doskona³ego odwzorowania czerni i po-

zosta³ych kolorów w warunkach rzeczywi-

stej pracy monitora. Praktycznie na ekranie

nie widaæ odbiæ przedmiotów znajduj¹cych

siê w pokoju, co ma miejsce w lampach ki-

neskopowych.

Technika ASV (Advanced Super-VLCD)

zwiêksza k¹t widzenia w pionie i w pozio-

mie ze 150 do 170

o

i zapewnia mniejsze

zmiany jaskrawoœci przy zmianie k¹ta widze-

nia. Skrócono czas reakcji poszczególnych

punktów matrycy z 45 do 25 ms, co ma

istotne znaczenie przy pracach projekto-

wych wspomaganych komputerem

(3D CAD) i ruchomych obrazach (filmy).

W nowym systemie sterowania pikselami

Normalnie czarny, przy braku napiêcia ste-

ruj¹cego punkty obrazowe nie przepuszcza-

j¹ œwiat³a i obraz jest ciemny. Podanie na-

piêcia powoduje przepuszczanie œwiat³a.

Takie sterowanie pikselami sprawia, ¿e pi-

ksele uszkodzone s¹ mniej widoczne.

Uszkodzone piksele (martwe

piksele)

W obecnie wytwarzanych ekranach LCD

zw³aszcza przy du¿ych powierzchniach wy-

stêpuj¹ martwe piksele. Panel LCD o roz-

dzielczoœci 1024x768 sk³ada siê z 786 432

pikseli lub 2 359 296 subpikseli (ka¿dy piksel

jest z³o¿ony jest z trzech subpikseli: czerwo-

nego, zielonego i niebieskiego). Jeœli wiêc

na ekranie pojawia siê punkt œwiec¹cy

stale jednym z kolorów, to oznacza nie-

sprawnoœæ 0,00004% w stosunku do ca³-

kowitej liczby subpikseli. Liczbê dopuszczal-

nych martwych pikseli wyœwietlacza okreœla-

j¹ normy miêdzynarodowe, np. norma ISO

1346-2S (tabl. 5).

Firma NEC Mitsubishi Electronics podzieli-

³a swoje ekrany LCD na dwie grupy: o roz-

dzielczoœci 1024x768 modele 15-calowe

oraz 1280x1024 modele 17 –, 18 – i 20-ca-

lowe i zgodnie z norm¹ ISO13406-2S usta-

li³a dopuszczaln¹ liczbê martwych pikseli

w tych dwóch grupach ekranów (tabl. 6).

Funkcje telewizorów

i ekranów

Ekrany, w zale¿noœci od przeznaczenia

dziel¹ siê na profesjonalne i domowe.

Ekran profesjonalny jest sterowany kom-

puterem i obraz jest automatycznie dosto-

sowany do rozdzielczoœci ekranu. S³u¿¹ do

36

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

EKRANY LCD
I PLAZMOWE

(2)

Udoskonalanie telewizyjnych

ekranów LCD

Konstrukcja ekranów LCD jest stale udosko-

nalana. Oto kilka przyk³adów odnosz¹cych

siê do ekranów telewizyjnych firmy Sharp,

czo³owego producenta ekranów LCD.

Aby wyeliminowaæ odbicia œwiat³a od po-

wierzchni ekranu, co obni¿a jakoœæ obrazu,

zastosowano warstwê antyodblaskow¹

Black TFT AGLR (Anti-Glare Low Reflec-

tion LCD) (rys. 1), która redukuje iloœæ

œwiat³a o 70% w stosunku do starszych

modeli, co oznacza zmniejszenie wspó³-

czynnika odbicia z 5% do jedynie 1,5%.

