1

Uproszczony bilans banku komercyjnego A

1. Wersja bez rezerw – zupełnie abstrakcyjna

wolne środki

100

100

wkład

________________________

aktywa

100

100

pasywa

BANK A

MA

WINIEN

2

2. Wersja z rezerwami (10% w stosunku do pasywów) – „historyczna”

rezerwy

10

100

wkład

kredyty udzielone 90

________________________

aktywa

100

100

pasywa

BANK A

MA

WINIEN

3

3. Wersja z rezerwami obowiązkowymi i ewentualnymi rezerwami

nadobowiązkowymi (tu: po 10% każda) – sytuacja „nieefektywna”

rezerwy obowiązkowe 10

100

wkłady

rezerwy nadobowiązkowe

10

kredyty udzielone 80

________________________

aktywa

100

100

pasywa

BANK A

MA

WINIEN

4

4-5.

Ekspansja kredytowa w systemie bankowym składającym się z n identycznych

(„sklonowanych”) banków komercyjnych działających w identycznym otoczeniu

rezerwy

10

100

wkłady

kredyty udzielone 90

________________________

aktywa

100

100

pasywa

rezerwy

9

90

wkłady

kredyty udzielone 81

________________________

aktywa

90

90

pasywa

BANK A

MA

WINIEN

BANK B

MA

WINIEN

5

rezerwy

8.1

81

wkład

kredyty udzielone 72.9

________________________

aktywa

81

81

pasywa

rezerwy

7.29

72.9

wkład

kredyty udzielone 65.61

________________________

aktywa

72.9

72.9

pasywa

BANK C

MA

WINIEN

BANK D

MA

WINIEN

6

6-7. Mnożnik pieniężny

Przy powyższych założeniach ekspansja kredytowa w systemie bankowym wygląda, jak następuje:

wkład pierwotny

100

100 ● 0.9

0

90

100 ● 0.9

1

81

100 ● 0.9

2

72.9

100 ● 0.9

3

72.9 ● 0.9

100 ● 0.9

4

72.9 ● 0.9 ● 0.9

100 ● 0.9

5

72.9 ● 0.9 ● 0.9 ● ....... 100 ● 0.9

6

.........

..........

_______

_________

 = ?

 = ?

Suma n wyrazów nieskończonego ciągu geometrycznego wynosi:

S

n

= a

1

(1 - q

n

)/(1 - q)

Przy założeniu, że wartość bezwzględna ilorazu ciągu jest mniejsza od jedności:

│q<1│=> lim

n-> +

[a

1

(1 - q

n

)/(1 - q)] = a

1

[1/(1 - q)]

7

Oznacza to, że mnożnik pieniędzy (mnożnik kreacji pieniądza) jest odwrotnością

stopy rezerw obowiązkowych (pamiętaj o początkowych założeniach!)

mnożnik kreacji pieniądza (maksymalny) = 1/RRR

gdzie RRR = stopa rezerw obowiązkowych [Required Reserve Ratio]

Taki mnożnik nazywa się prostym (i zwraca teoretycznie maksymalna wartość)

_________________________________________

Bardziej realistyczny wzór na mnożnik wygląda następująco:

mnożnik kreacji pieniądza =

M/H = (C/D + 1) / (C/D + R/D)

(re: P. Cagan)

gdzie: C = gotówka (poza bankami)

D = wkłady (w bankach)

R = rezerwy (faktyczne)

H = baza monetarna (M

0

)

8

8. Podstawowe agregaty pieniężna (ujęcie ogólne, „podręcznikowe”):

M1  gotówka + wkłady na żądanie (klasyczne czekowe: R=0%)
M2  M1 + wkłady oszczędnościowe + "małe" wkłady terminowe
M3  M2 + "duże" wkłady terminowe

[generalnie poruszając się od M1 do M3 zwiększa się oprocentowanie walorów
a zmniejsza ich płynność]
______________________________________________________________________

problem rachunków typu NOW i ATS

M1A  gotówka + klasyczne wkłady na żądanie
M1B  M1A + pozostałe wkłady "czekowe"
M2  M1B + pozostałe wkłady oszczędnościowe i "małe" wkłady terminowe
M3  M2 + "duże" wkłady terminowe

Nota bene: M0  gotówka + rezerwy

9

9.

Przykładowa struktura podstawowych agregatów pieniężnych w tzw. „normalnych czasach”

(tj. nie w okresie kryzysu finansowego i związanych z nim interwencji banku centralnego polegających m.in. na skupowaniu
od instytucji finansowych tzw. toksycznych aktywów i ogólnie zwiększaniu płynności na rynku). NB sprawdź, jak to
wygląda dzisiaj, odwiedź stronę FRED (Federal Reserve Economic Database)

http://research.stlouisfed.org/fred2/

:

USA, grudzień 1998, miliardy USD - w zaokrągleniu



gotówka

460

42%

10%



wkłady na żądanie

377

34%

9%



pozostałe wkłady czekowe

247

23%

6%



czeki podróżne

8

1%

0%

_________________________________________________

M1 =

1092

100%

[25%]



wkłady oszczędnościowe

1605

36%



małe wkłady terminowe

953

22%



udziały w fund. rynku pienięż. (detal)

762

17%

______________________________________________________________

M2 =

4412

100%

Memo:

baza monetarna = M0 =

624

10

10.1. Warunek równowagi: M

S

= M

D

lub

M

S

/P = M

D

/P

10.2. Podaż pieniądza: M

S

= ?

(egzogeniczna?, endogeniczna?)

M

S

= M

0

(egzogenicznie dana, bank centralny)

10.3. Narzędzia polityki pieniężnej:
1. operacje otwartego rynku

(powszechne, ekonomiczne)

2. minimalna stopa rezerw

(powszechne, ekonomiczne)

3. stopa redyskontowa

(powszechne, ekonomiczne)

4. pułapy kredytowe

(powszechne, administracyjne)

5. podnoszenie brwi, wykręcanie rąk

(wybiórcze, administracyjne)

10.4. Popyt na pieniądz: M

D

= ?

(motyw transakcyjny i spekulacyjny)

M = ƒ (Y, R, P)

lub

M = P •ƒ (Y, R)

M

D

= P • (ℓ

0

+ ℓ

1

Y- ℓ

2

R)

gdzie ℓ

0

,ℓ

1

,ℓ

2

> 0

11

M

D

/P = [M

D

/P]

TR

+ [M

D

/P]

SP

[M

D

/P]

TR

= ƒ(Y), d[M

D

/P]

TR

/dY>0

[M

D

/P]

TR

= ℓ

1

Y

W = M + B
[B

D

/P] = ƒ(R), d[B

D

/P]/dR>0

[M

D

/P]

SP

= ƒ(R), d[M

D

/P]

SP

/dR<0

[M

D

/P]

SP

= ℓ

0

- ℓ

2

R

[M

D

/P]

TR

Y

R

[M

D

/P]

SP