Standardy etyczne w administracji kształtowane są przez INFRASTRUKTURĘ ETYCZNĄ

Na taką infrastrukturę składają się (za: Jánosem Bertókiem, Promowanie postawy etycznej w służbie publicznej –

doświadczenia państw OECD):

a) doradztwo – związane ze stopniem i wsparciem zaangażowania się kierownictwa, poprzez deklaracje wartości
(np. kodeks postępowania), jak i konkretne działania praktyczne modelujące i kształtujące oczekiwane wzory
zawodowe (np. poprzez edukację i szkolenia)

b) zarządzanie – realizuje się ono poprzez koordynację realizowanej przez wyspecjalizowaną jednostkę lub do tego
stworzone centralne agencje zarządzania za sprawą kształtowania warunków służby publicznej, tworzenia teorii i
realizacji praktyki zarządzania.

c) kontrola - jest ona związana i uzależniona od prawnych możliwości i regulacji umożliwiających sprawdzanie
wypełniania konkretnych zadań, ale także przeprowadzania śledztwa w przypadku naruszania zasad, zasada
przejrzystości prowadzonego postępowania jak i kontrola społeczna.

Etyka publiczna

Etyka życia publicznego zawarta jest między etyką normatywną (zespołem norm moralnych a etyką stosowaną
(wykorzystanie norm w praktyce) i odwołuje się do takich wartości jak:

dobro publiczne, interes publiczny,

sprawiedliwość, równość wobec prawa, równość szans i wolność.

Rozbieżności między etyką obywatelską a urzędniczą najbardziej widoczne są w przypadku:



stosunku do odwzajemniania przysług,



preferencji dla przyjaciół,



prawa uczestnictwa w organach partii politycznej,



wolności prowadzenia działalności gospodarczej oraz prawa do prywatności.

Etyka zawodowa

Etyka zawodowa stanowi zespół zasad i norm określających, jak z moralnego punktu widzenia powinni zachowywać
się przedstawiciele danego zawodu.

W edukacji etycznej można wyróżnić dwie drogi:

- próba zdyscyplinowania pracowników przez wprowadzenie odpowiednich regulacji, pod postacią kodeksu

etycznego, kodeksu dobrych praktyk oraz innych dokumentów o podobnym charakterze,

- rozszerzenie wrażliwości etycznej decydentów, przykładowo przez propagowanie wzorców i nagrody fair play

Na treść etyki zawodowej urzędników służby cywilnej ma wpływ wiele czynników:



założenia etyki ogólnej,



tradycje służby cywilnej,



warunki zewnętrzne funkcjonowania służby cywilnej (w tym warunki życia i potrzeby społeczeństwa, a
także ustrojowa pozycja służby cywilnej, system społeczno-polityczny oraz europeizacja i globalizacja),



charakter zadań spełnianych przez urzędników służby cywilnej,



miejsce w hierarchii społecznej, jakie zajmują urzędnicy,



prawa i obowiązki urzędników służby cywilnej,



rola i zadania wyższych urzędników służby cywilnej w ramach korpusu służby cywilnej (szerzej: w
administracji).

W kanonie zasad zawodowych specyficznych dla członków polskiego korpusu służby cywilnej mieszczą się

następujące cechy:



wysokie kompetencje zawodowe:

rzetelne wykształcenie i odpowiednie wykształcenie zawodowe,

znajomość prawa i procedur administracyjnych, działanie zgodne z prawem, dążenie do rozwoju
zawodowego,



troska o dobro publiczne,



neutralność polityczna i bezstronność,



lojalność zawodowa wobec zwierzchników i współpracowników,



przejrzystość działań,



jeśli chodzi o obsługę interesantów i relacje z podmiotami zewnętrznymi

: zachowanie wysokich

standardów jakości usług, dbanie o odpowiednie życzliwe relacje z klientami (profesjonalizm i skuteczność
działania).

