PYTANIA:

1.Wymieo działania mające na celu ograniczenie występowania szkodników, szczególnie zalecane
do stosowania w terenach cennych przyrodniczo

1) Kształtowanie krajobrazu w sposób sprzyjający rozwojowi i ochronie naturalnych wrogów

szkodników roślin,

2) uprawa odmian odpornych na szkodniki,
3) odpowiedni dobór terminów siewu i zbioru,
4) przykrywanie roślin uprawnych osłonami w czasie nasilenia pojawu szkodników,
5) stosowanie substancji odstraszających lub zwabiających szkodniki,
6) stosowanie pułapek, barier, emitorów, impulsów świetlnych lub elektrycznych,
7) wprowadzanie do uprawy roślin odstraszających lub zwabiających szkodniki.

2.Wymieo zasady wieszania budek dla ptaków

1) Tam gdzie brakuje naturalnych dziupli i innych schronieo.
2) Niezbyt gęsto gdyż dziuplaki są ptakami terytorialnymi, minimalna odległośd między

skrzynkami 100m.

3) Otwór na wschód lub południowy- wschód.
4) Miejsce lekko zacienione
5) Zawieszone pionowo lub lekko pochylone do przodu.
6) Wisząca na drzewie budka powinna byd nieruchoma,
7) Budki muszą byd czyszczone po każdym sezonie lęgowym
8) Jeżeli nie była zasiedlona w ciągu dwóch sezonów lęgowych, przewieszamy w inne miejsce.
9) Nie stosowad patyczka przy otworze

3. Na czym polega rola drzew i krzewów jako elementów tzw. infrastruktury ekologicznej



Krzewy i zadrzewienia śródpolne bardzo korzystnie wpływają na stan fitosanitarny
przyległych plantacji roślin uprawnych



Miejsce zimowania wrogów naturalnych- migrują na sąsiednie plantacje roslin i redukują
liczebnośd agrofagów



Korzystnie wpływają na mikroklimat plantacji lub okolicy, zapobiegając spływowi mas
zimnego powietrza oraz przyczyniają się do równomiernego rozkładu wilgotności



Nasadzenia wiatrochronne zapobiegają nadmiernemu ruchowi powietrza oraz stanowią
ważne zimowiska dla pożytecznych owadów



Drapieżne i pasożytnicze owady liczniej występują w krajobrazach zróżnicowanych niż w
monokulturach i krajobrazach uproszczonych gdyż:
-żerują i pasożytują na większej liczbie gatunków agrofagów liczniej występujących w tych
środowiskach w różnych okresach sezonu wegetacyjnego
-utrzymują wysoki poziom reprodukcji oraz wykorzystują w uprawach mieszanych
agrofagi, które w monokulturach normalnie nie występują

4. Czy interakcja między organizmami obserwowanymi w koloniach mszyc są dla nas korzystne?

Interakcje nieantagonistyczne- współżycie mrówek i mszyc- mszyce są rzadziej atakowane przez
drapieżców, zwłaszcza młode kolonie, wstrzymują się od przesiedlania i rozpraszania kolonii,
słabiej reagują na feromon alarmu, wydzielany w obecności drapieżców.
Drapieżcy kontra mszyce- musi byd odpowiednie zagęszczenie kolonii, aby drapieżca rozpoczął
składanie jaj- dostatecznie dużo pokarmu dla larwy I stadium np. dla biedronki 1 mszyca na 200-

400 cm

2

pow. Liścia. Gdy wzrasta liczba mszyc w kolonii wzrasta też liczba składanych jaj przez

drapieżców. Bodźcami stymulującymi są: chemiczne sygnały ze strony mszyc, dosyt pokarmu,
obecnośd spadzi.

