ZESPÓŁ WZMOŻONEGO CIŚNIENIA SRÓDCZSZKOWEGO
ZESPÓŁ CIASNOTY ŚRÓDCZASZKOWEJ HIPERTENSIO INTRACRANIALIS

EPIDEMIOLOGIA:

•

częściej z przyczyn pozamózgowych

ETIOLOGIA:

•

przyczyny pozamózgowe :

-

choroby serca ze

↓

rzutu minutowego

-

nadciśnienie tetnicze (encefalopatia
nadciśnieniowa)

-

stany przebiegające z bardzo niskim ciśnieniem
krwi doprowadzającym do niedotlenienia mózgu

-

zakażenia ogólnoustrojowe :

→

posocznica

→

czerwonka, dur brzuszny itp.

-

zatrucia :

→

endogenne : niedomoga wątroby, nerek, trzustki,
stany hipoglikemiczne, zatrucia ciążowe itp.

→

egzogenne : środki nasenne, alkohol, metale
ciężkie (ołów, arsen), tlenek węgla itp.

-

procesy alergiczne :

→

choroba posurowicza

→

obrzęk Quinckego

→

encefalopatia poszczepienna

-

zaburzenia endokrynologiczne :

→

przełom nadnerczowy

→

hepatotyreoza

→

nagłe odstawienie przewlekle podawanych
kortykosteroidów

•

przyczyny mózgowe :

-

ostra i przewlekła niedomoga krążenia mózgowego
:

→

udary niedokrwienne

→

udary krwotoczne i krwawienie
podpajęczynówkowe

-

ostre i przewlekłe zakażenia układu nerwowego

-

urazy czaszkowo – mózgowe

→

stłuczenie mózgu

→

krwiaki przymózgowe

→

wodniaki, torbiele

-

nowotwory pierwotne i przerzutowe

-

pasożyty

-

stany padaczkowe

PATOGENEZA:

•

wewnątrz jamy czaszki :

-

mózg i opony (80%)

-

płyn mózgowo – rdzeniowy (10%)

→

120 – 180 ml

-

krew w naczyniach (10%)

→

ok. 100 ml

•

reguła Monro – Kelliego :

-

suma objętości mózgu, płynu mózgowo – rdzeniowego i
krwi w jamie czaszki

jest wielkością stała

-

↑

objętości 1 z wyżej wymienionych czynników powoduje

↓

objętości pozostałych

-

ciśnienie wewnątrzczaszkowe jest wielkością dynamiczną
wynikającą z wzajemnych

relacji między objętością mózgu, wytwarzaniem i
wchłanianiem PMR i ilością krwi
krążącej w danej chwili

-

w warunkach prawidłowych przestrzenie
wewnątrzczaszkowe zajęte przez płyn

mózgowo – rdzeniowy i krążącą krew mają
połączenie z przedziałami
zewnątrzczaszkowymi, co umożliwia wyrównanie
ciśnienia w wąskich granicach

regulacja

szybka

długotrwała

(wymaga czasu)

przemieszczenie części

↓

wytwarzania i

↑

wchłaniania

płynu do okołordzeniowej płynu mózgowo - rdzeniowego

przestrzeni podpajęczynówkowej

(5-10 ml)

może skompensować niewielki

↑

mózgowej objętości krwi krążącej
(

↑

mózgowego przepływu krwi, krwiak),

lub masy mózgu

znaczenie przy procesach
wolno postępujących

1

(np. guzy w obrębie jamy czaszki)

-

wyczerpanie mechanizmów regulacyjnych (załamanie
mechanizmów regulacyjnych)

prowadzi do

↑

ciśnienia śródczaszkowego

-

objętość mózgowa krwi (CBV) zależy od przepływu
mózgowego krwi (CBF)

•

mózgowy przepływ krwi (CBF) :

-

w warunkach fizjologicznych 15% rzutu minutowego serca
(700 – 900 ml/min)

-

prawidłowo jest wypadkową średniego RR (MAP),
średniego ciśnienia

śródczaszkowego (MICP) i mózgowego oporu
naczyniowego (CVR)

