowego

New

Share

.

Aby usunąć sieciowy zasób współdzielony podświetlamy współdzie-
lony katalog i

klikamy

Stop

Sharing

(Zakończenie

współdzielenia).

Ostrzeżenie: Kliknięcie przycisku Stop Sharing w oknie dialogowym

Shared Directories

powoduje natychmiastowe zakończenie współ-

dzielenia katalogu (nie pojawia się żaden komunikat z prośbą
o potwierdzenie). Przed zakończeniem współdzielenia należy więc
sprawdzić, kto w danej chwili używa zasobu współdzielonego.
(Zagadnienie to omówiono w

następnym podrozdziale pt.

,,Rozliczenia zasobów'').

Rozliczenia Zasobów

Aby sprawdzić, którzy użytkownicy są połączeni z

danym

komputerem, jakie sieciowe zasoby współdzielone są tam dostępne,

Rys. 15.8. Server
Manager
umożliwia
przeglądanie
aktualnych
zasobów
współdzielonych
w systemie NT.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

609

bądź też jakie zasoby współdzielone są właśnie używane na
komputerze zdalnym, powinniśmy wybrać konkretny komputer na
liście wyświetlanej w głównym oknie programu Server Manager.
Innym rozwiązaniem będzie wybranie komputera w głównym oknie,
a następnie funkcji

Properties

(Właściwości) z menu

Computer

.

Pojawi się okno dialogowe

Properties

(rysunek 15.9) - to samo,

które pojawia się w aplecie Control Panel Server.

Z okna dialogowego

Properties

(Właściwości) możemy uzyskać

dostęp do następujących funkcji:

!

Usage Summary (Obciążenie systemu): Wyświetlenie liczby

sesji, blokad plików, otwartych plików i nazwanych potoków
(named pipes), używanych w danym komputerze. Liczba sesji
naprawdę odpowiada liczbie użytkowników połączonych
z komputerem, gdyż każdy, połączony aktualnie z

siecią

komputer, używa jednej sesji.

!

Users (Użytkownicy): Wyświetlenie okna dialogowego

User

Sessions

(Sesje użytkowników) (rysunek 15.10) - w celu

określenia, którzy użytkownicy są połączeni z komputerem
zdalnym i jakich używają aktualnie zasobów. Górne okno
zawiera listę połączonych użytkowników, nazwę komputera,
z którego się łączą, liczbę otwartych plików, całkowity czas
połączenia, całkowity czas nieaktywności (idle time) oraz
informacji o tym, czy nawiązali oni połączenie korzystając
z przywilejów gości (guest privileges). Dolne okno zawiera listę
zasobów, do których ma dostęp wybrany użytkownik, liczbę
plików w zasobie przez niego otwartym oraz całkowity czas
połączenia. Możemy go także rozłączyć podświet-lając jego
nazwę i klikając przycisk

Disconnect

(Rozłączenie). Dzięki

Rys. 15.9. Server

Manager

umożliwia

wreyfikację liczby

użytkowników

zarejestrowanych

aktualnie

w systemie oraz

używanych

właśnie zasobów.

610

Rozdział 15

opcji

Disconnect

All

(Rozłączenie wszystkich) możemy

rozłączyć wszystkich użytkowników od wszystkich zasobów.

!

Shares (Zasoby współdzielone): Działanie podobne do

uzyskiwanego po kliknięciu przycisku

Users

. Po wybraniu

Shares

pojawi się okno dialogowe

Shared

Resources

(Zasoby

współ-dzielone), zgodnie z rysunkiem 15.11. Nacisk kładzie się
tutaj na zasoby współdzielone. Górne okno zawiera listę zasobów
współdzielonych według nazwy, liczby połączeń oraz fizycznej
ścieżki współdzielonego katalogu. Dolne - listę połączonych
użytkowników, całkowity czas połączenia oraz informację
o tym, czy połączenie jest aktualnie aktywne. Aby rozłączyć
wszystkich użytkowników od danego zasobu współdzielonego
musimy zasób ten zaznaczyć (podświetlić) i kliknąć

Disconnect

(Rozłączenie). Aby ich rozłączyć od wszystkich zasobów
klikamy

Disconnect

All

.

Rys. 15.10. Server
Manager
umożliwia
sprawdzenie,
z jakimi zasobami
użytkownik jest
połączony.

Rys. 15.11 Server
Manager
umożliwia
sprawdzenie,
którzy
użytkownicy są
połączeni
z konkretnym
zasobem

Zarządzanie systemem Windows NT Server

611

!

In Use (Aktualnie używane): Kliknięcie pozycji

In

Use

powoduje wyświetlenie okna dialogowego

Open

Resources

(Otwarte zasoby), zgodnie z rysunkiem 15.12. Zawiera ono listę
aktualnie otwartych zasobów - takich jak pliki, połączenia
potoków nazwanych, zadania drukowania i połączenia (links)
z urządzeniami komunikacyjnymi LAN Manager. Zostaje
również wyświetlona informacja o użytkowniku, który otworzył
zasób, zezwolenie udzielone podczas otwierania zasobu, wszelkie
blokady i

pełna ścieżka otwartego zasobu. Aby odłączyć

wszystkich użytkowników od danego zasobu wystarczy go
podświetlić i kliknąć

Close

Resource

(Zamknięcie zasobu).

Z kolei, aby ich odłączyć od wszystkich zasobów - wybieramy

Close

All

Resources

(Zamknięcie wszystkich zasobów).

Ostrzeżenie: Jeśli rozłączymy użytkownika, żaden z otwartych przez
niego plików nie zostanie poprawnie zamknięty, co może
spowodować utratę jego danych. Pamiętajmy też, że takie
rozłączenie nie oznacza, iż nie będzie się mógł połączyć ponownie.
Jeśli użytkownik lub jego aplikacja spróbuje ponownie połączyć się
z siecią, to połączenie zostanie przyznane (chyba że wstrzymamy
usługę Server, zgodnie z opisem, w podrozdziale ,,Zarządzanie
usługami'').

Uwaga: Replikacje (replications) i

alarmy omówiono

w podrozdziałach „Konfigurowanie usługi Directory Replicator”
oraz „Konfigurowanie alarmów”.

Rys. 15.12 Server

Manager

umożliwia

wyświetlenie

wszystkich,

aktualnie

otwartych

zasobów.

612

Rozdział 15

Konfigurowanie usługi Directory Replicator

Za pomocą usługi Directory Replicator kopiujemy katalogi i pliki
z serwera Windows NT do innego serwera lub stacji roboczej. Usługa
zawiera składnik eksportowy, określający katalog główny (root
directory) do wyeksportowania oraz składnik importowy,
wykorzystywany do wyznaczania katalogów i

plików do

skopiowania z serwera eksportowego. Serwer eksportowy jest
ograniczony do pojedynczego drzewa katalogów, składającego się
z katalogu głównego (root) oraz do maksymalnie 32
zagnieżdżonych podkatalogów.

Aby skonfigurować usługę replikacji, należy wykonać następujące
operacje:

!

Utworzyć konto rejestracji (logon account) dla usługi.

Konto takie można utworzyć za pomocą programu User
Manager for Domains (Menedżer użytkownika dla domen).
Powinno ono spełniać następujące warunki:

♦ Musi być członkiem grupy Backup Operators
♦ Musi mieć włączoną opcję

Passw ord Nev er Expires

(Ważność hasła nigdy nie wygasa).

♦ Nie może mieć żadnych ograniczeń dotyczących czasu

trwania rejestracji.

♦ (Dokładne informacje o tych parametrach i o dodawaniu

kont użytkowników do grup zawiera rozdział 16).

!

Skonfigurować parametry startowe (start-up values) dla

usługi replikacji. Parametry startowe usługi Directory
Replicator należy zmienić tak, aby uruchomienie następowało
automatycznie i z wykorzystaniem opcji

This Account

(T o

konto) pola

Log On As

(Zarejestrowanie jako). Podane konto

musi być tym, które zostało przez nas utworzone w poprzednim
kroku.

!

Ustawić ścieżkę skryptu logowania (logon script). Usługa

replikacji jest naprawdę przeznaczona do kopiowania naszych
zapisów rejestracji - z jednego kontrolera do innych kontrolerów
domeny. Najczęściej jest to katalog, który wskazuje ścieżka
%SystemRoot%\System32\REPL\Import\Scripts

,

Zarządzanie systemem Windows NT Server

613

i w którym znajdują się skrypty logowania. %SystemRoot%
określa tutaj katalog główny (root), w którym zainstalowano
system NT (przeważnie jest nim C:\WINNT). W celu zmiany
katalogu, do którego importowane są skrypty, wystarczy wpisać
- w polu

Logon

Script Path

(Scieżka dla skryptów logowania)

okna dialogowego

Directory Replication

- ścieżkę nowego

katalogu (rysunek 15.13). Kontroler domeny używa tego
katalogu do lokalizacji skryptów logowania w trakcie weryfikacji
użytkownika. W polu

Logon Script

Path

należy koniecznie

wpisać sensowną wartość, gdyż w przeciwnym razie skrypty
logowania nie będą znajdowane przy rejestrowaniu się klientów
w sieci.