Efekt ten zosta³ osi¹gniêty przez interferen-

cjê œwiat³a wywo³an¹ przesuniêciem fa-

zowym czêœci œwiat³a odbitego od po-

wierzchni warstwy antyodblaskowej gru-

boœci 1/4 d³ugoœci fali œwietlnej. Rezultatem

interferencji odbitego œwiat³a jest wyga-

szenie czêœci œwiat³a odbitego i uzyskanie

37

tego specjalne konwertery obrazu. S¹ sto-

sowane tak¿e profesjonalne z³¹cza BNC

i cyfrowe DVI. Do niektórych ekranów nie

mo¿na doprowadziæ sygna³ów analogo-

wych wideo. Montuje siê wtedy specjaln¹

kartê wideo w ekranie (Pioneer, Panaso-

nic). Typowe funkcje obs³ugowe ekranu

profesjonalnego to regulacja jaskrawoœci,

nasycenia kolorów i kontrastu, ustawienia

obrazu w pionie i w poziomie, regulacja g³o-

œnoœci i niskich i wysokich tonów. W dro¿-

szych modelach dochodzi podzia³ ekranu na

okna o ró¿nych wymiarach i rozmieszcze-

niach Split Screen Display (Nec), w których

mo¿na wyœwietlaæ obraz z komputera i wi-

deo. Cyfrowy zoom powiêksza wybrany

fragment, nawet 9-krotnie. Warto spraw-

dziæ jakie s¹ sposoby eliminowania wypala-

nia luminoforu, je¿eli ekran bêdzie prze-

znaczony do d³ugotrwa³ego wyœwietlania

statycznych obrazów.

Ekrany mog¹ pracowaæ z ró¿nymi Ÿród³ami

wideo. ale nale¿y sprawdziæ jakie ³¹cza s¹

dostêpne. Zazwyczaj nie maj¹ typowego

³¹cza scart, w które s¹ wyposa¿ane urz¹-

dzenia domowe.

Ekran do zastosowañ domowych jest sprze-

dawany z oddzielnym tunerem TV (osobna

skrzynka) albo jest wbudowany w obudowê

g³oœników lub szafkê pod ekranem. ¯ród³em

sygna³u telewizyjnego mo¿e byæ tak¿e ma-

gnetowid.

W telewizorach LCD o przek¹tnej do 20

cali tuner jest wbudowany w obudowê ekra-

nu, ale niewielki zasilacz jest na zewn¹trz.

Tak jak w zwyk³ych telewizorach wysokiej

klasy, w telewizorach LCD s¹ stosowane

uk³ady poprawy jakoœci sygna³ów wideo,

charakterystyczne dla danego producenta.

q

Cyfrowy filtr grzebieniowy do oddzielenia

sygna³ów luminancji i chrominancji. Eliminu-

je on zak³ócenia widoczne na kraciastych

lub pasiastych wzorach.

q

Uk³ady CTI poprawiaj¹ce ostroœæ kra-

wêdzi miêdzy poszczególnymi kolorami,

a LTI sygna³ luminancji.

q

Uk³ady Digital Crystal Clear (Philips)

i dynamicznej regulacji kontrastu, które ana-

lizuj¹ 25 razy w ci¹gu sekundy parametry

obrazu i ustawiaj¹ optymalny kontrast.

q

Auto DigiPure (JVC) redukuj¹cy szumy

przy s³abych sygna³ach, przez co obraz

staje siê bardziej wyrazisty lub likwiduj¹cy

przerysowania widoczne na krawêdziach

konturów przy mocnych sygna³ach.

q

Digital Natural Motion (Philips) eliminu-

j¹cy nieznaczny ruch stroboskopowy dla

szybko poruszaj¹cych siê obiektów, wynika-

j¹cy z zastosowania techniki 100 Hz.

q

Progresive Scan do zwiêkszenia roz-

dzielczoœci obrazu. Jakoœæ obrazu pogarsza

siê wraz ze wzrostem przek¹tnej obrazu,

szczególnie dla obrazu telewizyjnego. Poja-

wia siê wtedy struktura liniowa wynikaj¹ca

z nadawania pó³obrazów, czyli wyœwiet³ania

co 1/25 s linii parzystych i nieparzystych.

Zmiana wyœwietlania na technikê 100 Hz eli-

minuje efekt migotania obrazu, a wybieranie

kolejnoliniowe, tzn. wyœwietlanie jednocze-

œnie wszystkich linii obrazu poprawia znacz-

nie jego rozdzielczoϾ.