CBF = MAP – MICP / CVR

MAP – MICP = mózgowe ciśnienie perfuzyjne
(CPP)

-

przy zachowanej autoregulacji i stałym średnim ciśnieniu
śródczaszkowym

mózgowy przepływ krwi jest utrzymany na stałym
poziomie mimo wahań
średniego RR w granicach fizjologicznych między
50, a 150 mmHg

-

utrzymanie stałego poziomu przepływu możliwe jest dzięki
zmianom mózgowego

oporu naczyniowego w odpowiedzi na zmiany RR

→ ↑

RR

→

↑

oporu

→

mózgowy przepływ krwi nie zmienia

się (pod warunkiem,

że MICP jest na stałym
poziomie)

→ ↑

pCO

2

→

↓

oporu

→

↑

mózgowego przepływu krwi

→ ↓

pCO

2

(hiperwentylacja)

→

↑

oporu

→

↓

mózgowego

przepływu krwi

-

utrata mechanizmu autoregulacji naczyń mózgowych
(regionalna, lub uogólniona):

→

każda zmiana mózgowego ciśnienia perfuzyjnego pociąga
za sobą

zmianę mózgowego przepływy
krwi

→

zmiany RR w krążeniu systemowym wywołują zmiany
mózgowego

ciśnienia perfuzyjnego i
mózgowego przepływy krwi

-

prawidłowe ciśnienie śródczaszkowe wynosi w pozycji
leżącej na wysokości otworu

Monro 5 – 15 mmHg (6 – 20 cmH

2

O), a u dzieci

0 – 10 mmHg

→

> 20 mmHg – patologia

-

puls mózgu :

→

rytmiczne wahania ciśnienia śródczaszkowego
zgodne z rytmem oddechowym i rytmem pracy serca

→

kaszel powoduje

↑

ciśnienia śródpłucnego co upośledza

żylny powrót krwi

z wnętrza czaszki

→

↑

objętości mógowej krwi
powoduje chwilowy

↑

ciśnienia śródczaszkowego

•

obrzęk mózgu :

-

odpowiedź mózgu na uszkodzenie, niezależnie od
charakteru

-

załamanie homeostazy ustrojowej bez względu na
przyczynę prowadzi do zespołu wzmożonego
ciśnienia śródczaszkowego, który poprzez

↑

objętości mózgu powoduje ciasnotę
śródczaszkową

-

maksymalny obrzęk 24 – 48 h od zadziałania czynnika
sprawczego

OBRAZ KLINICZNY:

-

zależy od dynamiki narastania ciśnienia

WOLNO NARASTAJĄCE CIŚNIENIE
ŚRÓDCZASZKOWE :

•

bóle głowy :

-

nasilają się zwłaszcza rano

-

mają charakter tępy

-

mogą

↓

się po wymiotach

-

nasilać je mogą :

→

zmiany pozycji ciała

→

kaszel, kichanie, śmiech

-

intensywność rośnie z czasem w miarę

↑

ciśnienia

-

przeważnie w okolicy czołowej i potylicznej

-

tłumaczy się pociąganiem naczyń i opon
mózgowo –rdzeniowych przez zwiększającą się
objętość mózgu

-

zmiany pozycji ciała, kaszel, kichanie itp. mogą
nasilać ból

•

nudności i wymioty :

-

chlustające

-

najczęściej poranne

-

niezależnie od spożytych pokarmów

2

-

są pewnego rodzaju mechanizmem obronnym
powodującym odwodnienie mózgu

•

spowolnienie psychoruchowe i splątanie :

-

z zakresie myślenia abstrakcyjnego :

→

otępienie

→

chory nie wywiązuje się z
obowiązków

→

nie potrafi planować

-

otępienie emocjonalne :

→

brak syntonii

-

spowolnienie ruchowe :

→

częste leżenie, spanie

→

potem chory zaniedbuje nawet
podstawowe czynności
higieniczne
i jedzenie

•

obrzęk tarczy nerwu wzrokowego :

-

tarcza zastoinowa (oedema papillae n. optici)

-

powstaje na skutek narastającego ciśnienia
śródczaszkowego doprowadzającego
w końcu do zastoju w żyłach wychodzących z
oka oraz do uwypuklenia brodawki
n.II