5. Wymieo sposoby kształtowania krajobrazu w sposób niekorzystny dla szkodników i opisz jeden

z nich

1) Nie wysiewad tych samych roślin na osi wiejących wiatrów
2) Plantacje młodsze nie powinny byd po starszych (np. wieloletnich motylkowych)
3) Wielkośd pól i ich kształt- o rozprzestrzenianiu się szkodników (np. skoczki)



Izolacja przestrzenna plantacji nasiennych tj. zachowanie przepisowej odległości od
zasiewów produkcyjnych



Plantacje ziemniaków reprodukujących minimum 200 m, nasienniki buraków pastewnych
ok. 500 m od roślin pokrewnych

4) Wystawa południowa pól sprzyja pojawom szkodników ciepłolubnych
5) Masowe pojawy częściej na glebach lekkich, przewiewnych niż na glebach ciężkich
6) Lokalizacja upraw w zależności od otwartości terenu



Pola osłonięte szybciej atakowane przez muchówki

7) Zmianowanie
8) Zabiegi uprawowe
9) Nawożenie
10) Termin nawożenia roślin i rodzaj nawozu
11) Wapnowanie- powodując wzrost pH gleby, pogarsza warunki żerowania szkodników

glebowych (np. drutowców) a nawet gatunków kryjących się i przepoczwarczających w
glebie

12) obornik
13) Nawadnianie
14) Mechanizacja
15) Rozstawa roślin
16) Zwalczanie chwastów

6. Jak można wykorzystad stosowanie pułapek i barier w ograniczeniu liczebności szkodników?

Podaj przykłady.

1) Rośliny barierowe- fizyczna przeszkoda dla owadów latających. Są większe lub wyższe i nie

mogą byd żywicielami fitofagów, które zagrażają roślinom.

2) Ochrona marchwi- peluszka, fasola, groch- kukurydza, rośliny uprawne- bób, fasola tyczna
3) Uprawy pułapkowe- czasami gatunek sąsiadującej rośliny wypierany jest ze względu na swoją

większą atrakcyjnośd dla szkodników przez co służy do odciągnięcia ich od ataku na bardziej
wrażliwą uprawę główną. W cieniu gęsto rosnących roślin żyje bogata fauna naziemna np.
biegaczowate, kusakowate.

4) Przynęty pułapkowe (wyłożenie ulubionego pokarmu szkodnika), pułapki lepowe, uprawa

warzyw wspólnie z roślinami wytwarzającymi olejki eteryczne- sposób na mszyce, działania
ograniczające bodźce wzrokowe,

7. W jaki sposób wprowadzenie do uprawy roślin odstraszających lub zwabiających szkodniki

może wpływad na ich występowanie. Opisz mechaniczne działanie oraz …
Wspólny siew lub sadzenie dwóch, a niekiedy więcej gatunków roślin. Zwiększa to bezpieczeostwo
uprawy poprzez zwiększenie różnorodności plonów.
Mechanizmy działania upraw współrzędnych w celu obniżenia szkód od szkodników



Działanie odstraszające, mylące i utrudniające odnalezienie właściwego pokarmu



Wzrost roli organizmów drapieżnych

8. Jakie substancje aktywne mogą byd wykorzystywane do zwalczania szkodników w terenach

cennych przyrodniczo



Azadirachtyna



Wosk pszczeli



Żelatyna



Lecytyna



Olejki roślinne (miętowy, sosnowy, kminkowy)



Ekstrakt z gorzki właściwej



Rotenon



Feromony



Perytryny syntetyczne



Etylen



Sól potasowa



Ałun potasowo- glinowy



Ciecz kalifornijska



Olej parafinowy



Oleje mineralne



Nadmanganian potasu



Piasek kwarcowy

9. Wymieo Ci znane mikroorganizmy do zwalczania szkodników

Bakterie, wirusy, grzyby, w szczególności
Bacillus thuringensis, Granubsis virus
Wyłącznie organizmy nie modyfikowane genetycznie

10. Jakie znasz organizmy żywe drapieżne i pasożytnicze

- nicienie entomopatogeniczne – Sreinernema feltiae- do zwalczania muchówek ziemiórek

- drapieżne roztocza- przeciwko przędziorkom, np. dobroczynek szklarniowy

- pasożytnicze błonkówki np. dobrotnica szklarniowa

- drapieżne muchówki- pryszczarek, mszycojad

- środki zawierające drapieżne chrząszcze- biedronka dwukropka

- drapieżne sieciarki- złotook pospolity

- drapieżne pluskwiaki różnoskrzydłe przeciw mączlikom

11. Podaj co najmniej po 2 przykłady prognozowania na podstawie zjawisk fenologicznych i

meteorologicznych

- na podstawie zjawisk meteorologicznych : np. mszycą sprzyja ciepła i wilgotna pogoda w V-
poł.VI, nie lubią długotrwałych spadków temperatury, gwałtownych deszczów ( zmywa je);
-śmietka kapuściana - niekorzystna pogoda gdy upał i sucho w czasie składania jaj (IV/V).