Uwaga: Po startowym skonfigurowaniu usługi replikacji tworzy ona
specjalny zasób współdzielony o

nazwie REPLS$, w

oparciu

o

katalog dla skryptów logowania. Przeważnie jest to:

%SystemRoot%\ system32\REPL\Export

.

!

Tak skonfigurować serwer, aby drzewo katalogów zostało

z niego wyeksportowane. Proces ten jest dość złożony
i został omówiony w kolejnym podrozdziale ,,Konfigurowanie
serwera eksportowego''.

!

Tak skonfigurować klienta, żeby drzewo katalogów

zostało do niego zaimportowane. Procedura ta jest podobna
do konfiguro-wania serwera eksportowego (została dokładnie
omówiona w jednym z dalszych podrozdziałów, zatytułowanym
,,Konfigurowanie serwera importowego'').

Rys. 15.13. Okna

Directory

Replication

można również

użyć do

określenia

położenia

skryptów

logowania.

614

Rozdział 15

Konfigurowanie serwera eksportowego

Do skonfigurowania usługi

Directory Replicator

(w celu

wyeksportowania za jej pomocą drzewa katalogów) należy użyć
programu Server Manager. Najpierw powinniśmy podwójnie kliknąć
nazwę serwera - aby wyświetlić okno dialogowe

Właściw ości

,

a następnie przycisk

Replication

(Replikacja) - aby wyświetlić

okno dialogowe

Directory

Replication

(Replikacja katalogów).

T eraz wystarczy wykonać podane niżej operacje.

Uwaga: Serwery NT można konfigurować zarówno jako serwery
importowe, jak i

eksportowe. Stacje robocze NT można

konfigurować tylko jako serwery importowe. Ponadto stacja
robocza NT nie może zmienić domyślnej ścieżki replikacji na inną
niż:

%System

Root%System32\Repl\Import\Scripts.

1. Uaktywnić usługę replikacji, wybierając

Export

Directories

(Eksport katalogów)

2. W oknie

To List

dodać komputery, które mają zostać poddane

replikacji, klikając przycisk

Add

(Dodaj), znajdujący się

w dolnym lewym rogu ekranu. Pojawi się okno dialogowe

Select

Domain

(Wybór domeny).

3. Wybrać konkretne domeny i komputery, do których eksport

ma zostać skierowany, a następnie kliknąć

OK

. Następuje

powrót do okna dialogowego

Directory Replication

. Jeśli

chcemy dodać więcej komputerów, należy powtórzyć czynności
opisane w punktach 2 i 3.

Uwaga: Lokalna domena jest domyślnie zawsze dołączana jako
partner eksportowy, chyba że w oknie dialogowym

To List

doda się

jeszcze jedną pozycję. Jeśli doda się taką pozycję, to lokalna
domena nie będzie już automatycznie dołączana jako partner
eksportowy. Jeśli eksport ma odbywać się do domeny lokalnej,
należy dodać jej nazwę w oknie

To List

.

4.

Podać ścieżkę eksportową, jeśli domyślna jest niewłaściwa (z
reguły tej pozycji nie trzeba zmieniać) - w polu

From Path

.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

615

Przeważnie jest to katalog:
%SystemRoot%System32\Repl\Export.

5. Dodać podkatalogi z głównego katalogu eksportowego. Należy

kliknąć przycisk

From Path Manage

, wyświetlający okno

dialogowe

Manage Exported Directories

(Zarządzanie

katalogami eksportowanymi) (rysunek 15.14).

6. Wskazać podkatalogi do wyeksportowania, klikając

Add

(Dodaj). Pojawia się okno dialogowe

Add Subdirectory

(Dodanie podkatalogu), w

którym podajemy podkatalogi

głównego katalogu eksportowego, które zostaną
wyeksportowane. Dla każdego wybranego podkatalogu należy
podać informację określającą, czy chcemy czekać na
ustabilizowanie plików w tym podkatalogu (tzn. że w ciągu
ostatnich dwóch minut żaden z tych plików nie uległ zmianie) -
uaktywniając/dezaktywując znacznik (checkbox)

Wait

Until

Stabilized

(Oczekiwanie na stabilizację). Musimy też

zdecydować, czy chcemy, żeby którekolwiek podkatalogi
zostały skopiowane - uaktywniając/dezaktywując znacznik

Entire Subtree

(Pełne poddrzewo). Pamiętajmy, że czynności

opisane w

tym punkcie należy powtórzyć dla każdego

podkatalogu do wyeksportowania.

Poniżej przedstawiliśmy nazwy i zawartości kolumn, w których
występuje informacja statusowa dotycząca każdej pozycji
podkatalogu:

!

Locks (Blokady): Liczba aktywnych blokad w podkatalogu.

!

Stabilize (Stabilizacja): Pozycja określająca, czy pliki mają być

nieaktywne przez co najmniej dwie minuty przed
przeprowadzeniem replikacji (dzięki czemu można uniknąć

Rys. 15.14. Okno
Manage Exported
Directories
pozwala na
podanie
podkatalogów do
wyeksportowania
oraz na
monitorowanie
blokad replikacji
( replication
locks).

616

Rozdział 15

częściowej replikacji, możliwej w przypadku bardzo aktywnie
modyfikowanych plików).

!

Subtree (Poddrzewo): Pozwala zdecydować, czy wszystkie pod-

katalogi zostaną poddane replikacji.

!

Locked Since (Blokada od): Definiuje, czy drzewo jest zabloko-

wane od konkretnej daty/godziny.

Wskazówka: Jeśli planujemy dużo zmian w

podkatalogu

zaznaczonym do eksportu, powinniśmy skorzystać z funkcji

Add

Lock

(Dodanie blokady) - w celu zablokowania tego katalogu.

Uniemożliwimy w

ten sposób replikację katalogu przed

zakończeniem zmian i usunięciem wszystkich blokad.

Konfigurowanie serwera importowego

Proces konfigurowania serwera importowego ma przebieg podobny
do eksportowania drzewa katalogów. Mając już otwarte okno
dialogowe

Directory Replication

(Replikacja katalogów) należy

wykonać następujące czynności:

1. Uaktywnić usługę replikacji, wybierając

Import Directories

(Im-

port katalogów).

2. W oknie

From List

dodać komputery, które mają zostać

poddane replikacji, klikając przycisk

Add

(Dodaj), znajdujący się

w dolnym lewym rogu ekranu. Pojawi się okno dialogowe

Select

Domain

(Wybór domeny).

Uwaga: Lokalna domena jest domyślnie zawsze dołączana jako
partner importowy, chyba że w oknie dialogowym

From List

dodamy jeszcze jedną pozycję. Wówczas lokalna domena nie będzie
już automatycznie dołączana jako partner importowy. Jeśli eksport
ma odbywać się do domeny lokalnej, należy dodać jej nazwę
w polu

From

List

.

3. Wybrać konkretne domeny i komputery, do których import ma

zostać skierowany, a następnie kliknąć

OK

. Następuje powrót do

okna dialogowego

Directory Replication

. Jeśli chcemy dodać

Zarządzanie systemem Windows NT Server

617

więcej komputerów, powinniśmy powtórzyć czynności
z punktów 2 i 3.

4. Dodać podkatalogi z głównego katalogu importowego. Należy

kliknąć przycisk

To Path Manage

, wyświetlający okno

dialogowe

Manage Imported Directories

(Zarządzanie

katalogami importo-wymi) (rysunek 15.14).

Okno dialogowe

Manage Imported Directories

różni się tylko

tym, że informacja statusowa dla każdej pozycji zawiera liczbę
blokowanych plików w katalogu, status (

OK

- katalog jest właśnie

uaktualniany;

No

Master

- katalog nie jest uaktualniany;

No Sync

-

katalog został już uaktualniony, ale dane są przedawnione; puste
miejsce - replikacja nie wystąpiła), datę/czas ostatniej aktualizacji
i datę/czas założenia najstarszej blokady w katalogu.

Wskazówka: Aby uniemożliwić uaktualnienie katalogu
importowego, należy go wybrać i kliknąć

Add Lock

(Dodanie

blokady). Katalog importowy z blokadą nie zostanie uaktualniony.

Ostrzeżenie: Jeśli katalogi importujemy z domeny lub serwera
znajdującego się po drugiej stronie połączenia w sieci rozległej
(WAN), to import może się nie powieść w domenie lokalnej. Aby tej
ewentualności uniknąć, należy - w polu

From

, okna dialogowego

Manage Imported Directories

- wprowadzić „ręcznie” domenę lub

nazwę komputera.