-

może być przyczyną pogorszenia wzroku (ale
początkowo prawidłowa ostrość)

-

początkowo pojawia się przekrwienie żylne,
następnie granice tarczy ulegają zatarciu,
tarcza uwypukla się, wokół niej pojawiają się
wybroczyny

•

odruch Cushinga :

-

↑

RR gł. skurczowego

-

↓

HR (ale może być

↑

HR)

•

uwypuklenie ciemiączek :

- u nowoodków i niemowląt

•

w procesach zaawansowanych :

-

napady drgawkowe

-

objawy deficytu neurologicznego

→

np. niedowłady, afazja

-

objawy niedomogi pnia mózgu (późno)

SZYBKO WZRASTAJĄCE CIŚNIENIE
ŚRÓDCZASZKOWE :

-

objawy szybko narastają

-

szybko pojawiają się objawy niedomogi pnia
mózgu

-

może dojść do wklinowania

BADANIA DODATKOWE :

•

RTG czaszki :

-

gdy ciśnienie śródczaszkowe długotrwale

↑

-

pogłębienie wycisków palczastych i rowków
naczyniowych

-

spłaszczenie i poszerzenie siodła tureckiego i
piramidy kości skroniowej

-

efekt masy :

→

gdy w sierpie mózgu występują zwapnienia to
można zobaczyć jego przesunięcie

•

CT głowy :

•

pomiar ciśnienia śródczaszkowego :

-

wskazania :

→

po urazie i we wstrząsie z
utrzymującą się utratą świadomości
i pogorszeniem stanu
neurologicznego, z prawidłowym
obrazem CT

→

z uciskiem śródmózgowia i
zbiornika podstawy w badaniu CT
zagrożonym rozwojem wodogłowia

→

gdy postępowanie terapeutyczne spowodowało

↓

ciśnienia śródczaszkowego, ale nie usunęło
niebezpieczeństwa ponownego jego wzrostu

→

u chorych u których stosowanie sedacji, analgezji i
relaksacji (urazy wielonarządowe) ogranicza
możliwosc oceny neurologicznej

-

wewnątrzkomorowy pomiar ciśnienia :

→

po wykonaniu trepanacji i wprowadzeniu do jednej
z komór bocznych drenu

→

połączony z drenem przetwornik odczytuje
ciśnienie wewnątrz słupa cieczy

→

punkt odniesienia przetwornika powinien się
znajdować na wysokości otworu Monro (otworu
słuchowego zawnętrznego)

→

można przez dren dokonywać upustów i pobierać
PMR do badań

→

dokomorowe wprowadzenie drenu móze być
niemożliwe przy szybko narastającym ciśnieniu
śródczaszkowym (szczelinowate komory)

→

niebezpieczeństwo : możliwość zakażenia OUN

→

można ocenić podatność wewnątrzczaszkową : po
podzaniu 1 ml 0,9%NaCl mierzymy ciśnienie i
utrzymuje się ciśnienie (4mmHg) to świadczy to o
możliwościach wyrównawczych, natomiast gdy
ciśnienie rośnie to chory znajduje się w stanie
dekompensacji

-

pomiar podoponowy :

→

umieszczeniu w przestrzeni pod oponą twardą
korka, lub drenu

→

pomiar dokonuje się za pomocą czujnika
umieszczonego bezpośrednio pod oponą, lub za
pomocą przetwornika mierzącego ciśnienie
hydrostatyczne słupa cieczy znajdującej się w
drenie

→

niebezpieczeństwo zakażenia i brak mózliwości
upustów płynu

3

-

pomiar nadoponowy :

→

systemy pomiarowe są wprowadzane do
przestrzeni między kością czaszki, a oponą twardą

→

ciśnienie tkanki mózgowej przenoszonej przez
oponę twardą koreluje z ciśnieniem
wewnątrzkomorowym

→

metoda jest możliwa do zastosowania przy bardzo
wysokim ciśnieniu śródczszkowym

ROZPOZNANIE:

•

RÓŻNICOWANIE:

•

LECZENIE:

•

strategia leczenia :

-

opracowując stategię leczenia należy uwzględnić :