Surowe zimy nie stanowią dla owadów większego znaczenia, ale szkodzą im wahania
temperatury

na podst. obserwacji fenologicznych:
- suma temp. efektywnych - dla każdego gat.jest stała, taka sama ilośd ciepła potrzeba do
osiągniecia pewnych stadiów rozwojowych;
-rośliny wskaźnikowe - których fazy rozwojowe pokrywają się( są zbieżne) z występowaniem
niektórych szkodników np.
-wylot śmietki kapuścianej - okres kwitnienia czereśni- wylot śmietki cebulanki - kwitnienie
wiśni i mniszka lekarskiego

12. Na czym opiera się prognozowanie wg. zjawisk fenologicznych?

Fenologia

– nauka badająca związki pomiędzy zmianami warunków klimatycznych i pór roku a

terminami zachodzenia

periodycznych zjawisk w rozwoju roślin i zwierząt. Rośliny i zwierzęta

potrzebują do przejścia z jednej fazy do drugiej tych samych ilości ciepła- suma temperatur
efektywnych. Niektóre te fazy i przejścia pokrywają się z fazami rozwojowymi szkodników-
rośliny wskaźnikowe. Wylot śmietki kapuścianej- okres kwitnienia czereśni o zakwitania ognichy,
stonka ziemniaczana-

początek wychodzenia z ziemi- kwitnienie lilaka i żarnowca.

13. Czym się różnią pojęcia: wyciąg, odwar, napar. Podaj po 1 przykładzie zastosowao do

zwalczania szkodników, podaj po jednym przykładzie zastosowao do zwalczania szkodników

Napar-

zalewanie wrzątkiem; napar z krwawnika pospolitego- p/mszycom

Wyciąg- zalewa się zimną lub letnią wodą; z czosnku- p/mszycom, połyśnicy marchwianki

Odwar- suro

wiec rozdrobniony i zalany ciepłą lub wrzącą wodą, a następnie gotowany przez

określony czas; z wrotyczu-p/mszycom

14. Wymieo 5 zasad dobrej praktyki ochrony roślin

1) Wolno stosowad tylko środki dopuszczone do obrotu
2) Rolnicy są zobowiązani do prowadzenia ewidencji zabiegów wykorzystywanych przy

użyciu środków ochrony roślin i przechowywania jej przez co najmniej 4 lata

3) Środki ochrony roślin na terenie otwartym należy stosowad, jeżeli miejsce stosowania

środka ochrony roślin jest oddalone co najmniej 5 m od dróg publicznych i o co najmniej
20 m od budynków mieszkalnych i zabudowao inwentarskich, pasiek, plantacji roślin
zielarskich, ogrodów działkowych, rezerwatów przyrody, parków narodowych, stanowisk
roślin objętych ochroną gatunkową, wód powierzchniowych oraz od granicy
wewnętrznego terenu ochrony strefy pośredniej ujęd wody

4) Nie wolno wykonywad oprysków przy niesprzyjających warunkach pogody, zwłaszcza

przy wietrze powyżej 3 m/s

5) Przed przystąpieniem do zabiegu ochrony roslin środkiem chemicznym należy uwzględnid

ochronę pożytecznej entomonofauny. W tym celu trzeba wybierad przede wszystkim
środki o działaniu selektywnym

15. Jakie jest główne przesłanie programów rolnośrodowikowych

Promowanie praktyk przyczyniających się do:



Zrównoważonego gospodarowania gruntami (w celu ochrony gleb, wód, klimatu)



Ochrony czynnych siedlisk przyrodniczych i zagrożonych gatunków ptaków



Ochrony zagrożonych zasobów genetycznych roślin uprawnych i zwierząt gospodarskich