Rys.15.15. Okno
Manage Imported
Directories
pozwala na
podanie
podkatalogów do
zaimportowania
oraz na
monitorowanie
blokad replikacji
( replication
locks).

618

Rozdział 15

Konfigurowanie alarmów

Alarmy stosowane są do zawiadamiania administratora
o wystąpieniu poważnego problemu w komputerze pracującym
w systemie NT . Alarm możemy wysłać do danego użytkownika
domeny lub konkret-nego komputera monitorowanego przez kilku
administratorów lub serwis.

A jeśli chcemy mieć pewność, iż alarm został wysłany, konfigurację
systemu należy tak zmodyfikować, by zaraz po jego starcie
uruchamiane były usługi

Alert

i

Messenger

. Zapewni to

funkcjonowanie tych usług i

ich dostępność przy wysyłaniu

alarmów administracyjnych. Jeśli usługi te będą ustawione jako
Manual (Ręczne) (co jest ustawieniem domyślnym), wtedy będą
zawsze podejmowały próby wysyłania alarmów, które - ze względu
na nieprzewidziane okoliczności - mogą się nie powieść. W efekcie
alarm może nie zostać wysłany. Komputer pracujący jako serwer
NT ma domyślne ustawienie startowe

Automatic

, którego nie

trzeba zmieniać. Jeśli alarmy administracyjne mają być odbierane,
musi zostać wcześniej uruchomiona usługa

Messenger

.

Usługę

Alert

(Alarm) konfigurujemy za pomocą programu Server

Manager. W tym celu wystarczy podwójnie kliknąć nazwę serwera,
co spowoduje wyświetlenie okna dialogowego

Properties

(Właściwości), a następnie:

1. Kliknąć przycisk

Alerts

(Alarmy) w oknie dialogowym

Serv er

.

Pojawi się okno dialogowe

Alerts

(rysunek 15.16).

2. Aby dodać nowy komputer lub użytkownika do powiadamiania

wpisujemy nazwę komputera lub użytkownika w polu

New

Computer

(Nowy komputer) lub

Username

(Nazwa

użytkownika) i klikamy przycisk

Add

(Dodaj). Komputer lub

nazwa użytkownika zostanie wtedy przesunięta do okna

Send

Rys. 15.16. Sekcja
Alerts programu
Server Manager
służy do
informowania
administratorów,
kto ma być
zawiadamiany
o ewentualnych
problemach.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

619

Administrativ e Alerts

To

(Miejsce docelowe dla alarmów

administracyjnych).

3. By usunąć komputer lub użytkownika wybieramy nazwę

użytkow-nika lub komputera w oknie

Send Administrativ e

Alerts To

i klikamy przycisk

Remov e

. Czynność ta spowoduje

przesunięcie nazwy użytkownika lub komputera do pola

New

Computer

lub

Username

(Nazwa użytkownika).

Uwaga: W

nazwie komputera nie trzeba umieszczać dwóch

ukośników odwrotnych (\\), tak jak czyni się to w prawie wszystkich
innych przypadkach, w których ona występuje. W przeciwnym razie
(tj. jeśli je umieścimy) zostaną one usunięte.

4. Jeśli chcemy dodać więcej komputerów lub użytkowników,

powinniśmy powtórzyć czynności opisane w punktach 2 lub 3.

5. Po zakończeniu wpisywania lub usuwania nazw użytkowników

i komputerów klikamy

OK

- aby powrócić do głównego okna

programu Server Manager.

Praca z Przeglądarką zdarzeń

Przeglądarka zdarzeń (Event Viewer) wykorzystywana jest do
wyświetlania zdarzeń zachodzących w systemie. Zdarzenia takie
podzielono na trzy kategorie; do każdej z nich odnosi się oddzielny
protokół. Protokół systemowy zawiera zdarzenia związane
z działaniem systemu operacyjnego, protokół aplikacji zawiera
zdarzenia związane z aplikacją a protokół ochrony - związane
z kontrolą. Zdarzenia te są z kolei podzielone na typy, z którymi
są powiązane konkretne ikony.

Uwaga: Przeglądarki zdarzeń należy używać codziennie dla
serwerów plików i przynajmniej co tydzień - dla stacji roboczych.
Jedynie tak regularne przeglądanie protokołów pomoże wykryć
błędy systemowe, których następstwem może być awaria systemu,
a także ewentualne próby naruszenia ochrony sieci.

620

Rozdział 15

Przeglądanie zdarzeń

Pierwszą czynnością, jaką musimy wykonać, jeśli chcemy
przeglądać zdarzenia w systemie, jest wybranie protokołu do
przeglądania. Dostęp do tej informacji zapewnia menu

Log

(Protokół). Można z niego wybrać protokół aplikacji, ochrony lub
systemowy. Opis każdego zdarzenia w protokole składa się z kilku
elementów. T abela 15.1 zawiera ich podsumowanie. Szczegóły
zdarzenia zostaną wyświetlone po dwukrotnym kliknięciu danego
elementu - pojawia się wówczas okno dialogowe

Ev ent

Detail

(Szczegóły zdarzenia), zgodnie z rysunkiem. 15.17. T rzeba w tym
miejscu zauważyć, że opis zawiera komunikat tekstowy w oknie

Description

(Opis), definiującym warunek błędu, a

jeśli ze

zdarzeniem są powiązane jakieś dane, pojawią się one w oknie

Data

.

Dane te mogą być bardzo pomocne przy lokalizowaniu
i rozwiązywaniu błędów.

Rys.. 15.17. Opis

każdego

zdarzenia składa

się z kilku

elementów

Zarządzanie systemem Windows NT Server

621

Tabela 15.1. Elementy opisu zdarzenia

Element

O pis

Ikona

Skrótowy odnośnik do typu zdarzenia

Data

Data wystąpienia zdarzenia

Godzina

Godzina wystąpienia zdarzenia

Źródło

Nazwa aplikacji, usługi systemowej lub
sterownika urządzenia, przez który zdarzenia
zostało zgłoszone

Kategoria

Ogólna klasyfikacja typu zdarzenia. Kategorie
występują przeważnie jedynie w

protokole

ochrony

ID zdarzenia

Numer zdarzenia charakterystyczny dla źródła
zdarzenia i powiązany z komunikatem o błędzie

Użytkownik

Zdarzenie może być związane z konkretnym
użytkownikiem, który je spowodował.
Przeważnie element ten występuje jedynie
w protokole ochrony.

Komputer

Zdarzenie może być związane z konkretnym
komputerem, który je spowodował. Przeważnie
element ten jest zgodny z nazwą komputera
głównego (hosta), czyli tego, w którym znajduje
się protokół.

Filtrowanie Zdarzeń

Z czasem zaczniemy odczuwać trudności wynikające z nadmiaru
zdarzeń występujących w systemie. Ich liczba jest często tak duża,
że odnalezienie zdarzeń oznaczających jakiś istotny problem może
być bardzo czasochłonne. A jeśli ich wyszukiwanie angażuje zbyt
wiele czasu, to najczęściej kończy się je bez znalezienia przyczyny
problemu, który może w końcu spowodować awarię systemu.
Najłatwiejszym sposobem minimalizacji tego zjawiska jest
skorzystanie z opcji filtrowania Przeglądarki zdarzeń.

Należy więc:

622

Rozdział 15

1. Wybrać

Filter Ev ents

(Filtrowanie zdarzeń) z menu

View

(Przeglądanie) - w celu wyświetlenia okna dialogowego

Filter

(Filtracja), pokazanego na rysunku 15.18.

2. W sekcji

View

From

(Przeglądanie od) wybrać przycisk

Ev ents

On

(Zdarzenia (od) dnia), a następnie podać datę i godzinę.

3. W sekcji

View Through

(Przeglądanie do) wybrać

Ev ents

On

(Zdarzenia (do) dnia), a następnie podać datę i godzinę.

4. W sekcji

Types

(T ypy) wybrać typ zdarzenia, którego ma

dotyczyć raport. Jeśli interesuje nas szybki przegląd, najlepsze
będą tylko warunki ostrzeżeń i błędów (rysunek 15.18). Filtracja
zdarzeń przyspiesza wyszukiwanie istotnych informacji.

1. Na liście rozwijanej

Source

(Źródło) wybrać źródło zdarzeń.

Przy ustalaniu częstotliwości występowania błędu pozwala to
ograniczyć wielkość raportu - do konkretnej aplikacji, usługi
systemowej lub sterownika urządzenia.

2. Na liście rozwijanej

Category

(Kategoria) wybrać kategorie

zdarzeń. Z reguły do wyboru będą tylko kategorie związane
z systemem lub (ewentualnie) nie będzie żadnych podkategorii.
Jeśli są jakieś kategorie, to można jeszcze bardziej ograniczyć
wielkość raportu - przez wybranie jej z listy - tylko do jednej
kategorii.