KODEKS ETYCZNY Kodeks Etyczny Urzędnika

Katalog standardów zachowań etycznych, określających sposób postępowania i zachowania pracowników;

Stanowi on uporządkowany logicznie zbiór zasad etycznych, jego celem nie jest tworzenie nowych norm,
tłumaczenie odstępstw od etyki ogólnej, zastępowanie własnych etycznych odczuć, lecz konkretyzowanie,
uszczegóławianie norm etyki ogólnej do specyfiki danego zawodu

Kodeks etyczny dotyczy zwykle następujących zagadnień



określenia grupy docelowej,



obowiązków urzędników wobec społeczeństwa,



ujawniania majątku przez urzędników,



zachowania w sytuacji powstania konfliktu interesu,



nadużywania władzy wynikającej z zajmowanej pozycji,



wykorzystania zasobów publicznych dla korzyści prywatnych,



postępowania po zakończeniu pracy w sektorze publicznym i restrykcji związanych z podejmowaniem
określonych zajęć,



definiowania zachowań i sposobów, sytuacji lub postępowań naruszających kodeks,



stosowania sankcji w przypadku naruszenia zapisów kodeksu

KODEKS ETYCZNY - W UJĘCIU BARBARY KURDYCKIEJ - PEŁNI NASTĘPUJĄCE FUNKCJE:



Funkcja inspiracyjna



Funkcja stymulacyjna



Funkcja dyscyplinująca



Funkcja doradcza



Funkcja informacyjna



Funkcja ochronna

ELEMENTY KODEKSU ETYCZNEGO



Wizja

(cel nadrzędny)



Lista wartości

(hierarchiczna?)



Zasady zachowania:



Wskazanie postaw i zachowań promowanych/nakazanych



Wskazanie postaw i zachowań odrzucanych/potępianych



Procedury i sankcje związane z naruszeniem zasad



Procedury weryfikacji wdrażania samego kodeksu i jego usprawniania

KODEKS ETYKI KORPUSU SŁUŻBY CYWILNEJ

Kodeks etyki korpusu służby cywilnej zawiera się w zarządzeniu nr 70 Prezesa Rady Ministrów z dnia 6 października
2011 r.

§13 w M.P. z 2011 r. Nr 93, poz. 953

Urzędnicy korpusu służby cywilnej w swym postępowaniu powinni wyróżniać się:



profesjonalizmem



rzetelnością



bezstronnością



apolitycznością

Członek korpusu służby cywilnej przestrzega zasad etyki korpusu służby cywilnej którymi są:

Zasada godnego zachowania - poszanowanie godności innych osób, życzliwość wobec ludzi,właściwe zachowanie
się poza pracą.

Zasada służby publicznej - służebny charakter pracy wobec obywateli, służba państwu, nie uchylanie się od
podejmowania trudnych rozstrzygnięć, nie uchylanie się od odpowiedzialności za swoje postępowanie.

Zasada lojalności - lojalność wobec Rzeczypospolitej Polskiej, lojalne i rzetelne realizowanie programu Rządu,
lojalność wobec urzędu, powściągliwość w publicznym wypowiadaniu poglądów na temat urzędów administracji
rządowej

Zasada neutralności politycznej - nie manifestowanie publiczne poglądów i sympatii politycznych, nie stwarzanie
podejrzeń o sprzyjanie partiom politycznym, jasność i przejrzystość relacji z osobami pełniącymi funkcje polityczne.

Zasada bezstronności - niedopuszczanie do podejrzeń o konflikt interesów, jednakowe traktowanie wszystkich
uczestników prowadzonych spraw, nie demonstrowanie zażyłości z osobami publicznie znanymi ze swej
działalności.

Zasada rzetelności - dotrzymywanie zobowiązań, twórcze podejmowanie zadań, aktywne realizowanie obowiązków

KODEKSY MIĘDZYNARODOWE

Europejski Instytut Administracji Publicznej:

uniwersalne zasady etyki urzędniczej

- profesjonalizm, zasada służby

publicznej, neutralność polityczna, rzetelność, bezstronność, jawność, zasada poufności, zasada zaufania obywateli
do urzędników i urzędów, zasada unikania konfliktu interesów, procedury stanowienia, stosowania i kontrolowania
aktów administracji.

ONZ:

Międzynarodowy Kodeks Postępowania dla urzędników publicznych -

URZĄD PUBLICZNY JAKO MIEJSCE

ZAUFANIA

Parlament Europejski:

Europejski Kodeks Dobrej Administracji