→

przyczynę, która doprowadziła do ciasnoty
śródczaszkowej

→

stopień niedomogi krążenia mózgowego
wynikający z narastania obrzęku mózgu

→

przemieszczenie się tkanki mózgowej (wgłobienie)
związane ze zwiększającą się objętością mózgu

-

strategia leczenia powinna być dobrana
indywidualnie dla każdego chorego

-

przede wszystkim należy usunąć przyczynę która
zaburzyła homeostazę ustrojową

-

leczenie objawów mózgowych wywołanych przez
ciasnotę traktujemy jako działanie osłonowe dla
mózgu pomagające w przetrwaniu do chwili
opanowania niedomogi krążenia mózgowego i
zlikwidowania przyczyny choroby

-

wybór leczenia ściśle koreluje z ustalonym
rozpoznaniem

-

w czasie gdy szukamy przyczynny, lub jesteśmy w
trakcie jej usuwania stosjemy leczenie osłaniające
tkankę mózgową przed zniszczeniem

-

leczenie osłaniające ma za zadanie obniżyć
ciśnienie śródczaszkowe

•

ułożenie :

-

ułożenie wysokie górnej części ciała

→

w stawach biodrowych ok. 30

o

-

unikanie nadmiernych skrętów głową

→

ułatwienie odpływu żylnego z
wnętrza czaszki

→ ↓

wewnątrzczaszkowej obj. krwi

krążącej

→

ułatwia przesunięcie PMR do
przestrzeni rdzeniowej

•

środko osmotycznie czynne :

-

warunkiem skuteczności leczenia jest zachowanie
mechanizmu autoregulacji naczyń mózgowych i
funkcjonalnej bariery krew/mózg

-

infuzja tych środków przy nie uszkodzonym
śródbłonku naczyń mózgowych wytwarza gradient

osmotyczny między krwią, a tkanką mózgową,
który mobilizuje płyn z przestrzeni
śródmiąższowej i obrzękniętych kómórek, a
następnie usuwa go z wnętrza czaszki

-

pociąga to za sobą odwodnienie także zdrowej
tkanki w obszarach z nienaruszoną barierą krew
mózg i zachowaną autoregulacją, co powoduje

↓

ciśnienia śródczaszkowego i wazokonstrykcję w
zdrowych obszarach, powodując redystrybucję
mózgowego przepływu krwi na korzyść
uszkodzonych obszarów

-

nie jest wskazane profilktyczne stosowanie
osmoterapii, zwaszcza u chorych z niejasnym
rozpoznaniem

-

w krwiakach śródmózgowych może dojść do
ponownego krwawienia w wyniku

↓

ciśnienia

śródczaszkowego

-

w pourazowym ostrym przekrwieniu stosowanie
osmoterapii może

↑

przepływ mózgowy krwi i

spowodować

↑

ciśnienia śródczaszkowego

-

w uogólnionym obrzęku naczyniopochodnym
gradient osmotyczny odgrywa mniejszą rolę niż
gradient hemodynamiczny

-

stosowanie osmoterapii może spowodować
przeciązenie krążenia zagrażające
niebezpiecznymi następstwami u chorych z
niewydolnością krążenia i nerek

-

odwadnianie , choć daje na początku bardzo
często poprawę kliniczną, stosowane bez umiaru
powoduje zagęszczenie krwi, a więc pogarsza
krążenie mózgowe

-

długotwałe odwadnianie może spowodować
hipotensję śródczaszkową o objawach podobnych
jak w zespole wzmożenia ciśnienia
śródczaszkowego

-

wskazania :

→

obrzęk cytotoksyczny mózgu

→

urazy czaszkowo – mózgowe (ograniczenie ryzyka
wgłobienia przed przystąpieniem do zabiegu
operacyjnego)

-

efekt z odbicia :

→

prowadzi do niego przewlekłe stosowanie
osmoterapii zwłaszcza w obrzęku
naczyniopochodnym

→

zastosowany środek osmotycznie czynny
przechodzi przez uszkodzoną barierę krew/mózg
do przestrzeni śródmiąższowej