3. W polu

User

(Użytkownik) wpisać konto użytkownika, za

pomocą którego chcemy jeszcze bardziej ograniczyć wielkość
raportu. W ten sposób możemy sobie ułatwić weryfikację

Rys. 15.18 Okno

dialogowe Filtr

Zarządzanie systemem Windows NT Server

623

zdarzeń w protokole ochrony (jeśli zauważyliśmy potencjalne jej
naruszenie). Ograniczając raport do jednego, wybranego
użytkownika można ustalić, jak często próbował on naruszyć
ochronę systemu.

4. Wpisać nazwę komputera w polu

Computer

, w celu dalszego

ograniczenia liczby zdarzeń w

raporcie - do tych, które

wystąpiły tylko w danym komputerze.

5. Jeśli szukamy konkretnego zdarzenia, powinniśmy wpisać jego

numer w polu

Ev ent ID

(Identyfikator zdarzenia). Ułatwia to

sprawdzenie, ile razy zdarzenie to wystąpiło w przeszłości.

Uwaga: Zabieg ten będzie najwygodniejszy wtedy, gdy znać
będziemy już ID zdarzenia, którego szukamy - np. gdy chcemy
odnaleźć poprzednie wystąpienia zdarzenia, które właśnie
znaleźliśmy używając przeglądarki zdarzeń.

10. Po wprowadzeniu całej charakterystyki filtrowania, kliknąć

OK

- w celu uaktywnienia filtracji. W pasku tytułu przeglądarki
zdarzeń pojawi się teraz słowo Filtered.

Uwaga: Filtr o

określonej właśnie charakterystyce pozostaje

aktywny do chwili jego zmiany. Jeśli uaktywniono opcję

Save

Settings

on

Exit

(Zachowanie ustawień przed wyjściem), to przy

następnym wywołaniu przeglądarki zdarzeń, będzie on dalej
aktywny.

Utworzony wg przedstawionej metody filtr możemy usunąć,
wybierając opcję menu

View \All Ev ents

(Przeglądanie\Wszystkie

zdarzenia), przywracając tym samym wyświetlanie wszystkich
zdarzeń w protokole.

Archiwizowanie zdarzeń

Zamiast pozbywać się odszukanych zdarzeń z protokołów należy je
poddać archiwizacji. Dzięki temu będzie można je później ponownie
załadować do Przeglądarki i porównać z aktualnymi protokołami -
w celu identyfikacji potencjalnych problemów. Protokołów tych
można użyć np. w Excelu lub w bazie danych, akceptującej pliki

624

Rozdział 15

ASCII lub tekstowe CSV. Zaimportowane pliki można następnie
przeanalizować pod względem trendów, które mogłyby wskazywać
na potencjalny problem w sieci lub możliwość awarii sprzętu.

Wskazówka: Maksymalną wielkość protokołu można ustawić
wybierając opcje menu Log\Log Settings (Protokół\Ustawnienia
protokołu) - w celu wyświetlenia okna dialogowego Log Settings
(Ustawnienia protokołu). W tym samym oknie możemy również
ustawić automatyczne zawijanie i kasowanie zdarzeń - przez
zapisanie nowymi według potrzeb, kasowanie zdarzeń - przez
zapisanie nowymi po określonej liczbie dni lub „ręczne”
wyczyszczenie protokołu - w celu zwolnienia pamięci dla nowych
zdarzeń.

W celu archiwizacji protokołu należy wykonać poniższe czynności:

1. Wybrać

Log Type

(T yp protokołu) z menu Log, gdzie typem

może być

Application

(protokół aplikacji),

Security

(protokół

ochrony) lub

System

(protokół systemowy).

2. Wybrać

Sav e As

(Zachowaj jako) z menu

Log

- w celu

wyświetlenia okna dialogowego

Sav e As

. W polu

Sav e File As

Type

(Zachowaj plik jako typ) wybrać opcję

Ev ent Log

Files

(Pliki protokołów zdarzeń) (*.evt), aby zachować plik
protokołu jako plik binarny - w

celu jego późniejszego

załadowania do przeglądarki zdarzeń. Alternatywnie można
wybrać opcję

Text

Files

(Pliki tekstowe) (*.txt), odpowiadającą

standardowemu plikowi ASCII lub Comma Delim T ext (*.txt),
odpowiadającą plikowi w standardzie CSV (tzn. plikowi bazy
danych, w którym poszczególne rekordy są zawarte w kolejnych
wierszach, a

pola w

rekordzie są od siebie oddzielone

przecinkami).

3. Wpisać nazwę pliku w polu

File Name

(Nazwa pliku) i kliknąć

przycisk

OK

. (Jeśli aktualny napęd lub katalog różni się od

żądanego, to przed kliknięciem

OK

należy go zmienić).

Program Repair Disk Utility

Program Repair Disk Utility (Naprawa dysku) (RDISK.EXE)
znajduje zastosowanie przy tworzeniu i uaktualnianiu awaryjnego

Zarządzanie systemem Windows NT Server

625

dysku naprawczego - ERD (Emergency Repair Disk). Dla tego
programu nie jest tworzona ikona podczas instalacji Windows NT .
Niemniej (z uwagi na jego użyteczność) autor książki tworzy dla
niego ikonę natychmiast po zainstalowaniu systemu NT
(Workstation lub Server), i radzi Czytelnikowi zrobić to samo. Na
dysku ERD znajduje się zawartość podkatalogu
%SystemRoot%\Repair

\ oraz kopie plików systemowych

NTLDR

, NTDETECT.COM oraz BOOT.INI. Jeżeli w

trakcie

instalacji nie udało się utworzyć dysku naprawczego, wtedy RDISK
powinien być wykorzystany do utworzenia dysku ERD. Niezależnie
od tego, należy z tego programu korzystać przy uaktualnianiu
dysku ERD. Zapewnia on bowiem najefektywniejszą z możliwych
metod odtworzenia systemu po awarii.

Uwaga: Systemu operacyjnego nie można załadować z dysku ERD;
dysk ten jest przeznaczony do użytku łącznie z trzema dyskami
instalacyjnymi, otrzymanymi wraz z całym systemem NT.

Dysk ERD można również wykorzystać do odtworzenia spisu
Registry (bo to właśnie jest zawarte w danych naprawczych) - jeśli
popełniliśmy błąd edytując spis Registry (Registry Editor) lub
zainstalowaliśmy oprogramowanie, które uniemożliwiło poprawne
funkcjonowanie systemu. Dysponując aktualną kopią dysku
naprawczego, możemy przywrócić konfigurację systemu sprzed
awarii, uruchamiając jedynie proces naprawczy. W ciągu niewielu
minut system stanie się znów w pełni funkcjonalny.

Wskazówka: Aby utworzyć trzy instalacyjne dyski systemowe
uruchamiamy program WINNT32.EXE /OX, zapisany na dysku CD
w katalogu \I386. /OX określa, że mają zostać utworzone trzy dyski
instalacyjne na bazie dysków elastycznych lub CD. Przy tworzeniu
trzech dysków instalacyjnych możemy użyć przełącznika /O (zamiast
/OX), wykorzystując w ten sposób tymczasową kopię katalogu
instalacyjnego (SWIN_NTS.-LS), który został skopiowany na dysk
twardy podczas instalacji WINNT.EXE (opartej na systemie MS-
DOS). Ścieżka /S:SourcePath powinna być utworzona zgodnie ze
standardem UNC (np. \\SRV\CD-ROM\I386) lub być nazwą
urządzenia lokalnego (np. E:\I386) dla nośnika instalacyjnego.

626

Rozdział 15

Ostrzeżenie: Przed dokonaniem jakichkolwiek zmian w systemie
powinniśmy - w celu wykonania kopii bezpieczeństwa spisu Registry
- skorzystać z programu Repair Disk Utility. Należy przynajmniej
uaktualnić lokalne informacje naprawcze, aczkolwiek autor
sugeruje dodatkowo utworzenie nowego dysku naprawczego.
W zasadzie powinno się mieć przynajmniej trzy dyski naprawcze, tak
by zawsze mieć jeden gotowy do odtworzenia konfiguracji.
Dysponując wieloma zbiorami bezpieczeństwa, jeśli ma się wiele
dysków naprawczych, można przywrócić pożądany stan systemu.
Przynajmniej jeden z

trzech dysków naprawczych powinien

zawierać ważny spis Registry (na wypadek konieczności jego
odtworzenia).

Instalowanie programu Repair Disk Utility

W celu zainstalowania programu Repair Disk Utility, należy
wykonać następujące czynności:

1. Kliknąć prawym klawiszem myszy

Start

i wybrać opcję

Open

All

Users

. Pojawi się okno

Explorer

.

2. Dwukrotnie kliknąć w nim ikonę

Programs

(pokazaną na rys.

15.19). Pojawi się następne okno Explorer-a.