Wide Screen _ firma Philips stosuje tê tech-

nikê do powiêkszenia obrazu formatu Leter-

box do formatu panoramicznego. Dziêki do-

datkowym liniom zwiêksza siê rozdzielczoœæ

z 432 do 576 linii.

Wyszukiwanie stacji telewizyjnych odbywa

siê automatycznie do dyspozycji 100 pa-

miêci programów. Menu ekranowe u³atwia

wybór funkcji, w tym równie¿ dopasowanie

obrazu do formatu ekranu. Wiêkszoœæ ekra-

nów ma format 16:9, co wymaga rozci¹-

gniêcia najbardziej popularnego formatu

obrazu 4:3. Rozbudowane s¹ funkcje dwóch

obrazów. Mo¿liwy jest podzia³ ekranu na po-

³owê i ogl¹danie obrazu z drugiego Ÿród³a

wideo POP, lub telegazety PAT. Trzeci¹

mo¿liwoœci¹ jest funkcja Obraz w obrazie do

podgl¹du w mniejszym oknie obrazu z inne-

go Ÿród³a PIP.

Telewizory LCD mog¹ pe³niæ funkcjê moni-

tora komputerowego. Korzystaj¹c z funkcji

PIP mo¿na podgl¹daæ obraz telewizyjny z in-

nego Ÿród³a telewizyjnego lub odwrotnie ogl¹-

daæ film, a podgl¹daæ obraz komputerowy.

NA RYNKU AV

Radioelektronik Audio-HiFi-Video 9/2002

Wiêkszoœæ producentów instaluje funkcje:

Sleep timer, blokadê elektroniczn¹ dostêpu

do wybranych programów i telegazetê. Tele-

wizory LG maj¹ sensorowy panel sterowa-

nia, oczywiœcie poza sterowaniem pilotem.

DŸwiêk

Zazwyczaj w monitorach jest wbudowany

wzmacniacz stereofoniczny, do którego do-

³¹cza siê kolumny g³oœnikowe dopasowane

wzorniczo do obudowy (mog¹ byæ tak¿e

od³¹czane). W przypadku telewizorów pla-

zmowych montowane s¹ w obudowie dwa

lub cztery g³oœniki i dodatkowo mo¿e byæ

subwoofer.

W telewizorach LCD o mniejszej przek¹tnej

g³oœniki s¹ wbudowane pod ekranem lub po

jego bokach. W zestawach kina domowego

sygna³ z odtwarzacza DVD jest doprowa-

dzany do zestawu audio daj¹cego dŸwiêk

wielokana³owy o najwy¿szej jakoœci i wra¿e-

niach akustycznych. W telewizorach LCD

Samsunga zastosowano system Virtual Do-

lby do symulacji efektów dŸwiêku wieloka-

na³owego za pomoc¹ dwóch g³oœników te-

lewizora. Stosowany jest piêciopunktowy

korektor barwy dŸwiêku.

Przy decyzji kupna tak drogiego urz¹dzenia

po wstêpnym porównaniu parametrów, funk-

cji i cen konieczne jest porównanie obra-

zów kilku modeli ró¿nych firm, co pozwoli

oceniæ kolory, jaskrawoœæ ekranów, ostroœæ

dla ró¿nych obrazów statycznych i dyna-

micznych.

n

Jerzy Justat

Rys. 1. Zasada dzia³ania warstwy antyodblaskowej ”Black TFT” AGLR

w ekranach LCD firmy Sharp

RozdzielczoϾ Typ 1 Typ 2 Typ 3 Grupa pikseli Grupa pikseli

typu 1 lub 2 typu 3

1024x768

2

2

4

0

2

1280x1024

3

3

7

0

3

Klasa Typ -1 piksele Typ 2 -piksele Typ 3

Grupa pikseli Grupa pikseli

widoczne

widoczne

grupa

typu 1 lub 2

typu 3

na jasnym tle

na ciemnym tle syb-pikseli*

I

0

0

0

0

0

II

2

2

5

0

2

III

5

15

50

0

5

IV

50

150

500

5

50

T a b l i c a 6. Dopuszczalna liczba martwych pikseli w ekranach firmy NEC

T a b l i c a 5. Liczba dopuszczalnych martwych pikseli na 1 milion pikseli

* W obszarze 5x5