→

zmiana gradientu osmotycznego powoduje
przemieszczenie płynu do przestrzeni
zewnątrzkomorkowej

→

wynikiem tego jest przejściowe

↓

ciśnienia, po

którym następuje gwałtowny

↑

, często

przekraczający wartości wyjściowe

→

z powodu tego zjawiska działanie środków
osmotycznych jest czasowo ograniczone, a kolejne
dawki muszą być coraz większe

-

mannitol 20% :

→

1,5 – 2 ml/kg we wlewie trwającym
ok. 30 minut

→

szczyt działania po 20 minutach

→

pojedyncza dawa działa ok. 4
godziny

-

sorbitol 40% :

→

podlega w wątrobie przemianie we
fruktozę

4

→

w dużych dawkach jest toksyczny
dla nerek

→

w dawce 1ml/kg działa ok. 20 minut

-

glicerol 10% :

→

powoduje najmniejszy efekt z
odbicia

→

może być stosowany w długotrwałych
wlewach z max. szybkością 1 –2
ml/kg/h

→

doustnie 1 – 1,5 g/kg (z sokiem z
cytryny w celu poprawy smaku)

-

plazma :

→

300 – 500 ml

-

dekstran 40000 :

→

ok. 500 ml/dz

-

glukoza 40% :

→

40 – 100 ml (może być kilka razy w
ciągu doby)

-

siarczan magnezu 50% per rectum :

→

50 – 100 ml

-

roztwór albumin 20% :

→

100 ml

•

diuretyki pętlowe :

-

hamują wytwarzanie PMR

-

nierozważne i długotrwałe działanie
odwadniające, zmniejszające w
niewielkim stopniu obrzęk może
doprowadzić do

↓

objętości łożyska

naczyniowego i hipotonii, oraz
niewydolności nerek z ciężkimi
zaburzeniami gosp. wodno –
elektrolitowej

-

np. furosemid :

→

i.v. 40 – 60 mg

•

tris (trójhydroksymetyloaminometan) :

-

↓

ciśnienie sródczaszkowe bez efektu z

odbicia, a przy tym poprawia mózgowy
przepływ krwi

-

mechanizm działania polega prawdop.
na przywróceniu zdolności reagowania
naczyń mózgowych na CO

2

, przez co

hiperwentylacja wywołuje zamierzony
efekt

-

podaje się w dawce 1ml/kg w 10
minutowej infuzji

-

w podanej dawce nie wpływa w istotny
sposób na RKZ i wymianę gazową w
płucach

•

glikokortykosteroidy :

-

zwłaszcza w okołoogniskowym
obrzęku mózgu wywołanym przez guz

→

powodują ustąpienie bólów głowy i
objawów neurologicznych
spowodowanych obrzękiem

-

poprzez wpływ na przemianę
prostaglandym stabilizują błonę
komórkową i uszczelniają śródbłonek
naczyń , co

↓

obrzęk

-

przywracają mechanizmy
autoregulacyjne naczyń

-

powodują szereg objawów
nieporządanych

-

podawać jednocześnie leki chroniące
śluzówkę żołądka i mierzyć poziom
cukru we krwi

-

deksametazon :

→

i.v. 4mg 3x dziennie do 8 mg 4x
dziennie

→

w ciężkich stanach połączonych z ITC
nawet do 60 mg/dz

•

barbiturany :

-

w trudnym do opanowania

↑

ciśnienia

śródczaszkowego

-

w dużych dawkach

-

obniżają ciśnienie śródczaszkowe przez
bezpośrednie działanie
naczyniozszerzające w nie
uszkodzonym obszarze oraz
poprawiają znacznie przepływ krwi w
strefach brzeżnych uszkodzonej tkanki

-

↓

zużycie tlenu (do 50%)

-

następuje stłumienie metabolizmu
aktywacyjnego komórek (EEG w
postaci linii izoelektrycznej)

-

silne działanie przeciwdrgawkowe
(stabilizacja błony komórkowej)

-

wskazania :

→

niepowodzenia w leczeniu tradycyjnym

→

u chorych po urazie czaszkowo – mózgowym z
wysokim ciśnieniem sródczaszkowym wywołanym
przekrwieniem