3. Dwukrotnie kliknąć ikonę

Admiminstrativ e Tools

(Narzędzia

do administrowania). Pojawi się okno

Explorer

, ze skrótami do

wielu z istniejących w systemie NT narzędzi do administrowania
(rys. 15.20).

Rys. 15.19. Profil

All Users zawiera

ikonę Programs,

która z kolei

obejmuje często
wykorzystywane

pozycje menu

Start dla

wszystkich

użytkowników

w systemie.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

627

4. Z menu

File

wybrać

New

, a następnie

Shortcut

. Pojawi się okno

Create

Shortcut

(Utworzenie skrótu).

5. Wpisać RDISK w oknie

Command

Line

(Linia komend),

a następ-nie kliknąć

Next

oraz

Finish

.

6. Zamknąć wszystkie okna Explorera.

RDISK pojawi się teraz na ekranie ze wszystkimi innymi
narzędziami do administrowania w menu

Start

(zgodnie z rysunkiem

15.21).

Rys. 15.20. Folder

Administrative

Tools zawiera

skróty do wielu

narzędzi do

administrowania

systemem NT.

Rys. 15.21 Skrót
do programu
RDISK występuje
teraz z resztą
skrótów w menu
Start.

628

Rozdział 15

Praca z programem Repair Disk Utility

Po utworzeniu obiektu Repair Disk Utility warto go uruchomić
i wykonać kopię bezpieczeństwa konfiguracji systemu. Po
uruchomie-niu aplikacji pojawi się okno dialogowe

Repair Disk

Utility

(zgodnie z rysunkiem 15.22).

Okno dialogowe

Repair Disk Utility

zawiera przyciski czterech

funkcji:

!

Updated Repair Info

: (Uaktualnienie danych naprawczych):

uaktualnienie informacji o spisie Registry, zawartych w katalogu
%SystemRoot%\Repair

. Po jego wybraniu pojawia się

pytanie, czy utworzyć nowy dysk naprawczy.

!

Create Repair Disk

: (Utworzenie dysku naprawczego):

sformatowanie dyskietki o wysokiej gęstości i skopiowanie na
nią tych samych danych naprawczych, które omawialiśmy
w kontekście Update Repair Info. T en dysk naprawaczy
wykorzystywany jest przez proces naprawczy do odtworzenia (w
razie potrzeby) spisu Registry.

!

Exit

: Koniec pracy z aplikacją

!

Help

: Krótki opis działań związanych z funkcjami Repair Disk

Utility.

Informacje zawarte w katalogu

%SystemRoot%\Repair

składają się

z

kopii plików nieskompresowanych (uncompressed)

AUTOEXEC.NT

i CONFIG.NT oraz spakowanych (compressed),

podanych w tabeli 15.2.

Rys. 15.22.
Narzędzia RDISK
używamy do
tworzenia
i uaktualniania
dysku ERD.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

629

Wskazówka: Jeśli dysponujemy programem COMPRESS.EXE
(dostarczanym wraz z kilkoma zestawami SDK firmy Microsoft oraz
platformami do tworzenia oprogramowania), to możemy nasze
pliki spakować w

formacie zgodnym z

programem

rozpakowującym Microsoftu - EXPAND.EXE, z Windows NT.
Identyczny format jest pożądany, gdyż EXPAND.EXE znajduje się
w każdym systemie NT.

Tabela 15.2. Podstawowe elementy spisu Registry.

Nazwa
pliku

Pozycja Rejestru

O pis

default._

HKEY_USERS\DEFAULT

Predefiniowany profil sys-
temu

sam._

HKEY_LOCAL_MACHINE\SAM

Security Account Manager
danego komputera

security._ HKEY_LOCAL_MACHINE\Security

Baza danych ochrony

software._ HKEY_LOCAL_MACHINE\Software

Zapis konfiguracji
oprogramowania

system._

HKEY_LOCAL_MACHINE\System

Ustawienia systemu dla da-
nego komputera

Po uaktywnieniu opcji

Show Hidden/System Files

w NT Explorer

zostanie wyświetlony dodatkowy plik, nie wymieniony w katalogu
%SystemRoot%\Repair

. Jest to plik setup.log, którego

nigdy nie wolno usunąć. Jest on wykorzystywany przez Setup przy
dokonywaniu uzupełnień (upgrade). Jeśli w trakcie tej operacji Setup
nie może znaleźć dostatecznie dużo wolnego miejsca na dysku,
„prosi” o usunięcie niektórych plików z systemu w bieżącej wersji.
Pliki o nazwach umieszczonych w setup.log zostaną usunięte -
w celu zapewnienia miejsca na uzupełnienie. Jeśli brakuje pliku
setup.log, a na dysku jest za mało wolnego miejsca, wtedy Setup
może kontynuować działanie dopiero po ponownym sformatowaniu
twardego dysku. Rzadko takie rozwiązanie problemu jest do
przyjęcia. Ponadto mogłoby ono okazać się niebezpieczne dla
sprawnego działania sieci w sytuacji, gdy uzupełniany system jest
jedynym kontrolerem domeny (obejmującym wszystkie informacje

630

Rozdział 15

o kontach), zawiera pliki danych o kluczowym znaczeniu lub inne
składniki systemu nie do odtworzenia. T ak więc, jeśli setup.log nie
istnieje, lub z innych powodów nie można zapewnić wystarczającej
przestrzeni na instalację, należy zakończyć proces uzupełniania
systemu, ręcznie usunąć odpowiednią ilość plików i pomownie
uruchomić program uzupełniający.

Praca z grupą roboczą Post Office

Systemy NT Server i Workstation mogą realizować funkcje
elektronicznej poczty grupy roboczej. Po uruchomieniu takiej
usługi pocztowej, każda stacja robocza pracująca w

systemie

Windows 3.x, Windows NT 3.x lub DOS, w której uruchomiono
klienta Microsoft Mail może połączyć się z tą usługą. Dodatkowo
systemy Windows 95 i NT 4 wyposażono w oprogramowanie
klienckie Exchange, dostarczane z konektorem Microsoft Mail. Za
jego pomocą możemy łączyć się z pocztą w systemie NT 4.

Oferowane nam tutaj możliwości - w odniesieniu do Microsoft Mail
3.5 lub Exchange 4.0 - są niewielkie. Narzędzie to traktować należy
jako przepustkę do poczty elektronicznej.

Utworzenie grupy roboczej Post Office

Utworzenie poczty nie jest kłopotliwe, powinniśmy jednak
pamiętać, iż:

!

Jedynie tworzący pocztę może nią administrować

!

Poczta grupy roboczej może wyświetlać jednocześnie albo folder

osobisty, albo współdzielony (nigdy oba naraz).

!

Gdy liczba użytkowników poczty jest większa niż dziesięć, wtedy

nie należy jej instalować na stacji roboczej NT , ponieważ ilość
jednoczesnych połączeń jest w tym systemie ograniczona do
dziesięciu.

Aby utworzyć pocztę dla grupy roboczej, powinniśmy:

1. Z Panelu sterowania (

Control Panel

) otworzyć aplet

Microsoft

Mail

Postoffice

. Pojawi się okno

Microsoft Workgroup

Postoffice

Admin

.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

631

2. Wybrać opcję do utworzenia (

Create

) nowej poczty Workgroup

Postoffice (zgodnie z

rysunkiem 15.23). W

grupie

roboczej/domenie powinna znajdować się tylko jedna poczta
grupy roboczej. Jeśli utworzymy więcej niż jedną pocztę, wtedy
nie będą one mogły wymieniać między sobą informacji. Do
obsługi wielu poczt potrzeba bowiem pełnego pakietu Microsoft
Mail lub Exchange.

3. W następnym oknie dialogowym należy podać lokalizację

katalogu poczty grupy roboczej - WGPO (Work Group Post
Office).

Uwaga: WGPO można zainstalować tylko w

już wcześniej

istniejącym katalogu. Stąd konieczne może się okazać, iż będziemy
musieli utworzyć - w NT Explorer - katalog poczty.

Jeśli plik MMF (Microsoft Mail File) znajduje się na serwerze,
pocztę należy zainstalować w

partycji z

odpowiednią ilością

wolnego miejsca na obsługę wszystkich danych pocztowych klienta.
Np. - dla 10 klientów o maksymalnym zaangażowaniu pamięci
dyskowej 10 MB na użytkownika - minimalna partycja powinna
mieć wielkość 100 MB.

Ostrzeżenie: Jeśli pocztę instalujemy na skompresowanym dysku
NTFS, to niewielki zysk na pamięci dyskowej zostanie okupiony
zmniejszoną wydajnością serwera pocztowego. Wynika to z faktu, że
pliki MMF (Microsoft Mail Files) są już spakowane. Próba
poddania kompresji plików już spakowanych, lub rozpakowywania
ich w czasie używania, z reguły nie znajduje uzasadnienia.