Ochrony różnorodności krajoobrazu

16. Jakie są warunki przyrodnicze i kulturowe polskiej wsi a jakie zagrożenia

Różnorodnośd biologiczna i krajobrazowa Polski należy do najbogatszych w Europie. Jest to
zasługa zachowania zasobów genowych (tradycyjne odmiany roślin użytkowych i rasy zwierząt
hodowlanych) oraz tradycyjnej gospodarki rolnej z rozdrobnioną strukturą agrarną (niskie zużycie
środków chemicznych). Charakter naturalny i półnaturalny zachowały: siedliska bagienne i
podmokłe, ekstensywne łąki, pastwiska zlokalizowane w dolinach rzecznych, zakrzewienia
śródpolne, murawy górskie i ciepłolubne z wieloma endemicznymi gatunkami roślin.
Różnorodnośd siedliskowa sprzyja występowaniu ok. 100 gatunków ptaków lęgowych. Wiele z
nich jest zagrożonych wyginięciem w skali Europy i świata (np. wodniczka i derkacz). Co czwarty
bocian na świecie ma polskie pochodzenie.
Krajobraz kulturowy wsi to liczne pierwotne układy architektoniczne i własnościowe: kościoły,
kaplice i cmentarze, stare browary, młyny wodne, wiatraki, spichlerze, zespoły pałacowo-
ogrodowe i folwarczne.
Zagrożenia



Zaniedbywanie lub zaniechanie użytkowania łąk i pastwisk- powstają tereny zadrzewione



Nadmierna intensyfikacja gospodarki rolnej



Niszczenie zabytków- np. słowiaoskie grodziska użytkowane jako pola orne lub łąki



Zmiany struktury agrarnej- powiększanie pól, likwidowanie cennych użytków
przyrodniczych, monokultury



Intensyfikacja gospodarki rolnej- nasilenie erozji gleb, zanieczyszczenia wód



Zanik lokalnych ras zwierząt gospodarskich i oraz odmian roślin uprawnych

17. Wymieo pakiety wchodzące w skład działalności rolno- środowiskowej w PROW 2014-2020 i

scharakteryzuj jeden wybrany

1) Rolnictwo zrównoważone
2) Ochrona gleb i wód

Cel:



Odpowiednie użytkowanie gleb



Ochrona przed erozją wodną



Przeciwdziałanie utracie substancji organicznej w glebie



Ochrona wód przed zanieczyszczeniami

Utrzymywanie roślinności w okresach między dwoma plonami głównymi

Wymogi:



Plan działalności rolno środowiskowej



Zachowanie trwałych użytków zielonych i elementów krajobrazu nieużytkowanego rolniczo



Siew roślin międzyplonowych do 15 wrześnie



Zakaz nawożenia



Zakaz stosowania mieszanek wyłącznie ze zbóż



Zakaz stosowania pestycydów i herbicydów w międzyplonie



Niedopuszczalne jest stosowanie osadów ściekowych
Wsparcie tylko na wyznaczonych obszarach szczególnie zagrożonych erozją wodną (ok. 8,2 %
pow. Kraju) wyznaczone przez IUNG.
Resztę działao określa Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej

3) Zachowanie sadów tradycyjnych odmian drzew owocowych
4) Cenne siedliska i zagrożone gatunki ptaków na obszarach Natura 2000
5) Cenne siedliska poza obszarami Natura 2000
6) Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych roślin w rolnictwie

7) Zachowanie zagrożonych zasobów genetycznych zwierząt w rolnictwie

18. Wymieo 5 zasad dobrej praktyki rolniczej

1) Integrowana ochrona roślin polega na łączeniu efektywnych, środowiskowo bezpiecznych i

społecznie akceptowanych metod biologicznych, agrotechnicznych i chemicznych, które
utrzymują populację agrofagów poniżej progów szkodliwości

2) Usytuowanie i wykonanie podłóg i pomieszczeo inwentarskich oraz zbiorników na stałe i

płynne odchody i odpady gospodarskie

3) Padłe zwierzęta należy natychmiast dostarczyd do miejsc utylizacji, najlepiej transportem

specjalistycznym ( z wszystkich pojedynczych sztuk drobiu i małych zwierząt domowych)

4) Wywożenie i pozostawienie odpadów w miejscach przypadkowych, często w lesie, podlega

karze administracyjnej i stanowi bardzo poważne i dotkliwe dla innych osób, naruszenie
norm współżycia społecznego

5) Zabronione jest wypalanie roślinności na łąkach i pastwiskach, nieużytkach oraz rowach i na

pasach przyrodniczych, jak również wypalanie ścierni