→

w przypadku stwierdzonej badaniem EEG
gotowości drgawkowej

-

działania uboczne :

→

hipotensja występująca mimo

↑

podaży płynów i

stosowania katecholamin, mogąca prowadzić do
krytycznego

↓

mózgowego ciśnienia perfuzyjnego

→

uniemożliwienie właściwego badania
neurologicznego

→

uogólniona hipotermia (

↓

zużycia tlenu)

-

chory wymaga ciągłego monitorowania ciśnienia
śródczaszkowego, EEG, parametrów układu
krążenia i temperatury

-

tiopental :

→

w ciągłym wlewie z szybkością 3 – 5 mg/kg/h
poprzedzony dawką wstępną 5 – 10 mg/kg

-

metoheksytal :

→

wstępnie 3 mg/kg, potem wlew 1 –2 mg/kg/h

•

kontrolowana hiperwentylacja :

-

↓

paCO

2

poniżej 30 mmHg powoduje max.

zwężenie naczyń mózgowych w obszarach z
zachowaną autoregulacją, co prowadzi do
redystrybucji mózgowego przepływu na korzyść
stref uszkodzenia oraz do poprawy całkowitej
perfuzji mózgu

5

-

skuteczna hiperwentylacja jest ściśle związana z
zachowaną reaktywnością naczyń

-

w razie uogólnionego porażenia naczyń
mózgowych stosowanie hiperwentylacji jest
nieskuteczne

-

obniżenie ciśnienia śródczaszkowego następuje
kilka minut po rozpoczęciu hiperwentylacji

-

kontynuowanie powoduje powolny wzrost
ciśnienia, ale do poziomu zazwyczaj niższego niż
przed rozpoczęciem

-

stosuje się pod ścisłą kontrolą RKZ

-

stosuje się w ostro narastającym ciśnieniu

-

odstawianie od respiratora musi się odbywać
stopniowo i ostrożnie, gdyż nagły

↑

pCO

2

może

↑

mózgową objętość krwi

-

nadmierna hiperwentylacja (pCO

2

< 25 mmHg)

prowazi przez wazokonstrykcję do

↓

przepływu i

zmian niedokrwiennych w obszarach nie
uszkodzonych

•

hipotermia kontrolowana :

-

uogólnione

↓

temperatury ciał poniżej normy

↓

zużycie tlenu przez tkankę nerwową oraz obniża
ciśnienie śródczaszkowe

-

temperaturę obniżamy do 32 - 34

°

C

-

powikłania :

→

uogólnione zaburzenia przepływu krwi

→

zaburzenia rytmu serca

→

martwica odleżynowa

•

leczenie internistyczne :

-

prawidłowa wentylacja

-

leczenie ostrego neurogennego obrzęku płuc

-

zwalczanie zakłuceń ze strony układu krążenia :

-

unikać zbędnych stymulacji związanych z
czynnościami pielęgnacyjnymi (ból, stach,
niepokój) :

→

mogą spowodować wyrzut amin katecholowych
również u chorych nieprzytomnych

-

prowadzić odpowiednią sedację i analgezję

-

w celu

↓

ciśnienia tętniczego :

→

urapidyl (nie powoduje wzrostu mózgowego
przepływu krwi)

→

klonidyna (wywołuje sympatykolizę ośrodkową)

-

w depresji krążenia jeśli nie wynika tylko ze

↓

objętości krwi krążącej podaje się aminy
katecholowe (dopaminę i dobutaminę)

-

wyrównywanie utraty płynów :

→

pod ścisłą kontrolą bilansu płynów, parametrów
układu krążenia, zaburzeń wodno –
elektrolitowych i hematologicznych

→

uważać, aby nie przewodnić

→

nie podować płynów hipoosmolarnych

•

centrofenoksin :

-

i.v., lub i.m. 1 ampułka co 3 godziny

-

w ostrej niedomodze pnia mózgu

-

stymuluje ośrodki naczyniowe pnia sterujące ukrwieniem
półkul mózgowych

POWIKŁANIA:

•

napady drgawkowe :