Rys. 15.23. Pocztę

grupy roboczej

tworzy się za

pomocą apletu

Microsoft Mail

Postoffice

Control Panel

632

Rozdział 15

4. Po utworzeniu katalogu WPGO pojawia się okno dialogowe

z prośbą o wpisanie szczegółowych informacji dotyczących
konta Administratora (rysunek 15.24). W

tym oknie

dialogowym należy wpisać nazwę (taką jak Administrator
Poczty), nazwę skrzynki pocztowej o maksymalnej długości 10
znaków (np. Admin), hasło o maksymalnej długości 8 znaków
i różne informacje dodatkowe (takie jak numery telefoniczne,
biuro, wydział i uwagi). Aby utworzyć konto klikamy

OK

.

Uwaga: Jeśli podczas tworzenia konta nie podamy hasła, wtedy
hasłem domyślnym będzie PASSWORD.

Pojawi się okno potwierdzające utworzenie konta, zawierające
informacje o położeniu nowo utworzonej poczty i przypominające
o konieczności współdzielenia utworzonego katalogu.

Zarządzanie grupą roboczą poczty

Zarządzając pocztą nie korzystamy z wielu opcji. T a, stosowana
najczęściej, służy do tworzenia skrzynek pocztowych dla klientów
poczty. Realizuje się to przez otwarcie ikony

Microsoft Mail

Postoffice

Control Panel

i

wybór opcji

Administer

(Administrowanie) - dla istniejącej grupy roboczej poczty. Pojawi
się okno dialogowe

Postoffice Manager

(Menedżer poczty),

umożliwiające wyświetlenie szczegółowych informacjami
dotyczących skrzynki pocztowej - po kliknięciu przycisku

Details

,

utworzenie nowych skrzynek - przez wybranie

Add

User

(Dodanie

użytkownika), usunięcie skrzynki - dzięki funkcji

Remov e

User

(Usunięcie użytkownika). Wreszcie mamy tutaj możliwość

Rys. 15.24.
Użytkownik-
administrator
tworzony jest
domyślnie po
sformułowaniu
nowej poczty.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

633

wyświetlenia raportu wykorzystania współdzielonych folderów -
dzięki funkcji

Shared

Folders

(Foldery współdzielone).

Za każdym razem, gdy dodajemy użytkownika, powinniśmy podać
nazwę skrzynki pocztowej (składającą się z maksymalnie 10
znaków), maksymalnie 8-znakowe hasło oraz różne informacje
dodatkowe (takie jak numery telefoniczne, biuro, dział i uwagi).
Procedura ta przypomina tworzenie własnego konta (co opisano
wcześniej). Jeśli nie utworzymy kont, to poszczególni użytkownicy
będą mogli założyć własne konta, zaraz po pierwszym uruchomieniu
32-bitowego klienta poczty Microsoft.

Wyróżnić możemy kilka metod zwiększenia bezpieczeństwa
poczty:

!

Podać lokalną - w komputerze użytkownika, lub zdalną -

w serwerze, lokalizację pliku MMF użytkownika. W

celu

umieszczenia w/w pliku w serwerze, każdy użytkownik musi
wybrać pozycję

Options

(Opcje) z menu

Mail

(Poczta). Pojawi

się okno dialogowe

Options

. Należy teraz kliknąć przycisk

Serv er

,

w wyniku czego wyświetlone zostanie okno

dialogowe

Serv er

. W nim będziemy mogli podać grupę,

w poczcie której należy umieścić plik MMF, lub też zapisać go
lokalnie w

naszym komputerze. Wykonywanie kopii

bezpieczeństwa (backing up) będzie względnie proste, jeśli
wszystkie pliki przechowywane będą na serwerze.

Wskazówka: W oknie dialogowym Options możemy też zamieścić
informację, że zawartość skrzynki poczty przychodzącej (inbox) ma
być kopiowana do lokalnego pliku MMF użytkownika - wtedy, gdy
łączy się on z pocztą zdalnie.

!

Jeśli plik MMF przechowywany jest lokalnie, indywidualni

użytkownicy muszą wykonywać kopie bezpieczeństwa ich
własnych plików MMF, wybierając pozycję

Backup

(Kopia

bezpieczeństwa) z menu

Mail

.

!

Kopię bezpieczeństwa jednego folderu do pliku możemy

wykonać poprzez funkcję

Export

z menu

File

. Z opcji

Import

korzystać będziemy przy odtwarzaniu folderu z pliku.

634

Rozdział 15

Folder współdzielony (umożliwiający użytkownikom poczty
współdzielenie jednego folderu) tworzymy wybierając

New Folder

(Nowy folder) z

menu

Folder

. Przywileje w

folderach

współdzielonych dla połączonych użytkowników możemy
ograniczyć do

Read

(Odczyt),

Write

(Zapis) i

Delete

(Usuwanie).

Folder współdzielony pozwala zaoszczędzić pamięć dla poczty
grupy roboczej.

Usługa zdalnego ładowania systemów operacyjnych
(Remoteboot Service)

Usługa zdalnego ładowania systemów operacyjnych - Remoteboot
(w skrócie: zdalne ładowanie) wykorzystywana jest do obsługi tych
klientów sieci, którzy ładują system operacyjny z serwera, zamiast
ze swojego lokalnego napędu dyskowego. W

procesie tym

wykorzystywana jest pamięć ROM (chodzi tutaj o tzw. zdalne
ładowanie programów - RPL (Remote Program Load)),
umieszczona w adapterze sieciowym, w celu zapewnienia obsługi
wczytania programu ładującego system operacyjny i inicjującego
jego pracę. Po uruchomieniu programu, do komputera zostają
załadowane pozostałe elementy systemu. (Klientów sieciowych
przeważnie nie wyposaża się w napędy dysków twardych ani
elastycznych - tzw. diskless workstations).

Uwaga: Skorzystanie z usługi zdalnego ładowania w systemie
Windows NT Server będzie możliwe wtedy, gdy klienci wyposażeni
będą w

karty Ethernet, obsługujące zdalne ładowanie,

z zainstalowanymi układami pamięci RPL. Pamięć tą trzeba zwykle
nabyć oddzielnie (pamiętajmy jednak, że nie wszystkie karty
Ethernet z nią współpracują).

Wykorzystanie stacji roboczych bez napędów dyskowych ma swoje,
godne odnotowania, zalety:

!

Zabezpieczenie przez wirusami komputerowymi (brak

jakiegokolwiek mechanizmu umożliwiającego ich wprowadzenie
do systemu). Źródłem większości wirusów są bowiem systemowe
(bootable) dyskietki elastyczne, wkładane do lokalnego napędu
komputera użytkownika.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

635

!

Kontrola dystrybucji informacji i oprogramowania w sieci (brak

możliwości przeprowadzenia zmian konfiguracji klienta sieci).
Zachowanie jakichkolwiek ustawień i

parametrów

współdzielonego oprogramowania nie jest wykonalne. Klient
może jedynie uruchomić oprogramowanie, zgodnie z nadanymi
przez nas uprawnieniami i

zachować swoją konfigurację

w przydzielonym mu przez nas katalogu.

!

Łatwiejsze uaktualniania oprogramowania - operacje takie

odnoszą się jedynie do głównej (centralnej) konfiguracji.

!

Niższy koszt komputerów bez dysków twardych i elastycznych.

Są oczywiście również pewne niedogodności, wynikające ze
stosowania takich stacji roboczych (bez napędów dyskowych). Nie
bez znaczenia jest tutaj wzrost intensywności wymiany danych
(traffic) w sieci, ponieważ każdy użytkownik używa tych samych
plików. Obsługa interfejsu okienkowego jest mniej wydajna, gdyż
wymiana stron (paging) musi być realizowana z wykorzystaniem
napędu sieciowego (networked drive), a biblioteki DLL muszą być
ładowane z instalacji współdzielonej. Niektóre z tych niedogodności
można usunąć, wprowadzając lokalny dysk twardy. Dysku takiego
można użyć do utworzenia pliku wymiany stron (paging file),
przechowywania plików z danymi wraz z (w razie potrzeby)
aplikacjami użytkownika, przy zachowaniu zalet łatwego
uaktualniania systemu operacyjnego i ochrony przed infekcjami
wirusowymi.

Uwaga: Do klientów można zdalnie ładować tylko systemy DOS,
Windows 3.1 i Windows 95. Nie jest to możliwe w odniesieniu do
Windows for Workgroups 3.11 oraz Windows NT.

Uwaga: Fakt braku możliwości zdalnego ładowania NT wynika
z kilku powodów, z których najważniejszy związany jest z zapewnie-
niem odpowiedniej ochrony w tym systemie.

Przy każdym uruchomieniu programu instalacyjnego systemu NT ,
tworzony jest unikalny identyfikator ochrony - SID (Security
Identifier). Przyjmuje się, że identyfikator SID ochrony jest
unikalny w czasie i przestrzeni, i wykorzystywany do ustanawiania

636

Rozdział 15

relacji upoważnienia (trust relationships) z innymi komputerami
i domenami. T worzy się go podczas procesu instalacji i konfiguracji
systemu NT ; zostaje dołączony do kodu wielu usług, zwłaszcza
związanych z obsługą sieci. Jeśli mielibyśmy możliwość skopiowania
obrazu konfiguracji systemu NT - plik po pliku - do innego
komputera, to w efekcie otrzymalibyśmy dwa różne komputery
z tym samym identyfikatorem SID. Fakt ten mógłby mieć wręcz
nieobliczalne konsekwencje.

Instalowanie usługi zdalnego ładowania systemów operacyjnych

Proces instalacji usługi zdalnego ładowania systemów operacyjnych
(w skrócie: zdalnego ładowania) - Remotboot Service - składa się
z wielu etapów. Po pierwsze, należy zainstalować samą usługę.
Następnie trzeba skopiować odpowiednie systemy operacyjne do
głównych katalogów RPL (Remote Program Load). Wreszcie
należy ustawić parametry ochrony odpowiednich plików i sprawdzić
konfigurację, stosując do tego celu program Remoteboot Manager.
Wszystkie powyższe czynności należy wykonać przed utworzeniem
profilu lub profili (profil zawiera konfigurację użytkownika). Profil
możemy np. utworzyć dla systemu MS-DOS 5.0 lub MS-DOS 6.x -
tak, aby każdy z nich mógł uruchomić Windows 3.x z instalacji
współdzielonej.

Uwaga: Przed instalacją usługi zdalnego ładowania musimy
uświadomić sobie, iż: po pierwsze - w nazwie serwera nie mogą
występować znaki odstępu (spacje), bo inaczej klienci pracujący
w MS-DOS z takim serwerem nie będą mogli się z nim połączyć. Po
drugie - pliki zdalnego ładowania należy zainstalować w katalogu
NTFS, ponieważ system FAT nie może obsłużyć więcej, niż 100
„zdalnie ładowanych” klientów, uniemożliwiając określenie prawi-
dłowych zezwoleń dla plików współdzielonych.

Uwaga: Przed instalacją usługi zdalnego ładowania należy
zainstalować (jeśli jeszcze ich nie zainstalowano) protokoły
NetBEUI oraz DLC.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

637

Istalację protokołów DLC i

NetBEUI przeprowadza się

następująco:

Uwaga: Aby móc zainstalować protokoły DLC i NetBEUI musimy
zarejestrować się w systemie jako członek grupy Administrators.

1. Otworzyć aplet

Control Panel Netw ork

(Sieć panelu

kontrolnego). Pojawi się okno dialogowe

Netw ork

(Sieć).

2. Kliknąć belkę

Protocols

.

3. Kliknąć przycisk

Add

(Dodaj) - w celu wyświetlenia listy

protokołów, które można zainstalować.

4. Wybrać pozycję

DLC

Protocol

i kliknąć

OK

.

5. Podać ścieżkę do plików dystrybucyjnych systemu NT , np.

F:\i386

. Po zakończeniu kopiowania niezbędnych plików,

system wraca do apletu

Control Panel Netw ork

. Na liście

zainstalowanych protokołów powinien znajdować się protokół
DLC.

W razie konieczności należy - aby zainstalować NetBEUI -
powtórzyć etapy od 3 do 5.

Uwaga: Po wprowadzeniu protokołów DLC oraz NetBEUI nie
musimy ponownie ładować systemu operacyjnego przed
zainstalowaniem usługi zdalnego ładowania.

Uwaga: Aby móc zainstalować usługę zdalnego ładowania,
musimy zarejestrować się w

systemie jako członek grupy

Administrators.

Aby zainstalować usługę zdalnego ładowania systemów
operacyjnych (Remoteboot) powinniśmy:

1. Otworzyć aplet

Control Panel Netw ork

(Sieć panelu

kontrolnego). Pojawi się okno dialogowe

Netw ork

(Sieć).

2. Kliknąć belkę

Serv ices

(Usługi), a następnie przycisk

Add

(Dodaj) - w celu wyświetlenia listy usług do zainstalowania.

638

Rozdział 15

3. Kliknąć pozycję

Remoteboot Serv ice

(Usługę zdalnego

ładowania systemów operacyjnych), a

następnie przycisk

Continue

(Kontynuacja).

4. Po pojawieniu się znaku zachęty wpisać ścieżkę, wyznaczającą

lokalizację plików zdalnego ładowania (musi się ona znajdować
w partycji NT FS).

5. Po pojawieniu się zachęty wpisać ścieżkę określającą położenie

plików klienta zdalnie ładowanego systemem operacyjnym. Pliki
te znajdują się w katalogu \CLIENTS\RPL dysku CD.

6. Kliknąć

OK

-

aby wyjść z okna

Netw ork Control Panel

.

7. Kliknąć

Close

(Zamknij), aby wyjść z panelu

Netw ork Control

Panel

.

8. Przeprowadzić restart systemu operacyjnego po pojawieniu się

odpowiedniego polecenia.

Następnym krokiem jest skopiowanie plików klienta do katalogu
zdalnego ładowania, który utworzono w czwartym kroku instalacji
usługi zdalnego ładowania - w celu utworzenia profilu klienta.
Można na przykład skopiować pliki systemowe dla systemów MS-
DOS oraz Windows - aby zapewnić obsługę klienta MS-DOS
i umożliwić mu uruchamianie współdzielonej kopii systemu
Windows 3.x.

Konfiguracja klienta ma przebieg następujący:

1. Odszukujemy kopię tej wersji systemu MS-DOS, którą chcemy

zainstalować. Rejestrujemy się w sieci na stacji roboczej -
kliencie, a

następnie połączymy się ze współdzielonym

katalogiem zdalnego ładowania - NET USE X: \RPLFILES,
gdzie ServerName jest nazwą serwera, a X - oznaczeniem
napędu, wybranym jako napęd przypisany.

2. Usuwamy atrybuty plików systemowych MS-DOS: IO.SYS

oraz MS-DOS.SYS. Stosujemy poniższe komendy:

ATTRIB -h -s IO.SYS

ATTRIB -h -s MS DOS.SYS

3. Kopiujemy te pliki do odpowiedniego katalogu. W przypadku

instalowania systemu MS-DOS 5.0, pliki poniższe powinniśmy
skopiować do podkatalogu BINFILES\DOS500, np.:

Zarządzanie systemem Windows NT Server

639

COPY IO.SYS X:\BINFILES\DOS500

COPY MS-DOS.SYS X:\BINFILES\DOS500

COPY COMMAND.COM X:\BINFILES\DOS500

Uwaga: Nie wolno nam tworzyć żadnych dodatkowych
podkatalogów w

głównym katalogu

BINFILES

. Jeśli np.

instalujemy dowolną wersję systemu MS-DOS 6.2x, musi on znaleźć
się w podkatalogu BINFILES\622. Oznacza to, że w

jednym

katalogu można obsługiwać tylko jedną wersję systemu MS-DOS.

4. Jeśli pliki kopiujemy z wersji PC-DOS autorstwa firmy IBM,

należy zmienić ich nazwy - z IBMDOS.COM na MSDOS.SYS
oraz - z IBMIO.COM na IO.SYS. Przywracamy atrybuty
plików systemowych MS-DOS. Są nimi: IO.SYS oraz MS-
DOS.SYS

. Stosujemy poniższe komendy:

ATTRIB +h +s IO.SYS

ATTRIB +h +s MS-DOS.SYS

.

5. Powtarzamy czynności opisane dla etapów od 1 do 4, dla każdej

wersji systemu MS-DOS, którą chcemy obsługiwać.

T eraz powinniśmy wybrać opcje

Configure\Fix Security

oraz

Configure\Check Configurations

- aby nadać odpowiednie

zezwolenia dla plików i

sprawdzić obecności wszystkich

niezbędnych plików systemowych (m.in. BOOTSECT.COM,
IO.SYS, MS-DOS.SYS

oraz COMMAND.COM). W

razie

braku któregokolwiek z nich, profilu nie będzie można utworzyć.

Chcąc utworzyć profil musimy:

1. Wybrać pozycję

New Profile

(Nowy profil) z

menu

Remoteboot

(Zdalne ładowanie systemów operacyjnych).

Pojawi się okno dialogowe

New Profile

.

2. W polu

Profile Name

(Nazwa profilu) wpisać unikalną nazwę,

nie dłuższą niż 16 znaków (bez spacji ani odwrotnych ukośników
(\)).

3.

W polu

Configuration

wybrać system operacyjny i adapter

sieciowy. (Np. w celu zapewnienia obsługi klientów z adapterami
sieciowymi Etherlink III, pracujących w systemie operacyjnym

640

Rozdział 15

DOS 6.22, powinniśmy wybrać pozycję

DOS 6.22 3Com

Etherlink III)

.