-

zarówno o charakterze ogniskowym jak i
uogólnionym

-

każdy napad drgawkowy powinien być
intensywnie leczony ponieważ zaburzenia
metabolizmu mózgowego prowadzą do dalszych
uszkodzeń

•

ośrodkowe zaburzenia termoregulacji :

-

w uszkdzeniu podwzgórza

-

zwykle w postaci hipertermii

-

wymaga róznicowania z infekcją bakteryjną

-

zwiększony metabolizm wymaga dodatkowej
podaży energii

-

↑

metabolizm może prowadzić do zaburzeń

płucno – sercowych powodujących

↑

mózgowego przepływu krwi i ciśnienia
śródczaszkowego

-

przy każdym

↑

temp. > 38

°

C powinno się

wdrożyć postępowanie lecznicze

→

zimne okłady na łydki, okolice pach
i pachwiny

→

oziębione infuzje

→

leki przeciwgorączkowe

→

blokada wegetatywna (mieszanka
lityczna : petydyna + fenotiazyna +
fenaktyl w dawce indywidualnej)

-

hipertermia poddająca się tylko wpływowi
czynników zewnętrznych w połączeniu z
ciepłozmiennością wskazuje na całkowitą utratę
funkcji ośrodkwego mechanizmu termoregulacji

•

zaburzenia wodno – elektrolitowe :

-

w uszkodzeniu struktur śródmózgowia często
moczówka prosta

•

zaburzenia układu krzepnięcia :

-

spowodowane wysoką aktywnością
tromboplastyczną tkanki mózgowej (zwłaszcza po
urazach)

-

DIC

•

wgłobienie :

-

nagły obrzęk i

↑

ciśnienia śródczaszkowego

mogą być przyczyną wgłobienia

-

wgłobienie haka hipokampa pod wcięcie
namiotu móżdżku :

→

w guzach nadnamiotowych zwł.
płata skroniowego

→

wgłobiony hak wywiera ucisk na
śródmózgowie

→

objawy kształtują się w zależnosci
od nasilenia wgłobienia

→

na rozpoczynające się wgłobienie wskazuje :
nasilający się ból głowy, wymioty, narastajaca
senność

→

jednocześnie dochodzi do jednostronnego
rozszerzenia źrenicy wynikające z ucisku na n.III

6

→

w dalszym przebiegu senność przechodzi w
śpiączkę,

↑

RR,

↓

częstość oddechów i HR, nerw

III może ulec całkowitemu porażeniu

→

w tym okresie mogą wystąpić objawy całkowitego
odmózdżenia (kończyny górne w wyproście i
nawróceniu do wewnątrz,

↑

napięcia mięśniowego,

prężenia)

→

obustronnie dodatni objaw Babińskiego

→ ↑

ciepłota ciała (hipertermia)

→

zaburzenia oddechu

→

niedowład spojrzenia do góry (gałki oczne
zwrócone ku dołowi – objaw zachodzącego
słońca)

-

wgłobienie zakrętu obręczy pod sierp mózgu :

→

nie wyraża się żadnym konkretnym zespołem
klinicznym

-

w guzach nadnamiotowych jeśli obrzęk jest duży
obok wgłobienia haka zakrętu hipokampa może
wystąpić przemieszczenie pnia mózgu ku dołowi
oraz wklinowanie migdałków móżdżku do
foramen magnum

-

wgłobienie migdałków móżdżku do foramen
magnum :

→

w guzach podnamiotowych wskutek

↑

ciśnienia

śródczaszkowego

→

wywołany tym wgłobieniem ucisk na rdzeń
przedłużony może być przyczyną upośledzenia

oddychania (porażenie oddechu przy zachowanej
AS i RR)

→

głęboka spiączka

→

sztywność karku (?)

→

wiotkość mięśni

→

brak oduchów

→

szerokie sztywne źrenice

-

w guzach móżdżku może wystąpić wgłobienie
jego górnych części na wciecie namiotu:

→

wgłobione części móżdżku wywierają wówczas
nacisk na górną część pnia mózgu

ROKOWANIE:

•

PROFILAKTYKA:

•

PATRZ TEŻ:

•

badanie chorego nieprzytomnego

•

udar niedokrwienny mózgu

7