4. W polu

Description

opisać profil, jeśli opis domyślny jest

niewłaściwy.

Uwaga: Jeśli opis wprowadzimy przed wybraniem konfiguracji,
zostanie on zamieniony przez opis domyślny (identyczny z wybraną
konfiguracją).

5. Kliknąć

OK

- w polu

Profile

Name

pojawi się nowo utworzony

profil.

6. Powtórzyć powyższe czynności dla każdego nowego profilu.

Zarządzanie klientami ze zdalnie ładowanymi systemami
operacyjnymi

Kiedy już utworzyliśmy profile, czas na uzupełnienie usługi zdalnego
ładowania o stacje robocze. Zadanie to realizuje Menedżer zdalnego
ładowania (Remoteboot Manager). Wyróżniamy dwie metody
tworzenia rekordu nowej stacji roboczej: ręczną i automatyczną.

Uwaga: Klient sieciowy, dla którego tworzy się rekord stacji
roboczej, musi być włączony i dostępny dla zapytań programu
Remoteboot Manager. W

przeciwnym razie proces tworzenia

rekordu nie powiedzie się.

Aby utworzyć „ręcznie” rekord nowej stacji roboczej należy:

1. Wybrać opcję

New Workstation

(Nowa stacja robocza). Pojawi

się okno dialogowe

New Remoteboot Workstation

(Nowa

zdalnie ładowana stacja robocza), zgodnie z rysunkiem 15.25.

2. W polu

Adapter ID

(Identyfikator adaptera) wpisać

dwunastocyfrowy, szesnastkowy numer identyfikacyjny adaptera
sieciowego. Jeśli go nie znamy, powinniśmy skorzystać z auto-
matycznej procedury instalacyjnej.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

641

3. W polu

Wksta Name

(Nazwa st. rob.) wpisać nazwę komputera,

pełniącego rolę stacji roboczej.

4. W polu

Description

(Opis) wpisać komentarz dotyczący stacji

roboczej.

5. W polu

Passw ord

(Hasło) wpisać hasło.

Uwaga: Hasłem nie jest tutaj hasło konta użytkownika, które
utworzono za pomocą programu Menedżera użytkowników dla
domen. Jest to hasło używane przez usługę zdalnego ładowania
systemów operacyjnych (Remoteboot) - do weryfikacji
(authenticate) stacji roboczej. Dopuszcza ono także ustawianie
przez użytkowników zezwoleń do konfiguracji użytkownika, będącej
własnością usługi zdalnego ładowania. W rzeczywistości konto
użytkownika tworzone jest na podstawie podanej przez nas nazwy
stacji roboczej, a hasło dla tego konta zostało ujawnione w polu
Password (Hasło), okna dialogowego New Remoteboot
Workstation.

6. Wybrać

Configuration type

(T yp konfiguracji). Konfiguracja

może być typu

Shared

(Współdzielonego) lub

Personal

(Osobistego). Do konfiguracji współdzielonej dostęp może mieć
wielu użytkowników, chociaż bez możliwości dokonywania
w niej jakichkolwiek zmian. Konfiguracja osobista jest zależna
od użytkownika i

może mieć ustawienia przez niego

definiowane.

Rys. 15.25. Należy
wpisać
informacje
dotyczące każdej,
zdalnie
ładowanej stacji
roboczej.

642

Rozdział 15

7. Z listy rozwijanej

Wksta In Profile

(St. rob. w profilu) wybrać

profil dla konta (będzie to jeden z

profili utworzonych

w punktach od 1 do 6).

8. Jeśli wykorzystywany jest protokół T CP/IP, należy wybrać

T CP/IP DHCP - jako serwer DHCP, dostarczający adresów IP
(lepszy sposób). Można też wpisać adres IP, maskę podsieci
i adres bramy oraz uaktywnić opcję

TCP/IP Settings

(Parametry

T CP/IP).

9. Kliknąć przycisk

Add

(Dodaj) - aby dodać rekord stacji roboczej.

10. Powyższe czynności powtórzyć dla każdego rekordu nowej stacji

roboczej.

Jeśli chcemy, by rekord nowej stacji roboczej został utworzony
automatycznie, należy:

1. Załadować system operacyjny do stacji roboczej klienta. Po

uruchomieniu, stacja robocza próbuje znaleźć serwer RPL
(zdalnego ładowania), który utworzy rekord adaptera.

Uwaga: Rekord adaptera wyświetlany jest tak, jak rekord stacji
roboczej - w głównym oknie programu Remoteboot Manager, ale
nie istnieje żadna powiązana z nim nazwa stacji roboczej. Zamiast
takiej nazwy na liście pojawia się dwunastocyfrowy, szesnastkowy
numer identyfikacyjny adaptera.

2. Wybrać rekord adaptera, a następnie - z menu

Remoteboot

-

opcję

Conv ert Adatpters

(Konwersja adapterów). Pojawi się

okno dialogowe

New Remoteboot Workstation

.

3. Powtórzyć czynności opisane w punktach 3 - 10, opisujących

„ręczne” tworzenie rekordu nowej stacji roboczej.

Wskazówka: Aby przeprowadzić sekwencyjną (jeden po drugim)
konwersję wielu rekordów adapterów, wybieramy każdy rekord
adaptera, przytrzymując klawisz CTRL. Następnie wybieramy opcję
Remoteboot\Convert Adapters. Jednoczesną konwersję wszystkich
rekordów adapterów przeprowadzamy klikając opcję Remoteboot |
Convert Adapters.

Zarządzanie systemem Windows NT Server

643

Kiedy już utworzyliśmy programy konfiguracyjne, zechcemy
prawdopodobnie zainstalować jakieś oprogramowanie użytkowe -
np. Windows 3.x lub Microsoft Office.

T rzeba w tym celu zainstalować najpierw pliki danej aplikacji na
serwerze. W naszym przykładzie będą to pliki systemu Windows
3.x. Powinniśmy zatem:

1. Załadować system do stacji roboczej klienta i zarejestrować się

z kontem

Administrator

(Administratora).

2. Włożyć do napędu dyskietkę instalacyjną systemu Windows (lub

dyskietkę jakiejś innej instalowanej właśnie aplikacji)
i uruchomić sieciową wersję programu instalacyjnego. Np.
sieciowy program instalacyjny dla Windows uruchamia się
wpisując: setup /a.

3. Na żądanie wpisać katalog instalacyjny (w naszym przykładzie

C:\WIN)

. W

efekcie pliki rozpakowane (expanded)

skopiowane zostaną do katalogu:
RPLFILES\BINFILES\WIN

. Dla aplikacji należy wpisać

C:\WIN\AppName

, gdzie AppName jest nazwą unikalną.

Wskazówka: Jeśli instalujemy aplikację, która została już
rozpakowana i nie wymaga podawania żadnych parametrów
konfigurowanych w zależności od konkretnej sieci, wtedy wystarczy
skopiować pliki z pominięciem całego procesu instalacji.

T eraz powinniśmy zainstalować pliki w konfiguracji profilu klienta.
Może to być współdzielony profil konfiguracyjny (wówczas skorzy-
stają wszyscy użytkownicy profilu konfiguracyjnego) lub też
osobisty profil konfiguracyjny, unikalny dla danego użytkownika.
Należy wykonać następujące operacje:

1. Załadować system do stacji roboczej klienta i zarejestrować się

z kontem

Administrator

(Administratora).

2. Zmienić katalog bieżący na katalog systemu Windows (wpisać:

CD C:\WIN

).

3. Wpisać setup /n i nacisnąć klawisz ENT ER - aby uruchomić

instalację klienta sieci. Nie należy uaktualniać (upgrade)
instalacji, tylko wybrać jej wersję ekspresową (Express).

644

Rozdział 15

4. Zainstalować Windows w katalogu C:\WINDOWS.

5. Skopiować - za pomocą komendy:

XCOPY

C:\WINDOWS

C:\WKSTA.PRO\WIN/E

- wszystkie pliki z

katalogu

C:\WINDOWS

do katalogu

C:\WKSTA.PRO\WIN

.

W rezultacie pliki zostaną skopiowane do profilu konfiguracyjnego,
a z zainstalowaną aplikacją będą mogli pracować wszyscy użytkow-
nicy tego profilu .

Wskazówka: Procedura instalacji innych aplikacji jest analogiczna
- tym razem będzie to podkatalog katalogu

C:\WINDOWS

.

Przeprowadzając np. konfigurację sieciową dla Microsoft Office
w katalogu

C:\WIN\OFFICE

, uruchamiając program

instalacyjny (Setup), będziemy musieli - jako katalog docelowy -
zapisać:

C:\WINDOWS\OFFICE

. Pozostanie nam już tylko

skopiowanie plików z

podkatalogu

OFFICE

do

C:\WKSTA.PRO\WIN\OFFICE

.